Kinh tế – Wikipedia tiếng Việt

Kinh tế (Tiếng Anh: economy) là một lĩnh vực sản xuất, phân phối và thương mại, cũng như tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ. Tổng thể, nó được định nghĩa là một lĩnh vực xã hội tập trung vào các hoạt động, tranh luận và các biểu hiện vật chất gắn liền với việc sản xuất, sử dụng và quản lý các nguồn tài nguyên khan hiếm.[1] Một nền kinh tế là một tập hợp các quá trình liên quan đến văn hóa, giá trị, giáo dục, phát triển công nghệ, lịch sử, tổ chức xã hội, cấu trúc chính trị, hệ thống luật pháp và tài nguyên thiên nhiên làm các yếu tố chính. Những yếu tố này cung cấp bối cảnh, nội dung và thiết lập các điều kiện và thông số mà một nền kinh tế vận hành. Nói cách khác, lĩnh vực kinh tế là một lĩnh vực xã hội bao gồm các hoạt động và giao dịch của con người có liên quan với nhau mà không đứng riêng lẻ.

Các tác nhân kinh tế hoàn toàn có thể là cá thể, doanh nghiệp, tổ chức triển khai hoặc chính phủ nước nhà. Các thanh toán giao dịch kinh tế xảy ra khi hai nhóm hoặc các bên chấp thuận đồng ý với nhau về giá trị hoặc Chi tiêu của sản phẩm & hàng hóa hoặc dịch vụ được thanh toán giao dịch, thường được biểu lộ bằng một loại tiền tệ nhất định. Tuy nhiên, các thanh toán giao dịch tiền tệ chỉ chiếm một phần nhỏ trong nghành nghề dịch vụ kinh tế .Hoạt động kinh tế được thôi thúc bởi sản xuất sử dụng tài nguyên vạn vật thiên nhiên, lao động và vốn. Nó đã đổi khác theo thời hạn do công nghệ tiên tiến, sự thay đổi ( mẫu sản phẩm, dịch vụ, tiến trình mới, lan rộng ra thị trường, đa dạng hóa thị trường, thị trường ngách, tăng công dụng lệch giá ) ví dụ điển hình như sản xuất gia tài trí tuệ và biến hóa trong quan hệ lao động ( đáng chú ý quan tâm nhất là lao động trẻ nhỏ được thay thế sửa chữa ở 1 số ít nơi trên quốc tế với năng lực tiếp cận giáo dục đại trà phổ thông ) .

Từ kinh tế (economy) trong tiếng Anh có nguồn gốc từ yconomie của tiếng Pháp trung đại, bản thân từ này có nguồn gốc từ oeconomia của tiếng Latinh Trung Cổ. Từ Latinh lại có nguồn gốc từ oikonomia hoặc oikonomos của tiếng Hy Lạp cổ đại. Phần đầu tiên của từ oikos có nghĩa là “ngôi nhà”, và phần thứ hai nemein có nghĩa là “quản lý”.[2]

Bạn đang đọc: Kinh tế – Wikipedia tiếng Việt

Nghĩa hiện tại được sử dụng liên tục nhất, mang nghĩa là ” mạng lưới hệ thống kinh tế của một vương quốc hoặc một khu vực “, có vẻ như chưa được sử dụng phổ cập cho đến những năm 1650. [ 3 ]

Nguồn gốc tiên phong[sửa|sửa mã nguồn]

Tranh khảm của La Mã cổ đại từ Bosra, mô tả một thương nhân dẫn lạc đà qua sa mạc
Miễn là ai đó đã tạo ra, phân phối và phân phối sản phẩm & hàng hóa hoặc dịch vụ, thì đã có một nền kinh tế nào đó sống sót ; các nền kinh tế tăng trưởng lớn hơn khi xã hội tăng trưởng và trở nên phức tạp hơn. Người Sumer đã tăng trưởng một nền kinh tế quy mô lớn dựa trên ” tiền tệ sản phẩm & hàng hóa “, trong khi người Babylon và các thành bang lân cận của họ sau đó đã tăng trưởng mạng lưới hệ thống kinh tế học sớm nhất như tất cả chúng ta nghĩ, về các quy tắc / luật về nợ, hợp đồng pháp lý và các quy tắc luật tương quan đến thực tiễn kinh doanh thương mại, và gia tài tư nhân. [ 4 ] [ 5 ]Nền kinh tế cổ đại hầu hết dựa vào canh tác nông nghiệp tự cung tự túc tự cấp. [ 6 ] Đồng tiền Shekel là loại tiên phong dùng để chỉ một đơn vị chức năng khối lượng và tiền tệ, được sử dụng bởi người Semitic. Cách sử dụng tiên phong của thuật ngữ này bắt nguồn từ vùng Lưỡng Hà vào khoảng chừng năm 3000 trước Công nguyên và dùng để chỉ một khối lượng đơn cử đại mạch có tương quan đến các giá trị khác trong một hệ mét như bạc, đồng, đồng, v.v. Đại mạch / shekel khởi đầu vừa là đơn vị chức năng tiền tệ vừa là đơn vị chức năng khối lượng, cũng giống như bảng Anh ( British Pound ) bắt đầu là đơn vị chức năng bộc lộ khối lượng một pound bạc. [ 7 ]Đối với hầu hết mọi người, việc trao đổi sản phẩm & hàng hóa diễn ra trải qua các mối quan hệ xã hội. Cũng có những người kinh doanh trao đổi ở chợ. Ở Hy Lạp cổ đại, nơi bắt nguồn từ ” kinh tế ” trong tiếng Anh thời nay, [ 8 ] nhiều người là nô lệ của những người chủ tự do. [ 9 ] Các cuộc tranh luận về kinh tế được thôi thúc bởi sự khan hiếm .

Thời Trung Cổ[sửa|sửa mã nguồn]

Vào thời Trung Cổ, cái gọi là nền kinh tế ngày nay không còn quá xa so với mức tự cung tự cấp. Hầu hết trao đổi diễn ra trong các nhóm xã hội. Trên hết, những người chinh phục thế giới vĩ đại đã nêu ra cái mà ngày nay chúng ta gọi là đầu tư mạo hiểm (từ ventura, ital.; rủi ro) để tài trợ tài chính cho việc xâm lược của họ. Vốn được hoàn lại bằng hàng hóa mà họ mang đến Tân Thế giới. Khám phá của Marco Polo (1254–1324), Christopher Columbus (1451–1506) và Vasco da Gama (1469–1524) đã hình thành nên nền kinh tế toàn cầu đầu tiên. Các doanh nghiệp đầu tiên là các cơ sở kinh doanh. Năm 1513, sàn giao dịch chứng khoán đầu tiên được thành lập ở Antwerp, Bỉ. Nền kinh tế vào thời điểm đó chủ yếu mang ý nghĩa là thương mại.

Các cuộc xâm chiếm châu Âu trở thành lãnh thổ của các quốc gia châu Âu, cái gọi là thuộc địa. Các quốc gia đang đi lên như Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Pháp, Anh và Hà Lan đã cố gắng kiểm soát thương mại thông qua thuế hải quan và (từ mercator, latinh: thương gia) là cách tiếp cận đầu tiên để trung gian giữa của cải tư nhân và lợi ích công cộng. Việc thế tục hóa ở châu Âu cho phép các nước sử dụng tài sản khổng lồ của giáo hội để phát triển các thị trấn. Ảnh hưởng của giới quý tộc giảm dần. Những Bộ trưởng Ngoại giao đầu tiên về kinh tế đã bắt đầu công việc của họ. Các chủ ngân hàng như Amschel Mayer Rothschild (1773–1855) bắt đầu tài trợ cho các dự án quốc gia như chiến tranh và cơ sở hạ tầng. Kinh tế từ đó có nghĩa là kinh tế quốc dân như một chủ đề cho các hoạt động kinh tế của các công dântrong một nhà nước.

Cách mạng công nghiệp[sửa|sửa mã nguồn]

Nhà kinh tế học tiên phong theo nghĩa văn minh thực sự của từ này là một người Scotland Adam Smith ( 1723 – 1790 ), ông đã được truyền cảm hứng một phần từ những sáng tạo độc đáo về dân lý học, một phản ứng với chủ nghĩa trọng thương và sau này cũng là một sinh viên kinh tế, Adam Mari. [ 10 ] Ông định nghĩa các yếu tố của nền kinh tế quốc dân : mẫu sản phẩm được chào bán ở mức giá tự nhiên do sử dụng cạnh tranh đối đầu – cung và cầu – và phân công lao động. Ông chứng minh và khẳng định rằng động lực cơ bản của thương mại tự do là tư lợi của con người. Cái gọi là giả thuyết tư lợi đã trở thành cơ sở nhân học cho kinh tế học. Thomas Malthus ( 1766 – 1834 ) đã chuyển sáng tạo độc đáo về cung và cầu sang yếu tố dân số quá đông .Cách mạng Công nghiệp là một tiến trình từ thế kỷ 18 đến thế kỷ 19, thời hạn mà những biến hóa lớn trong nông nghiệp, sản xuất, khai thác mỏ và vận tải đường bộ có tác động ảnh hưởng thâm thúy đến các điều kiện kèm theo kinh tế xã hội và văn hóa truyền thống mở màn ở Vương quốc Anh, sau đó lan rộng khắp Châu Âu, Bắc Mỹ, và sau cuối là toàn quốc tế. [ 11 ] Sự khởi đầu của Cách mạng Công nghiệp đã lưu lại một bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc loài người ; hầu hết mọi góc nhìn của đời sống hàng ngày sau cuối đều bị ảnh hưởng tác động theo một cách nào đó. Ở châu Âu, chủ nghĩa tư bản tự nhiên mở màn sửa chữa thay thế mạng lưới hệ thống chủ nghĩa trọng thương ( ngày này : chủ nghĩa bảo lãnh mậu dịch ) và dẫn đến tăng trưởng kinh tế. Thời kỳ mà thời nay gọi là cách mạng công nghiệp do tại mạng lưới hệ thống sản xuất, sản xuất và phân công lao động cho phép sản xuất hàng loạt sản phẩm & hàng hóa .

Thế kỷ 20[sửa|sửa mã nguồn]

Khái niệm đương đại về “nền kinh tế” không được biết đến rộng rãi cho đến khi cuộc Đại suy thoái ở Mỹ vào những năm 1930.[12]

Xem thêm: Nghị định 47/2021/NĐ-CP hướng dẫn Luật Doanh nghiệp

Sau sự hỗn loạn của hai Thế chiến và cuộc Đại suy thoái kinh hoàng, các nhà hoạch định chính sách đã tìm kiếm những cách thức mới để kiểm soát diễn biến của nền kinh tế. Điều này đã được khám phá và thảo luận bởi Friedrich August von Hayek (1899–1992) và Milton Friedman (1912–2006), những người đã mong đợi một nền thương mại tự do toàn cầu và được cho là cha đẻ của cái gọi là chủ nghĩa tự do mới. [13] [14] Tuy nhiên, quan điểm phổ biến là của John Maynard Keynes (1883–1946), người đã lập luận để nhà nước kiểm soát thị trường mạnh mẽ hơn. Lý thuyết cho rằng nhà nước có thể làm giảm bớt các vấn đề kinh tế và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua việc nhà nước thao túng tổng cầu được gọi là Chủ nghĩa Keynes để tôn vinh ông.[15] Vào cuối những năm 1950, sự tăng trưởng kinh tế ở Mỹ và Châu Âu – thường được gọi là Wirtschaftswunder (tiếng Đức: phép màu kinh tế) – đã tạo ra một hình thức kinh tế mới: nền kinh tế tiêu dùng hàng loạt. Năm 1958, John Kenneth Galbraith (1908–2006) là người đầu tiên nói về một xã hội giàu có trong cuốn sách The Affluent Society của ông. Ở hầu hết các quốc gia, hệ thống kinh tế được gọi là nền kinh tế thị trường xã hội.[16]

Thế kỷ 21[sửa|sửa mã nguồn]

Với Cách mạng năm 1989 và sự chuyển đổi của các nước thuộc Khối phương Đông sang chính phủ dân chủ và nền kinh tế thị trường, ý tưởng về xã hội hậu công nghiệp được coi trọng vì vai trò của nó là cùng nhau đánh dấu ý nghĩa mà ngành dịch vụ nhận được thay vì công nghiệp hóa. Một số cho rằng việc sử dụng thuật ngữ này lần đầu tiên là trong cuốn sách năm 1973 của Daniel Bell, The Coming of Post-Industrial Society, trong khi những người khác gán nó cho cuốn sách của nhà triết học xã hội Ivan Illich, Tools for Conviviality. Thuật ngữ này cũng được áp dụng trong triết học để chỉ sự lụi tàn của chủ nghĩa hậu hiện đại vào cuối những năm 90 và đặc biệt là vào đầu thế kỷ 21.

Với sự phổ cập của Internet như một phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo và thông tin đại chúng, đặc biệt quan trọng là sau năm 2000 – 2001, sáng tạo độc đáo cho Internet và nền kinh tế thông tin được đưa ra vì tầm quan trọng ngày càng tăng của thương mại điện tử và các doanh nghiệp điện tử, cũng là thuật ngữ chỉ một xã hội thông tin toàn thế giới, khi sự hiểu biết về một kiểu xã hội ” tổng thể được liên kết với nhau ” mới được tạo ra. Vào cuối những năm 2000, mô hình kinh tế mới và sự lan rộng ra kinh tế của các nước như Trung Quốc, Brazil và Ấn Độ gây quan tâm và chăm sóc khác với các nền kinh tế kiểu phương Tây và các quy mô kinh tế thường thống trị .

Các yếu tố[sửa|sửa mã nguồn]

Nền kinh tế thị trường là một loại nền kinh tế mà sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ được sản xuất và trao đổi theo quy luật cung và cầu giữa các bên tham gia ( các tác nhân kinh tế ) bằng cách hàng đổi hàng hoặc phương tiện đi lại trao đổi với giá trị ghi nợ hoặc ghi nợ được gật đầu trong mạng lưới, ví dụ điển hình như một đơn vị chức năng tiền tệ. [ 17 ] Nền kinh tế kế hoạch là nền kinh tế mà các tác nhân chính trị trực tiếp trấn áp những gì được sản xuất và phương pháp nó được bán và phân phối. [ 18 ] Một nền kinh tế xanh là nền kinh tế carbon thấp và có hiệu suất cao về tài nguyên. Trong nền kinh tế xanh, tăng trưởng thu nhập và việc làm được thôi thúc bởi các khoản góp vốn đầu tư công và tư nhằm mục đích giảm phát thải carbon và ô nhiễm, nâng cao hiệu suất cao sử dụng nguồn năng lượng và tài nguyên, đồng thời ngăn ngừa mất đa dạng sinh học và các dịch vụ hệ sinh thái. [ 19 ] Nền kinh tế hợp đồng là một loại khác, trong đó các việc làm thời gian ngắn được giao hoặc lựa chọn theo nhu yếu. Nền kinh tế toàn thế giới đề cập đến mạng lưới hệ thống kinh tế của trái đất hoặc các loại kinh tế tổng thể và toàn diện. Nền kinh tế phi chính thức là loại không bị đánh thuế cũng như không bị giám sát bởi bất kỳ hình thức cơ quan chính phủ nào. [ 20 ]

Các nghành[sửa|sửa mã nguồn]

Nền kinh tế hoàn toàn có thể được coi là đã tăng trưởng qua các quy trình tiến độ hoặc mức độ ưu tiên sau :
Trong các nền kinh tế văn minh, các quá trình trước này được diễn đạt hơi khác bằng quy mô ba khu vực : [ 21 ]
Các nghành khác của xã hội tăng trưởng gồm có :

• Khu vực công hoặc khu vực nhà nước (thường bao gồm: quốc hội, tòa án luật và trung tâm chính phủ, các dịch vụ khẩn cấp khác nhau, y tế công cộng, nơi trú ẩn cho những người nghèo khổ và bị đe dọa, phương tiện giao thông, cảng hàng không/biển, chăm sóc hậu sinh, bệnh viện, trường học, thư viện, bảo tàng, các di tích lịch sử được bảo tồn, công viên/vườn cây, khu bảo tồn thiên nhiên, một số trường đại học, sân thể thao/sân vận động quốc gia, nghệ thuật quốc gia/phòng hòa nhạc hoặc nhà hát và trung tâm văn hóa cho các tôn giáo khác nhau).
• Khu vực tư nhân hoặc các doanh nghiệp do tư nhân điều hành trực tiếp.
• Khu vực tình nguyện hoặc khu vực xã hội, thường hoạt động vì lợi ích chung của cộng đồng và có thể có hoặc không có lợi nhuận danh nghĩa.[22]

Các chỉ số kinh tế[sửa|sửa mã nguồn]

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của một quốc gia là thước đo quy mô nền kinh tế của quốc gia đó, hay cụ thể hơn, là thước đo tiền tệ của giá trị thị trường của tất cả các hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra.[23] Phân tích kinh tế thông thường nhất của một quốc gia chủ yếu dựa vào các chỉ số kinh tế như GDP và GDP bình quân đầu người. Trong khi thường hữu ích, GDP chỉ bao gồm hoạt động kinh tế mà tiền được trao đổi.

Xem thêm: Doanh nghiệp nhỏ và vừa – Wikipedia tiếng Việt

Do tầm quan trọng ngày càng tăng của khu vực tài chính trong thời hiện đại,[24] thuật ngữ nền kinh tế thực (real economy) được sử dụng bởi các nhà phân tích[25][26] cũng như các chính trị gia[27] để biểu thị một phần của nền kinh tế có liên quan đến thực tế, sản xuất hàng hóa và dịch vụ,[28] bề ngoài tương phản với nền kinh tế giấy (paper economy), hoặc khía cạnh tài chính của nền kinh tế,[29] liên quan đến việc mua và bán trên thị trường tài chính. Thuật ngữ thay thế và lâu đời phân biệt các thước đo của một nền kinh tế được thể hiện bằng giá trị thực (được điều chỉnh theo lạm phát), chẳng hạn như GDP thực, hoặc giá trị danh nghĩa (không điều chỉnh theo lạm phát).[30]

Việc điều tra và nghiên cứu kinh tế học được chia thành kinh tế học vĩ mô và kinh tế học vi mô. [ 31 ] Ngày nay, khoanh vùng phạm vi của các nghành điều tra và nghiên cứu về kinh tế xoay quanh yếu tố khoa học xã hội của kinh tế, [ 32 ] [ 33 ] nhưng cũng hoàn toàn có thể gồm có xã hội học, [ 34 ] lịch sử dân tộc, [ 35 ] nhân học, [ 36 ] và địa lý. [ 37 ] Các nghành nghề dịch vụ trong thực tiễn tương quan trực tiếp đến các hoạt động giải trí của con người tương quan đến sản xuất, phân phối, trao đổi và tiêu thụ sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ nói chung là kinh doanh thương mại, [ 38 ] kỹ thuật, [ 39 ] chính phủ nước nhà, [ 40 ] và chăm nom sức khỏe thể chất. [ 41 ]

Source: https://vh2.com.vn
Category : Doanh Nghiệp