Thời điểm ghi nhận doanh thu bán hàng theo quy định mới nhất

Một trong những khoản mục quan trọng trên báo cáo giải trình kinh tế tài chính mà người đọc chăm sóc trước nhất có lẽ rằng là khoản mục doanh thu. Để ghi nhận doanh thu tương thích với Chuẩn mực Kế toán và những pháp luật hiện hành, thời điểm ghi nhận là yếu tố quan trọng cần xác lập tiên phong .

Bài viết trình diễn với bạn đọc cách xác lập thời điểm ghi nhận ghi nhận doanh thu kế toán của từng mô hình doanh thu, đồng thời, so sánh thời điểm ghi nhận doanh thu kế toán với thời điểm ghi nhận doanh thu cho những mục tiêu khác tương quan :

Căn cứ pháp lý: 

Chuẩn mực Kế toán Việt Nam số 14 về doanh thu và thu nhập khác (VAS 14)

Thông tư 200 / năm trước / TT-BTC ( TT200 )
Thông tư 39/2014 / TT-BTC
Thông tư 219 / 2013 / TT-BTC
Thông tư 119 / năm trước / TT-BTC
Thông tư 78/2014 / TT-BTC
Thông tư 96/2015 / TT-BTC

1. Doanh thu và nhận biết giao dịch

1.1. Doanh thu

Doanh thu: là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn chủ sở hữu. 

( Điểm 03 VAS 14 )
Doanh nghiệp không ghi nhận vào doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ so với những khoản thu dưới đây :

Khoản thu không được ghi nhận vào doanh thu	Lý do	Nơi ghi nhận khoản thu
Trị giá hàng hoá, vật tư, bán thành phẩm xuất giao cho bên ngoài gia công chế biến	Chưa được xác lập là đã bán	Ghi Nợ TK 154 – giá thành sản xuất kinh doanh thương mại dở dang
Trị giá hàng gửi bán theo phương pháp gửi bán đại lý, ký gửi		Ghi nhận vào doanh thu khi nhận được bảng kê hóa đơn bán ra từ bên nhận đại lý, ký gửi
Các khoản thu hộ bên thứ ba	Không phải là nguồn quyền lợi kinh tế tài chính, không làm tăng vốn chủ sở hữu	Khoản nợ phải trả
Tiền người mua trả trước Tiền nhận đặt cọc từ người mua để bảo vệ triển khai hợp đồng
Số tiền thu được từ việc bán loại sản phẩm sản xuất thử	Không phát sinh từ những hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh thương mại thường thì	Ghi nhận vào TK 241 – Xây dựng cơ bản dở dang
Các khoản góp vốn từ cổ đông hoặc chủ sở hữu		Vốn chủ sở hữu
Các khoản doanh thu hoạt động giải trí kinh tế tài chính		Doanh thu kinh tế tài chính
Các khoản thu nhập khác		Thu nhập khác

>> Xem thêm: Doanh thu là gì? Các nhầm lẫn nghiêm trọng thường gặp về khái niệm doanh thu

1.2. Nhận biết thanh toán giao dịch

Các giao dịch cần được nhận biết theo đúng bản chất để ghi nhận doanh thu phù hợp với chuẩn mực kế toán. Các tiêu chuẩn nhận biết cần được áp dụng riêng biệt cho từng giao dịch. 

Một giao dịch mua-bán có thể được cấu thành từ nhiều bộ phận giao dịch đơn lẻ. Trong các trường hợp này, các tiêu chuẩn nhận biết giao dịch cần áp dụng tách biệt cho từng bộ phận của một giao dịch khi bản chất của các bộ phận giao dịch đơn lẻ là khác nhau. 

Ví dụ, trong hợp đồng quy định việc bán hàng và cung cấp dịch vụ sau bán hàng ( ngoài lao lý Bảo hành thường thì ), doanh nghiệp cần phân tách rõ ràng nhiệm vụ bán hàng và nhiệm vụ cung cấp dịch vụ. Theo đó, khoản doanh thu từ việc bán hàng sẽ được ghi nhận khi chuyển giao hàng hóa cho bên mua, còn khoản doanh thu từ việc cung cấp dịch vụ sau bán hàng sẽ được dời lại ghi nh khi triển khai xong dịch vụ .

Bên cạnh đó, cũng không ít trường hợp một hợp đồng kinh tế có thể bao gồm nhiều giao dịch không thể tách rời, khi đó, phải xem xét chúng trong mối quan hệ tổng thể. Tiêu chuẩn nhận biết giao dịch trong trường hợp này cần được áp dụng cho hai hay nhiều giao dịch đồng thời có quan hệ với nhau về mặt thương mại. 

Ví dụ, doanh nghiệp triển khai việc bán hàng và đồng thời ký một hợp đồng khác để mua lại chính những hàng hóa đó sau một thời hạn thì phải đồng thời xem xét cả hai hợp đồng và doanh thu không được ghi nhận .

2. Quy định về thời điểm ghi nhận doanh thu bán hàng

(Điểm 10 VAS 14)

(a) Phân tích các điều kiện ghi nhận doanh thu bán hàng

Điều kiện (i)&(ii)

Trong hầu hết những trường hợp, thời điểm chuyển giao phần đông rủi ro đáng tiếc trùng với thời điểm chuyển giao quyền lợi gắn liền với quyền sở hữu hợp pháp hoặc quyền trấn áp hàng hóa cho người mua .

Trường hợp doanh nghiệp chỉ còn phải chịu một phần nhỏ rủi ro gắn liền với quyền sở hữu hàng hóa thì giao dịch bán hàng được coi là hoàn thành và doanh thu được ghi nhận. Ví dụ: doanh nghiệp nắm giữ giấy tờ về quyền sở hữu để đảm bảo sẽ nhận được đủ các khoản thanh toán. Hay khi bán trong trường hợp phân lô bán nền, doanh thu được ghi nhận tại thời điểm bàn giao cho người mua mà không cần đợi tới khi hoàn thiện thủ tục pháp lý về giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.  

Trường hợp doanh nghiệp vẫn còn chịu phần lớn rủi ro gắn liền với quyền sở hữu hàng hóa thì giao dịch bán hàng được coi là chưa hoàn thành và doanh thu chưa được ghi nhận. Điều này được thể hiện trong những trường hợp như: 

• Doanh nghiệp còn phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm để bảo vệ gia tài hoạt động giải trí thông thường, điều này không nằm trong những lao lý bh thường thì .
• Hàng hóa được giao còn chờ lắp ráp và nghĩa vụ và trách nhiệm lắp ráp là một phần quan trọng được nêu rõ trong hợp đồng mà doanh nghiệp chưa triển khai xong .
• Người mua có quyền huỷ bỏ việc mua hàng theo những điều kiện kèm theo đơn cử trong hợp đồng mua và bán và doanh nghiệp chưa chắc như đinh về năng lực hàng bán có bị trả lại hay không .

Văn bản làm cơ sở để xác định thời điểm chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu hàng hóa thường là biên bản nghiệm thu, bàn giao được bên bán và mua xác nhận. Trường hợp có bên thứ ba phụ trách vận chuyển hàng hóa, bên bán hàng và bên mua hàng cần xác định rõ rủi ro đối với hàng hóa trong quá trình vận chuyển thuộc về trách nhiệm bên nào để ghi nhận doanh thu đúng thời điểm. 

Điều kiện (iii) 

Nếu trong hợp đồng mua và bán có pháp luật những điều kiện kèm theo đơn cử mà theo đó người mua được quyền trả lại hàng hóa đã mua thì doanh thu chỉ được ghi nhận khi không còn sống sót những điều kiện kèm theo đơn cử này và người mua không được quyền trả lại ( trừ trường hợp trả lại hàng hóa dưới hình thức đổi lại để lấy hàng hóa khác ). Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần xác lập tương đối chắc như đinh giá trị doanh thu phát sinh, cũng chính là giá trị khoản phải thu, bảo vệ không nhìn nhận cao hơn giá trị của những gia tài và những khoản thu nhập .

Điều kiện (iv) 

Chỉ khi bảo vệ nhận được quyền lợi kinh tế tài chính từ thanh toán giao dịch bán hàng, là khi đã giải quyết và xử lý xong những yếu tố không chắc như đinh ảnh hưởng tác động tới việc thu được quyền lợi kinh tế tài chính từ thanh toán giao dịch, doanh nghiệp mới được ghi nhận doanh thu. Ví dụ khi doanh nghiệp không chắc như đinh là nhà nước nước thường trực có đồng ý chuyển tiền bán hàng ở quốc tế về hay không thì doanh thu bán hàng chưa được ghi nhận .

Các điều kiện ghi nhận doanh thu (i), (ii), (iii) và (iv) cho thấy phương pháp kế toán doanh thu đảm bảo nguyên tắc kế toán thận trọng. 

Điều kiện (v) 

Doanh thu và chi phí liên quan tới cùng một giao dịch phải được ghi nhận đồng thời, đảm bảo nguyên tắc kế toán phù hợp. Các chi phí, bao gồm cả chi phí phát sinh sau ngày giao hàng, ví dụ chi phí bảo hành, thường được xác định chắc chắn khi các điều kiện ghi nhận doanh thu được thỏa mãn.

(b) So sánh thời điểm ghi nhận doanh thu bán hàng với các thời điểm liên quan

Với giao dịch bán hàng trong nước, thời điểm lập hóa đơn bán hàng, thời điểm xác định doanh thu tính thuế GTGT, thời điểm xác định doanh thu tính thuế TNDN được quy định lần lượt trong các TT39/2014/TT-BTC, TT219/2013/TT-BTC và TT 95/2015/TT-BTC đều là thời điểm chuyển giao quyền sở hữu, quyền sử dụng hàng hóa cho người mua, không phân biệt đã thu tiền hay chưa. Thời điểm này trùng với thời điểm ghi nhận doanh thu kế toán. 

Trên thực tiễn, so với những thanh toán giao dịch bán hàng tới những tỉnh xa, thời điểm lập hóa đơn bán hàng hoàn toàn có thể là ngày hàng xuất ra khỏi kho bên bán, chuyển giao cho bên luân chuyển. Nên thời điểm lập hóa đơn hoàn toàn có thể xảy ra trước thời điểm hàng hóa được chuyển giao cho bên mua. Trong trường hợp này, bên bán và bên mua cần nêu rõ trong hợp đồng về việc bên nào sẽ chịu rủi ro đáng tiếc trong quy trình luân chuyển nếu hàng hóa bị hỏng hóc, mất mát, giảm chất lượng .

Chỉ trong trường hợp bán hàng ra nước ngoài, tùy thuộc vào điều khoản giao hàng Incoterms của từng đơn hàng, các thời điểm ghi nhận doanh thu kế toán có thể khác với thời điểm ghi nhận doanh thu tính thuế GTGT, TNDN (chi tiết trình bày ở mục 2.2.3).

3. Thời điểm ghi nhận doanh thu bán hàng trong một số trường hợp thường gặp

3.1. Doanh thu bán của doanh nghiệp là chủ góp vốn đầu tư

(*) Đối với công trình, hạng mục công trình mà doanh nghiệp là chủ đầu tư (có thể vừa tự thi công): 

• Không vận dụng chuẩn mực kế toán Hợp đồng thiết kế xây dựng

• Không ghi nhận doanh thu đối với số tiền thu trước của khách hàng theo tiến độ

• Doanh thu bán được ghi nhận khi thỏa mãn đồng thời 5 điều kiện ghi nhận doanh thu bán hàng. Trong đó, điều kiện (i) được bổ sung điều kiện: đã hoàn thành toàn bộ và bàn giao cho người mua. 

• So sánh thời điểm ghi nhận doanh thu bán với các thời điểm liên quan:

  Xem thêm: Xuất khẩu là gì và các vấn đề liên quan đến xuất khẩu – SEC Warehouse

	Thời điểm ghi nhận doanh thu kế toán	Thời điểm xuất hóa đơn doanh thu dịch vụ	Thời điểm xác định doanh thu tính thuế GTGT	Thời điểm xác định doanh thu tính thuế TNDN
Căn cứ pháp lý	Điểm 10 VAS 14 TT200	Điều 16 Thông tư 39/2014 / TT-BTC	Điều 8 Thông tư 219 / 2013 / TT-BTC	Điều 17 Thông tư 78/2014 / TT-BTC
Thời điểm ghi nhận doanh thu	Đồng thời thỏa mãn nhu cầu 05 điều kiện kèm theo ghi nhận như trên	Là thời điểm thu tiền nếu có thu tiền theo tiến trình triển khai dự án Bất Động Sản hoặc quy trình tiến độ thu tiền ghi trong hợp đồng	Là thời điểm thu tiền theo quá trình thực thi dự án Bất Động Sản hoặc quá trình thu tiền ghi trong hợp đồng	Là thời điểm chuyển giao Bất Động Sản Nhà Đất cho người mua, không phụ thuộc vào việc người mua đã ĐK quyền sở hữu tài sản, quyền sử dụng đất, xác lập quyền sử dụng đất tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền ; *Nếu có thu tiền ứng trước theo tiến độ: thời điểm xác định doanh thu tính thuế thu nhập doanh nghiệp tạm nộp là thời điểm thu tiền của người mua
Như vậy, thời điểm ghi nhận doanh thu kế toán khác 03 thời điểm còn lại nếu doanh nghiệp thu tiền theo quá trình thực thi dự án Bất Động Sản hoặc thu tiền theo quá trình thu tiền ghi trong hợp đồng .

>> Xem thêm:  Các khái niệm và quy định trong kế toán về vấn đề doanh thu

Lưu ý: Trong trường hợp thu tiền của khách hàng theo tiến độ thực hiện dự án hoặc tiến độ thu tiền ghi trong hợp đồng, doanh nghiệp cần lưu ý về chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) tạm nộp:  

(*) Đối với công trình, hạng mục công trình mà doanh nghiệp là chủ đầu tư (có thể vừa tự thi công) mà  người mua có quyền hoàn thiện nội thất của và chủ đầu tư thực hiện thêm việc hoàn thiện nội thất theo đúng thiết kế, mẫu mã, yêu cầu của khách hàng:

Doanh nghiệp cần tách biệt nghiệp vụ bán và nghiệp vụ cung cấp dịch vụ hoàn thiện nội thất. Theo đó, cần có hợp đồng bán riêng, hợp đồng thiết kế nội thất riêng với các quy định rõ ràng về yêu cầu thiết kế, mẫu mã, hình thức hoàn thiện nội thất. Doanh thu từng nghiệp vụ được ghi nhận tại hai thời điểm khác nhau: 

(*) Đối với phân lô bán nền, nếu đã chuyển giao đất nền cho khách hàng và hợp đồng không hủy ngang, doanh nghiệp được ghi nhận doanh thu đối với đất nền đã bán khi thỏa mãn đồng thời bốn tiêu chí ghi nhận doanh thu bán hàng (i), (iii),(iv), (v). 

>> Xem thêm: Một số sai sót về doanh thu chuyển nhượng  

3.2. Bán hàng qua đại lý, ký

Tại thời điểm xuất hàng cho đại lý hay cho đơn vị nhận ký gửi, số hàng này vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, chưa được xác định là đã bán nên doanh thu chưa thể ghi nhận. Giá trị hàng gửi bán được ghi nhận trên tài khoản 157 – Hàng gửi đi bán. 

Doanh thu bán hàng qua đại lý, ký gửi chỉ được ghi nhận khi doanh nghiệp nhận được bảng kê hóa đơn bán ra của sản phẩm đại lý đã tiêu thụ trong tháng. Đây là cơ sở thể hiện số hàng đã được bán, căn cứ vào đó, doanh nghiệp lập hóa đơn GTGT cho hàng bán ra và ghi sổ doanh thu.

3.3. Doanh thu bán hàng xuất khẩu

Đối với nghiệp vụ bán hàng xuất khẩu, khi xem xét 05 điều kiện ghi nhận, doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý tới điều kiện (i) chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu hàng hóa. 

Thời điểm ghi nhận doanh thu bán hàng xuất khẩu là thời điểm chuyển giao mọi rủi ro, chịu trách nhiệm về hàng hóa từ người bán (xuất khẩu) sang người mua (nhập khấu), được xác định tùy thuộc vào từng điều kiện cơ sở giao hàng được quy định trong các điều kiện thương mại quốc tế Incoterms. 

*Thời điểm ghi nhận doanh thu hàng xuất khẩu có thể khác nhau cho mục đích kế toán và cho mục đích thuế.

	Thời điểm ghi nhận doanh thu kế toán	Thời điểm xuất hóa đơn	Thời điểm xác định doanh thu tính thuế GTGT, TNDN
Căn cứ pháp lý	Điểm 10 VAS 14 TT 200	TT39 / năm trước / TT-BTC	Khoản 7 Điều 3 TT119 / năm trước / TT-BTC Công văn 1605 / GSQL-GQ1 Công văn 5476 / BTC-CST Khoản 7 Điều 3 TT119 / năm trước / TT-BTC
Thời điểm ghi nhận doanh thu	Đồng thời thỏa mãn nhu cầu 5 điều kiện kèm theo ghi nhận doanh thu bán hàng	Doanh nghiệp tự xác lập tương thích với thỏa thuận hợp tác với người mua	Là ngày xác nhận hoàn tất thủ tục hải quan trên tờ khai hải quan ( được hiểu là ngày thông quan trên tờ khai hải quan )
Sự khác biệtvềthời điểm ghi nhận doanh thu kế toánvàdoanh thu tính thuế hoàn toàn có thể liên tục tạo ra khoản chênh lệch do độc lạ về tỉ giá ghi nhận doanh thugiữangày hoàn tất thủ tục hải quanvàngày phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu hàng hóa được chuyển giao cho người mua.

>> Xem thêm: Tổng hợp quy định và cách hạch toán kế toán xuất nhập khẩu

Với pháp luật giao hàng FCA, CPT, CIP và FAS, thời điểm thông quan trùng với thời điểm chuyển giao rủi ro đáng tiếc tương quan tới quyền sở hữu hàng hóa từ người bán sang cho người mua, nên, thời điểm ghi nhận doanh thu kế toán và thời điểm ghi nhận doanh thu cho mục tiêu thuế là giống nhau .
Với những phương pháp giao hàng còn lại, thời điểm thông quan không trùng với thời điểm chuyển giao rủi ro đáng tiếc tương quan tới quyền sở hữu hàng hóa từ người bán cho người mua, đồng nghĩa tương quan với việc, thời điểm ghi nhận ghi nhận doanh thu kế toán khác với thời điểm ghi nhận doanh thu cho mục tiêu thuế GTGT, thuế TNDN.
Phần I của bài viết MISA AMIS kỳ vọng giúp những bạn xác lập đúng chuẩn thời điểm ghi nhận doanh thu bán hàng và quan tâm trong 1 số ít trường hợp đặc biệt quan trọng. Các bạn cũng đừng quên phân biệt đúng thời điểm ghi nhận doanh thu kế toán với thời điểm xuất hóa đơn, ghi nhận doanh thu tính thuế nhé .
MISA AMIS sẽ liên tục ra mắt phần II về cách xác lập thời điểm ghi nhận doanh cung cấp dịch vụ và những thời điểm ghi nhận doanh thu trong chương trình người mua truyền thống lịch sử .
Có thể thấy doanh thu là một chỉ tiêu đặc biệt quan trọng quan trọng tại doanh nghiệp. Với chỉ tiêu quan trọng như vậy, chủ doanh nghiệp thiết yếu phải thực thi theo dõi liên tục, liên tục. Bên cạnh đó, chủ doanh nghiệp cũng nên thực thi phân tách được doanh thu của doanh nghiệp theo từng loại sản phẩm, thị trường, nhân viên cấp dưới kinh doanh thương mại … Bởi lẽ, khi theo dõi tiếp tục, liên tục và theo dõi một cách chi tiết cụ thể doanh thu theo từng góc nhìn sẽ giúp chủ doanh nghiệp xác lập được đâu là loại sản phẩm đang có tác dụng tốt, thị trường nào đang kinh doanh thương mại tốt, nhân viên cấp dưới kinh doanh thương mại nào có doanh thu tốt …. để từ đó đưa ra những quyết định hành động tương thích, kịp thời .
Để làm được điều này, chủ doanh nghiệp cần đến sự tương hỗ của những công cụ ứng dụng công nghệ tiên tiến ví dụ như ứng dụng kế toán trực tuyến MISA AMIS. AMIS Kế toán – giải pháp quản trị kinh tế tài chính mưu trí thế hệ mới có nhiều tính năng điển hình nổi bật, nhất là những tính năng về doanh thu như :

• Doanh thu: Cho phép theo dõi doanh số bán hàng theo chi nhánh/ văn phòng, theo thời gian, theo mặt hàng/ nhóm hàng, theo thị trường

• Chỉ tiêu tài chính: Xem tổng quan tình hình sức khỏe của doanh nghiệp như khả năng hoạt động, khả năng sinh lời…

• Đầy đủ báo cáo quản trị: Hàng trăm báo cáo quản trị theo mẫu hoặc tự thiết kế chỉnh sửa, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp thuộc mọi ngành nghề.

• Tự động hóa việc lập báo cáo: Tự động tổng hợp số liệu lên báo cáo thuế, báo cáo tài chính và các sổ sách giúp doanh nghiệp nộp báo cáo kịp thời, chính xác.

Tham khảo ngay bản demo ứng dụng kế toán MISA AMIS để quản trị công tác làm việc kinh tế tài chính – kế toán hiệu suất cao hơn !

Tác giả tổng hợp : NHY

 2,999 

Source: https://vh2.com.vn
Category : Vận Chuyển