Giải thích hiện tượng nhật thực nguyệt thực vật lý 7 dễ hiểu

Khi đi trên đường các bạn hay gặp trường hợp trời đang nắng bỗng nhiên lại râm mát, ngước nhìn lên bầu trời ta thấy một đám mây đang che mất mặt trời. Hay thời ngày xưa khi chưa có đồng hồ, người ta thường dùng mặt trời làm thước đo thời gian. Tại sao lại như vậy? Những hiện tượng đó đều liên quan đến nhật thực & nguyệt thực. Bài viết này giải thích hiện tượng nhật thực nguyệt thực vật lí 7 dễ hiểu dựa trên ứng dụng định luật truyền thẳng của ánh sáng.

10 triệu++ trẻ em tại 108 nước đã
giỏi tiếng Anh như người bản xứ &
phát triển ngôn ngữ vượt bậc qua
các app của Monkey

Đăng ký ngay để được Monkey tư vấn mẫu sản phẩm tương thích cho con .

Bóng tối là gì? Bóng nửa tối là gì?  

Do khi lý giải về hai hiện tượng nhật thực và nguyệt thực, người ta cũng dùng những khái niệm như bóng tối và bóng nửa tối để lý giải hiện tượng đó. Để cho dễ tưởng tượng, thứ nhất tất cả chúng ta cần tìm hiểu và khám phá bóng tối là gì và bóng nửa tối là gì qua hai thí nghiệm đơn thuần dưới đây .

Bóng tối là gì

Để hiểu được khái niệm này, hãy cùng xem một thí nghiệm dưới đây

Thí nghiệm 1

Đặt một nguồn sáng nhỏ ( hoàn toàn có thể là bóng đèn pin đang sáng ) trước màn chắn. Trong khoảng chừng từ bóng đèn đến màn chắn, đặt thêm một miếng bìa như hình bên dưới .

Quan sát thí nghiệm ta thấy
Vùng tối : Vì những tia sáng từ đèn phát ra truyền theo đường thẳng, những tia sáng nào bị miếng bìa chắn lại sẽ không đến được màn chắn. Vậy nên, trên màn chắn sẽ Open vùng không nhận được ánh sáng từ đèn truyền tới và được gọi là vùng tối .
Vùng sáng : Vì có những tia sáng từ đèn pin truyền thẳng đến màn chắn mà không bị cản trở. Do đó trên màn chắn sẽ có vùng chắn được ánh sáng gọi là vùng sáng .
Như vậy, qua thí nghiệm trên ta có nhận xét :

• Vùng màu đen không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng tới vì ánh sáng truyền theo đường thẳng, gặp vật cản ánh sáng sẽ bị cản lại và không truyền qua được.

⇒ Trên màn chắn đặt phía sau vật cản có một vùng không nhận được ánh sáng từ nguồn sáng tới được gọi là bóng tối .

Bóng nửa tối là gì

Thí nghiệm 2

Thay bóng đèn pin thành bóng có hiệu suất cao hơn ( bóng đèn điện ) .

Quan sát hiện tượng ta thấy :
Vùng bóng nửa tối : Vùng nằm sau tấm bìa chỉ nhận được một phần sáng mà bóng đèn điện truyền tới .
Như vậy, qua thí nghiệm trên ta có nhận xét :

• Vùng ở giữa màn chắn là vùng tối 
• Vùng ở ngoài cùng chính là vùng sáng
• Vùng xen giữa được gọi là vùng bóng nửa tối 

⇒ Trên màn chắn đặt phía sau vật chắn có một vùng chỉ nhận được ánh sáng từ một phần của nguồn sáng tới được gọi là vùng bóng nửa tối .

Giải thích hiện tượng nhật thực nguyệt thực vật lí 7 

Giải thích hiện tượng nhật thực 

Khi Mặt Trăng nằm giữa Mặt Trời và Trái Đất thì một phần ánh sáng từ Mặt Trời chiếu đến Trái Đất sẽ bị Mặt Trăng che khuất. Khi đó trên Trái Đất sẽ xuất hiện bóng tối và bóng nửa tối. Ta nói khi đó xảy ra hiện tượng nhật thực.

Nếu ta đứng ở chỗ bóng tối thì sẽ không nhìn thấy Mặt Trời, ta nói ở đó có hiện tượng nhật thực toàn phần. Nếu ta đứng ở chỗ bóng nửa tối thì sẽ nhìn thấy một phần Mặt Trời, ta nói ở đó có hiện tượng nhật thực một phần.

Hình ảnh nhật thực một phần diễn ra vào ngày 19/3 tại Nước Ta. ( Ảnh : Sưu tầm Internet )

Giải thích hiện tượng nguyệt thực 

Khi Trái Đất nằm giữa Mặt Trăng và Mặt Trời, Mặt Trăng sẽ bị Trái Đất che khuất, nó không nhận được ánh sáng từ Mặt Trời chiếu đến nên tất cả chúng ta không hề nhìn thấy Mặt Trăng. Ta nói khi đó đã xảy ra hiện tượng nguyệt thực .
Hiện tượng nguyệt thực có rất nhiều kiểu khác nhau nhưng chỉ có 3 kiểu nguyệt thực chính và thường hay Open nhất đó là :

Nguyệt thực một phần

Hiện tượng này xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng nằm trên một đường gần thẳng hàng nhau. Lúc này ánh trăng sẽ bị mờ đi và Mặt Trăng bị khuyết đi một phần. Có thể nhìn thấy bóng của Trái Đất màu đen ( hoặc màu đỏ sẫm ) đang che khuất Mặt Trăng. Trong quy trình nguyệt thực toàn phần, nguyệt thực một phần sẽ Open trước và sau khi nguyệt thực toàn phần. Nguyệt thực một phần thường sẽ lê dài khoảng chừng 6 tiếng đồng hồ đeo tay .

Nguyệt thực toàn phần

Xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng nằm thẳng hàng nhau. Khi đó, Mặt Trăng đi vào vùng bóng tối của Trái Đất. Lúc này ánh trăng sẽ bị mờ đi và Mặt Trăng sẽ có màu đỏ đồng, đôi lúc sẽ có màu cam sẫm .
Khi nguyệt thực toàn phần diễn ra, tia Mặt Trời trước khi đến được Mặt Trăng đã chiếu vào chóp bóng của Trái Đất và bị khí quyển Trái Đất khúc xạ. Các tia sáng bước sóng ngắn đã bị cản lại hết, chỉ còn những tia có bước sóng dài ( đỏ, cam ) xuyên qua. Chính thế cho nên mà Mặt Trăng thường hiện ra dưới màu đỏ nhạt. Thời gian tối đa của nguyệt thực toàn phần : 104 phút ( trường hợp thường hay tái diễn ) .

Nguyệt thực nửa tối

Xảy ra khi Mặt Trăng đi qua vùng nửa tối của Trái Đất. Lúc này ánh trăng sẽ mờ và Mặt Trăng sẽ mờ và tối đần đi. Nguyệt thực bán phần khó nhìn thấy bằng mắt thường do ánh chói của Mặt Trời giảm thiểu .

Xem thêm: Nguồn sáng là gì cho ví dụ ? Tổng hợp câu hỏi & bài tập về nguồn sáng

Giải bài tập vật lí 7 bài 3 trang 9 SGK

Bài 1: Câu 3 (trang 10 sgk Vật Lý 7): Giải thích vì sao đứng ở nơi có nhật thực toàn phần ta lại không nhìn thấy Mặt Trời và thấy trời tối lại?

Đáp án: 

Nơi có nhật thực toàn phần nằm trong vùng bóng tối của Mặt Trăng, bị Mặt Trăng che khuất không cho ánh sáng Mặt Trời chiếu đến. Vì thế đứng ở nơi có nhật thực toàn phần không nhìn thấy Mặt Trời và thấy trời tối lại .
Ngoài ra, để hoàn toàn có thể ôn tập kỹ càng hơn những dạng bài tương quan đến hiện tượng nhật thực nguyệt thực thì những bạn hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm một số ít câu hỏi dưới đây. Những câu hỏi này khá tương đương trong những bài kiểm tra mà giáo thường ra nên những bạn hãy cố gắng nỗ lực ôn luyện thật nhiều nhé .

Bài 2: Ban đêm, trong phòng chỉ có một ngọn đèn. Giơ bàn tay chắn giữa ngọn đèn và bức tường, ta quan sát thấy trên bức tường?

1. Một vùng tối hình bàn tay
2. Vùng sáng được chiếu sáng không thiếu
3. Một vùng bóng tối tròn
4. Một vùng tối hình bàn tay, xung quanh có viền mờ hơn

Bài 3: Khi đứng ở vị trị bóng tối hay bóng nửa tối ta mới quan sát được hiện tượng Nhật thực toàn phần. Vì sao lại khẳng định như vậy?

1. Đứng ở chỗ bóng nửa tối. Vì đứng ở vị trí bóng nửa tối ta hoàn toàn có thể nhìn thấy Mặt Trời, ta gọi là có Nhật thực toàn phần .
2. Đứng ở chỗ bóng tối. Vì đứng ở vị trí bóng tối ta không nhìn thấy Mặt Trời, ta gọi là có Nhật thực toàn phần .
3. Đứng ở chỗ bóng nửa tối. Vì đứng ở vị trí bóng tối ta không nhìn thấy Mặt Trời ta gọi là có Nhật thực toàn phần .
4. Đứng ở chỗ bóng tối. Vì đứng ở vị trí bóng tối ta sẽ nhìn thấy Mặt Trời ta gọi là có Nhật thực toàn phần .

Bài 4: Đứng trên mặt đất, trường hợp nào dưới đây ta thấy có nguyệt thực?

1. Ban đêm, khi nơi ta đứng không nhận được ánh sáng Mặt Trời .
2. Ban đêm, khi Mặt Trăng không nhận được ánh sáng Mặt Trời vì bị Trái Đất che khuất .
3. Khi Mặt Trời che khuất Mặt Trăng, không cho ánh sáng từ Mặt Trăng tới Trái Đất .
4. Khi Mặt Trăng che khuất Mặt Trời, ta chỉ nhìn thấy phía sau Mặt Trăng tối đen .

Bài 5: Đặt một ngọn nến trước một màn chắn sáng. Để mắt trong vùng bóng nửa tối, ta quan sát ngọn nến thấy có gì khác so với khi không có màn chắn?

1. Ngọn nến sáng yếu hơn
2. Ngọn nến sáng mạnh hơn
3. Không có gì khác
4. Chỉ nhìn thấy một phần của ngọn nến

Hướng dẫn giải: 

Bài 2 :
Bàn tay chắn giữa ngọn đèn và bức tường đóng vai trò là vật chắn sáng. Khi này, trên tường sẽ Open bóng tối và bóng nửa tối của bàn tay tức là một vùng tối hình bàn tay, xung quanh sẽ có viền mờ hơn .
Hình dạng của bóng tối và bóng nửa tối giống bàn tay là do những tia sáng truyền theo đường thẳng .
Đáp án cần chọn là : D
Bài 3 :
B. Đứng ở chỗ bóng tối. Vì đứng ở vị trí bóng tối ta không nhìn thấy Mặt Trời, ta gọi là có Nhật thực toàn phần .
Bài 4 :

B. Ban đêm, khi Mặt Trăng không nhận được ánh sáng Mặt Trời vì bị Trái Đất che khuất.

Bài 5 :
D. Chỉ nhìn thấy một phần của ngọn nến

Trên đây là tổng hợp những kiến thức và cách giải thích hiện tượng nhật thực nguyệt thực vật lí 7 dễ hiểu mà Monkey biên soạn cho các bạn. Mong rằng những chia sẻ trên sẽ giúp mọi người có thể ghi nhớ bài học một cách lâu nhất. Nếu bạn thấy hay thì hãy theo dõi Monkey và thường xuyên truy cập vào kiến thức cơ bản để có thể cập nhập cho mình những bài học hữu ích nhé.

Source: https://vh2.com.vn
Category : Trái Đất