Điều chỉnh quyền số và gốc tính CPI giai đoạn 2020-2025: Ý nghĩa xã hội và tác động đến quản lý vĩ mô

Sự kiểm soát và điều chỉnh này được giới nghiên cứu và điều tra nhìn nhận là có những bước tiến cơ bản. Tuy nhiên, vẫn cần bổ trợ 1 số ít điểm để tác dụng thống kê phản ánh đúng chuẩn, update nhằm mục đích tương hỗ tối đa cho quản lý và điều hành và quản trị vĩ mô .Thứ nhất, lan rộng ra hạng mục hàng hóa đại diện thay mặt : Danh mục hàng hóa đại diện thay mặt tiến trình 2020 – 2025 là 754 loại sản phẩm ( tăng 100 mẫu sản phẩm so với tiến trình năm ngoái – 2020 ), trong đó vô hiệu một số ít loại sản phẩm cũ, không còn phổ cập và bổ trợ nhiều loại hàng hóa được ưu thích, tân tiến. Đây cũng là mức tăng nhiều nhất về số lượng so với những lần kiểm soát và điều chỉnh trước đó ( những kỳ trước năm 2000, năm 2005, năm 2009, năm năm trước lần lượt tăng 96, 98, 78 và 82 loại sản phẩm so với mốc kiểm soát và điều chỉnh trước đó ) .Thứ hai, biến hóa quyền số và gốc tính CPI ( 1 ) : Gốc tính CPI quy trình tiến độ 2020 – 2025 là năm 2019 thay cho gốc năm năm trước địa thế căn cứ trên cơ sở hiệu quả cuộc tìm hiểu “ Khảo sát mức sống hộ dân cư và Điều tra quyền số tính chỉ số giá tiêu dùng năm 2018 ” và giá kỳ gốc so sánh của rổ hàng hóa là số liệu của năm 2019 ( 2 ). Nếu những lần kiểm soát và điều chỉnh trước đa phần tập trung chuyên sâu vào nhóm “ hàng ăn và dịch vụ ẩm thực ăn uống ” thì quy trình tiến độ 2020 – 2025, quyền số của toàn bộ những nhóm hàng hóa đều biến hóa ( thậm chí còn mức đổi khác lớn hơn nhóm “ hàng ăn và dịch vụ nhà hàng siêu thị ” ) ( Bảng 1 ) .

Thứ ba, linh hoạt thời gian thu thập giá: Nếu các giai đoạn trước (1995-2000, 2000-2006 và 2006-2010), thời gian thu thập giá là 3 kỳ 25 tháng trước tháng báo cáo, ngày 5 và ngày 15 tháng báo cáo; giai đoạn 2015-2020, giá tiêu dùng các mặt hàng trong “rổ” được điều tra 3 kỳ vào ngày 01, 11, 21/tháng thì giai đoạn 2020-2025, kỳ thu thập giá đã được điều chỉnh linh hoạt theo nhóm hàng hóa. Cụ thể, nhóm hàng thiết yếu (lương thực, thực phẩm và các mặt hàng tươi sống, vật liệu xây dựng) được điều tra 3 kỳ từ ngày 1 đến 21 hàng tháng trong khi nhóm hàng hóa, dịch vụ còn lại được thu thập 1 kỳ từ ngày 8 đến 14 hàng tháng…

Thứ tư, tăng cường ứng dụng số hóa trong tìm hiểu giá tiêu dùng : Các ứng dụng tìm hiểu giá tiêu dùng mới, như máy tính bảng hoặc điện thoại cảm ứng mưu trí ; thiết bị điện tử mưu trí góp thêm phần tương hỗ việc linh động tìm hiểu giá so với từng nhóm mẫu sản phẩm ; tăng cường chất lượng, độ đúng chuẩn của tìm hiểu, thống kê …So với những kỳ kiểm soát và điều chỉnh trước, kỳ kiểm soát và điều chỉnh lần này có dấu ấn quan trọng không chỉ về mặt thống kê kinh tế tài chính và còn mang ý nghĩa xã hội, phản ánh thực ra nhu yếu và mức sống của người dân – người tiêu dùng thực tiễn hàng ngày và tác động ảnh hưởng tích cực so với kiềm chế lạm phát kinh tế. Ba ảnh hưởng tác động điển hình nổi bật nhất hoàn toàn có thể thấy :Thứ nhất, sự mở rộng lượng mẫu sản phẩm biến hóa quyền số của nhóm hàng thiết yếu phản ánh khuynh hướng tiêu dùng văn minh và ngày càng tiệm cận với quốc tế .( i ) Với sự tăng lên của 100 loại sản phẩm so với kỳ kiểm soát và điều chỉnh trước, đặc biệt quan trọng là việc bổ trợ thêm những loại sản phẩm mới, đã và đang trở nên phổ cập, được ưu thích, tân tiến khiến rổ hàng hóa mang tính đại diện thay mặt hơn, phản ánh sát hơn đời sống, cơ cấu tổ chức tiêu dùng của người dân đồng thời tương thích với sự phong phú, đa dạng và phong phú của những nhóm hàng hóa, dịch vụ. Đó là ôtô, điện thoại di động, máy tính, thiết bị điện tử mưu trí ; những hình thức nhà ở thuê hạng sang ( biệt thự nghỉ dưỡng hạng sang, căn hộ chung cư cao cấp hạng sang ) …( ii ) Mặc dù, ẩm thực ăn uống, lương thực, thực phẩm vẫn chiếm tỷ trọng cao nhất tuy nhiên đã được kiểm soát và điều chỉnh giảm mạnh – 2,56 % so với kỳ trước và ở mức 33,56 % – thấp nhất từ trước đến nay, phản ánh sự giảm dần của tỷ trọng tiêu tốn cho nhu yếu cơ bản, từ đó tăng những nhu yếu tiêu dùng hạng sang .( ii ) Nhóm “ nhà tại, điện nước, chất đốt và vật tư kiến thiết xây dựng ” là nhóm có mức tăng quyền số cao nhất ( + 3,09 % ) so với kỳ 5 năm trước năm ngoái – 2020, một phần phản ánh sự cải tổ về chất lượng chỉ số giá nhà ở thuê ( rút 20 % mẫu nhà ở thuê cũ và thêm 20 % mẫu mới ) ; đồng thời phản ánh lộ trình kiểm soát và điều chỉnh tăng giá điện nước, hoạt động và sinh hoạt theo thị trường ; sự bổ trợ những hàng hóa văn minh trong thiết kế xây dựng, trang trí nhà tại của những thế hệ tiêu dùng mới ( thế hệ Y, Z )

(iii) Nhóm “thuốc và dịch vụ y tế” sau giai đoạn giảm về quyền số (từ 5,61% giai đoạn 2010-2015 xuống còn 5,04% giai đoạn 2015-2020) đã tăng trở lại lên mức 5,39% giai đoạn 2020-2025 phản ánh ảnh hưởng của dịch Covid-19; xu hướng quan tâm đến nâng cao chất lượng sức khỏe thể chất và tinh thần của người dân; sự gia tăng của các sản phẩm, dịch vụ y tế cao cấp. 

Thứ hai, khắc phục hiện tượng kỳ lạ dịch chuyển “ quá lớn ” của Ngân sách chi tiêu nhiều nhóm hàng hóa, phản ánh đúng mực hơn sự hoạt động của chỉ số CPI, góp thêm phần kiềm chế lạm phát kinh tế .Bảng 2 nghiên cứu và phân tích diễn biến CPI của những nhóm hàng hóa tháng 7/2020 – tháng chuyển tiếp giữa hai thời kỳ gốc cho thấy, chỉ có hai nhóm “ thịt gia súc ” và “ thịt chế biến ” tăng giá khá mạnh so với kỳ gốc ( theo cả gốc cũ và gốc mới ), phản ánh hiện tượng kỳ lạ tăng giá thịt lợn năm 2020 ( do tác động ảnh hưởng của dịch tả lợn Châu Phi ) và sự tăng cao của nhu yếu thịt chế biến sẵn do tâm ý quan ngại dịch bệnh và sự tăng trưởng của dịch vụ giao món ăn. Các nhóm hàng hóa còn lại đều có sự kiểm soát và điều chỉnh CPI giữa hai kỳ gốc để phản ánh thực ra hơn dịch chuyển giá thành. Có thể phân thành 03 nhóm : Nhóm 1 : Nhóm hàng hóa thiết yếu như lương thực, thực phẩm, y tế, giáo dục, nhà tại, vật tư thiết kế xây dựng, thiết bị vật dụng mái ấm gia đình có mức tăng giá rất mạnh, thậm chí còn đột biến nếu tính theo giá so sánh năm năm trước và quyền số cũ ) tuy nhiên thực ra chỉ tăng giá vừa phải ( hoặc tăng rất thấp nếu tính theo giá so sánh năm 2019 và quyền số mới ) ; Nhóm 2 : Nhóm hàng hóa tăng giá ( theo gốc cũ ) thì thực ra giảm giá ( theo gốc mới ) hoặc ngược lại giảm giá ( theo gốc cũ ) thì tăng giá theo gốc mới ; Nhóm 3 : Nhóm hàng có mức giảm ít hơn ( theo gốc mới ) hơn là theo gốc cũ .Thứ ba, áp lực đè nén từ nhóm hàng ăn và dịch vụ nhà hàng siêu thị ( đặc biệt quan trọng là thực phẩm-nhóm có trọng số cao nhất ) so với lạm phát kinh tế đang giảm dần .Với ngữ cảnh tích cực hơn trong trấn áp lạm phát kinh tế và loại trừ dịch chuyển lớn của năm 2020, mức góp phần của nhóm hàng ăn và dịch vụ nhà hàng siêu thị sẽ chỉ ở mức 0,8 – 1,2 điểm %. Giai đoạn 2021 – 2025, nhóm hàng hóa thiết yếu này sẽ liên tục không thay đổi với mức góp phần vào CPI tổng thể và toàn diện chỉ khoảng chừng 0,7 – 0,9 điểm % cùng với sự tăng trưởng của nông nghiệp tân tiến, nông nghiệp số Việt Nam .Như trên đã nghiên cứu và phân tích, việc kiểm soát và điều chỉnh hạng mục hàng hóa và quyền số tính CPI là để tương thích, đúng mực hơn với diễn biến Chi tiêu thị trường, khuynh hướng tiêu dùng ngày càng tân tiến, phong phú của người tiêu dùng. Để góp thêm phần đưa chỉ số CPI đến gần hơn nữa với đời sống của người dân đồng thời góp thêm phần kiềm chế lạm phát kinh tế, không thay đổi vĩ mô trong năm 2021 cũng như trong dài hạn, có bốn yêu cầu, khuyến nghị như sau :

Thứ nhất, linh hoạt và cập nhật hơn trong điều chỉnh danh mục hàng hóa và quyền số tính CPI: (i) Rút ngắn chu kỳ điều chỉnh xuống 2-3 năm (thay cho chu kỳ hiện tại là 5 năm), nhằm nâng cao tính đại diện của danh mục hàng hóa dịch vụ và phản ánh sát hơn cơ cấu tiêu dùng của người dân, nhất là trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, sản phẩm hàng hóa và dịch vụ ngày càng đa dạng và chất lượng đời sống đang cải thiện nhanh và bền vững; (ii) Tổng cục Thống kê tăng cường ứng dụng công nghệ trong công tác kiểm tra và giám sát khâu thu thập số liệu ban đầu và xử lý dữ liệu đầu ra; tiếp tục rà soát, điều chỉnh bổ sung mạng lưới, điểm điều tra cho phù hợp với sự thay đổi cơ cấu rổ hàng hóa (bổ sung các điểm bình ổn giá đối với các mặt hàng thiết yếu).

Thứ hai, bên cạnh chỉ tiêu CPI toàn diện và tổng thể, Tổng cục Thống kê cần chú trọng theo dõi và công bố những chỉ số tương quan đến lạm phát kinh tế của nền kinh tế tài chính như chỉ số giảm phát tổng loại sản phẩm trong nước ( GDP-Deflator ) và lạm phát kinh tế cơ bản ( đã loại trừ những hàng hóa thiết yếu như thực phẩm, nguồn năng lượng, giáo dục, y tế ) nhằm mục đích phản ánh bao quát hơn, đúng chuẩn hơn xu thế dài hạn của lạm phát kinh tế ; tương hỗ hoạch định và hiệu suất cao điều hành quản lý chủ trương tiền tệ ( đặc biệt quan trọng là chủ trương lạm phát kinh tế tiềm năng ) .Thứ ba, mặc dầu áp lực đè nén lạm phát kinh tế năm 2021 không quá lớn tuy nhiên không hề chủ quan, nhất là trong toàn cảnh áp lực đè nén lạm phát kinh tế toàn thế giới đang ngày càng tăng, thế cho nên lộ trình kiểm soát và điều chỉnh giá những mẫu sản phẩm do Nhà nước quản trị cần xem xét những thời gian tương thích ( tránh những thời gian cao điểm mang tính mùa vụ ), tránh cú sốc lạm phát kinh tế ( việc kiểm soát và điều chỉnh giá những loại sản phẩm do Nhà nước quản trị là một trong những áp lực đè nén chính so với lạm phát kinh tế Việt Nam năm 2021 và 2021 – 2025 bên cạnh yếu tố đà phục sinh tăng trưởng ; sự tăng lên của hàng hóa quốc tế và độ trễ của tác động ảnh hưởng chủ trương tiền tệ-tài khóa .Thứ tư, tăng cường truyền thông online để người dân, doanh nghiệp dân cư hoàn toàn có thể tiếp cận với những thông tin chính thống, hiểu đúng về giải pháp tính CPI, sự biến hóa về hạng mục hàng hóa đại diện thay mặt “ rổ ” hàng hóa tính CPI và quyền số. Nhờ đó, góp thêm phần không thay đổi tâm ý tiêu dùng và dữ thế chủ động phân chia cơ cấu tổ chức tiêu tốn hài hòa và hợp lý hơn tương thích với thu nhập của từng đối tượng người dùng người tiêu dùng ( hoàn toàn có thể lựa chọn, sửa chữa thay thế những mẫu sản phẩm đang tăng giá bằng những loại sản phẩm giá tăng thấp hơn, không thay đổi hơn ; tránh những thời gian cao điểm so với những loại sản phẩm không cấp thiết … ) .

(1) Quyền số tính CPI là tỷ trọng chi tiêu cho các nhóm hàng hoá và dịch vụ trong tổng chi tiêu của dân cư

(2) Giá kỳ gốc năm 2019 của mỗi hàng hóa, dịch vụ được tính bằng phương pháp bình quân nhân đơn giá của 12 tháng (từ tháng 1/2019 đến tháng 12/2019), tính riêng giá bình quân của khu vực thành thị, nông thôn.

Source: https://vh2.com.vn
Category : Vận Chuyển