10 năm tới, thị phần vận tải Việt Nam ra sao?

Sự mất cân đối giữa những mô hình vận tải gây sức ép lớn lên kiến trúc đường đi bộ. Ảnh : Tạ Hải

Vận tải hành khách và hàng hóa ở Việt Nam đang rơi vào tình trạng phụ thuộc quá mức vào đường bộ. Bộ GTVT đặt ra mục tiêu trong 10 năm tới sẽ tái cơ cấu mạnh mẽ thị trường vận tải để kéo giảm chi phí logistics…

Vì sao vận tải bằng đường bộ vẫn chiếm tỷ trọng cao?

Năm 2020, tổng số hàng container trải qua cảng TP. Hải Phòng khoảng chừng hơn 4 triệu Teu nhưng số luân chuyển bằng phương tiện đi lại thủy nội địa chỉ khoảng chừng 40 nghìn Teu, chiếm 1 %, còn lại là đường đi bộ .

Bộ GTVT cho biết, về lượng luân chuyển hành khách năm 2020, vận tải hàng không tăng từ 21 % lên 31,4 %, trong khi đường đi bộ giảm còn 65,6 % ; Vận tải sản phẩm & hàng hóa bằng ĐTNĐ đạt gần 20 %, tăng 4 % so với năm 2011 nhưng đường đi bộ vẫn liên tục tăng 8 %. Trong khi vận tải biển trong nước ( không gồm có vận tải ven biển ) lại giảm, từ hơn 60 % còn 51 % .
Phụ thuộc quá mức vào đường đi bộ đẩy ngân sách vận tải và logistics ở Việt Nam tăng cao, tương tự với khoảng chừng 20,9 % GDP ( theo báo cáo giải trình của WB ), trong đó, ngân sách cho vận tải chiếm gần 60 % .
Trong những yếu tố làm tăng ngân sách logistics, ngân sách vận tải vẫn là thành phần chiếm tỷ suất cao nhất. Theo Bộ GTVT, ngân sách luân chuyển container loại 40 feet bằng đường đi bộ từ TP.HN vào TP TP HCM ( chưa tính ngân sách xếp dỡ ) khoảng chừng 40 triệu đồng, cao gấp 9,7 lần so với luân chuyển bằng đường thủy và hơn 2,5 lần so với luân chuyển bằng đường tàu .
Phân tích cơ cấu tổ chức trong giá tiền vận tải đường đi bộ, ông Đỗ Công Thủy, Phó vụ trưởng Vụ Vận tải ( Tổng cục Đường bộ việt nam ) cho biết, cấu thành ngân sách vận tải thường gồm có khoảng chừng 12 khoản mục, trong đó ngân sách xăng dầu chiếm khoảng chừng 30 – 35 %, ngân sách cầu đường giao thông khoảng chừng 10 – 15 %, ngân sách tiền lương lái xe khoảng chừng 15 % .
Cũng theo ông Thủy, nguyên do khiến ngân sách vận tải đường đi bộ của Việt Nam lúc bấy giờ còn ở mức cao so với 1 số ít vương quốc trên quốc tế là do đa phần những đơn vị chức năng kinh doanh thương mại vận tải sản phẩm & hàng hóa thực thi những thanh toán giao dịch, liên kết với chủ hàng đều qua trung gian, từ đó dẫn đến ngân sách phát sinh .
“ Quy mô đơn vị chức năng kinh doanh thương mại vận tải nhỏ lẻ, sức cạnh tranh đối đầu yếu, chưa tối ưu hóa hoạt động giải trí kinh doanh thương mại dẫn đến tỷ suất xe có hàng 2 chiều thấp, tỷ suất xe chạy rỗng ở mức cao, từ 30 – 50 % số chuyến xe, dẫn đến ngân sách vận tải tăng cao ”, ông Thủy nói .
Nhìn ở góc nhìn hạ tầng, đại diện thay mặt đơn vị chức năng tư vấn TEDI cho rằng, do mạng lưới hệ thống hạ tầng chưa đồng điệu, tính liên kết chưa tốt giữa vận tải đường thủy, ĐTNĐ, đường tàu và đường đi bộ làm phát sinh thêm quy trình chuyển tải trong quy trình tiến độ xếp dỡ, khiến ngân sách tăng cao ; thiếu TT logistics cấp vương quốc, quốc tế tại khu vực kinh tế tài chính trọng điểm để làm đầu mối phân phối sản phẩm & hàng hóa ; những thanh toán giao dịch sản phẩm & hàng hóa đa phần qua trung gian, chưa tối ưu hóa hoạt động giải trí kinh doanh thương mại của đơn vị chức năng vận tải .
“ Trong khi đó, những mô hình vận tải đường tàu, ĐTNĐ, đường thủy có ngân sách thấp nhưng thời hạn luân chuyển lê dài, ngân sách bốc dỡ cao, chưa được góp vốn đầu tư tăng cấp. Với phương tiện đi lại ĐTNĐ, đường thủy, việc góp vốn đầu tư đội tàu còn giàn trải, tàu đóng mới chưa được trang bị công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển ; Với hàng không, chưa hãng nào của Việt Nam có máy bay chuyên chở sản phẩm & hàng hóa mà phối hợp với máy bay chở hành khách khiến sản lượng sản phẩm & hàng hóa bị hạn chế ”, đại diện thay mặt TEDI cho biết .
Theo ông Nguyễn Văn Quyền, quản trị Thương Hội Vận tải xe hơi việt nam, bất hài hòa và hợp lý giữa những mô hình vận tải được thể hiện rõ khi cước vận tải đường đi bộ tăng cao nhưng nhiều Doanh Nghiệp vẫn không chọn chuyển hàng bằng đường tàu, đường thủy .
Nhiều chủ hàng từng chuyển sang đường tàu, đường thủy nhưng sau cuối vẫn quay về với đường đi bộ vì tính năng động, tiện nghi, mất ít thời hạn, luân chuyển thẳng từ kho đến kho, từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ, không phải luân chuyển, xếp dỡ qua khâu trung gian …

Mạnh tay tái cơ cấu lại thị phần vận tải

Bộ GTVT đang triển khai đồng thời 5 quy hoạch chuyên ngành cho giai đoạn 2021 – 2045, tầm nhìn đến năm 2050. Các quy hoạch này đã được Bộ GTVT cụ thể hóa từ các văn kiện của Đại hội Đảng lần thứ XIII, xác định hạ tầng là khâu đột phá.

Là phương pháp được xác lập có tính linh động và dữ thế chủ động nhất trong liên kết với những phương pháp vận tải khác 10 năm tới, quy hoạch đường đi bộ tập trung chuyên sâu góp vốn đầu tư 5.000 km đường cao tốc tạo liên kết vùng ; những TT kinh tế tài chính trọng điểm, cảng biển, trường bay, cửa khẩu … để tạo sức lan tỏa. Trong đó, ưu tiên góp vốn đầu tư cao tốc Bắc – Nam và những tuyến cao tốc tại những vùng kinh tế tài chính trọng điểm .
Bên cạnh đó, tới đây sẽ nâng cao chất lượng của những tuyến quốc lộ, trọng tâm là những tuyến liên kết giữa mạng lưới đường đi bộ với những phương pháp vận tải khác, những đầu mối vận tải, những khu kinh tế tài chính, công nghiệp, đô thị, cửa khẩu .
Đặc biệt, quy hoạch cũng đưa 210 km đường địa phương nối giữa cảng biển và quốc lộ vào mạng lưới hệ thống đường vương quốc để góp vốn đầu tư tăng liên kết với cảng biển .
Đặc biệt với đường thủy, ông Bùi Thiên Thu, Cục trưởng Cục ĐTNĐ Việt Nam cho biết thêm, đang nghiên cứu và điều tra, yêu cầu vốn góp vốn đầu tư công cho những dự án Bất Động Sản trọng điểm. Đơn cử ở phía Bắc sẽ ưu tiên những dự án Bất Động Sản như nâng tĩnh không cầu Đuống ; thiết kế xây dựng tuyến Quảng Ninh – Tỉnh Ninh Bình qua sông Luộc ; kiến thiết xây dựng kênh đào nối sông Đáy – Ninh Cơ .
“ Tại phía Nam, những dự án Bất Động Sản được ưu tiên là nạo vét tuyến kênh Chợ Gạo ( quá trình 2 ), kiến thiết xây dựng tuyến vận tải thủy Chợ Đệm – Bến Lức, tăng cấp kênh Mương Khai – Đốc Phủ Hiền ; kiến thiết xây dựng tuyến vận tải thủy sông Hồ Chí Minh ( đoạn Bến Súc – Bến Củi ) ; tăng trưởng hiên chạy dọc đường thủy và logistics phía Nam ”, ông Thu thông tin .
Một nghành quan trọng khác để san sẻ với vận tải đường đi bộ là đường tàu. Ông Vũ Quang Khôi, Cục trưởng Cục Đường sắt việt nam cho biết, Bộ GTVT đã yêu cầu tăng vốn góp vốn đầu tư công trung hạn, ưu tiên góp vốn đầu tư nhiều dự án Bất Động Sản đường tàu lớn để liên kết, giảm ngân sách logistics quy trình tiến độ 2021 – 2025 .
Danh mục dự án Bất Động Sản được ưu tiên là những dự án Bất Động Sản có tính liên kết, gồm đường tàu vương quốc khu vực TP. Hải Phòng với cảng Lạch Huyện ; liên kết khổ đường tàu giữa Việt Nam – Trung Quốc khu vực biên giới Tỉnh Lào Cai – Hà Khẩu ; kiến thiết xây dựng tuyến đường sắt từ Trảng Bom ( Đồng Nai ) đến cảng Cái Mép – Thị Vải .
Tổng công ty Tư vấn phong cách thiết kế GTVT ( TEDI ) cho biết, nếu được góp vốn đầu tư hạ tầng đồng nhất cả 5 nghành, bảo vệ liên kết, dự kiến đến năm 2030 thị trường vận tải của đường đi bộ về luân chuyển sản phẩm & hàng hóa sẽ chiếm khoảng chừng 62,81 %, luân chuyển sản phẩm & hàng hóa chiếm khoảng chừng 18 % ; về luân chuyển hành khách chiếm khoảng chừng 90,16 %, luân chuyển hành khách liên tỉnh chiếm khoảng chừng 60 % so với toàn ngành và đều giảm so với lúc bấy giờ .
Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ cho biết, quy hoạch 5 nghành nghề dịch vụ của ngành GTVT đưa ra nhiều giải pháp đồng nhất, trong đó giải pháp mạnh cần thực thi là kiểm soát và điều chỉnh giảm góp vốn đầu tư công cho đường đi bộ và tăng cho những nghành nghề dịch vụ khác .
“ Từng nghành như đường đi bộ, đường tàu, hàng hải, ĐTNĐ đều xác lập góp vốn đầu tư những khu công trình mang tính nâng tầm, lan tỏa. Trong quy trình triển khai sẽ ưu tiên để hình thành mạng lưới hệ thống giao thông vận tải liên kết giữa những nghành, qua đó giúp giảm ngân sách logistics ”, Thứ trưởng Thọ nói và cho biết, Bộ GTVT sẽ đưa ra nhiều giải pháp kêu gọi tối đa mọi nguồn lực, lôi cuốn vốn góp vốn đầu tư từ mọi thành phần kinh tế tài chính, kể cả những nhà đầu tư quốc tế tham gia góp vốn đầu tư tăng trưởng kiến trúc giao thông vận tải .

Vì sao mất cân đối các loại hình vận tải?

Theo thống kê của Bộ GTVT, tiến trình 2011 – năm ngoái, tổng mức góp vốn đầu tư cho đường đi bộ chiếm gần 90 % tỷ trọng toàn ngành. Giai đoạn năm nay – 2020, tỷ trọng này vẫn còn hơn 80 % .
Đường thủy trong nước vốn được coi là ngành vận tải có lợi thế về tận dụng điều kiện kèm theo tự nhiên, hoàn toàn có thể luân chuyển hàng siêu trường, siêu trọng với giá tiền vận tải rẻ chỉ bằng 50% thậm chí còn 1/3 đường đi bộ nhưng tiến trình 2010 – 2019 vốn góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng cơ bản chỉ từ 1,5 – 2,2 % toàn ngành .

Tương tự, chi phí vận tải chỉ bằng 1/2 đường bộ nhưng đầu tư cho đường sắt cũng chỉ chiếm 2,34% tổng vốn đầu tư ngành giao thông.

Thứ trưởng Lê Đình Thọ cho biết, quy hoạch lần này, Bộ GTVT yêu cầu tăng mức góp vốn đầu tư cho kiến trúc giao thông đạt 3 – 5 % GDP. Đồng thời, góp vốn đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, tránh giàn trải, tạo bước chuyển biến trong việc phân chia nguồn vốn góp vốn đầu tư giữa những nghành giao thông vận tải .

Source: https://vh2.com.vn
Category : Vận Chuyển