Thực trạng, cung – cầu, nhập khẩu than: Thách thức và chính sách phát triển [Kỳ cuối] | Tạp chí Năng lượng Việt Nam

Thực trạng, cung – cầu, nhập khẩu than: Thách thức và chính sách phát
triển [Kỳ 1]
Thực trạng, cung – cầu, nhập khẩu than: Thách thức và chính sách phát triển [Kỳ 2]
Thực trạng, cung – cầu, nhập khẩu than: Thách thức và chính sách phát triển [Kỳ 3]

V. Thách thức

Mục tiêu tăng trưởng vững chắc ngành than với sản lượng đạt khoảng chừng 42 ÷ 55 triệu tấn than thương phẩm vào quá trình đến 2035, trong đó, TKV và TCT Đông Bắc vẫn giữ vai trò chủ yếu sản xuất trên 95 % sản lượng than toàn nước. Cơ hội tăng trưởng có, nhưng thử thách tăng trưởng gặp phải không nhỏ :

Thứ nhất: Tổng tài nguyên – trữ lượng than Việt Nam theo QH403 là 48.878 triệu tấn. Trong đó, trữ lượng, tài nguyên chắc chắn và tin cậy là 3.558 triệu tấn (chỉ đạt 7%); tài nguyên dự tính và tài nguyên dự báo 45.499 triệu tấn (chiếm tới 93%).

Tài nguyên trữ lượng ở bể than đồng bằng sông Hồng lên tới 42,01 tỉ tấn, chiếm tỉ trọng lớn 86 % tổng tài nguyên trữ lượng, nhưng chỉ ở dạng tiềm năng. Điều kiện địa chất rất phức tạp, chưa có công nghệ tiên tiến khai thác tương thích, điều kiện kèm theo khai thác và yếu tố môi trường tự nhiên phải giải quyết và xử lý quá phức tạp, nên trong quy hoạch chỉ đề cập tới những dự án Bất Động Sản nghiên cứu và điều tra thử nghiệm công nghệ tiên tiến và trong tương lai gần không hề kêu gọi vào khai thác .
Khu vực kêu gọi chính của quy hoạch là bể than Đông Bắc có tổng tài nguyên – trữ lượng là 6.287 triệu tấn ( chiếm 13 % tổng trữ lượng – tài nguyên ), trong đó 43,3 % ( 2.723 / 6.287 triệu tấn ) là trữ lượng – tài nguyên chắc như đinh và đáng tin cậy. Khoảng 2.085 triệu tấn đang nằm phía dưới diện tích quy hoạnh quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch rừng, vùng cấm, hạn chế khai thác tài nguyên ( QHXD ) ; Khu vực tài nguyên – trữ lượng kém triển vọng khoảng chừng 478 triệu tấn ; khu vực vùng trống và trắng chưa thăm dò như Bảo Đài 518 triệu tấn. Như vậy, tài nguyên trữ lượng than của bể than Đông Bắc còn 3.206 triệu tấn, khoảng chừng 51 % tổng tài nguyên – trữ lượng của bể than Đông Bắc .
Hình 9 – Trữ lượng-tài nguyên bể than Đông Bắc khu vực khai thác than chính :

Tổng tài nguyên – trữ lượng huy động vào quy hoạch là 3.100 triệu tấn. Trong đó, trữ lượng là 1.223 triệu tấn chiếm 39,5%; tài nguyên chắc chắn và tin cậy là 308 triệu tấn chiếm 10%; tài nguyên dự tính và dự báo là 1.569 triệu tấn chiếm 40.5% (rủi ro). Trong đó, bể than Đông Bắc huy động 2.173 triệu tấn, bao gồm: trữ lượng 1.201 triệu tấn; tài nguyên chắc chắn, tin cậy 190 triệu tấn và tài nguyên dự tính, dự báo 782 triệu tấn.

Trên cơ sở tài nguyên – trữ lượng tại bể than Đông Bắc, phần trữ lượng đưa vào kêu gọi khai thác. Nếu khai thác trung bình mỗi năm khoảng chừng 45 ÷ 50 triệu tấn than thương phẩm thì còn khoảng chừng 40 năm là hết sạch. Trữ lượng tài nguyên an toàn và đáng tin cậy hoàn toàn có thể kêu gọi vào khai thác rất hạn chế, độ tin cầy thấp, do đó rất cần góp vốn đầu tư cho công tác làm việc thăm dò tăng cấp trữ lượng tài nguyên than bảo vệ cho tăng trưởng ngành than theo quy hoạch .
Hình 10 – Phân giao trữ lượng-tài nguyên của bể than Đông Bắc theo quy hoạch :

Thứ hai: Nhu cầu vốn đầu tư lớn cho thăm dò, khai thác, sàng tuyển chế biến và cơ sở hạ tầng, thời gian đầu tư mỏ kéo dài từ 6÷8 năm (tùy theo công suất mỏ lộ thiên hay hầm lò), quá trình đầu tư xây dựng và khai thác có nhiều rủi ro về biến động trữ lượng, sản lượng, chất lượng than, điều kiện mỏ – địa chất khai thác, thời tiết… so với thiết kế và kế hoạch. Điều kiện địa chất mỏ phức tạp, biến động lớn, nhiều phay phá, yêu cầu bảo vệ môi trường chặt chẽ, khai thác ngày càng xuống xuống sâu, gia tăng chi phí. Do đó không thể gia tăng sản lượng đột biến và để đầu tư phát triển bền vững liên quan tới đảm bảo an ninh năng lượng yêu cầu phải có nhu cầu ổn định và cam kết tiêu thụ lâu dài.

Thứ ba : Công nghệ khai thác, chế biến ở mức hạn chế, điều kiện kèm theo hạ tầng và phục vụ hầu cần ship hàng cho sản xuất, kinh doanh thương mại, nhất là nhập khẩu còn thiếu. Thiếu vốn để góp vốn đầu tư tăng trưởng mỏ, thiếu công nghệ tiên tiến, kỹ thuật quản trị tân tiến, kể cả khai thác và chế biến. Thiếu vốn góp vốn đầu tư khai thác than ở quốc tế để có nguồn than nhập khẩu không thay đổi, góp vốn đầu tư hạ tầng và phục vụ hầu cần ( logistics ) cho nhập khẩu than. Sử dụng nhiều lao động, nhất là trong những khâu Giao hàng phụ trợ, hiệu suất lao động thấp, chưa phân phối được nhu yếu tăng trưởng .
Khả năng sản xuất than thương phẩm của ngành than từ nay đến năm 2035 tăng không nhiều, đạt khoảng chừng từ 42 ÷ 50 triệu tấn / năm. Trong khi đó, nhu yếu than của những hộ ngày càng tăng cao vượt xa năng lực phân phối của ngành than, đặc biệt quan trọng là nhiệt điện ( 52 ÷ 128 triệu tấn / năm ). Do vậy, việc nhập khẩu than là tất yếu với nhu yếu rất cao 67 triệu tấn ( 2025 ) ; 98 triệu tấn ( 2030 ) và 106 triệu tấn ( 2035 ). Do đó phải có kế hoạch nhập khẩu và phải tiến hành kinh khủng ngay để bảo vệ nhập khẩu than với khối lượng lớn trong thời hạn dài. Đồng thời, cũng phải nghiên cứu và điều tra giải pháp, ngữ cảnh nguồn nguồn năng lượng sửa chữa thay thế như nhiệt điện khí hoặc khí hóa lỏng trong trường hợp than không nhập khẩu được với khối lượng lớn tới trên 100 triệu tấn .
Nhu cầu nhập khẩu than gồm nhiều chủng loại cho nhiều hộ tiêu thụ khác nhau và phân bổ theo từng miền. Than nhập cho điện hầu hết ở miền Nam và miền Trung, than nhập cho những hộ còn lại hầu hết ở miền Bắc, miền Trung và một phần nhỏ ở miền Nam .
Với nhu yếu nhập khẩu than như trên, hoàn toàn có thể việc nhập khẩu và luân chuyển than đến những hộ tiêu thụ rất phức tạp, cần có những khuynh hướng, giải pháp đơn cử để tránh chồng chéo, tối ưu những giải pháp về logistic ( phục vụ hầu cần ) và luân chuyển, bảo vệ hiệu suất cao .

VI. Cơ chế chính sách phát triển bền vững ngành than

Để bảo vệ tăng trưởng bền vững và kiên cố ngành than – một trong những ngành đáp ứng nguyên vật liệu sơ cấp cho nền kinh tế tài chính ( nhất là than cho điện ) góp thêm phần bảo vệ bảo mật an ninh nguồn năng lượng vương quốc, cần phải hoạch định kế hoạch và có những chính sách chủ trương tương thích .

1/ Quy hoach phát triển than:

Tài nguyên than là không tái tạo và được xác lập là nguồn lực quan trọng ship hàng tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, cần phải khai thác tận thu tối đa, do đó để tránh tổn thất than phải pháp luật trên cùng một địa phận ưu tiên triển khai Quy hoạch than trước. Các quy hoạch khác không được chồng lấn, hoặc gây cản trở việc thực thi quy hoạch than, hoặc ưu tiên khai thác tận thu than trước khi kiến thiết xây dựng những khu công trình bền vững và kiên cố trên mặt theo những quy hoạch tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội và quy hoạch sử dụng đất khác .
Để xu thế tăng trưởng thị trường than định kỳ 10 năm cần phải lập Quy hoạch tăng trưởng ngành than trong quy ngành vương quốc : Quy hoạch toàn diện và tổng thể thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng tài nguyên hoặc / và trong Quy hoạch tăng trưởng nguồn năng lượng vương quốc tương thích với cơ chế thị trường có sự quản trị của Nhà nước .

2/ Chính sách quản lý tài nguyên:

Cần thay đổi chủ trương về quản trị tài nguyên, tài nguyên theo nguyên tắc thị trường, hội nhập ngay từ việc cấp giấy phép để những doanh nghiệp mỏ dữ thế chủ động trong yếu tố tăng trưởng nguồn tài nguyên than. Cụ thể, ý kiến đề nghị kiểm soát và điều chỉnh 1 số ít điều trong Luật Khoáng sản tương quan tới cấp phép khai thác như :
– Cho phép khai thác sản lượng theo nhu yếu thị trường, nhưng không vượt hiệu suất phong cách thiết kế .
– Điểu chỉnh kế hoạch và quy hoạch than tương thích với điều kiện kèm theo trong thực tiễn .
– Sửa đổi lao lý vốn đối ứng bằng 30 % tổng mức góp vốn đầu tư, theo hướng quy mô góp vốn đầu tư lớn thì tỉ lệ vốn đối ứng giảm xuống mức min là 15 % .
– Cấp phép khai thác xuống đáy tầng than để tạo điều kiện kèm theo cho doanh nghiệp dữ thế chủ động góp vốn đầu tư thăm dò, khai thác than .

– Tăng cường công tác kiểm soát tổn thất than trong khai thác…

Mặt khác, cần phải thiết kế xây dựng, bổ trợ, triển khai xong cơ sở pháp lý với sự quản trị ngặt nghèo của Nhà nước về sản xuất, kinh doanh thương mại than bảo vệ không để xảy ra tái diễn thực trạng khai thác, chế biến, luân chuyển và kinh doanh thương mại than trái phép .

3/ Cơ chế chính sách tiêu thụ và xuất nhập khẩu than:

Đặc điểm của mẫu sản phẩm than là từng chủng loại than được Giao hàng cho 1 số ít đối tượng người dùng người mua đơn cử, kể cả những chủng loại than xuất nhập khẩu. Do đó, để bảo vệ sản xuất, kinh doanh thương mại và sử dụng tài nguyên tiết kiệm ngân sách và chi phí, hiệu suất cao, việc xuất nhập khẩu những chủng loại than tương thích thị trường do doanh nghiệp quyết định hành động. Doanh nghiệp sản xuất than ưu tiên đáp ứng than cho thị trường trong nước và tự quyết định hành động lựa chọn những chủng loại mà thị trường trong nước ít có nhu yếu để xuất khẩu. Các cơ quan quản trị nhà nước điều tiết trải qua chính sách chủ trương, không can thiệp bằng giải pháp hành chính vào việc xuất, hoặc nhập khẩu than .
Các doanh nghiệp khai thác than như TKV, TCT Đông Bắc và những doanh nghiệp khác chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trước người mua về hợp đồng đã ký, đặc biệt quan trọng là những hợp đồng dài hạn đáp ứng cho những xí nghiệp sản xuất nhiệt điện tương quan tới bảo vệ bảo mật an ninh nguồn năng lượng. Trên cơ sở hợp đồng dài hạn, những doanh nghiệp dữ thế chủ động góp vốn đầu tư thăm dò, tăng trưởng mỏ, khai thác, chế biến theo giấy phép được cấp bảo vệ đáp ứng than khá đầy đủ, kịp thời theo đúng số lượng, chủng loại và chất lượng theo hợp đồng .
Đối với than đáp ứng cho sản xuất điện, triển khai cam kết bằng hợp đồng kinh tế tài chính dài hạn phân phối cho những xí nghiệp sản xuất phát điện không thay đổi ở mức 80 ÷ 90 % nhu yếu của những nhà máy sản xuất phát điện ( so với than trong nước ) và ở mức 60 ÷ 70 % nhu yếu của những xí nghiệp sản xuất phát điện ( so với than nhập khẩu ). Nhu cầu còn lại triển khai theo phương pháp đấu thầu cạnh tranh đối đầu và ký kết hợp đồng trung, thời gian ngắn tựa như như những đối tượng người tiêu dùng người mua khác ( hộ sử dụng than khác ) với giá dịch chuyển theo thị trường và triển khai niêm yết than trên những sàn thanh toán giao dịch hàng hoá .
Thực tế hiện nay trên quốc tế, than được thanh toán giao dịch theo chiêu thức đàm phán trực tiếp, không qua đấu thầu, vì sản lượng thanh toán giao dịch nhỏ ( khoảng chừng ≤ 20 triệu tấn ). Giá loại than này thường chỉ được xác lập theo giá chào theo chiêu thức đàm phán trực tiếp. Với đặc thù như trên, nên quốc tế không có những nguồn tài liệu để tham chiếu giá. Do vậy, ý kiến đề nghị được cho phép bên mua được đàm phán thanh toán giao dịch trực tiếp để nhập khẩu chủng loại than này nhằm mục đích ship hàng những nhu yếu của người mua .

4/ Chính sách đầu tư:

Về góp vốn đầu tư tăng trưởng, Nhà nước cần bổ trợ và triển khai xong cơ sở pháp lý, văn bản dưới luật về quản trị tiêu chuẩn phân cấp cho những doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thương mại than có một môi trường tự nhiên góp vốn đầu tư thuận tiện, kể cả quốc tế và trong nước. Cần có chủ trương tương hỗ góp vốn đầu tư thăm dò than một cách thích hợp để bảo vệ nguồn trữ lượng tài nguyên cho tăng trưởng những dự án Bất Động Sản khai thác than theo Quy hoạch ; tương hỗ góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng hạ tầng, phục vụ hầu cần ( logistics ) Giao hàng nhập khẩu than và thị trường than .
Để tăng trưởng vững chắc ngành than cần có chủ trương khuyến khích nghiên cứu và điều tra, vận dụng KHCN tiên tiến và phát triển trong khai thác, nhất là khai thác than trong những điều kiện kèm theo đặc biệt quan trọng ( dưới hồ nước, dưới những khu công trình công nghiệp, gia dụng … ), và chế biến than cũng như những hoạt động giải trí BVMT. .. Tăng cường hợp tác với những tổ chức triển khai, doanh nghiệp những nước để tăng trưởng công nghệ tiên tiến khai thác, sử dụng than theo phương pháp thân thiện với môi trường tự nhiên và bảo đảm an toàn, tìm kiếm nguồn cung ứng than dài hạn bảo vệ an ninh lượng cho Nước Ta .

5/ Chính sách nhập khẩu than:

Cần có kế hoạch nhập khẩu than và đưa quy hoạch cảng nhập khẩu than vào quy hoạch cảng biển vương quốc. Để có nguồn than nhập khẩu không thay đổi theo kinh nghiệm tay nghề của những nước nhập khẩu than như Nhật, Nước Hàn … phải bảo vệ 50 % nhu yếu nhập từ nguồn than góp vốn đầu tư mua mỏ ở quốc tế. Nhưng đây là dạng góp vốn đầu tư mạo hiểm và nhiều rủi ro đáng tiếc, do đó, cần có sự tương hỗ thích đáng của nhà nước trải qua những hình thức thích hợp từ chính sách chủ trương, tương hỗ góp vốn đầu tư, hợp tác quốc tế, đường lối ngoại giao nguồn năng lượng …

6/ Cơ chế giá than than:

Giá bán than trong nước sẽ quản lý và vận hành theo cơ chế thị trường. Giá than sẽ do thị trường quyết định hành động bởi cả cả nguồn cung than trong nước và than nhập vào thị trường than Nước Ta. Giá than trong nước sẽ bị ảnh hưởng tác động bởi giá than trên quốc tế và khu vực theo xu thế hội nhập. Trong tương lai, than nhập khẩu chiếm tỉ trọng lớn 50 ÷ 65 % than tiêu thu trong nước, như vậy giá than nhập khẩu sẽ chi phối giá than trong nước .
Về nguyên tắc chính sách giá than : Giá bán than phải bảo vệ bù đắp ngân sách và có lãi ở mức hài hòa và hợp lý, bảo vệ tích góp cung ứng nhu yếu vốn góp vốn đầu tư đối ứng nhằm mục đích duy trì hiệu suất và góp vốn đầu tư lan rộng ra tăng sản lượng than. Giá thành khai thác hiện nay đã tiệm cận giá cả than và trong tương lai giá tiền than sẽ liên tục ở xu thế tăng. Để bù đắp ngân sách và đảm bảm sản xuất than có lãi Giao hàng cho tái đầu tư tăng trưởng thì giá cả than trong nước sẽ tiệm cận với giá than CIF nhập khẩu về Nước Ta. Than trong nước sẽ phải cạnh tranh đối đầu với than nhập khẩu và thị trường than nhập khẩu vào Nước Ta có thời cơ tăng trưởng .
Giá than trong nước sẽ được xác lập địa thế căn cứ vào giá tiền tiêu thụ và lãi định mức có tham chiếu với giá than nhập khẩu điều kiện kèm theo CIF ( về đến cảng Nước Ta ). Cần có chính sách, chủ trương bình đẳng giữa than nhập khẩu và than trong nước theo thông lệ quốc tế và theo giá quốc tế .

7/ Chính sách sử dụng than:

Tiếp tục tăng trưởng nhiệt điện than nhưng với công nghệ tiên tiến mới, hiệu suất cao, giảm tiêu tốn than và giảm phát thải ( cả khí thải, chất thải rắn ) ; tăng cường tái chế sử dụng tro xỉ nhiệt điện than .
Pha trộn than là giải pháp bảo vệ nguồn đáp ứng than cho điện ( gồm có cả than sản xuất trong nước và than nhập khẩu ). Để đáp ứng cho những NMNĐ sử dụng antraxit : Pha trộn atraxit trong nước với ( khoảng chừng 30 ÷ 40 % ) antraxit, bán antraxit và / hoặc than nhiệt năng chất bốc thấp được nhập khẩu từ Nga, Úc, Nam Phi và vận dụng thử nghiệm trộn lẫn antraxit với than bitum hoặc á bitum nhập khẩu theo tỉ lệ khoảng chừng từ 10 % đến 25 % than nhập khẩu và 90 % đến 75 % than antraxit Nước Ta. Để đáp ứng cho những NMNĐ sử dụng than nhập khẩu trộn lẫn đạt hiệu suất cao tối ưu là 30 % than bitum và 70 % ( tối đa ) than á bitum .
Ngoài ra, cần có chủ trương sử dụng than tiết kiệm chi phí than, tận thu nguồn than chất lượng thấp ( nhiệt trị thấp, độ tro cao ) đưa vào sử dụng, hoặc chuyển sang sử dụng loại than chất lượng thấp hơn. Cụ thể, than cho sản xuất điện hầu hết sử dụng than cám 5 và cám 4 sang sử dụng than cám 6, cám 7 ; sản xuất xi-măng sử dụng than cám 3 và 4 sang trộn lẫn thêm than cám 5 ; sản xuất phân bón sử dụng than TCN và TCCS, những hộ sử dụng khác như than cho sản xuất vật tư kiến thiết xây dựng, chất đốt, hoạt động và sinh hoạt chuyển sang sử dụng những dạng nguồn năng lượng khác để dành than cho sản xuất điện ; .

8/ Chính sách thuế:

Hoàn thiện chủ trương về thuế, phí so với than sản xuất trong nước để bảo vệ tương thích với những nước trong cùng khu vực ; Thống nhất lao lý về phương pháp thu cấp quyền khai thác giữa pháp luật của Luật Khoáng sản và những nghị định tương quan .
Nhà nước cần xem xét gộp thuế tài nguyên và thu tiền cấp quyền khai thác mỏ tài nguyên, cũng như xem xét giảm thuế tài nguyên xuống mức ngang bằng những nước trong khu vực và giá tính thuế tài nguyên là giá FOB của từng chủng loại than trừ ngân sách sàng tuyển, luân chuyển từ mỏ ra cảng, để than Nước Ta có năng lực cạnh tranh đối đầu với than nhập khẩu và khuyến khích khai thác tận thu tài nguyên .

9/ Chính sách đối với người lao động:

Cần có một chính sách, chủ trương đặc trưng so với những đối tượng người dùng làm nghề nặng nhọc, ô nhiễm và nguy khốn như công nhân hầm lò về tiền lương, bảo hiểm, thâm niên, nhà ở. / .

TS. NGUYỄN TIẾN CHỈNH – HỘI ĐỒNG PHẢN BIỆN TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM

Tài liệu tham khảo:

1. Quyết định số 403 / QĐ-TTg ngày 14/03/2016 của Thủ tướng nhà nước phê duyệt kiểm soát và điều chỉnh Quy hoạch tăng trưởng ngành than Nước Ta đến năm 2020, có xét triển vọng đến năm 2030 .
2. Viện Năng lượng, năm nay, “ Quy hoạch tăng trưởng nguồn năng lượng Nước Ta đến 2025, có xét đến 2035 ” .

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup