Có mấy loại mã vạch? Ứng dụng của từng loại để chọn đúng nhu cầu người dùng?

MÃ VẠCH LÀ GÌ?
Mã vạch (Barcode) theo định nghĩa là phương pháp lưu trữ và truyền tải thông tin bằng một lọai ký hiệu gọi là ký mã vạch (Barcode symbology). Ký mã vạch hay gọi tắt cũng là mã vạch, là 1 ký hiệu tổ hợp các khoảng trắng và vạch thẳng để biểu diễn các mẫu tự, ký hiệu và các con số. Sự thay đổi trong độ rộng của vạch và khoảng trắng biểu diễn thông tin số hay chữ số dưới dạng mà máy có thể đọc được.

Mã số mã vạch được thu nhận bằng một máy quét mã vạch, là một máy thu nhận hình ảnh của mã vạch in trên các mặt phẳng và chuyển thông tin chứa trong mã vạch đến máy tính hay các thiết bị cần thông tin này. Nó thường có một nguồn sáng kèm theo thấu kính, để quy tụ ánh sáng lên mã vạch, rồi thu ánh sáng phản xạ về một cảm quang chuyển hóa tín hiệu ánh sáng thành tín hiệu điện. Ngoài ra, nhiều máy quét mã vạch còn có thêm mạch điện tử giải quyết và xử lý tín hiệu thu được từ cảm quang để chuyển thành tín hiệu tương thích cho liên kết với máy tính .

CÓ BAO NHIÊU LỌAI MÃ VẠCH?

Có thể nói mã vạch cũng giống như một đạo quân các ký hiệu quen thuộc, chúng xuất hiện ở khắp mọi nơi, mọi chỗ, trên hầu hết các sản phẩm lưu hành hợp pháp trên thị trường. Ai cũng đều thấy chúng nhưng ít ai hiểu được nhiều về chúng. Nhưng vì nghĩ mã vạch là “vô thưởng vô phạt” nên cũng chẳng ai quan tâm đến chúng cả. Khi được hỏi về mã vạch, đa số người ta chỉ biết mã vạch là … mã vạch. Nó mã hóa một con số gì đó mà người ta không hiểu. Nói như vậy nghiễm nhiên mã vạch chỉ có một lọai duy nhất là … mã vạch và nó  được sử dụng để lưu trữ 1 con số gì đó như giá tiền chẳng hạn.
Thực ra  mã vạch gồm nhiều chủng lọai khác nhau. Tùy theo dung lượng thông tin, dạng thức thông tin được mã hóa cũng như mục đích sử dụng mà người ta chia ra làm rất nhiều lọai, trong đó các dạng thông dụng trên thị trường mà ta thấy gồm UPC, EAN, Code 39, Interleaved 2of 5, Codabar và Code 128. Ngoài ra, trong 1 số loại mã vạch người ta còn phát triển làm nhiều Version khác nhau, có mục đích sử dụng khác nhau, thí dụ UPC có các version là UPC-A, UPC-B, UPC-C, UPC-D và UPC-E; EAN có các version EAN-8, EAN-13, EAN-14, Code 128 gồm Code 128 Auto, Code 128-A, Code 128-B, Code 128-C.

UPC (Universal Product Code)

UPC là 1 lọai ký hiệu mã hóa số được ngành công nghiệp thực phẩm ứng dụng vào năm 1973. Ngành công nghiệp thực phẩm đã tăng trưởng mạng lưới hệ thống này nhằm mục đích gán mã số không trùng lặp cho từng loại sản phẩm. Người ta sử dụng UPC như “ giấy phép bằng số ” cho các mẫu sản phẩm riêng lẽ .

UPC gồm có 2 phần: phần mã vạch mà máy có thể đọc được và phần số mà con người có thể đọc được.
Số của UPC gồm 12 ký số, không bao gồm ký tự. Đó là các mã số dùng để nhận diện mỗi một sản phẩm tiêu dùng riêng biệt

Nhìn ký hiệu UPC như hình bên ta thấy tổng cộng gồm 12 ký số:
Ký số thứ 1: Ở đây là số 0, gọi là ký số hệ thống số (number system digit) hoặc còn gọi là “Family code”. Nó nằm trong phạm vi của 7 con số định rõ ý nghĩa và chủng lọai của sản phẩm như sau:

* 5 –             Coupons: Phiếu lĩnh hàng hóa
* 4 –             Dành cho người bán lẽ sử dụng
* 3 –             Thuốc và các mặt hàng có liên quan đến  y tế.
* 2 –             Các món hàng nặng tự nhiên như thịt và nông sản.
* 0, 6, 7 –     Gán cho tất cả các mặt hàng khác như là một phần nhận diện của nhà sản xuất.

Năm ký số thứ 2 : Trong mẫu này, tượng trưng là 12345, ám chỉ mã người bán ( Vendor Code ), mã doanh nghiệp hay mã của đơn vị sản xuất ( Manufacturer code ). Ở Hoa kỳ, mã này được cấp bởi hiệp hội UCC ( The Uniform Code Council ) và mã được cấp cho người bán hoặc đơn vị sản xuất là độc nhất. Như vậy khi hàng hóa lưu thông trên thị trường bằng mã UPC thì chỉ cần biết được 5 ký số này là hoàn toàn có thể biết được nguồn gốc của hàng hóa .
Năm ký số sau đó : Dành cho người bán gán cho loại sản phẩm của họ. Người bán tự tạo ra 5 ký số này theo ý riêng của mình để mã hóa cho loại sản phẩm .
Ký số ở đầu cuối : Ở đây là số 5, là ký số kiểm tra, xác nhận tính đúng mực của tòan bộ số UPC
UPC được tăng trưởng thành nhiều phiên bản ( version ) như UPC-A, UPC-B, UPC-C, UPC-D và UPC-E trong đó UPC-A được coi như phiên bản chuẩn của UPC, các phiên bản còn lại được tăng trưởng theo những nhu yếu đặc biệt quan trọng của ngành công nghiệp .
Mã UPC vẫn còn đang sử dụng ở Hoa Kỳ và Bắc Mỹ

EAN (European Article Number)

EAN là bước tăng trưởng tiếp nối của UPC. Về cách mã hóa nó cũng giống hệt như UPC nhưng về dung tích nó gồm 13 ký số trong đó 2 hoặc 3 ký số tiên phong là ký số “ mốc ”, dùng để biểu lộ cho nước nguồn gốc. Các ký số này chính là “ mã vương quốc ” của loại sản phẩm được cấp bởi Tổ chức EAN quốc tế ( EAN International Organization )
EAN này được gọi là EAN-13 để phân biệt với phiên bản EAN-8 sau này gồm 8 ký số .

Theo ký hiệu EAN-13 như hình vẽ phía trên, có thể phân chia như sau:
* 893 –                 Mã quốc gia Việt Nam
* 123456789 –     9 ký số này được phân chia làm 2 cụm: cụm mã nhà sản xuất có thể 4, 5 hoặc 6 ký số tùy theo được cấp, cụm còn lại là mã mặt hàng.
* 7 –                     Mã kiểm tra tính chính xác của tòan bộ số EAN.

EAN có một biến thể khác của nó là JAN ( Japaneses Artical Numbering ), thực ra là EAN của người Nhật với mã vương quốc là 49 .
Vì EAN tăng trưởng với mã vương quốc nên nó được sử dụng trên những loại sản phẩm lưu thông trên tòan cầu. Các tiêu chuẩn của EAN do Tổ chức EAN quốc tế quản trị. Ở Nước Ta, các doanh nghiệp muốn sử dụng được mã EAN trên mẫu sản phẩm của mình, phải là thành viên của Tổ chức Mã Số Mã Vạch Nước Ta, gọi tắt là EAN Nước Ta, để được cấp mã số doanh nghiệp .

Code 39

UPC và EAN dù là 2 lọai mã vạch có đặc thù chuyên nghiệp và quốc tế nhưng khuyết điểm của nó là dung tích có số lượng giới hạn và chỉ mã hóa được số, không mã hóa được chữ .
Code 39 được tăng trưởng sau UPC và EAN là ký hiệu chữ và số thông dụng nhất. Nó không có chiều dài cố định và thắt chặt như UPC và EAN do đó hoàn toàn có thể tàng trữ nhiều lượng thông tin hơn bên trong nó. Do tính linh họat như vậy, Code 39 được ưu thích thoáng đãng trong kinh doanh nhỏ và sản xuất. Bộ ký tự này gồm có toàn bộ các chữ hoa, các ký số từ 0 đến 9 và 7 ký tự đặc biệt quan trọng khác .

Nhiều tổ chức triển khai đã chọn một dạng thức Code 39 để làm chuẩn công nghiệp của mình trong đó đáng quan tâm là Bộ Quốc Phòng Mỹ đã lấy Code 39 làm bộ mã gọi là LOGMARS .

INTERLEAVED 2 OF 5

Interleaved 2 of 5 là một lọai mã vạch chỉ mã hóa ký số chứ không mã hóa ký tự. Ưu điểm của Interleaved 2 of 5 là nó có độ dài hoàn toàn có thể đổi khác được và được nén cao nên hoàn toàn có thể tàng trữ được nhiều lượng thông tin hơn trong một khỏang khoảng trống không lớn lắm

Interleaved 2of 5

Theo 2 mẫu trên, ta thấy rằng cùng 1 tỷ suất barcode, khi lưu 20 ký số vào trong Interleaved 2 of 5, ta được 1 ký hiệu barcode nhỏ gọn bằng 50% so với khi lưu 20 ký số vào trong Code 39 .

Các lọai Barcode thông dụng khác

Codabar Code 93

Code 128-A                                         HIBC

Các loại Barcode 2D

Người dùng mã vạch ngày càng chăm sóc đến mã vạch 2 chiều ( 2D Barcode ) vì nhận ra những đặc tính độc lạ của nó không xuất hiện trong các ký hiệu tuyến tính truyền thống lịch sử. Ký hiệu 2 chiều nhằm mục đích vào ba ứng dụng chính :

1. Sử dụng trên các món hàng nhỏ: Nếu in mã vạch tuyến tính, tức là các lọai mã vạch 1D thông dụng, trên các món hàng nhỏ thì thường gặp trở ngại về kích thước của mã vạch vẫn còn quá lớn so với các món hàng cực nhỏ. Với sự phát triển của mã vạch 2 chiều người ta có thể in mã vạch nhỏ đến mức có thể đặt ngay trên món hàng có kích thước rất nhỏ.
   Nội dung thông tin: Công nghệ 2 chiều cho phép mã hóa 1 lượng lớn thông tin trong một diện tích nhỏ hẹp. Cả lượng thông tin lưu trong cùng một ký hiệu mã vạch 2D có thể coi như là 1 file dữ liệu nhỏ gọn (trong ngành gọi là PDF – Portable Data File). Do đó khi sử dụng lọai mã 2D, có thể không cần đến CSDL bên trong máy vi tính.

2. Quét tầm xa : Khi sử dụng các ký hiệu 2D, máy in không yên cầu in ở độ phân giải cao mà hoàn toàn có thể in ở độ phân giải thấp vì trong ký hiệu 2D, các mảng điểm ( px ) hoặc các vạch ( bar ) rất lớn. Điều này dẫn đến việc được cho phép quét mã vạch 2D ở 1 khỏang cách xa lên đến 50 feet ( khoảng chừng 15 m )

Các ký hiệu barcode 2D hoàn toàn có thể được chia làm 2 loại :
1 / Loại mã xếp chồng ( Stacked Codes ) : như Code 16K, Code 49, PDF-417

Code 16K                                                        PDF-417                                               Code 49
(Với 2 “chồng” lưu trữ được 14 ký số)  (18 digits cho 1 kích thước rất nhỏ)   (2 “chồng lưu được 15 digits)

2/ Loại mã ma trận (Matrix Codes): như Data Matrix, Maxicode,Softstrip, Vericode, …..

Với Data Matrix như thế này đây, khi giải mã các bạn sẽ được một đoạn văn như sau:
” Cac ban co tin la toi co the viet 1 quyen truyen bang ma vach khong? ”
Thật kinh khủng nếu ai đó viết 1 quyển truyện bằng mã vạch, lúc đó mỗi câu văn hoặc mỗi đoạn văn sẽ là ….. 1 mã ma trận. Với sự phát triển của mã ma trận, ta thấy rằng ngành mã vạch đã thực sự phát triển theo một hướng khác: Cơ sở dữ liệu. Một ngày nào đó, bạn sẽ có trong tay một chiếc đĩa mềm, hoặc Flashdisk trong đó chỉ toàn là các mã ma trận lưu trữ danh sách của các VIP mà không sợ bị các Hacker bẻ khoá. Vì chỉ có máy quét mới có thể “bẻ khoá” được mã vạch, hơn nữa không phải máy quét nào cũng đọc được mã ma trận.

MÃ VẠCH ĐƯỢC ỨNG DỤNG ĐỂ MÃ HOÁ NHỮNG GÌ?

Có thể mã hoá đủ loại thông tin thành mã vạch. Ví dụ:
1.    Số hiệu linh kiện (Part Numbers)
2.    Số nhận diện người bán, nhận diện nhà sản xuất, doanh nghiệp (Vendor ID Numbers, ManufactureID Numbers)
3.    Số hiệu Pallet (Pallet Numbers)
4.    Nơi trữ hàng hoá
5.    Ngày nhận
6.    Tên hay số hiệu khách hàng
7.    Giá cả món hàng
8.    Số hiệu lô hàng và số xê ri
9.    Số hiệu đơn đặt gia công
10.  Mã nhận diện tài sản
11.  Số hiệu đơn đặt mua hàng
v.v….

Một khi công ty đã xác lập xong thông tin cần mã hoá, bước tiếp theo là xác lập loại mã vạch thích hợp, kích cỡ của mã vạch, công nghệ tiên tiến mã hoá thông tin và công nghệ tiên tiến in thích hợp nhất .
Bảng dưới đây miêu tả hiệu quả mã hoá của các loại mã vạch thông dụng :

LÀM THẾ NÀO ĐỂ TẠO RA ĐƯỢC MÃ VẠCH?

Lẽ dĩ nhiên câu vấn đáp là “ ứng dụng và máy in ” nhưng yếu tố là ứng dụng gì và máy in gì. Nhưng dù gì đi nữa thì tôi khuyên các bạn trẻ nên bỏ đi cái sáng tạo độc đáo nếu có, tạo mã vạch bằng … … Autocad, hoặc vẽ bằng CorelDraw !
Để in ra mã vạch, bạn cần phải xác lập mã vạch sẽ được in vào đâu, với mục tiêu sử dụng như thế nào :

• Nếu bạn muốn in mã vạch trên văn bản, sách vở, tài liệu thì bạn hoàn toàn có thể sử dụng các ứng dụng thông dụng như Word, Excel ( trong một điều kiện kèm theo đặc biệt quan trọng ), Corel Draw, v.v …. hoặc 1 ứng dụng tương hỗ in barcode. Cách in như thế nào bạn hoàn toàn có thể xem trong mục “ ứng dụng ” của website này để được hướng dẫn cơ bản .

• Nếu bạn là nhà phân phối hàng hoá và muốn in mã vạch lên trực tiếp vỏ hộp của mẫu sản phẩm thì không có gì để nói vì lúc đó mã vạch sẽ là 1 phần trong mẫu mã nói chung của vỏ hộp loại sản phẩm, nó sẽ được in bằng công nghệ tiên tiến in vỏ hộp ( thường là in Offset ) .

• Nếu bạn muốn in mã vạch lên nhãn và dán lên mẫu sản phẩm để lưu hành trên thị trường với số lượng rất nhiều như trong các khu công nghiệp ví dụ điển hình thì bạn nên dùng công nghệ tiên tiến in nhãn chuyên nghiệp. Công nghệ này gồm có máy in nhãn chuyên nghiệp ( Label Printer hay barcode printer ) và ứng dụng in nhãn chuyên nghiệp. Bạn không nên dùng các ứng dụng văn phòng và các máy in văn phòng để in các nhãn hàng hoá vì các nhãn hàng hoá yên cầu phải có những tiêu chuẩn công nghiệp rất khắc khe mà chỉ có công nghệ tiên tiến in nhãn chuyên nghiệp mới đảm trách nỗi ( Xem thêm Máy in nhãn và Ribbon nhiệt )

• Còn nếu bạn muốn in barcode lên thẻ nhựa như trong trường hợp thẻ nhân viên cấp dưới, thẻ hội viên thì bạn phải dùng đến công nghệ tiên tiến in thẻ ( bao gốm 1 máy in thẻ và 1 ứng dụng in thẻ có tương hỗ barcode )

Cũng cần nói thêm rằng nếu bạn dùng các ứng dụng không chuyên về barcode ( như Corel ) để in barcode thì bạn chỉ hoàn toàn có thể in và giải quyết và xử lý barcode ở mức độ cơ bản. Thí dụ bạn sẽ không in được các loại barcode 2 – D hoặc không nén được barcode bằng các tỷ suất nén khác nhau .

LÀM THẾ NÀO ĐỂ ĐỌC ĐƯỢC MÃ VẠCH?

Để đọc được các ký hiệu mã vạch người ta dùng một loại thiết bị gọi là máy quét mã vạch (barcode scanner), thực chất chính là một loại đầu đọc quang học dùng chùm tia sáng hoặc tia laser. Nhiều bạn có ý tưởng là “viết một phần mềm để đọc mã vạch” nhưng tôi khuyên bạn không cần phải làm thế vì ngay trong máy barcode scanner đã có một phần mềm dưới dạng Firmware dùng để đọc đủ loại mã vạch. Nếu bạn thực sự muốn viết một phần mềm để đọc mã vạch thì trước hết bạn phải mua cho được một máy quét dùng cổng COM thường là loại máy quét không có bộ giải mã bên trong.

Khi nhìn vào một ký hiệu mã vạch trên 1 món hàng, có khi ta thấy 1 dãy số nằm ngay bên dưới ký hiệu mã vạch đó nhưng cũng có khi không có gì cả. Dãy số này chính là mã số mà ký hiệu mã vạch đã mã hoá. Vấn đề có mã số hay không có mã số là do ứng dụng in mã vạch tạo ra giúp cho con người hoàn toàn có thể nhận dạng được bằng mắt thường, nó chỉ quan trọng so với con người chứ không quan trọng so với máy vì máy không hiểu được các số lượng này mà chỉ hoàn toàn có thể đọc được chính bản thân các ký hiệu mã vạch. Do đó, để máy quét hoàn toàn có thể đọc được mã vạch tốt thì khi in ra, ký hiệu mã vạch phải rõ ràng, không mất nét, các vạch phải thẳng đứng không biến dạng .
Mã vạch sau khi quét sẽ được giải thuật bằng 1 ứng dụng để cho ra mã số bắt đầu. Tùy theo công nghệ tiên tiến đang dùng và tùy theo loại máy quét, máy đọc mà ứng dụng giải thuật hoàn toàn có thể là 1 ứng dụng dưới dạng Firmware nằm ngay trong máy quét và hoàn toàn có thể được hiển thị bằng các file văn bản thường thì như Notepad, Wordpad, hay là 1 ứng dụng chuyên sử dụng kèm theo thiết bị hoặc do người sử dụng viết chương trình ứng dụng

Source: https://vh2.com.vn
Category : Vận Chuyển