Các hình thức tập trung kinh tế trong nền kinh tế thị trường hiện nay

1. Các hình thức tập trung kinh tế

Các hình thức tập trung chuyên sâu kinh tế được lao lý tại Điều 29 Luật cạnh tranh đối đầu năm 2018, đơn cử như sau :

– Tập trung kinh tế bao gồm các hình thức sau đây:

Bạn đang đọc: Các hình thức tập trung kinh tế trong nền kinh tế thị trường hiện nay

• Sáp nhập doanh nghiệp;
• Hợp nhất doanh nghiệp;
• Mua lại doanh nghiệp;
• Liên doanh giữa các doanh nghiệp;
• Các hình thức tập trung kinh tế khác theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra Điều 30 Luật cạnh tranh đối đầu năm 2018 cũng pháp luật về hành vi tập trung chuyên sâu kinh tế bị cấm, đơn cử như sau : “ Doanh nghiệp triển khai tập trung chuyên sâu kinh tế gây ảnh hưởng tác động hoặc có năng lực gây tác động ảnh hưởng hạn chế cạnh tranh đối đầu một cách đáng kể trên thị trường Nước Ta ” .

2. Phân loại các hình thức tập trung kinh tế

2.1 Hành vi tập trung kinh tế chặt chẽ và tập trung không chặt chẽ

Hình thức tập trung chuyên sâu ngặt nghèo ( hình thức Trust ) là việc các doanh nghiệp tham gia tập trung chuyên sâu kinh tế chấm hết sống sót để hình thành nên một doanh nghiệp thống nhất cả ở phương diện pháp lý lẫn quản trị doanh nghiệp, thường được thực thi bằng các giải pháp sáp nhập, hợp nhất các doanh nghiệp .
Hình thức tập trung chuyên sâu không ngặt nghèo là việc các doanh nghiệp tham gia vẫn là những chủ thể độc lập dưới góc nhìn pháp lý, tuy nhiên chúng chịu sự chi phối bởi các doanh nghiệp khác. Bằng các hành vi mua lại hoặc liên kết kinh doanh, các doanh nghiệp đã thiết lập được mối quan hệ với nhau, tạo thành một liên minh, một nhóm doanh nghiệp theo kiểu của tập đoàn lớn. Trong đó, bằng quyền của chủ sở hữu, các doanh nghiệp hoàn toàn có thể chi phối các doanh nghiệp mà nó có phần vốn góp hoặc CP .

2.2 Tập trung theo chiều ngang, tập trung theo chiều dọc và tập trung hỗn hợp

Theo Lever kinh doanh thương mại, tập trung chuyên sâu kinh tế được chia thành tập trung chuyên sâu theo chiều ngang, tập trung chuyên sâu theo chiều dọc hoặc tập trung chuyên sâu hỗn hợp .

– Tập trung kinh tế theo chiều ngang

Tập trung kinh tế theo chiều ngang là sự sáp nhập, hợp nhất, mua lại hoặc liên kết kinh doanh … của các doanh nghiệp trong một thị trường tương quan ( loại sản phẩm và khoảng trống ). Mục tiêu chính của hình thức này là : triển khai hiệu suất cao theo quy mô, thực thi tiềm năng kế hoạch thị trường ( khống chế thị trường hoặc tạo rào cản thị trường ) .
Tập trung theo chiều ngang, hoàn toàn có thể tạo ra những ảnh hưởng tác động tích cực và xấu đi. Sự ngày càng tăng tập trung chuyên sâu theo chiều ngang sẽ tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho việc phối hợp hành vi giữa các doanh nghiệp và từ đó dẫn đến hạn chế cạnh tranh đối đầu theo giá .
Về nguyên tắc, khi số lượng doanh nghiệp hoạt động giải trí trên thị trường càng lớn ( hoặc mức độ tập trung chuyên sâu kinh tế càng nhỏ ) thì rủi ro tiềm ẩn để Open một thế lực khống chế trên thị trường càng nhỏ. Chính vì thế, khi việc tập trung chuyên sâu kinh tế tạo ra doanh nghiệp có quy mô vượt qua một mức số lượng giới hạn nhất định, việc Nhà nước trấn áp sự tập trung chuyên sâu đó, nhìn nhận ảnh hưởng tác động của nó là cực kỳ quan trọng để từ đó hoàn toàn có thể quyết định hành động được cho phép hay không được cho phép các doanh nghiệp này tập trung chuyên sâu với nhau .

– Tập trung kinh tế theo chiều dọc

Tập trung kinh tế theo chiều dọc là sự hợp nhất, sáp nhập, mua lại hoặc liên doanh giữa các doanh nghiệp có quan hệ người mua – người bán với nhau. Mục tiêu của sự hợp nhất này thường nhằm giảm chi phí giao dịch (transaction cost economies) hoặc thực hiện những mục tiêu chiến lược thị trường (đảm bảo nguồn cung ứng hoặc nguồn tiêu thụ, ngăn cản đối thủ cạnh tranh mở rộng thị trường hoặc dựng rào cản gia nhập thị trường).

Xem thêm: TIẾP THỊ & QUẢNG CÁO | Business Owner Space

Hình thức tập trung chuyên sâu này hoàn toàn có thể dẫn đến những tác động ảnh hưởng xấu đi đến cạnh tranh đối đầu sau đây :

• Khi một doanh nghiệp có vị thế rất mạnh ở một khâu nhất định (theo nghĩa thị trường một sản phẩm) trong chu trình kinh doanh thì họ có thể tận dụng quyền lực này để gây sức ép đối với thị trường những người cung ứng hoặc những người tiêu thụ. Thông qua đó, doanh nghiệp này có thể gây khó khăn cho những người cạnh tranh không cùng liên kết với họ;
• Về cơ bản, sự tập trung kinh tế theo chiều dọc của các doanh nghiệp sẽ gây khó khăn cho những người mới gia nhập thị trường bởi nhu cầu tài chính và bí quyết kỹ thuật sẽ cao hơn đối với họ.

– Tập trung kinh tế hỗn hợp

Tập trung kinh tế hỗn hợp là sự hợp nhất, sáp nhập, mua lại, liên kết kinh doanh của các doanh nghiệp không cùng hoạt động giải trí trên một thị trường mẫu sản phẩm đồng thời cũng không có mối quan hệ người mua với nhau. Mục tiêu của việc hợp nhất này thường là phân chia rủi ro đáng tiếc vào những thị trường khác nhau hoặc từ những nguyên do kế hoạch thị trường của những doanh nghiệp này. Lợi thế quy mô thực sự của mô hình hợp nhất này chỉ hoàn toàn có thể xảy ra ở những nghành nghề dịch vụ như nghiên cứu và điều tra và tiến hành, tổ chức triển khai và quản trị .
Lý thuyết về hình thái thị trường độc quyền và độc quyền nhóm không điều tra và nghiên cứu về ảnh hưởng tác động của hình thức tập trung chuyên sâu kiểu này, tuy nhiên thực tiễn cho thấy, chúng cũng hoàn toàn có thể gây ra những ảnh hưởng tác động xấu đi đến môi trường tự nhiên cạnh tranh đối đầu sau đây :

• Các doanh nghiệp tham gia tập trung dạng conglomerate có lợi thế cạnh tranh trong việc tiết kiệm được chi phí khi có nhu cầu tín dụng, bảo hiểm, quảng cáo và cả vận tải cũng như trên cơ sở tiềm lực hùng mạnh về tài chính, doanh nghiệp hợp nhất này có thể gây những ảnh hưởng đến chính trị, vận động hậu trường,… hoặc trong công tác đối ngoại, quan hệ công cộng (puplic relation).
• Thông qua những hoạt động kinh doanh, các giao dịch qua lại các doanh nghiệp hợp nhất dạng conglomerate có thể có điều kiện để đưa ra những hạch toán hỗn hợp, hạn chế rủi ro về chi phí và thị trường, có được những điều kiện kinh doanh rất thuận tiện và vì thế sẽ gây bất lợi cho những đối thủ cạnh tranh nhỏ hơn. Hiện tượng này sẽ làm vô hiệu hoá nguyên lý hiệu quả với tư cách là nguyên tắc chọn lọc của nền kinh tế thị trường.
• Về cơ bản, xã hội không bao giờ mong muốn việc hình thành một thế lực quá hùng mạnh trên thị trường, đe doạ sự kiểm soát thông qua cơ chế thị trường cũng như thông qua sự hợp tác giữa Nhà nước và các hiệp hội. Sự tập trung dạng conglomerate này chính là mối đe doạ đó

2.3 Sáp nhập, hợp nhất, mua lại và liên doanh giữa các doanh nghiệp

Căn cứ vào hình thức biểu lộ, tập trung chuyên sâu kinh tế gồm có các hành vi : sáp nhập, hợp nhất, mua lại và liên kết kinh doanh giữa các doanh nghiệp

– Hành vi sáp nhập và hợp nhất giữa các doanh nghiệp

Về thực chất pháp lý, việc sáp nhập và hợp nhất là những giải pháp tổ chức triển khai lại doanh nghiệp, theo đó, các doanh nghiệp thay vì hoạt động giải trí độc lập hoàn toàn có thể tổ chức triển khai lại thành một doanh nghiệp duy nhất và có sự chấm hết hoạt động giải trí của các doanh nghiệp bị sáp nhập, bị hợp nhất. Dưới góc nhìn kinh tế, sáp nhập, hợp nhất là sự cộng dồn nguồn lực kinh tế riêng không liên quan gì đến nhau của các doanh nghiệp tham gia thành một khối thống nhất trong doanh nghiệp nhận sáp nhập, doanh nghiệp hợp nhất .

– Mua lại doanh nghiệp

Về hình thức, mua lại là việc một doanh nghiệp mua gia tài của doanh nghiệp khác. Bên cạnh đó, việc mua gia tài đủ để đem lại cho doanh nghiệp mua lại quyền trấn áp, chi phối hàng loạt hoặc một ngành nghề của doanh nghiệp bị mua lại. Về các nội dung này, có một số ít yếu tố cần làm rõ :

Xem thêm: Nghị định 47/2021/NĐ-CP hướng dẫn Luật Doanh nghiệp

• Thứ nhất, về bản chất pháp lý, mua lại doanh nghiệp là hình thức tập trung kinh tế bằng biện pháp thiết lập quan hệ sở hữu giữa doanh nghiệp mua lại và doanh nghiệp bị mua lại. Việc mua lại không là quá trình thống nhất về tổ chức giữa hai doanh nghiệp nói trên. Sau khi mua lại, doanh nghiệp nắm quyền sở hữu có thể thực hiện việc sáp nhập hoặc không. Nếu thực hiện việc sáp nhập thì sự thống nhất về tổ chức là kết quả của hoạt động sáp nhập và việc mua lại chỉ là tiền đề để có được quyết định sáp nhập. Dưới góc độ cạnh tranh, quan hệ sở hữu tạo nên nhóm doanh nghiệp hoặc một tập đoàn (với số lượng doanh nghiệp bị mua lại đủ lớn). Một khi các doanh nghiệp tham gia đang hoạt động trên cùng thị trường liên quan thì việc mua lại đã làm cho quan hệ cạnh tranh giữa họ không còn tồn tại.
• Thứ hai, về quyền chi phối hoặc kiểm soát doanh nghiệp bị mua lại, theo pháp luật cạnh tranh, quyền kiểm soát hoặc chi phối được hiểu là trường hợp doanh nghiệp mua lại dành được quyền sở hữu tài sản của doanh nghiệp bị kiểm soát đủ chiếm được trên 50% quyền bỏ phiếu tại Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị hoặc ở mức mà theo quy định của pháp luật hoặc điều lệ của doanh nghiệp bị kiểm soát đủ để doanh nghiệp mua lại chi phối các chính sách tài chính và hoạt động của doanh nghiệp bị kiểm soát nhằm thu được lợi ích kinh tế từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bị kiểm soát.
• Thứ ba, Luật Cạnh tranh và Nghị định hướng dẫn thi hành sử dụng cụm từ mua toàn bộ hoặc một phần tài sản của doanh nghiệp khác… để diễn tả việc mua lại doanh nghiệp. Điều này dễ dẫn đến quan niệm sai lệch cho rằng việc mua lại doanh nghiệp là mua các loại tài sản (có thể cả tài sản hữu hình, vô hình) đang thuộc sở hữu của doanh nghiệp bị mua lại. Mua lại doanh nghiệp cơ bản là mua cổ phần của công ty cổ phần hoặc nhận chuyển nhượng vốn góp trong các loại công ty khác hoặc góp vốn đầu tư khi doanh nghiệp tăng vốn điều lệ… đủ để tạo quyền kiểm soát và chi phối doanh nghiệp bị mua lại139. Vì thế, đối với hành vi này, có nhiều lĩnh vực pháp luật điều chỉnh ở nhiều góc độ khác nhau như pháp luật cạnh tranh, pháp luật về doanh nghiệp với các quy định về chuyển nhượng vốn góp, mua bán cổ phần, phát hành và chào bán cổ phần…, pháp luật đầu tư với các quy định về hình thức và quy trình đầu tư, pháp luật chứng khoán….
• Thứ tư, từ lập luận trên, để xác định một trường hợp cụ thể nào đó có cấu thành việc mua lại hay không, cơ quan có thẩm quyền cần đối chiếu mức cổ phần, vốn góp… mà doanh nghiệp sở hữu với các quy định về quyền kiểm soát, chi phối trong pháp luật doanh nghiệp theo từng loại hình doanh nghiệp hoặc trong điều lệ của doanh nghiệp bị mua lại.

– Liên doanh giữa các doanh nghiệp

Liên doanh là dạng link giữa các doanh nghiệp trải qua việc cùng tham gia xây dựng một doanh nghiệp mới. Nói cách khác, sự sống sót của doanh nghiệp mới tạo nên mối link giữa các doanh nghiệp tham gia. Xét về thực chất, hoạt động giải trí liên kết kinh doanh đồng nghĩa tương quan với hoạt động giải trí góp vốn xây dựng doanh nghiệp được lao lý trong Luật doanh nghiệp, Luật hợp tác xã, Luật các tổ chức triển khai tín dụng thanh toán và luật góp vốn đầu tư. Thế nên, ngoài các lao lý của Luật Cạnh tranh, hoạt động giải trí liên kết kinh doanh còn chịu sự kiểm soát và điều chỉnh bởi các lao lý về ĐK kinh doanh thương mại, về thủ tục ĐK góp vốn đầu tư hoặc thẩm tra góp vốn đầu tư trong các văn bản nói trên .

Luật Minh Khuê (tổng hợp)

Source: https://vh2.com.vn
Category : Doanh Nghiệp