Phương pháp tính Chỉ số giá tiêu dùng của Tổng cục Thống kê – Phản ánh sát với biến động giá tiêu dùng trên thị trường

Phóng viên: Thưa ông, từ đầu năm đến nay giá nhiều loại hàng hóa, nguyên nhiên vật liệu đều tăng nhưng mới đây Tổng cục Thống kê công bố chỉ số giá tiêu dùng tháng 4/2021 giảm 0,04%, liệu có phải là nghịch lý, xin ông lý giải về điều này?

Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Trung Tiến: Theo lịch phổ biến thông tin thống kê, Tổng cục Thống kê đã công bố chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4/2021 giảm 0,04% so với tháng trước, tăng 1,27% so với tháng 12/2020. So với cùng kỳ năm trước, CPI tháng Tư tăng 2,7% và bình quân 4 tháng đầu năm 2021 tăng 0,89%. Chúng tôi khẳng định kết quả này phản ánh sát với biến động giá tiêu dùng trên thị trường.

CPI hàng tháng được chúng tôi tính dựa trên thông tin tích lũy tại khoảng chừng 40.000 điểm tìm hiểu giá từ 63 tỉnh, thành phố thường trực Trung ương với 752 loại hàng hoá và dịch vụ đại diện thay mặt tiêu dùng phổ cập của người dân và tương thích với cơ cấu tổ chức tiêu dùng của hộ mái ấm gia đình lúc bấy giờ .

Trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ cấp 1, 4 nhóm hàng có chỉ số giá tháng 4/2021 giảm so với tháng trước, 6 nhóm hàng có chỉ số giá tăng, riêng nhóm may mặc, mũ nón, giày dép giữ giá ổn định làm cho CPI của tháng Tư giảm 0,04% so với tháng 3/2021. Xét trong tổng chi tiêu dùng của người dân, 4 nhóm hàng giảm giá chiếm 60,1%, 6 nhóm hàng tăng giá chiếm 34,2% và nhóm hàng may mặc, mũ nón, giày dép có giá không đổi chiếm 5,7%. Do 4 nhóm hàng giảm giá với tỷ trọng lớn đã làm cho chỉ số giá chung giảm so với tháng trước. Cụ thể, CPI tháng Tư giảm so với tháng Ba chủ yếu do giá lương thực, thực phẩm giảm nhờ nguồn cung dồi dào làm cho nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống giảm 0,13%. Cùng với đó, giá điện, nước sinh hoạt, giá gas lần lượt giảm 0,73%; 1,57%; 4,86% làm cho nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng giảm 0,43% so với tháng trước. Nhóm bưu chính, viễn thông giảm 0,2% chủ yếu do các doanh nghiệp đẩy mạnh chương trình khuyến mại giảm giá đối với các sản phẩm điện thoại mẫu mã cũ. Nhóm văn hóa, giải trí và du lịch chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19 giảm 0,11%.

Bên cạnh những nhóm hàng giảm giá, những nhóm hàng tăng giá so với tháng trước đã tác động ảnh hưởng đến CPI tháng Tư gồm có : Nhóm giao thông vận tải tăng 0,87 % do ảnh hưởng tác động của những đợt kiểm soát và điều chỉnh giá xăng, dầu ; nhóm đồ uống và thuốc lá tăng 0,14 %, hầu hết do nhu yếu tiêu dùng những loại sản phẩm nước khoáng và nước có gas tăng ; nhóm thiết bị và vật dụng mái ấm gia đình tăng 0,11 % do giá những mẫu sản phẩm sử dụng nhiều vào dịp hè như tủ lạnh, máy điều hòa nhiệt độ, quạt điện tăng ; nhóm giáo dục tăng 0,03 %, trong đó giá văn phòng phẩm tăng 0,23 % ; nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 0,01 % ; nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,07 % .
Có quan điểm cho rằng, nhóm nhà tại và vật tư kiến thiết xây dựng tháng Tư giảm 0,43 % so với tháng trước trong khi lúc bấy giờ giá những vật tư thiết kế xây dựng đang tăng cao là không hài hòa và hợp lý, Tổng cục Thống kê làm rõ như sau : Nhóm nhà tại và vật tư thiết kế xây dựng gồm có giá thuê nhà tại, điện nước, chất đốt và vật tư kiến thiết xây dựng. Trong tháng Tư, nhóm này giảm giá so với tháng trước đa phần do giá điện, nước hoạt động và sinh hoạt và giá gas giảm. Ở chiều ngược lại, từ cuối năm 2020 đến nay, giá những loại nguyên vật liệu nguồn vào như quặng sắt, phôi thép, phế liệu và ngân sách luân chuyển liên tục tăng làm cho chỉ số giá sản xuất ( PPI ) nhóm loại sản phẩm sắt, thép tháng 4/2021 tăng 4,23 % so với tháng trước và tăng 27,68 % so với cùng kỳ năm 2020, trung bình 4 tháng đầu năm tăng 23,15 % so với cùng kỳ năm trước. Theo đó, trong nhóm nhà tại và vật tư thiết kế xây dựng, nhóm vật tư bảo trì nhà ở gồm có xi-măng, sắt thép, đá, cát được tính trong CPI tăng 1,12 % so với tháng 3/2021 nhưng nhóm hàng này có quyền số tính CPI hay tỷ trọng tiêu tốn trong tổng tiêu tốn của dân cư là 2,03 % nên chỉ ảnh hưởng tác động làm tăng CPI chung 0,02 %. Lưu ý rằng, những mẫu sản phẩm thuộc nhóm vật tư kiến thiết xây dựng trong chi tiêu dùng của dân cư được tính trong CPI gồm có những hoạt động giải trí bảo trì, thay thế sửa chữa nhỏ, không gồm có sửa chữa thay thế lớn và kiến thiết xây dựng nhà mới. Sửa chữa nhỏ nhà tại là những hoạt động giải trí trùng tu, bảo trì không biến hóa cấu trúc hoặc hình thái của căn nhà .
Để hiểu rõ hơn, tin cậy và sử dụng số liệu CPI, chúng tôi mong nhận được trao đổi, phản hồi tại địa chỉ email [email protected], tránh phản hồi khi chưa hiểu rõ giải pháp và phương pháp thực thi của Tổng cục Thống kê trong thống kê giám sát chỉ tiêu CPI .

Phóng viên: Xin ông bình luận chi tiết hơn về phương pháp tính chỉ số giá tiêu dùng của Việt Nam hiện nay

Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Trung Tiến: Phương pháp tính CPI chúng tôi áp dụng từ năm 1995 đến nay theo đúng hướng dẫn của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), đây cũng là chuẩn mực được hầu hết các nước trên thế giới áp dụng và hiện nay thực hiện theo Tài liệu hướng dẫn biên soạn Chỉ số giá tiêu dùng mới nhất của ILO ban hành năm 2020. Do đó, phương pháp tính CPI của Tổng cục Thống kê phản ánh sát diễn biến giá tiêu dùng trên thị trường và bảo đảm tính so sánh với số liệu của các nước trên thế giới cũng như trong khu vực.

Hàng năm, Quỹ Tiền tệ Quốc tế ( IMF ) cử chuyên viên đến Việt Nam thanh tra rà soát và nhìn nhận nguồn thông tin, giải pháp tính, loại sản phẩm đại điện và quyền số dùng để tính CPI theo tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế. Các tổ chức triển khai quốc tế khác như Cơ quan Thống kê Liên Hiệp Quốc ( UNSD ), Ngân hàng Thế giới ( WB ), Ngân hàng Phát triển Châu Á Thái Bình Dương ( ADB ) đều sử dụng số liệu CPI của Tổng cục Thống kê trong những báo cáo giải trình và nhìn nhận giải pháp tính CPI của Việt Nam tương thích với thông lệ quốc tế. Các cơ quan Đảng, Nhà nước, những trường ĐH, tổ chức triển khai, doanh nghiệp và cá thể đều tin yêu và tiếp tục sử dụng số liệu CPI trong điều tra và nghiên cứu và trong hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh thương mại .
Để tính CPI, Tổng cục Thống kê tiến hành những việc làm như sau :
Một là, xác lập Danh mục hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng phổ cập của dân cư, còn được gọi là “ rổ ” hàng hóa, tổng số mẫu sản phẩm đại diện thay mặt trong “ rổ ” hàng hoá thời kỳ 2020 – 2025 là 752 mẫu sản phẩm được sắp xếp theo cấu trúc của chỉ số và có hình ảnh minh họa, mỗi hàng hoá và dịch vụ trong hạng mục tìm hiểu đều phải miêu tả chi tiết cụ thể về quy cách, phẩm cấp, nhãn mác đơn cử. Căn cứ vào Danh mục hàng hóa và dịch vụ đại diện thay mặt của cả nước, 63 tỉnh, thành phố thường trực Trung ương kiến thiết xây dựng hạng mục tìm hiểu giá tiêu dùng riêng, được sử dụng để tích lũy giá cho địa phương. Do mỗi địa phương có mức sống và tập quán tiêu dùng khác nhau nên trừ 1 số ít mẫu sản phẩm phải thống nhất quy cách, phẩm cấp trên khoanh vùng phạm vi cả nước đã được đưa ra trong Danh mục chuẩn, những loại sản phẩm và dịch vụ còn lại được chọn theo đặc thù tiêu dùng của địa phương. Sau khi kiến thiết xây dựng xong Danh mục hàng hóa và dịch vụ đại diện thay mặt, mỗi địa phương thiết kế xây dựng một mạng lưới tìm hiểu giá riêng không liên quan gì đến nhau. Mạng lưới tìm hiểu giá gồm có những khu vực tìm hiểu là những chợ, TT thương mại, những siêu thị nhà hàng kinh doanh nhỏ … có hoạt động giải trí kinh doanh, kinh doanh thương mại hàng hoá và dịch vụ để thực thi tìm hiểu tích lũy giá. Số lượng khu vực tìm hiểu giữa những địa phương khác nhau địa thế căn cứ vào quy mô hành chính, địa lý, dân số của những tỉnh, thành phố thường trực Trung ương. Tại mỗi khu vực tìm hiểu có những điểm tìm hiểu là những sạp hàng, quầy hàng, điểm bán hàng chuyên kinh doanh bán lẻ, cơ sở kinh doanh thương mại dịch vụ, đơn vị chức năng sự nghiệp, trường học, cơ sở khám chữa bệnh …
Hai là, xác lập cơ cấu tổ chức tiêu tốn của hộ mái ấm gia đình tương ứng với những nhóm trong Danh mục hàng hóa và dịch vụ đại diện thay mặt hay còn gọi là quyền số. Để tính quyền số ship hàng tính chỉ số giá tiêu dùng thời kỳ 2020 – 2025, Tổng cục Thống kê đã thực thi tích lũy thông tin tính quyền số chỉ số giá tiêu dùng từ cuộc “ Khảo sát mức sống dân cư và Điều tra quyền số chỉ số giá tiêu dùng năm 2018 ” tại 63 địa phương trong 4 kỳ tìm hiểu nhằm mục đích loại trừ yếu tố mùa vụ. Nội dung của cuộc Khảo sát này nhằm mục đích tích lũy thông tin tiêu tốn của hộ dân cư về những loại hàng hóa và dịch vụ ship hàng đời sống hàng ngày của dân cư .

Ba là, hằng tháng, 63 địa phương tổ chức thu thập giá các mặt hàng thuộc Danh mục hàng hóa và dịch vụ đại diện theo 3 kỳ. Toàn quốc có khoảng 40.000 điểm điều tra giá với địa điểm kinh doanh ổn định, thuộc các loại hình kinh tế. Hiện nay, chúng tôi đã triển khai điều tra giá tiêu dùng bằng thiết bị điện tử CAPI tại 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, giúp nâng cao chất lượng số liệu điều tra, minh bạch quá trình điều tra, rút ngắn thời gian sản xuất số liệu và tiến tới hội nhập với thống kê thế giới.

Đối với những mẫu sản phẩm đặc biệt quan trọng như điện, nước hoạt động và sinh hoạt, Tổng cục Thống kê pháp luật riêng cách tích lũy giá theo đúng phương pháp luận quốc tế và triển khai theo tư vấn của chuyên viên IMF. Ví dụ, điện hoạt động và sinh hoạt là một loại sản phẩm quan trọng ship hàng đời sống hàng ngày của dân cư. Giá bán lẻ điện ship hàng tiêu dùng có những điểm đặc biệt quan trọng, không giống như hàng hoá khác. Giá bán lẻ điện do Nhà nước quản trị và chia theo nhiều mức. Vì vậy, giá trong thực tiễn bình quân gia quyền trả cho 1 kwh điện tiêu thụ của người dân hằng tháng khác nhau tuỳ theo lượng tiêu thụ ở những mức nhiều hay ít, điều này phản ánh đúng giá trong thực tiễn mà người dân phải chi trả. Cách tính giá tiêu dùng thực tiễn trung bình của 1 m3 nước hằng tháng cũng tựa như như tính giá điện, giá bán nước máy được tính bằng cách chia lệch giá bán nước máy cho tổng khối lượng tiêu thụ theo nhu yếu tiêu dùng của người dân trong tháng đó .
Chỉ số giá tiêu dùng được chúng tôi công bố vào ngày 29 hằng tháng trên website của Tổng cục Thống kê, gồm có CPI của cả nước, 6 vùng kinh tế tài chính và những tỉnh, thành phố thường trực Trung ương với chỉ số giá chung, chỉ số giá 11 nhóm hàng cấp 1 và chia theo khu vực thành thị, nông thôn theo 5 gốc so sánh ( năm gốc 2019, cùng kỳ năm trước, tháng 12 năm trước, kỳ trước và chỉ số giá trung bình cùng kỳ ) .

Phóng viên: Các chuyên gia nhận định thế giới sắp đối mặt với làn sóng lạm phát, ông đánh giá thế nào về áp lực lạm phát của Việt Nam trong năm 2021, chúng ta có thể đạt được mục tiêu lạm phát 4% do Quốc hội đặt ra hay không?

Source: https://vh2.com.vn
Category : Vận Chuyển