Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” và ý nghĩa thời đại

Cách đây 173 năm, tác phẩm “ Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản ” sinh ra ghi lại bước tăng trưởng trong lịch sử hình thành chủ nghĩa Mác. Một trong những quan điểm điển hình nổi bật của tác phẩm là C.Mác và Ph. Ăngghen đã luận giải một cách thuyết phục sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Đây là “ vũ khí lý luận ” sắc bén để giai cấp công nhân hoàn toàn có thể bước lên vũ đài chính trị và khẳng định chắc chắn vai trò to lớn của mình trong cuộc đấu tranh chống lại giai cấp vô sản. Cho đến nay, quan điểm này vẫn có ý nghĩa to lớn, nhất là cung ứng cơ sở lý luận vững chãi để đấu tranh phản bác những quan điểm sai lầm, xuyên tạc, phủ nhận sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân .

1. Ngày 24/2/1848, “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” (gọi tắt là Tuyên ngôn) – một văn kiện mang tính cương lĩnh, có giá trị lịch sử quan trọng do C.Mác và Ph.Ăngghen soạn thảo theo sự ủy nhiệm của Liên đoàn những người cộng sản (một tổ chức công nhân quốc tế) lần đầu tiên được xuất bản tại Luân Đôn (Anh). Trong phần mở đầu, khi nói về bối cảnh ra đời của Tuyên ngôn, C.Mác và Ph.Ăngghen đã chỉ rõ nỗi sợ hãi và sự căm thù của các thế lực trong thế giới tư bản chủ nghĩa (TBCN) đối với phong trào cộng sản đang hình thành và ngày một phát triển sâu rộng bằng một lời khẳng định rất cô đọng: Một bóng ma đang ám ảnh châu Âu. “Bóng ma” ấy đã khiến cho các thế lực trong thế giới tư bản phải “liên hợp lại thành một liên minh thần thánh để trừ khử”. Chính vì vậy, “hiện nay, đã đến lúc những người cộng sản phải công khai trình bày trước toàn thế giới những quan điểm, mục đích, ý đồ của mình; và phải có một Tuyên ngôn của đảng của mình để đập lại câu chuyện hoang đường về bóng ma cộng sản” (1) .

Trong toàn cảnh đó, để giúp cho giai cấp vô sản toàn quốc tế và những chính đảng nhận thức rõ vị trí, vai trò, sứ mệnh lịch sử và mục tiêu cao quý trong cuộc đấu tranh nhằm mục đích lật đổ giai cấp tư sản và chủ nghĩa tư bản ( CNTB ), đồng thời thiết lập vị thế thống trị của mình và kiến thiết xây dựng thành công xuất sắc chủ nghĩa xã hội, C.Mác và Ph. Ăngghen đã phác họa nên một bức tranh sinh động về quy trình hình thành và tăng trưởng của CNTB, bóc trần những xích míc nội tại, vốn có của nó, chỉ rõ mức độ đối kháng giai cấp ngày càng thâm thúy giữa giai cấp tư sản và giai cấp vô sản. Không chỉ vậy, C.Mác và Ph. Ăngghen còn khẳng định chắc chắn : “ Giai cấp tư sản đã đóng một vai trò rất là cách mạng trong lịch sử ” ; ở bất kỳ nơi nào mà giai cấp tư sản thiết lập được quyền thống trị chính trị của mình, nó đều “ đạp đổ những quan hệ phong kiến, gia trưởng và điền viên ”, làm tiêu tan “ toàn bộ những quan hệ xã hội cứng đờ và hoen rỉ, với cả tràng những ý niệm và tư tưởng vốn được tôn sùng từ nghìn xưa đi kèm những quan hệ ấy ”. Nó “ làm cho sản xuất và tiêu dùng của tổng thể những nước mang đặc thù quốc tế ”, những thành quả hoạt động giải trí niềm tin của một dân tộc bản địa “ trở thành gia tài chung của toàn bộ những dân tộc bản địa ” và “ hấp dẫn đến cả những dân tộc bản địa dã man nhất vào trào lưu văn minh ”. Hơn nữa, giai cấp tư sản, trong quy trình thống trị chưa đầy một thế kỷ, “ đã tạo ra những lực lượng sản xuất nhiều hơn và đồ sộ hơn lực lượng sản xuất của toàn bộ những thế hệ trước kia gộp lại ” ( 2 ) .

Đánh giá cao những thành tựu và đóng góp ấy của CNTB và giai cấp tư sản, song với cái nhìn biện chứng khách quan về tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại, trong Tuyên ngôn, C.Mác và Ph.Ăngghen cũng đã khẳng định rằng, giờ đây, giống như những gì đã xảy ra với các phương thức sản xuất trước kia, quan hệ sản xuất TBCN đã không còn phù hợp với lực lượng sản xuất hùng mạnh do nó tạo ra nữa, nó bắt đầu kìm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất này. Trong Tuyên ngôn, khi chứng minh sự tất yếu phải diệt vong của CNTB và khẳng định “sự sụp đổ của giai cấp tư sản và thắng lợi của giai cấp vô sản đều là tất yếu như nhau”, C.Mác và Ph.Ăngghen đã nhấn mạnh rằng, điều đó sẽ không tự động diễn ra. Vai trò kẻ đào huyệt chôn chế độ tư bản đã trở nên lỗi thời đó sẽ phải do một giai cấp nhất định thực hiện – giai cấp vô sản, giai cấp do chính xã hội tư bản sản sinh ra: “Giai cấp tư sản không những đã rèn những vũ khí sẽ giết mình; nó còn tạo ra những người sử dụng vũ khí ấy chống lại nó, đó là những công nhân hiện đại, những người vô sản”(3). Theo các ông, không một giai cấp thống trị đã lỗi thời nào lại tự nguyện rút lui khỏi vũ đài lịch sử và do vậy, việc lật đổ giai cấp tư sản với tư cách một giai cấp thống trị đã hết vai trò lịch sử chỉ có thể thành công bởi một cuộc đấu tranh giai cấp quyết liệt – cuộc cách mạng vô sản do chính giai cấp vô sản cách mạng và chính đảng của nó thực hiện.

Bạn đang đọc: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” và ý nghĩa thời đại

Một trong những điểm nhấn quan trong của Tuyên ngôn là C.Mác và Ph. Ăngghen đã triển khai luận chứng cho sứ mệnh lịch sử toàn quốc tế của giai cấp vô sản. Theo những ông, trong thời đại thời nay, với tư cách là “ mẫu sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp ”, giai cấp vô sản không chỉ trở thành “ giai cấp đang nắm tương lai trong tay ”, mà còn là “ giai cấp thực sự cách mạng ” nhất và chính nền sản xuất TBCN đã đưa họ lên vị thế đó, lên vũ đài lịch sử với tư cách lực lượng cách mạng hùng hậu và không điều hòa với hàng loạt chính sách lao động làm thuê. Sự nghiệp giải phóng giai cấp vô sản phải do chính giai cấp vô sản thực thi. Song, giai cấp vô sản triển khai cách mạng nhằm mục đích lật đổ giai cấp tư sản và CNTB không chỉ vì sự nghiệp giải phóng mình, mà còn thực thi một sứ mệnh cao quý nữa, mang đậm tính nhân văn cộng sản chủ nghĩa là giải phóng toàn thể quả đât cần lao vĩnh viễn thoát khỏi mọi ách áp bức, bóc lột .
Để giành thắng lợi trong cuộc đấu tranh cách mạng nhằm mục đích lật đổ giai cấp tư sản và CNTB, giai cấp vô sản cần phải có giải pháp cách mạng đúng đắn và thực thi những giải pháp tình thế một cách hài hòa và hợp lý, đúng đắn, “ bước thứ nhất trong cuộc cách mạng công nhân là giai cấp vô sản biến thành giai cấp thống trị, là giành lấy dân chủ ” ( 4 ). Với quyền thống trị chính trị của mình, giai cấp vô sản, theo những ông, cần phải từng bước giành lấy hàng loạt tư bản trong tay giai cấp tư sản, tập trung chuyên sâu tổng thể những công cụ sản xuất hầu hết vào tay nhà nước vô sản để nhanh gọn tăng trưởng lực lượng sản xuất và thiết kế xây dựng một chính sách xã hội mới tốt đẹp. Không chỉ thế, những ông còn cho rằng, trải qua con đường đấu tranh cách mạng, việc giai cấp vô sản “ tự tổ chức triển khai thành giai cấp ”, “ trở thành giai cấp thống trị ” và thiết lập chính quyền sở tại vô sản – một chính quyền sở tại dân chủ do chính ngay thực chất của nó, bộc lộ quyền lợi của tuyệt đại đa số nhân dân và dựa vào sự ủng hộ của nhân dân – phải được coi là yếu tố tiên phong, then chốt và mang ý nghĩa quyết định hành động trong cuộc đấu tranh nhằm mục đích lật đổ giai cấp tư sản và CNTB, kiến thiết xây dựng thành công xuất sắc chính sách xã hội mới .
Ngay khi C.Mác và Ph. Ăngghen đưa ra tư tưởng này đã gặp phải sự phản đối kinh khủng của những học giả tư sản và giai cấp tư sản. Họ cho rằng những quan điểm của C.Mác và Ph. Ăngghen về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là “ ngoạn mục ”, “ xuất phát từ sự tư biện chủ quan ” ( 5 ). Tuy nhiên, lịch sử tăng trưởng của trào lưu cộng sản và công nhân quốc tế đã cho thấy, những quan điểm của C.Mác và Ph. Ăngghen về sứ mệnh lịch sử của Tuyên ngôn thực sự là “ vũ khí lý luận ” sắc bén để giai cấp vô sản từng bước bước lên vũ đài chính trị và chứng minh và khẳng định sứ mệnh lịch sử của mình .

2. Mặc dù đã ra đời cách đây 173 năm nhưng Tuyên ngôn vẫn thể hiện ý nghĩa thời đại rất sâu sắc, đặc biệt trong việc đấu tranh phản bác với các quan điểm sai trái, thù địch về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện nay.

Thời gian qua, có ba xu thế phủ nhận sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân :
Thứ nhất, gần đây, trong toàn cảnh cuộc cách mạng khoa học – công nghệ ( KHCN ) tân tiến, những học giả của thuyết kỹ trị cho rằng, sự Open ngày càng nhiều “ robot mưu trí ”, “ trí tuệ tự tạo ” khiến người máy đang dần sửa chữa thay thế con người. Điều đó khiến người lao động vốn từ chỗ là chủ thể của quy trình sản xuất đang bị gạt ra bên lề quy trình sản xuất ấy, trở thành tác nhân đóng vai trò thứ yếu. Biểu hiện của sự biến hóa này là thay về cần đến nhiều nhân công để lao động, sản xuất thì ngày càng có nhiều doanh nghiệp chỉ cần ít nhân công. Thay vì trả lương cho nhân công, những doanh nghiệp góp vốn đầu tư vào máy móc, công nghệ tiên tiến. Do đó, những nhà kỹ trị cho rằng đã đến lúc cần xem xét lại quan điểm của C.Mác về vai trò, vị trí TT, có ý nghĩa quyết định hành động của người lao động trong hoạt động giải trí sản xuất vật chất. Theo quan điểm của C.Mác, người lao động trong nền sản xuất tư bản chủ nghĩa không ai khác chính là giai cấp công nhân, giai cấp vô sản nên mục tiêu sâu xa của quan điểm này là nhằm mục đích phủ nhận vai trò của giai cấp công nhân .
Thứ hai, có 1 số ít luận điệu cho rằng, giai cấp công nhân đã triển khai xong sứ mệnh của mình trong thời kỳ cách mạng giải phóng dân tộc bản địa. Ngày nay, trong điều kiện kèm theo độc lập, hội nhập, thời kỳ của những cuộc cách mạng KHCN, vai trò đó phải thuộc về đội ngũ tri thức, những nhà khoa học. Chỉ có những nhà khoa học, tri thức mới hoàn toàn có thể làm chủ được xã hội, đưa quốc gia tăng trưởng tân tiến, văn minh .
Thứ ba, có quan điểm cho rằng, trong xã hội tư bản văn minh, đời sống của giai cấp công nhân không còn cơ cực như trước. Ở nhiều công ty, người công nhân đã có CP, CP nên họ không còn là giai cấp vô sản nữa. Vì thế, mẫu thuẫn giữa giai cấp công nhân với giai cấp vô sản cũng không còn mang đặc thù đối kháng như trước đây. Vì thế, giai cấp công nhân cũng không còn cần đến sứ mệnh lịch sử của mình là “ đào mồ chôn chủ nghĩa tư bản ” như C.Mác và Ph. Ăngghen đã từng khẳng định chắc chắn trong Tuyên ngôn .
Có thể nhận thấy, cả ba khuynh hướng trên đều địa thế căn cứ vào sự tăng trưởng của xã hội tân tiến mà thời của C.Mác và Ph. Ăngghen chưa có được để phủ nhận tính đúng đắn trong quan điểm về vai trò quyết định hành động của người lao động trong hoạt động giải trí sản xuất vật chất cũng như sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Không thể phủ nhận được ngày này những thành tựu của KHCN văn minh với sự sinh ra của người máy đã thay thế sửa chữa không chỉ những việc làm nặng nhọc, những hoạt động giải trí cơ bắp, mà còn hoàn toàn có thể sửa chữa thay thế cho cả những hoạt động giải trí phức tạp, phức tạp của con người. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là người lao động trở thành yếu tố thứ yếu, đứng bên ngoài quy trình sản xuất. Về thực ra, KHCN trước hết là mẫu sản phẩm của quy trình nhận thức, mẫu sản phẩm của sự tăng trưởng trí tuệ của con người. Do nhu yếu của sản xuất mà con người đã phát minh sáng tạo và quyết định hành động khuynh hướng, vận tốc tăng trưởng của KHCN, đồng thời quyết định hành động việc sử dụng KHCN vào sản xuất theo mục tiêu của mình. Thực tế cho thấy, kỹ thuật, công nghệ tiên tiến văn minh dù năng động và cách mạng đến mấy cũng chỉ là mẫu sản phẩm do bàn tay và khối óc của con người làm ra và chịu sự điều khiển và tinh chỉnh, giám sát của con người. Do đó, dù trí tuệ tự tạo dẫu được ca tụng là tiên tiến và phát triển đến đâu cũng chỉ là mẫu sản phẩm của con người, hoạt động giải trí của nó nhờ vào vào những chương trình mà con người đã lập ra, đã thiết lập vào máy tính điện tử và người máy công nghiệp. Vì vậy, trong bất kỳ thời đại nào, kể cả thời đại của KHCN tân tiến, người lao động hay nói đơn cử hơn là giai cấp công nhân vẫn đóng vai trò quyết định hành động hoạt động giải trí sản xuất vật chất .

Ngoài ra, ngày nay, mặc dù tầng lớp trí thức đang gia tăng nhanh chóng về số lượng, ngay cả bản thân giai cấp công nhân cũng diễn ra xu hướng trí thức hóa ngày càng mạnh mẽ nhưng điều đó không có nghĩa là tầng lớp trí thức thay thế sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. C.Mác, Ph.Ăngghen và cả V.I.Lênin sau này cũng nhận thấy vai trò to lớn của tầng lớp trí thức trong sự nghiệp cách mạng của giai cấp công nhân nhưng do phương thức lao động quy định và vai trò trong hệ thống sản xuất xã hội, tầng lớp trí thức không có hệ tư tưởng nên không thể giữ vai trò lãnh đạo xã hội. V.I.Lênin cho rằng: “So với giai cấp công nhân thì giới trí thức bao giờ cũng có nhiều tính chất cá nhân chủ nghĩa hơn, ấy là do những điều kiện cơ bản của đời sống và công tác của họ không cho phép họ thống nhất lực lượng một cách trực tiếp và rộng rãi, không cho họ được giáo dục trực tiếp trong lao động tập thể có tổ chức”(6).

Xem thêm: Trái phiếu doanh nghiệp là gì? Có gì khác với trái phiếu chính phủ?

Lịch sử trào lưu cộng sản và công nhân quốc tế cho thấy, trong quá trình đầu của cách mạng vô sản, phần đông những người tri thức đứng về phía giai cấp tư sản, bảo vệ những quan điểm, lập trường tư sản, phản ánh những quyền lợi của giai cấp tư sản. Cùng với thực tiễn đấu tranh cách mạng của quần chúng nhân dân, những tầng lớp tri thức ngày càng nhận rõ vai trò và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và tìm thấy quyền lợi của mình trong cuộc đấu tranh chung đó. Vì thế, ngày càng nhiều tri thức đi theo giai cấp công nhân, ủng hộ trào lưu đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Tuy nhiên, tri thức sống sót với tư cách không phải là một giai cấp, mà là một những tầng lớp ( đội ngũ ) trung gian trong xã hội, hoạt động giải trí trong nghành lao động trí óc ( sản xuất ý thức là hầu hết ), tri thức không có hệ tư tưởng độc lập mà nhờ vào vào hệ tư tưởng của giai cấp mà họ Giao hàng. Đúng như V.I.Lênin nhận xét : “ Nếu không nhập cục với một giai cấp thì giới tri thức chỉ là một số lượng không mà thôi ” ( 7 ) .
Hơn nữa, trong lòng xã hội tư bản, đời sống của người lao động tuy có được cải tổ, nhưng số người bị “ hất ” ra hè phố, số người bần hàn vẫn ngày càng tăng. Sự tăng trưởng của những tập đoàn lớn tư bản, những công ty tư bản xuyên vương quốc cùng sự bòn rút tài nguyên và bóc lột nhân dân nhiều nước thuộc quốc tế thứ ba ; những cuộc cuộc chiến tranh giữa những vương quốc hay nội chiến do những nước đế quốc phát động là nguyên do đa phần khiến cho hơn 500 triệu người bị rình rập đe dọa chết đói, 1,6 tỷ người sống trong cảnh khốn cùng, 600 triệu người thất nghiệp, hơn 800 triệu người mù chữ ( 8 ). Đó là một vật chứng không gì thuyết phục hơn để khẳng định chắc chắn CNTB sẽ không khi nào đổi khác thực chất của họ nên giai cấp công nhân cũng sẽ vẫn còn sứ mệnh lịch sử to lớn trong việc đấu tranh giải phóng giai cấp mình và tiến tới giải phóng toàn xã hội .
Trong những năm qua, giai cấp công nhân Nước Ta không ngừng ngày càng tăng về số lượng, trưởng thành về trình độ, ý thức, kiến thức và kỹ năng … Giai cấp công nhân nước ta chỉ huy xã hội qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, mục tiêu cho mọi hành vi. Tuy nhiên, nhìn chung, trình độ, kinh nghiệm tay nghề của công nhân nước ta còn nhiều hạn chế, gặp nhiều khó khăn vất vả khi thích ứng với nhu yếu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Do đó, để giai cấp công nhân nước ta liên tục triển khai sứ mệnh lịch sử của mình, đúng như Dự thảo những văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng khẳng định chắc chắn, cần phải “ tăng trưởng giai cấp công nhân cả về số lượng và chất lượng ; nâng cao bản lĩnh, trình độ, kiến thức và kỹ năng nhằm mục đích thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư ” ( 9 ) .
Cho đến nay, quan điểm của C.Mác và Ph. Ăngghen về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân qua “ Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản ” vẫn còn vẹn nguyên giá trị. Nó không chỉ là vũ khí lý luận sắc bén cho giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh chống lại giai cấp tư sản để giải phóng giai cấp mình và toàn xã hội, mà lúc bấy giờ, nó còn là cơ sở lý luận quan trọng để tất cả chúng ta đấu tranh phản bác những quan điểm sai lầm, thù địch phủ nhận giá trị chủ nghĩa Mác – Lênin. Nhìn lại những quan điểm của những nhà tầm cỡ để tất cả chúng ta càng thêm vững tin vào con đường đã chọn, vững tin vào giá trị vững chắc của chủ nghĩa Mác – Lênin – cấu phần quan trọng trong nền tảng tư tưởng của Đảng ta .

TS. Lê Thị Chiên

Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh
http://www.tuyengiao.vn/nghien-cuu/su-menh-lich-su-cua-giai-cap-cong-nhan-trong-tuyen-ngon-cua-dang-cong-san-va-y-nghia-thoi-dai-132003

___________________________________
( 1 ) ( 2 ) ( 3 ) ( 4 ) C.Mác và PhĂngghen : Toàn tập, Nxb Chính trị vương quốc, H, 1995, t. 4 tr. 595, 599, 601, 603, 605, 626 .
( 5 ) Terry Eagleton : Tại sao Mác đúng ?, Nxb Chính trị – Hành chính, H, năm trước, tr. 76 .

(6) V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, M, 1978, t.39, tr.18.

Xem thêm: Hồ sơ thành lập công ty/doanh nghiệp【++Full Biểu Mẫu++】

( 7 ) V.I.Lênin : Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, M, 1974, t. 4, tr. 552 .
( 8 ) Nguyễn Văn Oánh : Diện mạo của chủ nghĩa tư bản tân tiến, Tạp chí Chủ nghĩa xã hội – lý luận và thực tiễn, 2019, số 4, tr. 22 .

( 9 ) Đảng Cộng sản Việt Nam : Dự thảo những văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng ( tài liệu sử dụng tại Đại hội chi bộ, đảng bộ cơ sở ), Lưu hành nội bộ, 2020, tr. 31 .

Source: https://vh2.com.vn
Category : Doanh Nghiệp