Vệ tinh khí tượng – Wikipedia tiếng Việt

Vệ tinh khí tượng là một loại vệ tinh nhân tạo được dùng chủ yếu để quan sát thời tiết và khí hậu trên Trái Đất. Các vệ tinh khí tượng không chỉ quan sát được mây và các hệ mây. Nó có thể quan sát được ánh sáng của thành phố, các vụ cháy, ô nhiễm, cực quang, cát và bão cát, vùng bị tuyết bao phủ, bản đồ băng, hải lưu, năng lượng lãng phí… và các thông tin môi trường khác được thu thập bởi vệ tinh khí tượng. Vệ tinh có thể quay quanh cực hoặc quanh đường xích đạo.[1]

Ảnh từ vệ tinh khí tượng giúp giám sát những đám tro núi lửa từ núi St. Helens và những hoạt động giải trí núi lửa khác như núi Etna. [ 2 ] Khói từ những vụ cháy rừng phía Tây Hoa Kỳ như Colorado và Utah cũng được giám sát .

Các vệ tinh theo dõi môi trường khác có thể phát hiện những thay đổi trong thảm thực vật, trạng thái mặt biển, màu nước biển và băng nguyên của Trái Đất. Ví dụ, vụ tràn dầu tàu Prestige năm 2002 ở ngoài khơi bờ biển phía tây bắc Tây Ban Nha đã được vệ tinh ENVISAT châu Âu theo dõi cẩn thận, mặc dù không phải là vệ tinh thời tiết, để có thể nhìn thấy những thay đổi trên mặt biển. Thêm vào đó, vệ tinh thời tiết quan sát được thời tiết toàn cầu.

El Niño và những hiệu ứng thời tiết của nó cũng được giám sát hằng ngày bằng hình ảnh từ vệ tinh thời tiết. Nói chung, những vệ tinh thời tiết hầu hết thuộc chiếm hữu của Hoa Kỳ, Châu Âu, Ấn Độ, Trung Quốc, Nga và Nhật Bản phân phối những quan sát gần như liên tục cho một chiếc đồng hồ đeo tay thời tiết toàn thế giới .
Ngay từ năm 1946, sáng tạo độc đáo về những camera quay theo quỹ đạo để quan sát thời tiết đã được tăng trưởng. Điều này là do khoanh vùng phạm vi quan sát tài liệu yếu ớt và ngân sách sử dụng tên lửa quan sát thời tiết quá tốn kém cho mỗi lần quan sát. Đến năm 1958, những nguyên mẫu bắt đầu cho TIROS và Vanguard ( được tăng trưởng bởi Quân đoàn Tín hiệu Quân đội ) đã được tạo ra. [ 3 ] Vệ tinh khí tượng tiên phong, Vanguard 2, được phóng vào ngày 17 tháng 2 năm 1959. [ 4 ] Nó được phong cách thiết kế để đo sự bao trùm của mây. Tuy nhiên, do trục quay không đúng mực nên nó không tích lũy được nhiều tài liệu có ích. [ 3 ]Vệ tinh khí tượng được xem là thành công xuất sắc tiên phong là TIROS – 1, được phóng bởi NASA vào ngày 1 tháng 4 năm 1960. [ 5 ] TIROS hoạt động giải trí trong 78 ngày và được chứng tỏ là thành công xuất sắc hơn nhiều so với Vanguard 2. TIROS mở đường cho nhiều vệ tinh khí tượng hạng sang hơn trong tương lai, trong đó có chương trình Nimbus. Bắt đầu với vệ tinh Nimbus 3 vào năm 1969, thông tin nhiệt độ qua cột tầng đối lưu từ phía đông Đại Tây Dương và hầu hết Thái Bình Dương, dẫn đến những cải tổ đáng kể cho dự báo thời tiết. [ 6 ]Các vệ tinh quay quanh cực ESSA và NOAA quản lý và vận hành từ cuối những năm 1960 trở đi. Các vệ tinh địa tĩnh theo sau, khởi đầu với những vệ tinh loại ATS và SMS vào cuối thập niên 60 và đầu thập niên 70 của thế kỷ XX, sau đó liên tục với loại GOES từ những năm 1970 trở đi. Các vệ tinh quay quanh cực như QuikScat và TRMM khởi đầu chuyển thông tin gió gần mặt phẳng đại dương mở màn từ cuối những năm 1970, với hình ảnh vi sóng giống như màn hình hiển thị radar, giúp cải tổ đáng kể những Dự kiến về sức mạnh của bão nhiệt đới gió mùa, cường độ và vị trí trong những năm 2000 và 2010 .
Việc quan sát thường được thực thi trải qua những ‘ kênh ‘ khác nhau của phổ điện từ, đặc biệt quan trọng là những phần nhìn thấy và hồng ngoại .Một số kênh này gồm có : [ 7 ] [ 8 ]

• Nhìn thấy và cận hồng ngoại: 0,6-1,6 μm để ghi lại mây che trong ngày
• Hồng ngoại: 3,9-7,3 μm (hơi nước), 8,7-13,4 μm (hình ảnh nhiệt)

Phổ nhìn thấy được[sửa|sửa mã nguồn]

Hình ảnh ánh sáng nhìn thấy được từ các vệ tinh thời tiết ban ngày rất dễ thấy ngay cả với mắt người bình thường; các đám mây, hệ thống mây và bão nhiệt đới, hồ, rừng, núi, băng tuyết, hỏa hoạn và ô nhiễm như khói, sương mù, bụi và khói mù là điều dễ thấy. Ngay cả gió cũng có thể được xác định bởi các mô hình đám mây, sự sắp xếp và chuyển động từ các bức ảnh liên tiếp.[9]

Phổ hồng ngoại[sửa|sửa mã nguồn]

Hình ảnh nhiệt hoặc hồng ngoại được ghi lại bởi những cảm ứng gọi là bức xạ kế cho phép một nhà nghiên cứu và phân tích được huấn luyện và đào tạo để xác lập độ cao và loại mây, để đo lường và thống kê nhiệt độ nước và mặt nước và xác lập vị trí những đặc thù mặt phẳng đại dương. Hình ảnh vệ tinh hồng ngoại hoàn toàn có thể được sử dụng hiệu suất cao cho bão nhiệt đới gió mùa với mắt bão hoàn toàn có thể nhìn thấy được, sử dụng kỹ thuật Dvorak, trong đó chênh lệch giữa nhiệt độ của mắt ấm và vùng mây lạnh xung quanh hoàn toàn có thể được sử dụng để xác lập cường độ của nó ( vùng mây lạnh hơn thường xác lập đó là một cơn bão kinh hoàng hơn ). [ 10 ] Hình ảnh hồng ngoại diễn đạt những sắc thái đại dương hoặc xoáy lốc và dòng chảy như Gulf Stream có giá trị so với ngành vận tải biển. Ngư dân và nông dân chăm sóc đến việc biết nhiệt độ đất và nước để bảo vệ cây cối của họ chống lại băng giá hoặc tăng sản lượng đánh bắt cá từ biển. Ngay cả hiện tượng kỳ lạ El Nino hoàn toàn có thể được phát hiện. Sử dụng những kỹ thuật số hóa màu, hình ảnh nhiệt phổ màu xám hoàn toàn có thể được quy đổi thành sắc tố khác để thuận tiện xác lập thông tin muốn tích lũy .

Các loại vệ tinh khí tượng[sửa|sửa mã nguồn]

Vệ tinh khí tượng thường có hai loại quỹ đạo cơ bản : quỹ đạo địa tĩnh ( vệ tinh địa tĩnh ) và quỹ đạo cực .

Vệ tinh khí tượng địa tĩnh[sửa|sửa mã nguồn]

Vệ tinh khí tượng địa tĩnh bay vòng quanh Trái Đất phía trên xích đạo ở độ cao khoảng chừng 35.880 km ( 22.300 dặm ). Ở quỹ đạo này, những vệ tinh có chiều quay cùng chiều với Trái Đất, do đó nó có vị trí cố định và thắt chặt so với mặt đất. Do đó, nó hoàn toàn có thể truyền những hình ảnh của bán cầu phía dưới liên tục bằng những máy ảnh và bộ cảm ứng hồng ngoại của nó. Các hãng thông tấn đưa tin tức về thời tiết dùng những ảnh từ vệ tinh này trong những chương trình dự báo thời tiết như thể những ảnh chụp, hoặc ghép lại thành ảnh động để bộc lộ sự biến hóa thời tiết. Chúng cũng có sẵn trên những trang dự báo của www.noaa.gov .Hiện nay, có nhiều vệ tinh khí tượng địa tĩnh đang được sử dụng. Hoa Kỳ có sáu vệ tinh đang hoạt động giải trí thuộc dòng GOES ( vệ tinh ). GOES-15, GOES-16 và GOES-17. GOES-16 và GOES-17 theo thứ tự vẫn hoạt động giải trí trên Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. [ 11 ] GOES-15 sẽ kết thúc thiên chức vào đầu tháng 7 năm 2019. [ 12 ] Trước đó Mỹ cũng đã có ba vệ tinh thời tiết và đã triển khai xong thiên chức gồm có GOES-12 được ca tụng là GOES-East, nằm phía trên sông Amazon và phân phối hầu hết thông tin thời tiết của Hoa Kỳ. GOES-10 còn được gọi là GOES-West nằm ở trên phía Đông Thái Bình Dương. GOES-9 cho Nhật mượn trải qua một thỏa thuận hợp tác quốc tế do vệ tinh GMS-5 của Nhật đã hư hỏng và việc phóng vệ tinh sửa chữa thay thế ( vệ tinh MTSAT – 1 ) thất bại ; nó bay trên vùng giữa Thái Bình Dương .Vệ tinh thời tiết thế hệ mới của Nga Elektro-L No. 1 hoạt động giải trí ở tọa độ 76 ° Đ trên Ấn Độ Dương. Nhật Bản có MTSAT – 2 nằm ở giữa Thái Bình Dương ở tọa độ 145 ° Đ và Himawari 8 ở 140 ° Đ. Châu Âu có những vệ tinh Meteosat – 8 ( 3,5 ° T ) và Meteosat-9 ( 0 ° ) bay trên Đại Tây Dương và Meteosat-5. Meteosat-6 ( 63 ° Đ ) và Meteosat-7 ( 57,5 ° Đ ) bay trên Ấn Độ Dương. Nga có vệ tinh GOMS bay trên xích đạo phía Nam Moskva. Ấn Độ cũng có vệ tinh địa tĩnh gọi là INSAT chứa những thiết bị thời tiết. Trung Quốc có vệ tinh Phong Vân ( Tiếng Anh : Feng-Yun, Tiếng Trung Quốc : 風雲 ) là vệ tinh địa tĩnh. Vệ tinh được phóng gần đây nhất là FY-2E, , FY-2F và FY-2G hoạt động giải trí lần lượt tại kinh độ 86,5 ° Đ, 123,5 ° Đ và 105 ° Đ .

Vệ tinh quỹ đạo cực bay vòng quanh Trái Đất ở độ cao từ 850 km (530 dặm) từ hướng bắc đến nam hoặc ngược lại và đi ngang qua các địa cực trên đường đi. Vệ tinh quỹ đạo cực có quỹ đạo đồng bộ mặt trời, có nghĩa là nó có thể quan sát bất kỳ vị trí nào trên Trái Đất và mỗi ngày 2 lần với cùng điều kiện ánh sáng vì giờ địa phương chỗ nó đi qua gần như không thay đổi. Các vệ tinh thời tiết quay quanh cực cung cấp độ phân giải tốt hơn nhiều so với các vệ tinh địa tĩnh do gần Trái Đất hơn.

Hoa Kỳ có những vệ tinh NOAA là vệ tinh khí tượng quỹ đạo cực, hiện tại NOAA-15 và NOAA-18, NOAA-19 ( POES ) và NOAA-20 ( JPSS ). Châu Âu có vệ tinh MetOp – A và MetOp-B quản lý và vận hành bởi EUMETSAT. Nga có những vệ tinh Meteor và RESURS. Trung Quốc có FY – 3A, 3B và 3C. Ấn Độ cũng có những vệ tinh quỹ đạo cực .Ảnh chụp ánh sáng thông thường của vệ tinh khí tượng chụp ban ngày người thông thường vẫn hoàn toàn có thể hiểu được ; mây, hệ mây như bão nhiệt đới gió mùa, hồ, rừng, núi, tuyết, cháy, ô nhiễm, khói, sương mù … đều hiện ra. Ngay cả gió vẫn hoàn toàn có thể xác lập được dựa trên hình dạng mây, cách sắp xếp và sự chuyển dời từ những bức ảnh trước đó .Ảnh hồng ngoại và ảnh chụp nhiệt độ được chụp bằng những sensor được cho phép những nhà nghiên cứu và phân tích xác lập độ cao và loại mây, tính nhiệt độ mặt đất và mặt nước, đặt điểm mặt biển. Các ảnh hồng ngoại miêu tả những xoáy nước trên biển và map những dòng hải lưu có giá trị kinh tế tài chính và công nghiệp hàng hải. Ngư dân và nông dân cũng cần biết nhiệt độ mặt đất và mặt nước để bảo vệ mùa màng trước sự băng giá hoặc tăng sản lượng đánh bắt cá trên biển. Hiện tượng El Niño cũng hoàn toàn có thể được xác lập. Dùng kỹ thuật tô màu ảnh kỹ thuật số, những sắc độ xám của ảnh được chuyển thành những màu để xác lập những thông tin mong ước một cách thuận tiện .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://vh2.com.vn
Category : Trái Đất