Phát triển thủy điện ở Việt Nam: Tiềm năng và thách thức | Tạp chí Năng lượng Việt Nam

Khai thác, sử dụng nguồn thủy điện Việt Nam

Lãnh thổ Nước Ta nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa, có lượng mưa trung bình hàng năm cao, khoảng chừng 1.800 – 2000 mm. Với địa hình miền Bắc và biên giới miền Tây đồi núi cao, phía Đông là bờ biển dài trên 3.400 km nên nước ta có mạng lưới hệ thống sông ngòi khá xum xê, với hơn 3.450 mạng lưới hệ thống. Và với điều kiện kèm theo tự nhiên thuận tiện như vậy nên tiềm năng thuỷ điện của nước ta tương đối lớn .
Theo giám sát triết lý, tổng hiệu suất thủy điện của nước ta vào khoảng chừng 35.000 MW, trong đó 60 % tập trung chuyên sâu tại miền Bắc, 27 % phân bổ ở miền Trung và 13 % thuộc khu vực miền Nam. Tiềm năng kỹ thuật ( tiềm năng hoàn toàn có thể khai thác khả thi ) vào khoảng chừng 26.000 MW, tương ứng với gần 970 dự án Bất Động Sản được quy hoạch, hàng năm hoàn toàn có thể sản xuất hơn 100 tỷ kWh, trong đó nói riêng thuỷ điện nhỏ có tới 800 dự án Bất Động Sản, với tổng điện năng khoảng chừng 15 – 20 tỉ kWh / năm .

Có thể nói, cho đến nay các dự án thủy điện lớn có công suất trên 100MW hầu như đã được khai thác hết. Các dự án có vị trí thuận lợi, có chi phí đầu tư thấp cũng đã được triển khai thi công. Còn lại trong tương lai gần, các dự án thủy điện công suất nhỏ sẽ được đầu tư khai thác.

Trong những năm qua, ngoài những dự án Bất Động Sản lớn do EVN góp vốn đầu tư, có nguồn vốn và kế hoạch triển khai đúng quy trình tiến độ, thì những dự án Bất Động Sản vừa và nhỏ do chủ góp vốn đầu tư ngoài ngành điện thường chậm tiến trình, hoặc bị dừng. Lý do của thực trạng những dự án Bất Động Sản chậm quá trình hoặc bị dừng là do : ( 1 ) Nền kinh tế tài chính nước ta trong thời hạn qua gặp khó khăn. ( 2 ) Các dự án Bất Động Sản không hiệu suất cao, không đủ hiệu suất như trong quy hoạch và điều tra và nghiên cứu khả thi, hoặc ngân sách góp vốn đầu tư quá cao, khó khăn trong việc hoàn vốn. ( 3 ) Các dự án Bất Động Sản chủ góp vốn đầu tư không đủ năng lượng kinh tế tài chính, hoặc chủ góp vốn đầu tư không có kinh nghiệm tay nghề quản trị dự án Bất Động Sản, tự xây đắp dẫn đến chất lượng khu công trình kém và thời hạn lê dài. ( 4 ) Một số dự án Bất Động Sản gây ảnh hưởng tác động nghiêm trọng đến môi trường sinh thái, chặt phá rừng trên diện rộng, tác động ảnh hưởng đến hạ du … bị tịch thu, tạm loại ra khỏi quy hoạch .
Ở nước ta, thủy điện chiếm một tỷ trọng cao trong cơ cấu tổ chức sản xuất điện. Hiện nay, mặc dầu ngành điện đã tăng trưởng đa dạng hóa nguồn điện, nhưng thủy điện vẫn đang chiếm một tỷ trọng đáng kể. Năm năm trước, thủy điện chiếm khoảng chừng 32 % trong tổng sản xuất điện. Theo dự báo của Quy họach điện VII ( QHĐ VII ) thì đến những năm 2020 và 2030 tỷ trọng thủy điện vẫn còn khá cao, tương ứng là 23 % .
Ngoài tiềm năng phát điện, những nhà máy sản xuất thủy điện còn có trách nhiệm cắt và chống lũ cho hạ du trong mùa mưa bão, đồng thời cung ứng nước ship hàng sản xuất và nhu yếu dân số trong mùa khô .

Thủy điện nhỏ

Theo phân cấp của Nước Ta, những nguồn thủy điện có hiệu suất đến 30MW thì được phân loại là thủy điện nhỏ. Các nguồn thủy điện có hiệu suất lớn hơn gọi là thủy điện lớn .
Tuy nhiên, theo Tổ chức thủy điện nhỏ của Liên hiệp quốc ( Small Hydropower UNIDO ), thì những nguồn thủy điện có hiệu suất từ 200 kW – 10 MW gọi là thủy điện nhỏ, còn những nhà máy sản xuất có hiệu suất từ 10 MW – 100 MW là thủy điện vừa .
Như vậy, theo phân loại của Nước Ta thì thủy điện nhỏ ( hiệu suất £ 30MW ) đã gồm có những thủy điện vừa. Điều này có nghĩa là so với những dự án Bất Động Sản thủy điện nhỏ có hiệu suất trên 15MW cũng cần phải chú ý quan tâm thẩm định và đánh giá tráng lệ về quy hoạch, phong cách thiết kế, thiết kế xây dựng và về những ảnh hưởng tác động thiên nhiên và môi trường và xã hội .
Như đã biết, những dự án Bất Động Sản thủy điện lớn hoàn toàn có thể gây ra những tác động ảnh hưởng xấu đi về môi trường tự nhiên và xã hội. Các dự án Bất Động Sản này cần có hồ chứa rất lớn nên dẫn đến mất rất nhiều diện tích quy hoạnh đất đai, trong đó hầu hết là đất nông nghiệp ; hàng nghìn vạn hộ dân phải di tán, tái định cư ; một khu vực văn hóa truyền thống trong diện tích quy hoạnh lòng hồ bị chôn vùi ; lượng phát thải khí nhà kính ( đa phần là mê tan ) được tạo ra do những sinh vật bị ngập trong hồ gây ra …
Khác với thủy điện lớn, thủy điện nhỏ có quy mô nhỏ, những ảnh hưởng tác động về môi trường tự nhiên và xã hội thường không lớn nên nó được xếp vào những nguồn nguồn năng lượng tái tạo. Ở những khu công trình thủy điện nhỏ, quy mô khu công trình thường là đập thấp, đường dẫn nhỏ, khối lượng kiến thiết xây dựng không lớn, diện tích quy hoạnh chiếm đất không nhiều và vì thế mà diện tích quy hoạnh rừng bị chặt phá ship hàng khu công trình cũng không lớn. Mỗi trạm thủy điện nhỏ thường chỉ có 2-3 tổ máy, máy biến áp, trạm phân phối điện và đường dây tải điện 35 kV hoặc 110 kV. Các nhà máy sản xuất thủy điện nhỏ nếu có hồ chứa thì dung tích cũng bé, hoặc không có hồ chứa. Nhiều xí nghiệp sản xuất chạy bằng lưu lượng cơ bản của sông suối trải qua thiết kế xây dựng đập dâng. Vì lý do đó, nên thủy điện nhỏ không làm được trách nhiệm chống lũ cho hạ lưu .
Theo nhìn nhận, tiềm năng thủy điện nhỏ của Nước Ta vào thời gian 4.000 MW, trong đó loại nguồn có hiệu suất từ 100 kW – 30MW chiếm 93 – 95 %, còn loại nguồn có hiệu suất dưới 100 kW chỉ chiếm 5 – 7 %, với tổng hiệu suất trên 200MW .
Về hiệu suất cao kinh tế tài chính thì thủy điện nhỏ không bằng thuỷ điện lớn. Theo thống kê từ những khu công trình thủy điện đã và đang quản lý và vận hành thì suất góp vốn đầu tư thủy điện nhỏ vào lúc 25 – 30 tỉ đồng / MW, trong khi so với thủy điện lớn là 20 – 25 tỉ đồng / MW ( tính theo mặt phẳng giá năm 2011 ) .
Theo phân cấp, việc cấp phép góp vốn đầu tư những dự án Bất Động Sản thủy điện nhỏ thuộc thẩm quyền của Ủy Ban Nhân Dân những tỉnh. Và cũng do quy mô nhỏ nên trong nhiều năm qua, nhiều địa phương đã buông lỏng quản trị, dẫn đến việc quy hoạch, phong cách thiết kế, đánh giá và thẩm định và quản lý và vận hành không tương thích nên nhiều dự án Bất Động Sản thủy điện nhỏ đã gây ra những tác động ảnh hưởng xấu đi về thiên nhiên và môi trường, xã hội không nhỏ cho người dân xung quanh những dự án Bất Động Sản .
Về thiết bị, trong thời hạn qua, những dự án Bất Động Sản thủy điện nhỏ gần như là đều nhập thiết bị công nghệ tiên tiến của Trung Quốc, có chất lượng trung bình, giá thấp hơn những nước khác .
Cũng cần nhấn mạnh vấn đề rằng, qua nhiều năm kiến thiết xây dựng, tăng trưởng thuỷ điện, lực lượng cơ khí trong nước cũng đã có những bước trưởng thành. Trong nước đã sản xuất, sản xuất và đưa vào sử dụng có hiệu suất cao những thiết bị cơ khí thuỷ công như : những cửa van đập tràn, cửa nhận nước, nhà máy sản xuất, đường ống áp lực đè nén, cầu trục gian máy, máy biến áp những loại … Do vậy, cần tận dụng tốt những loại sản phẩm này và có chủ trương khuyến khích điều tra và nghiên cứu, tăng trưởng, phong cách thiết kế, sản xuất thiết bị trong nước .

Những bất cập

Theo phân loại của Nước Ta thì thủy điện nhỏ ( hiệu suất £ 30MW ) đã gồm có những thủy điện vừa. Điều này có nghĩa là cũng cần phải xem xét, đánh giá và thẩm định trang nghiêm về tác động ảnh hưởng về môi trường tự nhiên và xã hội của những dự án Bất Động Sản thủy điện nhỏ có hiệu suất lớn .
Như đã nói ở trên, bản thân một khu công trình thủy điện nhỏ, diện tích quy hoạnh chiếm đất và diện tích quy hoạnh rừng sử dụng cho một khu công trình là tương đối nhỏ. Tuy nhiên, trong trong thực tiễn, diện tích quy hoạnh rừng bị chặt phá nhiều do chủ góp vốn đầu tư tận dụng sự quản trị lỏng lẻo và do làm đường giao thông vận tải đến khu công trình .
Ngoài ra, một hệ lụy xấu đi khác là khi đã có đường qua rừng thì lâm tặc đã tận dụng để chặt phá rừng, luân chuyển, kinh doanh gỗ lậu … làm cho diện tích quy hoạnh rừng bị tàn phá lớn hơn nhiều lần diện tích quy hoạnh cần cho xí nghiệp sản xuất thủy điện nhỏ .
Theo pháp luật của nhà nước, sau khi kiến thiết xây dựng xong khu công trình, chủ góp vốn đầu tư phải tổ chức triển khai kiến thiết Phục hồi lại hiện trường như phá dỡ, thu dọn nhà xưởng, san lấp lại mặt phẳng tổng thể những vị trí đã hướng đến, trồng lại rừng để bù vào diện tích quy hoạnh rừng bị phá … Tuy nhiên, không ít nhà đầu tư đã không chấp hành tráng lệ những pháp luật này, dẫn đến môi trường tự nhiên ở những khu công trình thủy điện nhỏ bị tàn phá không hề nhỏ .
Một chưa ổn khác là do công tác làm việc tìm hiểu, khảo sát nguồn thủy năng không rất đầy đủ nên 1 số ít xí nghiệp sản xuất thủy điện nhỏ hoạt động giải trí với thông số hiệu suất rất thấp. Nhà máy chỉ quản lý và vận hành được trong những tháng mùa mưa. Còn trong những tháng mùa khô hiệu suất phát rất thấp, thậm chí còn không hề hoạt động giải trí .

Kết luận

Để khai thác, tăng trưởng thủy điện bền vững và kiên cố thì từ công tác làm việc lập quy hoạch, lập dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư, phong cách thiết kế kỹ thuật, kiến thiết thiết kế xây dựng khu công trình cho đến quản trị quản lý và vận hành … phải tuyệt đối tuân thủ khắt khe những quy trình tiến độ. Ngoài ra, cần bảo vệ chất lượng khu công trình cũng như phải có ngữ cảnh ứng phó tương quan đến những sự cố đập và giảm nhẹ thiên tai cho hội đồng .
Tiếp tục thanh tra rà soát quy hoạch, thanh tra rà soát những khu công trình đang tiến hành kiến thiết xây dựng để bảo vệ chất lượng, bảo đảm an toàn khu công trình và phân phối nhu yếu về môi trường tự nhiên .
Đối với những chủ góp vốn đầu tư triển khai không trang nghiêm những nhu yếu bảo vệ chất lượng, bảo đảm an toàn khu công trình và cung ứng nhu yếu về môi trường tự nhiên cần nhất quyết nhu yếu dừng kiến thiết để khắc phục. Đồng thời, thanh tra rà soát những dự án Bất Động Sản đã được cấp phép nhưng chưa tiến hành, nếu năng lượng của những chủ góp vốn đầu tư không bảo vệ theo pháp luật cần tịch thu dự án Bất Động Sản .
Với những dự án Bất Động Sản đã hoàn thành xong, nhưng chưa thực thi đủ những nhu yếu của pháp lý lao lý sẽ không cấp phép hoạt động giải trí điện lực. Tiếp tục thanh tra rà soát quy trình tiến độ quản lý và vận hành hồ chứa, yêu cầu kiểm soát và điều chỉnh bổ trợ nếu còn những nội dung không hài hòa và hợp lý. Kiên quyết giải quyết và xử lý những nhà máy sản xuất thủy điện không triển khai đúng quá trình quản lý và vận hành đã được phê duyệt. Trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng sẽ ý kiến đề nghị chuyển sang cơ quan chức năng để giải quyết và xử lý .

TS. ĐẶNG ĐÌNH THỐNG

( Sao chép, trích dẫn nội dung từ bài viết này phải ghi rõ ” nguồn “, hoặc ” theo ” : TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM )
Tài liệu tìm hiểu thêm

1. QĐ 3454/QĐ-BCT ngày 18-10-2005.

2. Ng. Đ. Cường, Đ. Đ. Thông và những tác giả khác : Hiện trạng khai thác, sử dụng nguồn năng lượng mới trên quốc tế và những yếu tố đặt ra so với VN. Báo cáo KHCN, TP.HN năm ngoái .
3. Nguyễn Đức Đạt : Những yếu tố cần quan tâm trong góp vốn đầu tư tăng trưởng TĐ vừa và nhỏ. Nangluongvietnam, 18-7 – 2012 .
4. Tổng cục Năng lượng, ( Bộ Công Thương ) .

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup