Những góc tối trong việc xây dựng kênh đào Panama

Nằm ở Trung Mỹ, bờ biển Panama một bên giáp với Đại Tây Dương, bên kia giáp với Thái Bình Dương. Trước khi có con kênh đào, tàu thuyền từ Đại Tây Dương muốn sang Thái Bình Dương hoặc ngược lại sẽ phải đi vòng qua eo biển Drake và mũi Horn, đường dài 4.500 km ; nhưng nếu đi qua kênh đào, nó chỉ còn 77 km. Tuy nhiên trong quy trình kiến thiết xây dựng, gần 28.000 người đã thiệt mạng .

Ý tưởng từ thế kỷ 16

Năm 1513, Vasco Nunez de Balboa, nhà thám hiểm người Tây Ban Nha trong chuyến đi dọc bờ biển Nam Mỹ đã nhận ra rằng eo đất nằm giữa thành phố Gamboa và cảng biển Kobbe của Panama dài gần 80 km là con đường ngắn nhất để tàu bè hoàn toàn có thể từ Đại Tây Dương sang Thái Bình Dương và ngược lại nếu eo đất ấy được sửa chữa thay thế bằng một con kênh đào .

Các kỹ sư theo dõi việc xẻ núi đào kênh.

Ý tưởng của Balboa đã khơi mào cho câu hỏi làm thế nào để rút ngắn khoảng cách giữa hai đại dương. Năm 1534, Hoàng đế La Mã là Charles V ra lệnh khảo sát để xác định xem có thể xây dựng một con kênh hay không. Tuy nhiên những người khảo sát cho rằng việc này là không thể vì địa hình quá phức tạp.

Bạn đang đọc: Những góc tối trong việc xây dựng kênh đào Panama

Trong những thế kỷ tiếp theo, vài vương quốc cũng đã nuôi tham vọng đào kênh Panama nhưng mãi đến năm 1881, một công ty Pháp, chỉ huy bởi Ferdinand de Lesseps, người đã tăng trưởng kênh đào Suez ở Ai Cập, dự tính đào một con kênh ngang với mực nước biển, giống như kênh đào Suez nhưng quy trình đo đạc đã chứng tỏ rằng nếu không làm âu thuyền thì tàu bè không hề qua lại, đặc biệt quan trọng là khi thủy triều xuống thấp. Và mặc dầu đã đổ vào 260 triệu USD cũng như đã đào được 70 triệu mét khối đất nhưng sau cuối, dự án Bất Động Sản phải bỏ ngang vì công ty của Ferdinand de Lesseps phá sản .
Cuối năm 1896, Philippe Jean Bunau Varilla, kỹ sư Pháp, người đã cùng Ferdinand de Lesseps đào kênh Panama hoạt động các nhà lập pháp Mỹ mua lại dự án Bất Động Sản này bởi lẽ lúc đó, người Mỹ cũng đang muốn đào một con kênh xuyên qua Nicaragua. Sau khi Bunau Varilla chứng tỏ rằng Nicaragua có những ngọn núi lửa nguy khốn, rình rập đe dọa sự bảo đảm an toàn của tàu bè thì năm 1902, Quốc hội Mỹ đồng ý chấp thuận mua lại dự án Bất Động Sản nhưng khi đó Panama là một phần của Colombia nên vương quốc này khước từ phê chuẩn thỏa thuận hợp tác được cho phép người Mỹ triển khai đào kênh .
Với sự cố vấn của Bunau Varilla rồi được sự chấp thuận đồng ý ngầm của Tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt, người Panama nổi dậy và công bố độc lập. Tiếp theo, chính phủ nước nhà lâm thời Panama cho phép nước Mỹ có toàn quyền so với một khu vực rộng hơn 900 km2 để tiến hành việc thiết kế xây dựng kênh đào. Chưa hết, con kênh đào ấy sau khi hoàn thành xong sẽ do người Mỹ trấn áp vĩnh viễn với sự đồng ý chấp thuận của cơ quan chính phủ lâm thời Panama .

Những góc tối

Năm 1904, việc tái khai công đào kênh Panama khởi đầu bằng cách kiến thiết xây dựng một tuyến đường sắt dùng để chuyên chở máy móc thiết bị, khởi đầu từ thành phố Gamboa. Hàng nghìn công nhân mang vác vật tư trên vai, đi bộ trong những khu rừng rậm giữa những ngọn núi với nhiệt độ mùa hè trung bình 37 độ C trong tiếng vo ve của ruồi vàng và muỗi. Vào mùa mưa, những cơn mưa nhiệt đới gió mùa như trút nước lê dài từ ngày này sang ngày khác đã khiến con sông Chagres tràn bờ, làm ngập lụt phần nhiều lán trại. Đã vậy đa phần thực phẩm được những chiếc tàu biển từ Mỹ mang đến sau khi vượt một quãng đường dài 22.500 km nếu tính từ điểm khởi hành là cảng San Francisco .

Lắp đặt âu thuyền trên kênh đào Panama.

Kỹ sư Rufus Forde viết trong nhật ký : “ Đôi khi bạn không nhìn thấy mặt trời trong hai tuần liên tục. Quần áo luôn khí ẩm vì không hề phơi khô. Rắn độc Open khắp nơi, tôi đã tận mắt tận mắt chứng kiến 27 người chết vì bị rắn cắn trong thời hạn chưa đầy 3 tháng. Và không chỉ loài rắn, cái chết đến với chúng tôi dưới mọi hình thức : Những tảng đá nặng hàng tấn giật mình lăn xuống, những con muỗi bé li ti mang mầm bệnh sốt rét, những cơn lũ quét qua, cướp đi hàng chục mạng người … ” .

Kỹ sư trưởng John Findley Wallace xuống tinh thần đến mức đặt mua từ Mỹ một chiếc… quan tài bằng kim loại để nếu ông chết, xác ông có thể đưa về nhà thay vì chôn trong rừng. John Findley Wallace cho biết đến tháng 6-1905, 3/4 công nhân từ Mỹ sang đã bỏ trốn khiến ông phải gấp rút tuyển người bản xứ Antigua, Barbados và Jamaica. Trong sổ ghi chép công tác hiện còn lưu giữ tại Bảo tàng Hàng hải San Francisco, kỹ sư trưởng Wallace viết: “Người bỏ trốn phần lớn đều không thể chịu nổi cuộc sống cơ cực, công việc nặng nhọc và thức ăn thiếu thốn. Vào mùa mưa, hàng tuần lễ liền họ chỉ được cung cấp bánh mì và súp củ cải. Rất nhiều lần chúng tôi phải thuyết phục dân bản xứ bán cho chúng tôi những con la để xẻ thịt nhưng không phải lúc nào cũng thành công vì loài la là phương tiện chính của họ trong việc vận chuyển hàng hóa từ nơi này đến nơi khác…”.

Xem thêm: Chính sách tài khóa là gì ? Khái quát về chính sách tài khóa ?

Người tiếp sau Wallace là kỹ sư trưởng John F. Stevens. Do nhận thức được tầm quan trọng của việc giữ vệ sinh thiên nhiên và môi trường nên Stevens chỉ định bác sĩ William Crawford Gorgas đảm nhiệm yếu tố này. Trước đó, hầu hết những người thao tác trên công trường thi công kiến thiết xây dựng kênh đào Panama đều tin rằng rác thải thối rữa, những hố chứa phân người của những Tolet lộ thiên cộng với vi trùng trong không khí sinh ra từ đất nhiệt đới gió mùa đã gây nên bệnh sốt vàng da và sốt rét nên để chống lại nó, công nhân bản xứ liên tục nhai lá coca – là loại lá về sau được dùng để chiết xuất ra chất ma túy cocain. Chỉ riêng bác sĩ Gorgas hoài nghi muỗi là nguyên do nên ông đã nhu yếu toàn bộ công nhân rắc vôi bột xung quanh từng ngôi nhà, đổ dầu hỏa xuống các vũng nước, che chắn hành lang cửa số và cửa ra vào bằng những tấm vải nên bệnh sốt vàng da có phần giảm đi nhưng bệnh sốt rét tỏ ra ngoan cố hơn. Theo bác sĩ Gorgas, 80 % công nhân đã phải nhập viện tối thiểu 1 lần trong năm 1906 vì bệnh sốt rét. Chỉ đến khi ông bắt buộc công nhân phải ngủ trong màn và phải uống thuốc Quinin liên tục cũng như bôi dầu hỏa lên người trong suốt quy trình thao tác thì bệnh sốt rét mới thuyên giảm. Tuy vậy, nó cũng đã kịp giết chết gần 3.000 người .
Khi mối rình rập đe dọa do bệnh tật giảm bớt, tai nạn đáng tiếc lao động trở thành nguyên do gây tử trận số 1. Năm 1909, khi công nhân đào một con mương sâu 12 m, rộng 100 m, dài 15 km xuyên qua một hẻm núi có biệt danh là “ Hẻm núi âm ti ”, nó đã làm chết hơn 100 người do đuối nước, cây đè, đất lở. Với khối lượng thuốc nổ được sử dụng lên tới 3 triệu kg, nhiều công nhân trước đó đã bị điếc một phần do công dụng phụ của thuốc Quinin ngừa sốt rét, họ không nghe rõ tín hiệu lệnh tìm nơi ẩn náu khi các kỹ sư đốt dây cháy chậm nên hàng nghìn mét khối đất ập xuống đầu họ, biến nơi họ đứng thành nơi an nghỉ sau cuối .
Công nhân Antonio Sanchez kể với con trai mình : “ Nhiều lao động bị thương nặng, 1 số ít phải cắt cụt chi. Các bệnh viện trong khu vực kênh đào giống như những bệnh viện thời chiến ”. Khi đã bị cắt cụt chi, họ buộc phải nghỉ việc với số tiền bồi thường rất ít. Nhân thời cơ này, các đơn vị sản xuất tay chân giả cạnh tranh đối đầu ráo riết để giành được hợp đồng. Một đơn vị sản xuất là AA Marks đã tự hào rằng tay chân giả chống thấm nước của họ “ trọn vẹn tương thích với khí hậu và điều kiện kèm theo địa phương ”, và là “ loại duy nhất cung ứng nhu yếu ”. Vẫn theo Antonio Sanchez, một số ít công nhân sau khi bị cắt cụt một bàn chân hoặc một đoạn xương ống chân rồi khi được lắp chân giả, họ lại liên tục thao tác. Con trai Antonio Sanchez cho biết : “ Cha tôi nói có lần ông tận mắt tận mắt chứng kiến một công nhân mang chân giả nhảy lên một chiếc xe lửa chở vật tư đang sẵn sàng chuẩn bị khởi hành. Do mất cân đối nên ông ấy ngã xuống, bị bánh xe lửa nghiến đứt làm đôi … ” .

Tương lai của kênh đào Panama

Ngày 15-8-1914, kênh đào Panama chính thức Open và con tàu tiên phong đi qua nó là tàu chở hàng Ancon. Kênh có 17 âu thuyền cùng 2 hồ tự tạo để phân phối nước cho âu thuyền với tổng chiều dài 77 km nếu chỉ tính riêng phần do con người triển khai, còn nếu tính hàng loạt con kênh thì nó là 81,5 km .

Con tàu đầu tiên vào âu thuyền để qua kênh đào Panama khi nó chính thức hoạt động ngày 15-8-1914.

Kỹ sư McCommick, người phụ trách việc xây dựng âu thuyền nói: “Âu thuyền – hay còn gọi là hệ thống khóa nước là những tấm thép khổng lồ lắp đặt ở những cao độ khác nhau dọc theo con kênh. Khi thủy triều xuống thấp, tàu thuyền đi vào một âu thì cánh cửa thép nằm phía sau đuôi tàu và trước mũi tàu sẽ đóng lại, nước được bơm vào cho đến khi tàu thuyền qua được âu tiếp theo, trung bình là 30m so với mực nước biển. Quá trình này được lặp đi lặp lại cho đến lúc mực nước ở âu cuối cùng bằng với mực nước ở cửa biển, nơi tàu thuyền sẽ ra khỏi kênh. Cứ mỗi lần đóng mở 17 âu thuyền, 200 triệu lít nước sẽ chảy ra biển”.

Xem thêm: Trái phiếu doanh nghiệp là gì? Có gì khác với trái phiếu chính phủ?

Cuối năm 1999, nhà nước Mỹ chính thức chuyển giao quyền quản trị kênh đào cho Panama sau những vụ biểu tình phản đối của người dân nước này nhưng Mỹ có quyền sử dụng vũ lực quân sự chiến lược để bảo vệ con kênh trước bất kể mối rình rập đe dọa nào so với Panama. Hiện tại, Mỹ là vương quốc sử dụng kênh đào nhiều nhất, tiếp đó là Trung Quốc, Chile, Nhật Bản, Colombia, Nước Hàn … Mọi tàu thuyền đi qua kênh đào đều phải trả phí dựa trên size và khối lượng sản phẩm & hàng hóa. Phí của những con tàu lớn nhất hoàn toàn có thể lên đến 450.000 USD / lần. Trung bình mỗi tàu mất từ 8-10 tiếng để đi hết con kênh nhưng bắt buộc phải có hoa tiêu hướng dẫn .
Hiện tại, kênh đào Panama nhiều lúc đã lâm vào thực trạng “ thắt cổ chai ” bởi lẽ với những kỹ thuật tiên tiến và phát triển, nhiều tàu hàng – nhất là tàu chở container ngày càng lớn hơn, sức chở cũng nhiều hơn. Vì thế, năm năm ngoái, nó đã phải lan rộng ra để hoàn toàn có thể cùng một lúc, 79 % các tàu chở hàng đi qua thay vì 45 % như trước đó. Theo số liệu của Cục Quản lý kênh đào Panama, năm 2020 đã có 2,1 triệu con tàu đi qua con kênh này, mang lại cho chính quyền sở tại gần 2 tỉ USD .

Trong suốt quy trình kiến thiết xây dựng kênh đào Panama, tổng số đã có gần 28.000 người chết – kể cả khi dự án Bất Động Sản còn nằm trong tay người Pháp, hơn 8.000 người khác mang thương tật suốt đời. Nếu tính từ giữa thế kỷ 19 đến nay thì kênh đào Panama là khu công trình kiến thiết xây dựng do con người triển khai có số thương vong cao nhất dù quyền lợi do nó mang lại đã góp thêm phần làm đổi khác nền kinh tế tài chính của nhiều vương quốc trên hành tinh …

Source: https://vh2.com.vn
Category : Doanh Nghiệp