Cộng hòa Trung Phi – Wikipedia tiếng Việt

Cộng hòa Trung Phi (tiếng Pháp: République Centrafricaine; tiếng Sango: Ködörösêse tî Bêafrîka) là một quốc gia tại miền trung châu Phi. Cộng hòa Trung Phi giáp Tchad về phía Bắc, phía Đông giáp Sudan và Nam Sudan, phía Nam giáp Cộng hòa Dân chủ Congo và Cộng hòa Congo, phía Tây giáp Cameroon. Đây là một quốc gia không giáp biển và có diện tích là 622.436 kilômét vuông. Bangui là thủ đô và là thành phố lớn nhất quốc gia này.

Cộng hòa Trung Phi nằm ở rìa bắc lưu vực sông Congo. Phần lớn đất đai là cao nguyên với độ cao từ 610 – 790 m. Hai dãy núi ở phía bắc và hướng đông bắc có độ cao tối đa khoảng chừng 1400 m. Phần lớn vương quốc này có thảm thực vật là xavan, bãi cỏ xen lẫn với bụi cây. Rừng rậm tập trung chuyên sâu ở tây-nam. Quốc gia này có nhiều sông lớn : Bamingui và Ouham ở phía bắc, Ubangi, một chi lưu của sông Congo ở phía nam .
Lịch sử thời kì tiền thuộc địa của vương quốc này ít được biết đến. Người Banda, người Ngbandi, người Baya và người Azande là những nhóm sắc tộc chính ở vùng này. Từ thập kỷ 70 của thế kỷ XIX, người châu Âu mở màn thám hiểm vùng này .

Năm 1889, Pháp lập một tiền trạm tại Bangui, thành lập vùng thuộc địa giữa hai sông Oubangui và Chari năm 1905 và sáp nhập vào lãnh thổ Châu Phi Xích đạo thuộc Pháp năm 1910. Vùng lãnh thổ này trở thành Cộng hòa Trung Phi với tư cách là nước tự trị thuộc Cộng đồng nước Pháp năm 1958.

Bạn đang đọc: Cộng hòa Trung Phi – Wikipedia tiếng Việt

Năm 1960, Cộng hòa Trung Phi công bố độc lập và David Dacko trở thành Tổng thống. Năm 1966, Jean Bedel Bokassa lên cầm quyền sau cuộc thay máu chính quyền. Bokassa công bố trở thành Tổng thống trọn đời năm 1972. Năm 1976, Tổng thống Jean Bedel Bokassa công bố làm Hoàng đế, đổi tên nước thành Vương quốc Trung Phi .Những trộn lẫn kinh tế tài chính – xã hội, những cuộc đàn áp đẫm máu so với những người chống đối và những cuộc tàn sát học viên trung học dẫn đến việc Pháp trợ giúp Tổng thống David Dacko lật đổ Bokassa, trở lại cầm quyền và lập nền cộng hòa năm 1979. Sau cuộc tuyển cử Tổng thống năm 1981, Tướng Kolingba thực thi thay máu chính quyền và chỉ huy quốc gia. Mặc dầu Hiến pháp mới được trải qua ( 1986 ) và trở lại chính sách đa đảng ( 1991 – 1992 ), Kolingba cũng không hề duy trì quyền lực tối cao. Năm 1993, Ange Félix Patassé đắc cử Tổng thống. Tháng 3 năm 1998, ” Hiệp ước hòa giải dân tộc bản địa ” được ký kết tại Bangui. Tổng thống Patassé sống sót sau cuộc mưu toan thay máu chính quyền tháng 5 năm 2001. Tháng 3 năm 2003, Tướng Francois Bozizé lật đổ Tổng thống Patassé và tự công bố trở thành Tổng thống. Ngày 13 tháng 3 năm 2005, trong cuộc bầu cử Tổng thống ở Trung Phi, Francois Bozizé đã đắc cử với số phiếu 64,6 % .
Trung Phi thực thi đường lối chính trị đa đảng, Open. Đảng cầm quyền lúc bấy giờ là Phong trào giải phóng nhân dân Trung Phi ( Đảng của Tổng thống ) .Các Đảng phái trái chiều :- Liên minh vì nền Dân chủ và Tiến bộ ( ADP ) ,- Đảng Cộng hòa Trung Phi ( PRC ) ,- Phong trào Dân chủ vì Đổi mới và Tiến bộ ở Trung Phi ( MDREC ) .Do tình hình bảo mật an ninh chính trị có nhiều phức tạp, năm 1998, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã trải qua Nghị quyết 1159 thiết lập lực lượng gìn giữ tự do ở Trung Phi ( MINURCA ) thay thế sửa chữa cho lực lượng Liên Phi ; MINURCA đã kết thúc thiên chức của mình năm 2000. Hiện nay, Văn phòng thiết kế tự do của Liên Hiệp Quốc tại Cộng hòa Trung Phi ( BONUCA ), được xây dựng năm 1999 để tương hỗ những hoạt động giải trí của MINURCA vẫn đang hoạt động giải trí .Gần đây, do chịu ảnh hưởng tác động của xung đột Darfur ( Sudan ), khu vực Đông-Bắc của Trung Phi còn có những không ổn định do làn sóng người tị nạn từ Darfur cũng như xung đột giữa một số ít lực lượng phiến quân tại khu vực biên giới chung với Sudan và Tchad. Trong toàn cảnh đó, ngày 25 tháng 9 năm 2007, Liên Hiệp Quốc đã trải qua Nghị quyết 1778 được cho phép tiến hành tại Trung Phi và Sát lực lượng quốc tế trên cơ sở phối hợp với EU để thực thi những trách nhiệm trấn áp đấm đá bạo lực, bảo vệ dân thường, người tị nạn và giám sát nhân quyền. Tháng 10 năm 2007, EU đã trải qua quyết định hành động tiến hành lực lượng của mình ( EUFOR ) tại khu vực này .Ngày 26 tháng 6 năm 2008, Cộng hòa Trung Phi và hai phe nổi dậy ( Quân đội nhân dân phục sinh nền dân chủ và Liên minh những lực lượng dân chủ vì tập hợp ) ở miền Bắc đã ký Hiệp định độc lập chung tại Gabon theo đó triển khai giải giáp những phe nhóm nổi dậy, ân xá cho những binh sĩ và tái hòa nhập họ vào hội đồng. Trước đó, hai phe này đã từng ký hiệp định riêng rẽ với cơ quan chính phủ Trung Phi .Tháng 12 năm 2008, Trung Phi tổ chức triển khai đối thoại chính trị lan rộng ra với sự tham gia của tổng thể những phe phái chính trị, kể cả phe của cựu Tổng thống Ange Félix Patassé, và đề ra lộ trình chấm hết xung đột vũ trang và không ổn định chính trị .
Trung Phi là thành viên Liên Hiệp Quốc, Liên minh châu Phi ( AU ), Phong trào không link, Tổ chức Quốc tế Pháp ngữ và nhiều tổ chức triển khai khác .Trung Phi có quan hệ mật thiết với Pháp trên nhiều nghành. Pháp đang tương hỗ quân sự chiến lược cho những lực lượng của Trung Phi. Trong quá trình 1970 – 1980, Libya tích cực tranh giành tác động ảnh hưởng với Pháp tại Trung Phi và tháng 5 năm 2001, Libya từng tiến hành quân tại Bangui để yểm trợ cho Tổng thống Ange Félix Patassé .Bên cạnh đó, Trung Phi tăng cường quan hệ với Mỹ và những nước phương Tây. Đầu năm 1989, Trung Phi công nhận nhà nước Ixraen và Palestin .Từ năm 2005, đến nay, Trung Phi tìm cách đa dạng hóa quan hệ đối ngoại với những nước khác như những nước vùng Vịnh, Trung Quốc, Nam Phi .
Bản đồ Cộng hòa Trung Phi
Cộng hòa Trung Phi nằm ở khu vực Trung Phi, Bắc giáp Tchad, Nam giáp Cộng hòa Congo và Cộng hòa Dân chủ Congo, Đông giáp Sudan và Tây giáp Cameroon. Địa hình phần đông là vùng cao nguyên to lớn nằm giữa hai vùng trũng ở phía bắc và phía nam .
Khu vực cao nguyên phía nam nằm trong miền khí hậu cận xích đạo, thuận tiện cho những khu rừng nhiệt đới gió mùa phát tnển, do lượng mưa giảm dần nên khu vực phía bắc phần đông là những vùng thảo nguyên .

Đơn vị hành chính[sửa|sửa mã nguồn]

Tỉnh của Cộng hòa Trung Phi

Cộng hòa Trung Phi được chia thành 14 tỉnh (préfectures), cùng với 2 tỉnh kinh tế (préfectures economiques) và một thành phố tự trị. Các tỉnh lại được chia thành 71 phó tỉnh (sous-préfectures).

Các tỉnh gồm :
hai tỉnh kinh tế tài chính gồm Nana-Grébizi và Sangha-Mbaéré ; đô thị là Bangui .
Trung Phi là một trong những nước nghèo ở châu Phi. Kinh tế hầu hết dựa vào nông nghiệp và lâm nghiệp. Nông nghiệp chiếm hơn 50% GDP, gỗ chiếm 16 % thu nhập xuất khẩu và công nghiệp kim cương chiếm 40 %. Sản phẩm nông nghiệp có : bông, cafe, sắn, lạc, lúa, ngô, kê … Về tài nguyên ngoài kim cương còn có sắt, măng gan, niken … nhưng sản lượng thấp .Hạn chế của Trung Phi là nước không tiếp giáp với biển, mạng lưới hệ thống giao thông vận tải lỗi thời, phần đông là lực lượng lao động không có nghề. Thiếu sự chỉ huy trong tăng trưởng kinh tế tài chính vĩ mô. Tình hình không ổn định cản trở kinh tế tài chính tăng trưởng. Phân phối thu nhập bất bình đẳng. Mặc dù được Pháp và hội đồng quốc tế viện trợ nhưng chỉ cung ứng một phần nhu yếu thiết yếu trong nước .Trung Phi xuất khẩu kim cương, gỗ, bông, cafe, thuốc lá sang những nước Bỉ ( 22 % ), Indonesia ( 19,3 % ), Ý ( 7,7 % ), Pháp ( 7,1 % ), Cộng hòa Dân chủ Công Gô ( 6,8 % ). Giá trị xuất khẩu đạt 146,7 triệu USD ( 2007 ). Nhập khẩu thực phẩm, hàng dệt may, xăng dầu, máy móc thiết bị, động cơ ôtô, hóa chất, dược phẩm từ những nước Pháp ( 16,6 % ), Hà Lan ( 13 % ), Cameroon ( 9,7 % ), Mỹ ( 6,3 % ). Giá trị nhập khẩu là 237,3 triệu USD ( 2007 ) .Năm 2010, tổng mẫu sản phẩm quốc nội của Trung Phi là 2,2 tỷ USD, tăng trưởng 3,7 % so với năm 2006. GDP trung bình đầu người của Trung Phi là hơn 400 USD người / năm. Tỷ lệ lạm phát kinh tế được duy trì dưới 1 % / năm .Về ngoại thương, năm 2010, Trung Phi xuất khẩu khoảng chừng 200 triệu USD sản phẩm & hàng hóa những loại, trong đó những loại sản phẩm xuất khẩu đa phần của nước này là kim cương, gỗ, bông, cafe, thuốc lá. Các đối tác chiến lược xuất khẩu của Trung Phi là Bỉ, Ý, Tây Ban Nha, Indonesia, Pháp, Mỹ. Kim ngạch nhập khẩu năm 2010 của Trung Phi là 300 triệu USD. Các loại sản phẩm mà nước này thường nhập là thực phẩm, hàng dệt may, loại sản phẩm xăng dầu, máy móc, thiết bị điện, xe cộ, hóa chất, dược phẩm, hàng tiêu dùng, loại sản phẩm công nghiệp. Các bạn hàng nhập khẩu của Trung Phi là Pháp, Mỹ, Cameroon, Bỉ .

Dân số của nước Cộng hòa Trung Phi đã tăng gấp bốn lần kể từ khi độc lập. Năm 1960, dân số là 1.232.000; ước tính của Liên Hợp Quốc năm 2009, nó là 4.422.000.[5] Liên Hợp Quốc ước tính rằng khoảng 11% dân số trong độ tuổi từ 15 đến 49 bị nhiễm HIV. Chỉ có 3% là dương tính với căn bệnh này.[6] Dân cư được chia thành hơn 80 nhóm dân tộc, mỗi nhóm có ngôn ngữ riêng của mình. Các nhóm dân tộc lớn nhất là Baya, Banda, Mandjia, Sara, Mboum, M’Baka, Yakoma, và Fula (còn gọi là Fulani).[7], với nhóm nhỏ người Pháp.

Xem thêm: Doanh nghiệp nhỏ và vừa – Wikipedia tiếng Việt

Hơn 55 % dân số sống ở khu vực nông thôn. Các nghành nghề dịch vụ nông nghiệp chính tập trung chuyên sâu xung quanh Bossangoa và Bambari. Bangui, Berberati, Bangassou, và Bossangoa là những TT đô thị đông dân cư nhất .Trung Phi cũng là vương quốc có tỷ lệ dân sô trẻ cao nhất châu Phi. Tỷ lệ trẻ nhỏ dưới 15 tuổi trong năm 2010 là 40,4 %, 55,6 % là từ 15 đến 65 tuổi, trong khi 4 % là 65 tuổi trở lên. [ 8 ]

Tôn giáo tại Cộng hòa Trung Phi ( 2012 ) [ 9 ]

 Tin Lành (51.0%)

 Công giáo Roma (29.0%)

 Hồi giáo (15.0%)

 Khác (5.0%)

Khoảng 80 % dân số của nước Cộng hòa Trung Phi là Kitô hữu. Người ta tin rằng nhiều người trong số những người theo này phối hợp yếu tố truyền thống cuội nguồn địa phương vào việc thực hành thực tế đức tin của họ. [ 10 ]Tín hữu Công giáo và Tin Lành phân bổ rải rác khắp chủ quyền lãnh thổ. Hồi giáo tập trung chuyên sâu hầu hết ở phía bắc. Khoảng 51 % dân số là Tin Lành, 29 % là Công giáo La Mã, và 10 % là người Hồi giáo. Tín ngưỡng địa phương truyền thống lịch sử được triển khai bởi khoảng chừng 10 % dân số. [ 11 ] Ngoài ra, còn có những nhóm truyền giáo thuộc những giáo phái Kitô giáo khác như Giáo hội Luther, Baptist, và Nhân chứng Jehovah .Công giáo Rôma ở Trung Phi chiếm xấp xỉ 900.000 tín hữu đại diện thay mặt cho khoảng chừng một phần tư dân số. Có chín giáo phận và một tổng giáo phận :
Hồi giáo chiếm khoảng chừng 10 % ( 500.000 người ) dân số của nước Cộng hòa Trung Phi, làm cho nó làm cho nó trở thành tôn giáo lớn thứ 2 sau Kitô giáo. Hầu hết người Hồi giáo Trung Phi sống ở phía bắc, phía đông, những vùng gần biên giới với Tchad và Sudan. [ 11 ]

Hiến pháp (bị đình chỉ từ năm 2003) quy định về tự do tôn giáo trong khi cấm một số hình thức cực đoan tôn giáo. Lệnh cấm này thường được coi là hướng về trào lưu chính thống Hồi giáo. Ngày lễ Kitô giáo được tổ chức như ngày lễ quốc gia. Tất cả các nhóm tôn giáo phải đăng ký thông qua Bộ Nội vụ. Giáo hội Thống Nhất đã bị cấm kể từ giữa những năm 1980. Việc thực hành phù thủy được coi là một hành vi phạm tội hình sự, tuy nhiên truy tố thường chỉ được thực hiện kết hợp với hoạt động tội phạm khác, chẳng hạn như giết người.

Xem thêm: Thủ tục thành lập công ty 2022: Hướng dẫn chi tiết từ A – Z

Giáo dục đào tạo bắt buộc và không tính tiền so với trẻ nhỏ ( mở màn từ năm 7 tuổi ). Cả nước có khoảng chừng 2/3 trẻ nhỏ theo học không thiếu. Các cơ sở và phương tiện đi lại dạy và học còn rất thiếu thốn, khoảng chừng 10 % số học viên theo học tiếp chương trình trung học và 2 % số học viên học lên ĐH ( hoặc những trường kĩ thuật ) .
Các bệnh tật như sốt rét, viêm gan, bại liệt, giun sán … khá phổ cập. Trung Phi chưa có đủ những dịch vụ chăm nom y tế. Cán bộ y tế thường thao tác tận tụy nhưng được trả lương rất thấp. Hoạt động y tế ở nông thôn được sự hỗ trợ vốn của những bệnh viện tư ở thủ đô hà nội và những nhà truyền giáo .

• Doeden, Matt, Central African Republic in Pictures (Twentyfirst Century Books, 2009).
• Petringa, Maria, Brazza, A Life for Africa (2006). ISBN 978-1-4259-1198-0.
• Titley, Brian, Dark Age: The Political Odyssey of Emperor Bokassa, 2002.
• Woodfrok, Jacqueline, Culture and Customs of the Central African Republic (Greenwood Press, 2006).

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://vh2.com.vn
Category : Doanh Nghiệp