TRÁCH NHIỆM TÀI SẢN CỦA PHÁP NHÂN: HỮU HẠN HAY VÔ HẠN? – THÔNG TIN PHÁP LUẬT DÂN SỰ

TS. PHAN HUY HỒNG* – TS. LÊ NẾT –  Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh

Vấn đề tưởng chừng như đã rõ ràng, chân lý có vẻ như đã ngự trị trong giáo trình. Nhưng cuộc tranh luận về việc công ty hợp danh có hay không có tư cách pháp nhân – dấy lên sau sáng tạo độc đáo của những nhà soạn luật Luật Doanh nghiệp 2005 ( 1 ) – đã làm thể hiện những khoảng cách trong nhận thức .

Cuộc tranh luận đó khơi dậy nhu cầu lật lại một số vấn đề rất căn bản của pháp luật dân sự và kinh tế: Tài sản của pháp nhân là gì, tài sản đó bao gồm những gì? Pháp nhân chịu trách nhiệm tài sản đến đâu? Và công ty hợp danh có thể là pháp nhân?

Bạn đang đọc: TRÁCH NHIỆM TÀI SẢN CỦA PHÁP NHÂN: HỮU HẠN HAY VÔ HẠN? – THÔNG TIN PHÁP LUẬT DÂN SỰ

1. Về tài sản của pháp nhân

a) Tài sản của pháp nhân là gì?

Theo pháp luật tại khoản 3 Điều 84 Bộ luật Dân sự 2005 ( BLDS 2005 ) điều kiện kèm theo để một tổ chức triển khai được công nhận là pháp nhân là phải “ có gia tài độc lập và tự chịu trách nhiệm bằng gia tài đó ”. Nhiều người hiểu và diễn giải lao lý này như một điều kiện kèm theo duy nhất. Thực chất, nó tiềm ẩn hai điều kiện kèm theo, thứ nhất là “ có gia tài độc lập ” và thứ hai là “ tự chịu trách nhiệm bằng gia tài đó ”. Tuy có mối liên hệ ngặt nghèo với nhau, nhưng đây là hai điều kiện kèm theo độc lập với nhau về mặt pháp lý. Bằng chứng rõ ràng nhất là trường hợp công ty hợp danh theo Luật Doanh nghiệp năm 1999 ( LDN 1999 ). Loại công ty này có gia tài độc lập, nhưng không ( chỉ ) tự chịu trách nhiệm bằng gia tài đó ( yếu tố này còn được đề cập trong bài viết ) .
Và ngay cả so với từng điều kiện kèm theo cũng không có cách hiểu thống nhất. Đặc biệt là so với điều kiện kèm theo “ có gia tài độc lập ”. Thực tế này bắt nguồn từ việc xác lập chính sách sở hữu toàn dân so với tư liệu sản xuất trong những mạng lưới hệ thống pháp lý xã hội chủ nghĩa với hệ quả xóa nhòa ranh giới giữa công luật và tư luật .
“ Tài sản độc lập ” trong chế định pháp nhân của tư luật có nghĩa là gia tài đó thuộc chiếm hữu của pháp nhân, không đồng thời thuộc chiếm hữu của thành viên pháp nhân. Tài sản mà thành viên dùng để góp vốn trở thành chiếm hữu của pháp nhân. Trong pháp lý doanh nghiệp nước ta điều đó được biểu lộ trong pháp luật “ người cam kết góp vốn vào công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty CP và công ty hợp danh phải chuyển quyền sở hữu tài sản góp vốn cho công ty ” 2. Quy định này bao hàm sự mặc nhiên công nhận công ty là một chủ thể của pháp lý chiếm hữu hay là chủ thể chiếm hữu. Người góp vốn mất quyền sở hữu so với gia tài góp vốn, nhưng trở thành chủ sở hữu hay chủ sở hữu chung so với công ty. 3 Nói một cách khái quát, pháp nhân có vừa đủ năng lượng pháp lý chiếm hữu, là chủ thể của pháp lý chiếm hữu. Tuy nhiên, cũng chính lao lý đó cho thấy “ gia tài độc lập ” không phải là đặc thù riêng không liên quan gì đến nhau của pháp nhân. Công ty hợp danh cũng có gia tài độc lập, nhưng so với nhà làm Luật Doanh nghiệp năm 1999 thì loại công ty này không phải là pháp nhân. Có “ gia tài độc lập ” nghĩa là có sự tách bạch giữa gia tài của pháp nhân và gia tài của thành viên pháp nhân. Đối với công ty hợp danh điều đó trọn vẹn tựa như. Nhưng chính ở đây hoàn toàn có thể quan sát thấy sự nhầm lẫn khá phổ cập : nhiều người nghĩ rằng so với công ty hợp danh không có sự tách bạch giữa gia tài của công ty và gia tài của thành viên hợp danh, chính bới họ đã hiểu điều kiện kèm theo “ có gia tài độc lập ” và điều kiện kèm theo “ tự chịu trách nhiệm bằng gia tài đó ” như một điều kiện kèm theo duy nhất .
Nhưng trong pháp lý xã hội chủ nghĩa thời kỳ kinh tế tài chính kế hoạch hóa, “ gia tài độc lập ” đã không còn được hiểu mà cũng không hề còn được hiểu theo nghĩa như trên. Bởi vì gia tài trong nhà máy sản xuất, xí nghiệp sản xuất trở thành sở hữu toàn dân. Doanh nghiệp nhà nước ( DNNN ) với tư cách là những chủ thể thực thi kế hoạch chỉ được nhà nước giao quyền quản lý tài sản. Sự định đoạt của cỗ máy quản trị doanh nghiệp so với gia tài được giao quyền quản trị dựa trên cơ sở chuyển nhượng ủy quyền của chủ sở hữu nhà nước. Chủ sở hữu nhà nước nằm ngoài doanh nghiệp. Ngày nay, trong quy trình soạn thảo Luật Doanh nghiệp 2005 điều đó được gọi là “ chính sách quản trị phi tập trung chuyên sâu ” .
Sự chuyển sang “ nền kinh tế tài chính sản phẩm & hàng hóa nhiều thành phần ” làm hồi sinh chế định pháp nhân tư luật. Các luật đạo về doanh nghiệp trong nghành kinh tế tài chính tư nhân hay kinh tế tài chính có vốn góp vốn đầu tư quốc tế đều có pháp luật rõ ràng loại doanh nghiệp nào có tư cách pháp nhân. 4 Và chính những loại doanh nghiệp đó là chủ chiếm hữu so với gia tài mà chủ góp vốn đầu tư dùng góp vốn điều lệ và so với gia tài tích góp được từ hoạt động giải trí kinh doanh thương mại .
Tuy nhiên, cũng chính thế cho nên mà từ đây sống sót song song hai loại pháp nhân ngay trong nghành kinh doanh thương mại ( pháp nhân kinh tế tài chính ). Một loại pháp nhân là chủ sở hữu tài sản mà chủ góp vốn đầu tư góp vào vốn điều lệ và gia tài tự tích lũy được ; còn loại pháp nhân là DNNN thì vẫn chỉ là “ người quản trị ” gia tài do Nhà nước giao. 5 Chính thế cho nên mà có cách hiểu “ gia tài độc lập ” gồm có gia tài thuộc chiếm hữu của pháp nhân và gia tài thuộc sở hữu Nhà nước giao cho pháp nhân quản trị. 6
Sự Open thành phần kinh tế tài chính có vốn góp vốn đầu tư quốc tế với sự tham gia của những DNNN là bên liên kết kinh doanh Nước Ta và quy trình cổ phần hóa DNNN đã hình thành nên những doanh nghiệp thuộc chiếm hữu hỗn hợp theo pháp luật tại Điều 226 BLDS 1995. Nay, theo pháp luật của BLDS 2005 thì chiếm hữu hỗn hợp là một dạng thức của chiếm hữu chung theo phần, được gọi là chiếm hữu chung hỗn hợp ( Điều 218, 216, 214 BLDS 2005 ). Việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt so với gia tài thuộc chiếm hữu chung hỗn hợp thực thi như so với chiếm hữu chung theo phần ( khoản 3 Điều 218, 216 BLDS 2005 ). Nhưng ngay ở đây, chính những doanh nghiệp là chủ sở hữu tài sản, còn những nhà đầu tư – trong đó có Nhà nước – là chủ sở hữu chung hỗn hợp của doanh nghiệp. Đây chính là điểm liên kết để tiến tới một chế định pháp nhân “ giống hệt ” trong tương lai .
Đến Luật DNNN 2003 có vẻ như có thêm bước chuyển biến trong ý niệm. Luật xác lập công ty nhà nước là công ty do Nhà nước chiếm hữu hàng loạt vốn điều lệ ( khoản 1 Điều 3 ). Nhà nước chiếm hữu vốn điều lệ chứ không phải sở hữu tài sản giao cho doanh nghiệp. Ngoài ra luật còn lý giải “ vốn của công ty ( nhà nước ) gồm có vốn do Nhà nước góp vốn đầu tư tại công ty, vốn do công ty tự kêu gọi và những nguồn vốn khác theo pháp luật của pháp lý ” ( Điều 12 ). Tuy nhiên, “ cơ quan quyết định hành động cao nhất ” của công ty vẫn nằm ngoài công ty ; Hội đồng quản trị ( HĐQT ) chỉ là “ cơ quan đại diện thay mặt trực tiếp chủ sở hữu nhà nước ” ( Điều 29 ), còn trong công ty không có HĐQT thì giám đốc vẫn chỉ là “ người quản lý và điều hành công ty ” ( Điều 23 ). Vẫn là chính sách quản trị phi tập trung chuyên sâu hay còn gọi là “ chính sách bộ chủ quản ” .
Chỉ hoàn toàn có thể đạt được một chế định pháp nhân “ như nhau ” khi hàng loạt DNNN được quy đổi thành công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn hay công ty CP ( CP ) như tiềm năng mà những nhà làm Luật Doanh nghiệp 2005 đặt ra. Có nghĩa là khi “ gia tài độc lập ” được hiểu theo một nghĩa duy nhất : chính pháp nhân là chủ sở hữu so với những gia tài đó. Nhà nước cũng như những nhà đầu tư tư nhân là chủ sở hữu hay chủ sở hữu chung so với công ty .

b) Tài sản của pháp nhân có thể bao gồm những gì?

Câu vấn đáp thực ra rất đơn thuần : Tài sản của pháp nhân gồm có tổng thể những gì thuộc về quyền sở hữu của pháp nhân. Pháp luật chỉ công nhận quyền sở hữu khi nó được xác lập một cách hợp pháp. Tính hợp pháp của việc xác lập quyền sở hữu so với gia tài về nguyên tắc được xác lập theo pháp lý nơi có gia tài đó, trừ hai ngoại lệ so với động sản trên đường luân chuyển và so với tàu bay gia dụng và tàu biển ( Điều 766 BLDS 2005 ) .
Tuy nhiên, so với một số ít trường hợp, thắc mắc gia tài đó có thuộc về chiếm hữu của pháp nhân hay không vẫn còn được vấn đáp khác nhau .
Trước hết, gia tài thuộc về chiếm hữu của pháp nhân là gia tài được thành viên pháp nhân dùng để góp vốn. Đối với những loại công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn và công ty CP thì điều đó đã rõ ràng, vì theo pháp luật của pháp lý doanh nghiệp thì thành viên hay cổ đông phải chuyển quyền chiếm hữu so với gia tài góp vốn cho công ty ( khoản 1 Điều 22 LDN 1999, khoản 1 Điều 28 LDN 2005 ). Tài sản đó hoàn toàn có thể là tiền Nước Ta, ngoại tệ tự do quy đổi, vàng hay những gia tài hữu hình khác, sách vở có giá, quyền gia tài khác hay gia tài thuộc sở hữu trí tuệ. Tài sản góp vốn tạo thành vốn tự có và vốn bắt đầu của công ty. Riêng so với công ty CP, do giá phát hành CP hoàn toàn có thể cao hơn mệnh giá CP nên khoản vốn CP thu được hoàn toàn có thể cao hơn vốn điều lệ .
Tài sản thuộc sở hữu pháp nhân còn là gia tài tích góp được từ quy trình hoạt động giải trí kinh doanh thương mại, trước hết là doanh thu chưa chia. Ngoài ra, gia tài thuộc sở hữu pháp nhân còn hoàn toàn có thể là gia tài được Tặng Kèm, cho hay được thừa kế. Tài sản do pháp nhân góp vốn vào doanh nghiệp khác trở thành chiếm hữu của doanh nghiệp đó, nhưng pháp nhân trở thành chủ sở hữu chung so với doanh nghiệp đó hay chủ sở hữu so với phần vốn góp, CP của doanh nghiệp đó .
Riêng so với gia tài vay, vẫn còn quan điểm cho rằng không phải là của pháp nhân. Tuy nhiên pháp luật dân sự đã lao lý rõ rằng “ bên vay trở thành chủ sở hữu tài sản vay kể từ thời gian nhận gia tài đó ” ( Điều 472 BLDS 2005, Điều 469 BLDS 1995 ). Đổi lại quyền sở hữu so với gia tài vay, bên vay gánh vác nghĩa vụ và trách nhiệm hoàn trả gia tài cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và lãi nếu có thỏa thuận hợp tác hoặc pháp lý pháp luật. Xuất phát từ quan hệ gia tài như vậy, pháp lý kế toán xem tổng tài sản ( asset ) bằng gia tài nợ ( debt ) cộng gia tài có ( equity ). Thậm chí trong tổng tài sản của pháp nhân, gia tài hình thành từ nguồn vốn vay hoàn toàn có thể lớn hơn nhiều gia tài từ nguồn vốn tự có7 .
Như vậy, gia tài độc lập của pháp nhân ( hay gia tài thuộc quyền sở hữu của pháp nhân ) gồm có vốn tự có của pháp nhân ( còn gọi là vốn chủ sở hữu ), gia tài mà pháp nhân tích góp được từ hoạt động giải trí kinh doanh thương mại, gia tài được Tặng Ngay cho, thừa kế, và cả gia tài vay .

2. Về trách nhiệm tài sản của pháp nhân

Trách nhiệm dân sự của pháp nhân được biểu lộ ở điều kiện kèm theo thứ hai trong lao lý tại khoản 3 Điều 84 BLDS 2005. Theo đó pháp nhân tự chịu trách nhiệm bằng gia tài độc lập của mình như trình diễn ở mục trên. Điều kiện này bao hàm hai nội dung như sau :
Thứ nhất, gia tài chịu trách nhiệm là gia tài độc lập của pháp nhân. Đó là gia tài tổng thể những loại mà pháp nhân chiếm hữu. Bởi vậy ta hoàn toàn có thể nói pháp nhân chịu trách nhiệm bằng hàng loạt gia tài của mình. Điều này trọn vẹn tương tự như như khoanh vùng phạm vi trách nhiệm của những chủ thể pháp luật dân sự ( theo nghĩa rộng ) không phải là pháp nhân khác, ví dụ điển hình như cá thể. Cá nhân và pháp nhân đều chịu trách nhiệm bằng hàng loạt gia tài của mình. Nhưng vậy thì tại sao người ta nói chính sách trách nhiệm gia tài của cá thể là chính sách trách nhiệm gia tài vô hạn, còn chính sách trách nhiệm gia tài của pháp nhân là chính sách trách nhiệm gia tài hữu hạn ? Đấy là yếu tố thuộc nội dung thứ hai của điều kiện kèm theo .
Thứ hai, pháp nhân chịu trách nhiệm bằng hàng loạt gia tài của mình, nhưng cũng chỉ bằng hàng loạt gia tài của mình mà thôi. Nội dung này biểu lộ mối quan hệ giữa pháp nhân với thành viên pháp nhân và được biểu lộ ở lao lý tại khoản 2 và 3 Điều 93 BLDS 2005. Theo đó pháp nhân không chịu trách nhiệm thay cho thành viên so với nghĩa vụ và trách nhiệm dân sự do thành viên xác lập, triển khai không nhân danh pháp nhân, còn thành viên thì không chịu trách nhiệm dân sự thay cho pháp nhân so với nghĩa vụ và trách nhiệm dân sự do pháp nhân xác lập, thực thi .
Mối quan hệ này còn được bộc lộ rõ hơn ở những pháp luật so với pháp nhân kinh doanh thương mại. Theo pháp lý doanh nghiệp, thành viên công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn hay cổ đông công ty CP đều ( chỉ ) chịu trách nhiệm về những khoản nợ và những nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài khác của doanh nghiệp trong khoanh vùng phạm vi số vốn đã cam kết góp hay đã góp vào doanh nghiệp8. Thành viên pháp nhân đương nhiên được giải phóng khỏi trách nhiệm gia tài khi hoàn thành xong nghĩa vụ và trách nhiệm góp vốn. Nói cách khác : Thành viên chỉ chịu trách nhiệm trong khoanh vùng phạm vi số vốn mà họ muốn góp và đã cam kết góp vào công ty, hay rủi ro đáng tiếc của họ được hạn chế trong khoanh vùng phạm vi đó, hay thành viên chịu trách nhiệm hữu hạn. 9 Như vậy khái niệm “ trách nhiệm hữu hạn ” là để chỉ khoanh vùng phạm vi trách nhiệm của thành viên chứ không phải khoanh vùng phạm vi trách nhiệm của pháp nhân : thành viên chịu trách nhiệm hữu hạn trong khoanh vùng phạm vi phần vốn góp của mình, pháp nhân chịu trách nhiệm bằng hàng loạt gia tài của mình .
Bởi vậy, nói “ pháp nhân chịu trách nhiệm hữu hạn ” là không đúng chuẩn. Mà đúng chuẩn phải là : Chế độ trách nhiệm gia tài của pháp nhân là chính sách trách nhiệm gia tài hữu hạn. Hạt nhân của chính sách trách nhiệm gia tài đó là trách nhiệm hữu hạn của từng thành viên trong khoanh vùng phạm vi phần vốn góp của mình. 10

3. Công ty hợp danh là pháp nhân?

Vấn đề này được đặt ra khi Ban soạn thảo LDN 2005 muốn đưa vào luật này pháp luật “ công ty hợp danh có tư cách pháp nhân kể từ thời gian ĐK kinh doanh thương mại ” và vì thế đã gây nên cuộc tranh luận đáng chăm sóc. Có hai quan điểm trái chiều nhau đã được nêu ra trong Tờ trình về dự án Bất Động Sản Luật doanh nghiệp. 11 Các trình diễn ở đây nhằm mục đích phản hồi về cả hai quan điểm đó và lập luận một quan điểm khoa học riêng .

a) Về quan điểm “tài sản độc lập” đồng nghĩa với “trách nhiệm hữu hạn”

Đây là quan điểm trái chiều với Ban soạn thảo, coi “ gia tài độc lập ” đồng nghĩa tương quan với “ trách nhiệm hữu hạn ” của thành viên và cho rằng pháp luật “ công ty hợp danh là pháp nhân không tương thích với Luật Dân sự ; do tại, “ thành viên chịu trách nhiệm vô hạn, nên gia tài của công ty không độc lập với gia tài của thành viên ” .
Quan điểm này trọn vẹn trái với quan điểm đã được trình diễn trong bài viết này. Tài sản độc lập không đồng nghĩa tương quan với trách nhiệm hữu hạn. Đây đã là một thực tiễn lập pháp. Các thành viên công ty hợp danh đều phải chuyển quyền chiếm hữu so với gia tài góp vốn cho công ty ( khoản 1 Điều 22 LDN 1999 ). Như vậy công ty hợp danh là một chủ thể pháp lý chiếm hữu độc lập với thành viên. Cả những gia tài hình thành từ nguồn khác như gia tài tích góp được từ hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh thương mại, gia tài vay hay gia tài được khuyến mãi ngay, cho hay thừa kế đều thuộc quyền sở hữu của công ty và chỉ thuộc quyền sở hữu của công ty. Trong khi đó công ty hợp danh có chính sách trách nhiệm gia tài vô hạn, do thành viên hợp danh “ phải chịu trách nhiệm bằng hàng loạt gia tài của mình về những nghĩa vụ và trách nhiệm của công ty ” ( khoản 1 ( b ) Điều 95 LDN 1999 ) .
Như vậy, việc phủ nhận tư cách pháp nhân của công ty hợp danh vì loại công ty này không có gia tài độc lập với thành viên là trái với trong thực tiễn lập pháp. Chúng ta không được nhầm lẫn giữa hai khái niệm “ tư cách pháp nhân ” ( đồng nghĩa tương quan với “ là pháp nhân ” ) và “ tư cách chủ thể ” : Công ty hợp danh không phải là pháp nhân nhưng vẫn có tư cách chủ thể ( legal entity ), như tư cách chủ thể của pháp lý chiếm hữu, pháp lý doanh nghiệp, pháp lý thương mại v.v.. Chỉ khi một nghành pháp lý chuyên ngành nào đó ( ví dụ điển hình pháp lý về cho thuê kinh tế tài chính ) 12 yên cầu chủ thể triển khai những hoạt động giải trí được lao lý bởi luật chuyên ngành phải là pháp nhân thì khi đó công ty hợp danh không được triển khai những hoạt động giải trí đó .

b) Về quan điểm “thừa nhận công ty hợp danh là pháp nhân không trái với quy định của BLDS”

Đây là quan điểm của Ban soạn thảo LDN 2005. Ban soạn thảo cho rằng “tài sản độc lập” của pháp nhân không gắn với trách nhiệm hữu hạn hay vô hạn của thành viên. “Một tổ chức có tài sản độc lập có nghĩa là tài sản của nó được hình thành theo quy định tương ứng của pháp luật và đương nhiên thuộc về sở hữu của tổ chức đó; tất cả tài sản của tổ chức đều mang danh của tổ chức đó”.

Xem thêm: Doanh nghiệp nhỏ và vừa – Wikipedia tiếng Việt

Trong chừng mực đó những tác giả bài viết tán đồng với quan điểm của Ban soạn thảo. Tuy nhiên, khi Ban soạn thảo cho rằng “ việc thừa nhận công ty hợp danh không trái với lao lý của Bộ luật Dân sự ” thì có nghĩa là lao lý tại khoản 3 Điều 84 BLDS đã được hiểu trọn vẹn khác. Ban soạn thảo thừa nhận tư cách pháp nhân của công ty hợp danh và như vậy đồng thời thừa nhận chính sách trách nhiệm gia tài vô hạn của loại công ty này ( vì thành viên hợp danh chịu trách nhiệm gia tài vô hạn ). Điều đó được cho phép hiểu rằng Ban soạn thảo không xem chính sách trách nhiệm hữu hạn là điều kiện kèm theo để một tổ chức triển khai được công nhận là pháp nhân .
Và chính điều đó, theo quan điểm được trình diễn trong bài viết này ( xem mục 2 ) là trái với những pháp luật của BLDS. Bởi vì sự “ tự chịu trách nhiệm bằng tài gia tài đó ( gia tài độc lập của mình ) ” ( khoản 3 Điều 84 BLDS 2005 ) có nghĩa là “ thành viên của pháp nhân không chịu trách nhiệm dân sự thay cho pháp nhân so với nghĩa vụ và trách nhiệm dân sự do pháp nhân xác lập, triển khai ” ( khoản 3 Điều 93 BLDS 2005 ) .

c) Vậy công ty hợp danh có thể là pháp nhân?

Điều đó trọn vẹn hoàn toàn có thể được, nếu những nhà làm luật muốn như vậy. Nhưng họ không hề lập luận rằng chính sách trách nhiệm gia tài hữu hạn không phải là điều kiện kèm theo bắt buộc để một tổ chức triển khai được công nhận là pháp nhân .
LDN hoàn toàn có thể lao lý công ty hợp danh là pháp nhân vì mục tiêu riêng của luật. 13 Các nhà làm luật hoàn toàn có thể ban cho loại công ty này tư cách pháp nhân, mặc dầu nó có chính sách trách nhiệm gia tài vô hạn, và như vậy làm tổn hại đến chế định pháp nhân của pháp luật dân sự. Tuy nhiên, những nhà làm luật hoàn toàn có thể lập luận điều đó vì một quyền lợi lớn hơn. Bởi vậy, yếu tố đặt ra ở đây là quyền lợi đó là gì ?
Việc công nhận công ty hợp danh là pháp nhân hoàn toàn có thể tạo nên một mô hình doanh nghiệp tương thích cho những nhà đầu tư xây dựng doanh nghiệp ( thành viên hợp danh ) lựa chọn loại doanh nghiệp có chính sách trách nhiệm vô hạn, nhưng lại có tư cách pháp nhân. Một mặt, chính sách trách nhiệm vô hạn bất lợi cho thành viên hợp danh vì không được hạn chế rủi ro đáng tiếc. Nhưng mặt khác, chính sách trách nhiệm vô hạn lại nâng uy tín tín dụng thanh toán của công ty trong thanh toán giao dịch pháp lý. Tư cách pháp nhân giúp công ty có được năng lực gia nhập thị trường như những loại công ty khác. Chẳng hạn như ví dụ đã nêu : nếu là pháp nhân, công ty hợp danh hoàn toàn có thể hoạt động giải trí cho thuê kinh tế tài chính hay nói cách khác là những nhà đầu tư xây dựng doanh nghiệp hoàn toàn có thể lập công ty hợp danh để hoạt động giải trí cho thuê kinh tế tài chính .
Việc công nhận công ty hợp danh có tư cách pháp nhân không phải là một phát minh sáng tạo của pháp lý Nước Ta. Trong pháp lý công ty của Đức có loại “ công ty hợp vốn CP ” ( Kommanditgesellschaft auf Aktien ) là một loại công ty trộn lẫn giữa công ty CP và công
ty hợp vốn. 14 Như công ty CP ở chỗ vốn điều lệ của nó được chia thành CP, một bộ phận thành viên tham gia vào công ty mà chỉ chịu trách nhiệm trong khoanh vùng phạm vi vốn CP của họ. Giống công ty hợp vốn ở chỗ nó có tối thiểu một thành viên chịu trách nhiệm so với những khoản nợ của công ty bằng hàng loạt gia tài của mình ( trách nhiệm gia tài vô hạn ). Bản thân công ty hợp vốn theo luật Đức là loại công ty không có tư cách pháp nhân, tựa như như loại công ty hợp danh có thành viên góp vốn theo pháp luật của LDN 1999. Mặc dù có thành viên chịu trách nhiệm gia tài vô hạn, nhưng loại công ty hợp vốn CP này được pháp lý công ty Đức pháp luật là pháp nhân ( khoản 1 Điều 278 Luật Công ty CP ). Và như vậy điều đó cũng trái với chế định pháp nhân của Bộ luật Dân sự Đức. Tuy nhiên, pháp lý công ty Đức pháp luật như vậy để nhằm mục đích tạo cơ sở cho loại công ty này được tham gia vào những thanh toán giao dịch pháp lý như những loại công ty là pháp nhân khác. Khi trình diễn về chế định pháp nhân, những giáo sư Đức xem trường hợp công ty hợp vốn CP như một ngoại lệ .

4. Thay lời kết

Trong lần trò chuyện với nhau bên lề một cuộc hội thảo chiến lược, những tác giả bài viết này rất giật mình khi biết rằng họ đều từng được sinh viên luật vướng mắc tại sao lại thấy giáo viên khước từ khi họ vấn đáp “ gia tài vay là gia tài của pháp nhân ” hay “ trách nhiệm dân sự của pháp nhân là vô hạn, trách nhiệm dân sự của thành viên là hữu hạn ”. Nhưng câu truyện đó đã hoàn toàn có thể bị quên béng nếu như không có cuộc tranh luận trong quy trình góp ý những dự thảo Luật Doanh nghiệp mới về việc công ty hợp danh hoàn toàn có thể là pháp nhân hay không. Tất cả điều đó đã gợi cảm hứng cho bài viết này, cảm hứng về một đề tài rất cũ, trong khi có khuynh hướng theo đuổi những đề tài rất mới. Nhưng đấy là sự “ quay trở lại tương lai ”, chính bới để có một mạng lưới hệ thống pháp lý tân tiến thì những yếu tố cơ bản phải được xử lý trước hết .

Chú thích:

1 Đó là sáng tạo độc đáo đưa pháp luật “ công ty hợp danh có tư cách pháp nhân ” vào Luật Doanh nghiệp .
2 So sánh khoản 1 Điều 22 LDN 1999 .
3 Nhận thức đúng mối quan hệ pháp lý này còn hoàn toàn có thể giúp nhà góp vốn đầu tư xây dựng doanh nghiệp có quyết định hành động góp vốn đầu tư hài hòa và hợp lý, ví dụ điển hình ký hợp đồng cho công ty thuê mặt phẳng thay vì góp vốn bằng quyền sử dụng đất cho công ty. Nếu góp vốn bằng cách chuyển quyền sử dụng đất cho công ty thì giá trị gia tài góp vốn được định vào thời gian góp vốn. Giá trị gia tài góp vốn đó sẽ không đổi khác, mặc dầu giá trị quyền sử dụng đất sau đó ( lúc này là của công ty ) dịch chuyển tăng hay giảm. ;
4 So sánh Điều 26, 46, 51 LDN 1999, Điều 6, 15 Luật Đầu tư quốc tế 1996 / 2000 .

5 So sánh Điều 1 Luật DNNN 1995: DNNN có tư cách pháp nhân, có các quyền và nghĩa vụ dân sự, tự chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động, kinh doanh trong phạm vi số vốn do doanh nghiệp quản lý.

6 Xem : Trường ĐH Luật TP. Hà Nội, Giáo trình Luật Dân sự Nước Ta, tập I, Nxb Công an nhân dân 1997, tr. 98 : Tài sản của pháp nhân “ không chỉ là gia tài thuộc chiếm hữu của pháp nhân mà hoàn toàn có thể được Nhà nước giao cho tổ chức triển khai được quyền quản trị của pháp nhân đó. ”
7 Khi đánh giá và thẩm định hồ sơ góp vốn đầu tư với mục cho vay hoặc hỗ trợ vốn vốn, thường thì những tổ chức triển khai tín dụng thanh toán hay tổ chức triển khai hỗ trợ vốn yên cầu nhà đầu tư phải có tối thiểu 30 % vốn tự có trong tổng vốn góp vốn đầu tư. Các nhà làm luật Luật Đầu tư quốc tế tại Nước Ta đã từng chuyển tiêu chuẩn kinh tế tài chính này thành điều kiện kèm theo pháp lý, theo đó vốn pháp định ( vốn tự có ) của doanh nghiệp có vốn ĐTNN tối thiểu phải bằng 30 % tổng vốn góp vốn đầu tư, chỉ trong 1 số ít trường hợp tỉ lệ này hoàn toàn có thể thấp hơn
nhưng không được dưới 20 % ( xem Điều 16 Luật ĐTNN 1996 / 2000, Điều 14, 23 Nghị định 24/2000 / NĐ-CP ) .
8 So sánh khoản 1 ( b ) Điều 26, khoản 1 ( b ) Điều 51 LDN 1999 ; khoản 1 ( b ) Điều 37, khoản 1 ( c ) Điều 76 LDN 2005 .
9 Đối với người bỏ tiền mua CP do công ty CP phát hành trên đầu tư và chứng khoán thậm chí còn người ta không cần nói đến trách nhiệm gia tài của họ, mà chỉ cần nói rằng họ chịu rủi ro đáng tiếc bằng khoản tiền đã bỏ ra để mua CP .
10 Tuy nhiên, trách nhiệm thực tiễn của thành viên hoàn toàn có thể vượt qua khoanh vùng phạm vi phần vốn góp của mình. Trường hợp đó xảy ra ví dụ điển hình so với thành viên công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn, nếu thành viên đó không góp vốn rất đầy đủ và đúng hạn như đã cam kết hay đã ĐK nên phải chịu trách nhiệm bồi thường so với thiệt hại phát sinh ( xem khoản 1 Điều 27, khoản 2 ( a ) Điều 47 LDN 1999 ). Theo LDN 2005, thậm chí còn những thành viên khác còn phải gánh chịu trách nhiệm góp vốn thay cho thành viên không góp đủ số vốn đã cam kết sau thời hạn cam kết lần cuối ( xem khoản 2, 3 Điều 38 ) .
11 Tờ trình số 126 / CP-XDPL ngày 28/9/2005 .
12 Xem Điều 2 Nghị định 16/2001 / NĐ-CP ngày 02/5/2001 về tổ chức triển khai và hoạt động giải trí của công ty cho thuê kinh tế tài chính ( được sửa đổi bởi Nghị định 65/2005 / NĐ-CP ngày 19/5/2005 ) .
13 Đỗ Văn Đại, Góp ý dự thảo Luật Doanh nghiệp ( chung ) : Cần pháp luật hài hòa và hợp lý về Công ty hợp danh, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp, số 6/2005, tr. 52-56, tham gia vào cuộc tranh luận với quan điểm : “ khó hoàn toàn có thể chứng tỏ được việc thừa nhận tư cách pháp nhân của CTHD là xích míc với Bộ luật Dân sự. Và giả thiết như điều đó được chứng tỏ thì cũng không có tác động ảnh hưởng gì về lý luận pháp lý khi tất cả chúng ta thừa nhận tư cách pháp nhân của CTHD. Bộ luật Dân sự là luật chung còn Luật Doanh nghiệp là luật chuyên ngành. Vì vậy, hoàn toàn có thể coi việc thừa nhận tư cách pháp nhân của CTHD là một ngoại lệ của Bộ luật Dân sự. ”
14 Tham khảo Luật Công ty CP của Đức ngày 06/9/1965 : Điều 278 – 290, Bộ luật Thương mại của Đức ngày 10/8/1897 : Điều 161 – 177 a .

SOURCE: TẠP CHÍ KHOA HỌC PHÁP LÝ SỐ…./2006

Like this:

Like

Loading…

Xem thêm: Tổng quan về các phương pháp định giá doanh nghiệp – Finhay

Related

Filed under : Chủ thể |

Source: https://vh2.com.vn
Category : Doanh Nghiệp