Khai thác quặng đất hiếm: Nhiều rủi ro cho môi trường

(TN&MT) – Với trữ lượng đất hiếm dồi dào, đứng thứ 3 trên thế giới, việc khai thác nguồn tài nguyên này chắc chắn sẽ đem đến cho Việt nam nhiều lợi ích về kinh tế. Tuy vậy, các nhà khoa học khuyến cáo rằng, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường khi khai thác loại quặng này rất cao. Điều này đòi hỏi chúng ta phải có những nghiên cứu kỹ lưỡng về công nghệ cũng như sự kín kẽ trong các chính sách pháp luật.

Trữ lượng lớn

Đất hiếm gồm có 17 nguyên tố, đều là những nguyên tố dạng hiếm có trong bảng tuần hoàn hóa học. Chúng được sử dụng thoáng đãng trong ngành sản xuất thiết bị điện tử, ngành công nghiệp hạt nhân hay sản xuất vũ khí và trở thành loại nguyên vật liệu tối thiết yếu cho nhiều ngành công nghiệp mũi nhọn của những vương quốc tăng trưởng. Bởi đây là chất có tính dẫn điện và từ tính tốt khiến công nghệ tiên tiến trong tay ta nhanh hơn, mạnh hơn và nhẹ nhàng hơn. Nếu không nhờ đất hiếm, máy tính của tất cả chúng ta sẽ to như cả một căn phòng vậy .

Ở Việt Nam, đất hiếm có trữ lượng khoảng 17 – 22 triệu tấn, đứng thứ 3 trên thế giới, phân bổ chủ yếu ở các tỉnh Tây Bắc như: Bắc Nậm Xe, Nam Nậm Xe, Đông Pao (Lai Châu), Mường Hum (Lào Cai) và Yên Phú (Yên Bái) và các tỉnh ven biển từ Thanh Hóa vào đến Bà Rịa, Vũng Tàu. Ngay từ những năm 70 của thế kỷ trước Việt Nam khai thác đất hiếm và bán thô lại cho Cộng hòa Séc và Ba Lan. Tuy vậy, do chưa xây dựng và hình thành ngành công nghiệp đất hiếm nên mức độ khai thác còn nhỏ lẻ, công nghệ sử dụng còn lạc hậu, chủ yếu sử dụng các phương pháp thủ công, dẫn đến tổn thất tài nguyên lớn.

Để tăng trưởng ngành công nghiệp đất hiếm tại Nước Ta, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 25/2008 / QĐ-BCT về Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng đá quý, đất hiếm và urani tiến trình đến năm năm ngoái, có xét đến năm 2025. Theo đó, tiềm năng quá trình năm nay – 2025, tổng sản lượng khai thác và chế biến đạt 20.000 tấn ôxít đất hiếm / năm .Thời gian tới sẽ tiến hành một số ít dự án Bất Động Sản như : Dự án khai thác, chế biến đất hiếm tại mỏ đất hiếm Đông Pao, Lai Châu do Công ty CP Đất hiếm Lai Châu – Vimico quản trị ; Dự án khai thác và chế biến đất hiếm tại mỏ đất hiếm Yên Phú, Yên Bái do Công ty CP Thái Dương làm chủ góp vốn đầu tư và Dự án khai thác, chế biến đất hiếm tại mỏ đất hiếm Nam và Bắc Nậm Xe, Lai Châu do Công ty CP Hưng Hải làm chủ góp vốn đầu tư .

Thận trọng khi khai thác nguồn tài nguyên đất hiếm. Ảnh: MH

Nguy cơ ô nhiễm cao

Việc tiến hành những dự án Bất Động Sản khai thác đất hiếm sẽ mang lại quyền lợi kinh tế tài chính. Theo đo lường và thống kê của giới khoa học, giá thị trường hiện là 800 USD / tấn đất hiếm, nếu tách riêng những nguyên tố có trong đất hiếm để bán, giá sẽ tăng lên nhiều lần, khoảng chừng 1 triệu USD / tấn nguyên tố. Tuy vậy, khai thác đất hiếm tiềm ẩn rủi ro tiềm ẩn gây ô nhiễm môi trường tự nhiên cao hơn khai thác than đá, dầu mỏ rất nhiều. Vì chế biến đất hiếm phải dùng nhiều loại hóa chất có ảnh hưởng tác động đến thiên nhiên và môi trường. Ngoài ra, trong đất hiếm có những khoáng chất mang tính phóng xạ với cường độ cao hơn những loại phóng xạ khác .

Theo TS. Nguyễn Thúy Lan, Viện Khoa học Mỏ – Luyện kim, khai thác và chế biến quặng đất hiếm sinh ra một khối lượng lớn chất thải. Đất đá thải trong khai thác quặng đất hiếm được lưu giữ trong các bãi thải và thường phơi lộ trong môi trường, nên các chất độc hại như các chất phóng xạ, sulphides, fluorites và kim loại nặng trong đất đá thải sẽ hòa tan và lan truyền tới các thủy vực, rò rỉ vào hệ thống nước ngầm và đất đai. Quặng đuôi thải ra từ quá trình tuyển quặng đất hiếm được lưu chứa trong các hồ thải cũng là nguồn có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường lớn. Các thành phần độc hại trong quặng đuôi khi hòa tan có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường đất, nước và không khí, bao gồm các kim loại như Al, Ba, Be, Cu, Pb, Mn, Zn, các chất phóng xạ (Th và U), fluorides, sulphate, hóa chất tuyển…

Những tai hại từ quy trình khai thác quặng đã được dẫn chứng tại Trung Quốc. Nhiều năm trước Trung Quốc là nước khai thác đất hiếm nhiều nhất, với sản lượng 120.000 tấn mỗi năm, chiếm 97 % quốc tế. Nhưng sự khai thác ồ ạt với công nghệ tiên tiến lỗi thời đã khiến sông Hoàng Hà, nguồn nước quan trọng của hơn 150 triệu dân bị rình rập đe dọa bởi chất thải từ mỏ khai thác đất hiếm. Tại tỉnh Quảng Đông, dân cư đang nỗ lực tái tạo những cánh đồng lúa và suối, kênh … đã bị hủy hoại bởi nguồn axít cực mạnh rò rỉ từ những khu khai thác đất hiếm gần đó. Thậm chí, động vật nuôi cũng bị chết, mùa màng không còn, dân số từ 2 nghìn người giảm xuống còn vài trăm người do bệnh tiêu chảy, loãng xương, tim phổi. Chính vì thế, năm 2012 Trung Quốc đã mở màn ngừng xuất khẩu đất hiếm, giảm sản lượng khai thác và phát hành những văn bản luật để siết chặt việc khai thác đất hiếm .

Tìm kiếm công nghệ

Có thể chứng minh và khẳng định, Nước Ta là nước có tiềm năng về tài nguyên đất hiếm. Tuy vậy, để khai thác vững chắc quặng đất hiếm, hạn chế những tác động ảnh hưởng đến thiên nhiên và môi trường, trước mắt phải điều tra và nghiên cứu công nghệ tiên tiến sản xuất, lựa chọn và vận dụng thiết bị tiên tiến và phát triển tương thích. Từ năm 2010 nhà nước Nước Ta đã quyết định hành động chọn Nhật Bản làm đối tác hợp tác trong việc khai thác đất hiếm. Nhật Bản đã giúp Nước Ta thiết kế xây dựng và quản lý và vận hành Trung tâm nghiên cứu và điều tra và chuyển giao công nghệ tiên tiến đất hiếm nhằm mục đích nghiên cứu và điều tra khoa học và tăng trưởng công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển, thân thiện với thiên nhiên và môi trường cho quy trình chế biến sâu quặng đất hiếm Nước Ta ; điều tra và nghiên cứu khoa học và tăng trưởng công nghệ tiên tiến, vật tư, mẫu sản phẩm có giá trị ngày càng tăng cao từ đất hiếm Nước Ta ; huấn luyện và đào tạo cán bộ nghiên cứu và điều tra, cán bộ kỹ thuật trải qua điều tra và nghiên cứu và trải qua những chương trình đào tạo và giảng dạy nhân lực ; triển khai chuyển giao công nghệ tiên tiến .Đây là nền tảng quan trọng giúp Nước Ta nâng cao trình độ công nghệ tiên tiến khai thác và chế biến nguồn tài nguyên đất hiếm, đảm nhiệm chuyển giao công nghệ tiên tiến có hiệu suất cao, vững chắc, thân thiện với môi trường tự nhiên .

Đến nay, nước ta đã xây dựng cơ sở nghiên cứu với hệ thống trang thiết bị tương đối đồng bộ cho việc chế biến sâu quặng đất hiếm, gồm các thiết bị từ giai đoạn tuyển khoáng, thủy luyện, phân chia tinh chế đất hiếm đến xử lý chất thải và phân tích phục vụ quá trình nghiên cứu với kinh phí khoảng 3 triệu USD.

Bên cạnh đó, đã triển khai thành công xuất sắc những công nghệ tiên tiến như tăng trưởng công nghệ tiên tiến tuyển quặng đất hiếm đạt mức độ tịch thu cao ; kiến thiết xây dựng thành công xuất sắc công nghệ tiên tiến phân hủy tính quặng quy mô pilot ; thiết kế xây dựng công nghệ tiên tiến phân loại, thu nhận đất hiếm riêng không liên quan gì đến nhau độ tinh khiết cao ; thiết kế xây dựng công nghệ tiên tiến giải quyết và xử lý chất thải chứa nhân phóng xạ tự nhiên của quy trình tuyển, thủy luyện, phân loại tinh chế …

Linh Chi

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup