Startup là gì – tại sao cần “thiên sứ”?

Các thiên thần máu lửa…

Cho dù startup cho ý tưởng độc, giải pháp hay, mô hình lạ, đó chỉ mới là các kết quả sáng tạo có tham vọng triển khai kinh doanh theo ước lệ quy mô (scalable business). Để trở thành thực thể kinh doanh quy mô như mong đợi, startup còn cần một chuỗi dài tiếp trợ. Trong đó nhà đầu tư thiên thần (angel investor) là bước gắn kết kế tiếp không thể thiếu. Vậy nhà đầu tư thiên thần là ai?

Thiên thần là cách xưng tụng để tôn vinh những mạnh thường quân đã nuôi những sân khấu Broadway một thời ở Mỹ. Trong kinh tế tài chính, người “ nuôi ” startup cũng được tôn vinh là thiên thần, nhưng họ rất đời, không siêu nhiên như thiên sứ. Đó là những nhà đầu tư chuyên nghiệp, thực dụng, mạo hiểm và có gan làm giàu ( venture investor ). Sự tham gia của họ giúp những sáng tạo độc đáo “ không giống ai ” ở sân chơi startup có thời cơ thực thi. Nơi những thiên thần xuống tiền thường chưa là chỗ ngon ăn, nên sự thành bại của một startup sẽ còn tùy thuộc mức độ ra công góp phần của họ, chứ không thuần là góp vốn đầu tư kinh tế tài chính. Đây là giới tinh lọc, những người kinh doanh thành công xuất sắc, có kinh nghiệm tay nghề trận mạc, người thành đạt mạnh gạo bạo tiền. Đặc biệt, những người về hưu còn đầy túi khôn và chưa hết lửa là những thiên thần tiềm năng .
Nhà góp vốn đầu tư thiên thần đưa vốn vào những startup được ví như người gieo hạt, nên cách góp vốn đầu tư này được gọi là góp vốn đầu tư gieo hạt ( seed investment ). Tất nhiên, ai cũng muốn tìm đất tốt để xuống giống và mưu cầu bội thu, nhưng do không có gì bảo vệ, tác dụng hoàn toàn có thể là được ăn cả ngã về không, và thực tiễn ngã về không lại thông dụng. Do đó, tiềm năng thu nhập mà những thiên thần chuyên nghiệp trên quốc tế đề ra thường vượt xa hơn mười lần vốn gốc trong vòng năm năm. Có vẻ cao ? Không, vì họ hoàn toàn có thể bị mất trắng .
Đây cần được xem là khoản bù rủi ro đáng tiếc ( risk premium ), là phần thưởng dành cho những thiên thần quả cảm. Bởi, những chủ thể startup tuy bảnh trai, dám nghĩ dám làm, lại thường là “ trên răng dưới … dép ”. Việc họ muốn có một angel tiếp bước là không dễ. Trong khi đó, ngân hàng nhà nước lại không hề cho vay khi chỉ dựa vào “ răng ” và “ dép ” …
Nhà góp vốn đầu tư thiên thần dù có hào phóng họ cũng không ở lâu với những chủ thể startup, chỉ năm ba năm là cùng. Do thực chất và đặc thù góp vốn đầu tư mạo hiểm, họ luôn hoạch định cho mình cửa thoát ( exit strategy ) dù thắng hay thua. Điều này lại cần, bởi sẽ có những thành tố khác “ thế mạng ” họ để startup lột xác lớn lên và định hình thực thể mong đợi. Đó là quy trình tiến độ M&A và IPO theo ước lệ quy mô .
Đầu tư vào startup được khuyến khích, nhưng nhà đầu tư cần có điều kiện kèm theo về tài và lực. Tại nhiều nước, chỉ người có tiền dư của để, được thừa nhận là nhà đầu tư chuyên nghiệp ( accredited ) mới tham gia mảng này. Theo lao lý của SEC ( Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch sàn chứng khoán Mỹ ) đó là người có vốn thuần tối thiểu 1 triệu đô la Mỹ và thu nhập hàng năm là 200.000 đô la ( Luật JOBS, 2012 ) .
Mặt khác, nếu những angel investor luôn có nhu yếu chọn mặt gửi vàng, thì dù cần vốn đến đâu những chủ thể startup cũng nên xem xét độ tương thích ( nói chung ) khi nghênh đón người sát cánh đặc biệt quan trọng này. Đây là gợi ý để phòng xa những xích míc hay xung đột hoàn toàn có thể có do sự không tương đồng quan điểm về cách làm và hướng đi dễ dẫn đến hư việc .

Nhà đầu tư thiên thần dù có hào phóng họ cũng không ở lâu với các chủ thể startup, chỉ năm ba năm là cùng. Do bản chất và đặc điểm đầu tư mạo hiểm, họ luôn hoạch định cho mình cửa thoát dù thắng hay thua.

Startup có “khởi” nhưng chưa có “nghiệp”

Dù được nhắc nhiều ở phần trên nói về nhà đầu tư thiên thần, startup cần được đặc tả riêng để tránh những nhìn nhận phiến diện. Gần đây hầu hết những forum trong nước khi đề cập đến “ khởi nghiệp ” đâu đâu cũng gọi đó là startup. Hỏi những bạn trẻ startup là gì, sẽ được vấn đáp ngay đó là khởi nghiệp. Chưa đúng …
Cách hiểu chưa đúng như vậy của đại chúng và việc tiến hành đại trà phổ thông có hơi hướng trào lưu như đang thấy tại Nước Ta hoàn toàn có thể là một khuyết tật kéo lùi hoạt động giải trí startup .
Sẽ chưa cần dài dòng nếu không có người đặt yếu tố về ranh giới. Ranh giới để làm gì ? Để phân định và nhận dạng cho đúng đâu là sân chơi startup, để có nhà góp vốn đầu tư thiên thần, sự tập trung chuyên sâu hiệu suất cao và chủ trương khuyến dưỡng tương thích ( fostering ). Bởi startup là hoạt động giải trí khai mở có tính nâng tầm, có lãnh địa riêng và khoảng trống bay bổng riêng, không hề trộn chung với hoạt động giải trí khởi nghiệp “ cơm gạo ”. Xin mở ngoặc, khởi nghiệp cơm gạo ( starting a business ) là việc khởi tạo một hoạt động giải trí kinh doanh thương mại, gia nhập vào thị trường đang có, bắt đầu thường nhỏ với niềm tin tự lập tự chủ ( entrepreneurship / niềm tin doanh nghiệp ). Điều này khác nhiều với hoạt động giải trí startup với ý thức khai mở …
Tuy khó diễn đạt qua tiếng Việt, hoàn toàn có thể hiểu startup là hoạt động giải trí khai mở, cho những ý tưởng sáng tạo nâng tầm về quy mô, giải pháp, mẫu sản phẩm công nghệ tiên tiến phát minh sáng tạo có năng lực tiến hành thành thời cơ kinh doanh thương mại quy mô. Yêu cầu về ý tưởng sáng tạo nâng tầm, khâu tiếp sức và tiến hành quy mô thương mại ở đây là những quy trình thiết yếu, tiệm cận vào phân khúc “ đại dương xanh ” ( Blue Ocean Strategy ). Yêu cầu như vậy đặt startup trước thử thách sàng lọc, rủi ro đáng tiếc cao trên đường đến đích. Mảng hoạt động giải trí đặc trưng này không mới, nhưng được nhận diện lại theo hướng trí tuệ và là tác nhân tạo nên những làn sóng tăng trưởng công nghệ tiên tiến tin học, sinh học, vật tư mới, thị trường mới từ những năm 80 thế kỷ trước. Ngày nay, hoạt động giải trí khai mở thiên về công nghệ tiên tiến phát minh sáng tạo gắn với cuộc cách mạng 4.0. Đối tượng tham gia do vậy phải tinh lọc .
Là sân chơi giúp bật lên sáng tạo độc đáo kinh doanh thương mại “ không đụng hàng ” và thử thách, startup được xem là có khởi nhưng chưa có nghiệp. Đây chỉ mới là tiến trình gieo hạt, chưa có việc tổ chức triển khai làm ăn, nghĩa là chưa khởi nghiệp. Thuộc tính không chắc ở quá trình này ( uncertainty / pilot testing ) dẫn đến tình hình rơi rụng chiếm hầu hết, và số đạt đích mong đợi có tỷ suất rất thấp .

Nghiên cứu của Giáo sư Shikhar Ghosh (Đại học Harvard, Mỹ) cho biết có tới 75% thất bại, ngay cả với startup đã được tài trợ mạo hiểm (venture-backed startups). Tại Việt Nam, theo thống kê công bố tại một hội thảo chuyên đề tháng 10-2018, có hơn 80% startup trong nước bị yểu mệnh trước sau thôi nôi, và số sống sót chỉ vài ba phần trăm (VietnamBiz, 16-10-2018). Theo nhiều thông tin khác, thực tế rơi rụng có thể cao hơn 90%.

Là nghành nghề dịch vụ thiên về phát minh sáng tạo ( innovation ) startup cần thiên nhiên và môi trường ươm tạo tập trung chuyên sâu theo vùng địa lý hay tương hỗ bằng chủ trương chủ trương. Môi trường đó có vàng nhưng cần qua đãi lọc công phu. Và theo thuộc tính, muốn có “ nghiệp ”, startup sẽ cần nhà đầu tư thiên thần + cần tăng trưởng quy mô qua M&A và IPO + cần kinh doanh thị trường chứng khoán .
Tại sao ? Bởi không có đầu tư và chứng khoán sẽ không có M&A và IPO – Không có M&A và IPO sẽ không có nhà góp vốn đầu tư thiên thần – Không có nhà góp vốn đầu tư thiên thần startup khó cất cánh. Đây là những quy trình thiết yếu để xác lập một startup thành công xuất sắc .
Phân định rõ vậy để startup không ép chế và làm chao mờ hoạt động giải trí khởi nghiệp cơm gạo. Việc ưu tiên khuyến dưỡng kênh ươm tạo startup là cần, nhưng thiết nghĩ không nên quá ưu tiên tập trung chuyên sâu, không hề đại trà phổ thông … Bởi cái nền cơm gạo của hơn 70 % nông thôn và 98,1 % doanh nghiệp nhỏ và vừa ( SME ), từ nuôi trồng chế biến đến gia công phụ trợ, còn đang chịu khó leo dốc trong điều kiện kèm theo thô và sơ …

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup