Vai trò của quỹ hưu trí tự nguyện đối với thị trường chứng khoán Việt Nam

Thực trạng Quỹ Hưu trí tự nguyện đối với thị trường chứng khoán Việt Nam

Tại Việt Nam, hiện nay, hệ thống chương trình hưu trí tự nguyện gồm 2 mô hình: (i) Quỹ Hưu trí tự nguyện được tổ chức dưới mô hình tín thác (Quỹ Hưu trí được quản lý bởi doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ); Quỹ Hưu trí được tổ chức theo mô hình hợp đồng (Quỹ Hưu trí được quản lý bởi doanh nghiệp quản lý Quỹ Hưu trí trên cơ sở hợp đồng tham gia Quỹ Hưu trí ký giữa doanh nghiệp quản lý quỹ với cá nhân, người lao động và người sử dụng lao động).

Nhằm hướng dẫn thực thi mô hình hưu trí tự nguyện vận dụng cho những doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ, ngày 20/8/2013, Bộ Tài chính phát hành Thông tư số 115 / 2013 / TT-BTC hướng dẫn bảo hiểm hưu trí và Quỹ Hưu trí tự nguyện vận dụng cho những doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ có mẫu sản phẩm bảo hiểm hưu trí tự nguyện tại Nước Ta. Thông tư số 115 / 2013 / TT-BTC có hiệu lực hiện hành thi hành từ ngày 15/10/2013 .
Đối tượng vận dụng là cá thể người lao động hoặc nhóm người lao động ( bảo hiểm hưu trí nhóm do chủ sử dụng lao động mua ), thực thi góp phần vào Quỹ Hưu trí tự nguyện. Quyền lợi chi trả cho người tham gia theo nguyên tắc công ty bảo hiểm nhân thọ cam kết lãi suất vay tối thiểu tại hợp đồng bảo hiểm. Bên cạnh đó, công ty bảo hiểm nhân thọ hoàn toàn có thể chia thêm lãi tùy thuộc hiệu suất cao góp vốn đầu tư từ Quỹ Hưu trí tự nguyện .
Hệ thống hưu trí tự nguyện do công ty quản trị quỹ quản trị là mạng lưới hệ thống hưu trí mà ở đó Quỹ Hưu trí được doanh nghiệp ( đơn vị chức năng sử dụng lao động ) tạo lập cho người lao động thao tác tại đơn vị chức năng mình ; đồng thời, uỷ thác Quỹ Hưu trí này cho một công ty quản trị quỹ độc lập quản trị hoặc là loại sản phẩm quỹ hưu trí của chính công ty quản trị quỹ xây dựng và quản trị độc lập .
Tại Nước Ta, so với mô hình hưu trí tự nguyện do công ty quản trị quỹ quản trị thực thi theo hướng tại Thông tư số 86/2017 / TT-BTC ngày 15/08/2017 của Bộ Tài chính về hướng dẫn 1 số ít điều của Nghị định số 88/2016 / NĐ-CP ngày 01/07/2016 của nhà nước về chương trình hưu trí bổ trợ tự nguyện. Người tham gia quỹ, người sử dụng lao động góp phần cho người lao động được nhận chi trả từ thông tin tài khoản hưu trí trong quy trình người lao động tham gia lực lượng lao động chưa đến độ tuổi nghỉ hưu .
Số tiền giao dịch thanh toán từ thông tin tài khoản hưu trí cá thể phụ thuộc vào vào giá trị thông tin tài khoản hưu trí cá thể và kế hoạch chi trả pháp luật tại hợp đồng tham gia quỹ hưu trí và văn bản thỏa thuận hợp tác giữa người lao động và người sử dụng lao động trong quy trình tham gia quỹ hưu trí. Lợi ích hưu trí chi trả cho người lao động khi về hưu trọn vẹn nhờ vào vào số tiền góp phần vào quỹ hưu trí và hiệu suất cao góp vốn đầu tư của quỹ hưu trí .
Có thể thấy, so với quy mô Quỹ Hưu trí tự nguyện được phân phối bởi đơn vị chức năng sử dụng lao động và bởi công ty bảo hiểm, hiệu suất cao góp vốn đầu tư của quỹ góp phần một phần vào quyền lợi hưu trí so với người lao động / người tham gia Quỹ Hưu trí tự nguyện được chi trả khi về hưu. Vì vậy, trong quy trình quản lý và vận hành, việc sử dụng khoản góp phần tạo lập quỹ và phân chia vốn vào những khuôn khổ góp vốn đầu tư của Quỹ Hưu trí tự nguyện giúp bảo vệ nguồn kinh tế tài chính đáp ứng nghĩa vụ hưu trí của người lao động trong tương lai khi họ về hưu. Hoạt động góp vốn đầu tư của những Quỹ Hưu trí tự nguyện hầu hết được triển khai trải qua mua, bán những công cụ kinh tế tài chính, hoặc góp vốn đầu tư góp vốn trực tiếp, nhằm mục đích đa dạng hoá hạng mục góp vốn đầu tư và ngày càng tăng quyền lợi hưu trí cho người lao động khi về hưu .
Thực tế cho thấy, thời hạn qua, ở Nước Ta, những Quỹ Hưu trí tự nguyện có góp phần nhất định vào sự tăng trưởng của kinh doanh thị trường chứng khoán Nước Ta, biểu lộ ở một số ít góc nhìn chính sau :
Thứ nhất, Quỹ Hưu trí tự nguyện giúp đa dạng hoá mẫu sản phẩm kinh tế tài chính trên kinh doanh thị trường chứng khoán, lan rộng ra những kênh góp vốn đầu tư và thời cơ đa dạng hoá góp vốn đầu tư cho những nhà đầu tư tư trên thị trường. Hiện nay, trên kinh doanh thị trường chứng khoán Nước Ta đã và đang phân phối cho những nhà đầu tư nhiều mô hình loại sản phẩm góp vốn đầu tư phong phú như : Cổ phiếu, trái phiếu, chứng từ quỹ, sàn chứng khoán phái sinh tới những loại sản phẩm cấu trúc khác như chứng quyền có bảo vệ, chỉ số sàn chứng khoán. Đặc biệt, mẫu sản phẩm chứng từ quỹ góp vốn đầu tư trong thời hạn gần đây đã lôi cuốn nhiều nhà đầu tư trong nước tham gia .
Theo thống kê từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, trước năm 2012, phần nhiều những quỹ hoạt động giải trí trên kinh doanh thị trường chứng khoán là quỹ thành viên, chỉ có 4 quỹ đóng đại chúng, chiếm khoảng chừng 20 % số lượng quỹ. Từ năm 2012 – 2020, những quỹ góp vốn đầu tư trên đầu tư và chứng khoán Nước Ta đã có sự biến hóa từ quỹ thành viên, quỹ đóng dần được thay thế sửa chữa bằng những quỹ đại chúng mới như : Quỹ mở, Quỹ Hoán đổi hạng mục, Quỹ Đầu tư bất động sản, Quỹ Hưu trí tự nguyện .
Số lượng Quỹ Đầu tư trên đầu tư và chứng khoán Nước Ta trong quy trình tiến độ năm nay đến 2021 ( tháng 5/2021 ) đã tăng từ 31 quỹ tại thời gian 31/12/2016 lên 57 quỹ tính đến ngày 31/5/2021 ; Tổng tài sản quản trị của những quỹ góp vốn đầu tư cũng có sự ngày càng tăng đáng kể qua những năm, từ mức chỉ khoảng chừng 9.000 tỷ đồng trong 2 năm ( 2012 – 2013 ) lên gần 73.000 tỷ đồng, tính đến tháng 4/2021, tăng hơn 8 lần so với năm 2012. Điều này cho thấy, nhu yếu uỷ thác góp vốn đầu tư của nhà đầu tư so với những Quỹ góp vốn đầu tư sàn chứng khoán tại Nước Ta đang có xu thế tăng nhanh. Đây là cơ sở đặt nền móng cho khuynh hướng tăng trưởng quản trị quỹ góp vốn đầu tư, trong đó có Quỹ Hưu trí tự nguyện ở nước ta trong thời hạn tới .
Thứ hai, Quỹ Hưu trí tự nguyện giúp ngày càng tăng quy mô Quỹ Hưu trí tự nguyện trên thị trường giúp ngày càng tăng quy mô nhà góp vốn đầu tư có tổ chức triển khai và trải qua cải tổ cơ sở nhà đầu tư có tổ chức triển khai trên thị trường. Số lượng nhà đầu tư trên đầu tư và chứng khoán ( Bảng 1 ) cho thấy, quy trình tiến độ năm nay – tháng 8/2021, những nhà đầu tư cá thể, nhà đầu tư tổ chức triển khai trong nước và quốc tế có khunh hướng tăng, năm sau cao hơn năm trước. Điều này cho thấy, những nhà đầu tư cá thể và nhà đầu tư tổ chức triển khai trong nước rất chăm sóc đến kênh góp vốn đầu tư sàn chứng khoán, vì còn nhiều dư địa tăng trưởng .

Bảng 1 cho thấy, số lượng nhà đầu tư vẫn tập trung chuyên sâu đông nhất là nhà góp vốn đầu tư cá thể với sự hiểu biết hạn chế về thị trường, chưa có kế hoạch nghiên cứu và điều tra mẫu sản phẩm góp vốn đầu tư tương thích theo diễn biến thị trường, cộng thêm yếu tố tâm ý góp vốn đầu tư đám đông … Các yếu tố này đã chi phối nhiều tới hành vi góp vốn đầu tư, cũng như diễn biến thanh toán giao dịch của nhà đầu tư, đặc biệt quan trọng trong những quá trình thị trường diễn biến không ổn định đã gây ra tâm ý quan ngại của những nhà đầu tư vào kinh doanh thị trường chứng khoán Nước Ta .
Để khắc phục sống sót, hạn chế trên, đối tượng người dùng tham gia kinh doanh thị trường chứng khoán cần có những nhà đầu tư trong nước và quốc tế trải qua những quỹ góp vốn đầu tư như : Quỹ Hưu trí, Quỹ Hưu trí tự nguyện nhằm mục đích tăng trưởng đầu tư và chứng khoán không thay đổi, bền vững và kiên cố trước những “ cú sốc ” thanh khoản và dịch chuyển của kinh tế tài chính vĩ mô do tác động ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 .
Thứ ba, Quỹ Hưu trí tự nguyện góp thêm phần cải tổ thanh khoản và tính không thay đổi cho kinh doanh thị trường chứng khoán trải qua những hoạt động giải trí thanh toán giao dịch tiếp tục với khối lượng lớn và phòng ngừa rủi ro đáng tiếc của Quỹ .

Theo Bảng 2, tỷ suất góp vốn đầu tư trên kinh doanh thị trường chứng khoán Nước Ta của một số ít Quỹ Hưu trí tự nguyện của những công ty bảo hiểm hoạt động giải trí tại Nước Ta chiếm tỷ trọng lớn trong những khuôn khổ góp vốn đầu tư của những quỹ, đạt từ 250 – 300 tỷ đồng giá trị góp vốn đầu tư / năm / quỹ, ngoại trừ Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Sun Life có quy mô góp vốn đầu tư lớn trên kinh doanh thị trường chứng khoán Nước Ta ngày càng tăng từ 800 tỷ đồng năm năm nay lên giao động 2.100 tỷ đồng năm 2020 .
Với quy mô thanh toán giao dịch lớn, Quỹ Hưu trí tự nguyện giúp những nhà đầu tư cá thể hưởng lợi từ ngân sách thanh toán giao dịch thấp hơn, tăng cường tính hiệu suất cao của thị trường. Cùng với đó, với đặc tính và kế hoạch tích góp gia tài dài hạn, những Quỹ Hưu trí tự nguyện có xu thế góp vốn đầu tư dài hạn vào những gia tài trên đầu tư và chứng khoán, góp thêm phần tăng nguồn cung vốn dài hạn cho thị trường, giảm thiểu sự nhờ vào vào vốn tín dụng thanh toán ngân hàng nhà nước .

Một số tồn tại, hạn chế

Bên cạnh những góp phần tích cực của Quỹ Hưu trí tự nguyện so với sự tăng trưởng của đầu tư và chứng khoán Nước Ta, hoạt động giải trí của những Quỹ Hưu trí tự nguyện ở Nước Ta cũng đang gặp những sống sót, hạn chế sau :
Một là, số lượng Quỹ Hưu trí tự nguyện còn hạn chế, đặc biệt quan trọng là những Quỹ Hưu trí tự nguyện do đơn vị chức năng sử dụng lao động tạo lập cho người lao động, số lượng giới hạn lựa chọn của người lao động về những Quỹ Hưu trí tự nguyện. Theo thống kê, từ năm 2013 đến nay, Nước Ta chỉ có 6/18 công ty bảo hiểm tạo lập những Quỹ Hưu trí tự nguyện như : Tổng Công ty Bảo Việt Nhân thọ, Công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn Bảo hiểm nhân thọ Prudential Nước Ta, Công ty Bảo hiểm nhân thọ AIA Nước Ta, Công ty Bảo hiểm nhân thọ Manulife Nước Ta, Công ty Bảo hiểm nhân thọ Sunlife Nước Ta, với tổng số người tham gia Quỹ Hưu trí tự nguyện là 41.335 người vào thời gian cuối tháng 3/2020 ( Lê Ngọc Chi, 2020 ). Về quy mô Quỹ Hưu trí tự nguyện do công ty quản trị quỹ xây dựng hoặc đơn vị chức năng sử dụng lao động xây dựng tại Nước Ta, tính đến nay, chỉ có duy nhất chương trình Hưu trí An Vui của Công ty Quản lý quỹ Dragon Capital hoạt động giải trí từ 4/2021 gồm 3 Quỹ Hưu trí tự nguyện được phong cách thiết kế với những tiềm năng góp vốn đầu tư phong phú, tương thích với những phân khúc người lao động tham gia với mức độ rủi ro đáng tiếc khác nhau .

Hai là, cơ chế, chính sách về hoạt động của các Quỹ Hưu trí tự nguyện tại Việt Nam còn chồng chéo, chưa thu hút, khuyến khích việc phát triển các mô hình Quỹ Hưu trí tự nguyện. Mặc dù, Quỹ Hưu trí tự nguyện đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam nhưng Quỹ này tại Việt Nam chưa được nhiều nhà đầu tư quan tâm. Thêm vào đó, các mô hình Quỹ Hưu trí tự nguyện do đơn vị sử dụng lao động thành lập cho người lao động và uỷ thác công ty quản lý quỹ quản lý, các khoản đóng góp hưu trí sẽ được quản lý độc lập theo các tài khoản hưu trí cá nhân của người lao động tham gia Quỹ Hưu trí tự nguyện.

Bên cạnh đó, những chương trình hưu trí tự nguyện của những Doanh Nghiệp bảo hiểm so với người lao động còn chưa tương thích với trong thực tiễn Nước Ta. Đồng thời, Nước Ta cũng chưa có những chủ trương thuế thu nhập tương quan tới phần thu nhập góp phần vào Quỹ Hưu trí tự nguyện nhằm mục đích khuyến khích người lao động tham gia tích luỹ kinh tế tài chính trải qua những quy mô Quỹ Hưu trí tự nguyện khác nhau .
Ba là, quy mô góp vốn đầu tư trải qua quỹ góp vốn đầu tư nói chung và Quỹ Hưu trí tự nguyện nói riêng chưa mê hoặc và lôi cuốn được sự chăm sóc tham gia của những nhà đầu tư, đặc biệt quan trọng là những nhà đầu tư cá thể. Điều này hoàn toàn có thể hạn chế động lực khám phá, tiếp cận, góp vốn đầu tư vào Quỹ Hưu trí tự nguyện dài hạn, cũng như tiềm năng tăng trưởng Quỹ này tại Nước Ta .

Hàm ý chính sách phát triển

Quỹ Hưu trí tự nguyện tại Việt Nam

Để khắc phục những sống sót, hạn chế trên, cũng như liên tục khẳng định chắc chắn vai trò của Quỹ Hưu trí tự nguyện so với sự tăng trưởng của đầu tư và chứng khoán Nước Ta thôi thúc sự tăng trưởng của Quỹ này trong thời hạn tới, tác giả yêu cầu 1 số ít giải pháp sau :
Thứ nhất, có chính sách, chủ trương khuyến khích tăng trưởng quy mô Quỹ Hưu trí tự nguyện do những đơn vị chức năng sử dụng lao động tạo lập cho người lao động tại đơn vị chức năng trải qua tăng cường giáo dục, thông dụng tới những đơn vị chức năng sử dụng lao động và người lao động về quy mô Quỹ Hưu trí tự nguyện. Vai trò của Quỹ Hưu trí tự nguyện so với việc tạo lập kênh tương hỗ kinh tế tài chính quan trọng cho người lao động khi về hưu, giảm áp lực đè nén lên mạng lưới hệ thống phúc lợi xã hội vương quốc và thôi thúc sự tăng trưởng lành mạnh, không thay đổi của kinh doanh thị trường chứng khoán .
Thứ hai, thôi thúc tăng trưởng thị trường bảo hiểm Nước Ta theo hướng không thay đổi trong toàn cảnh đại dịch COVID-19. Đối với quy mô Quỹ Hưu trí tự nguyện thuộc Doanh Nghiệp bảo hiểm nhân thọ, cần có chủ trương khuyến khích những Doanh Nghiệp ngày càng tăng số lượng Quỹ Hưu trí tự nguyện theo nhu yếu tham gia những loại sản phẩm của người mua. Như vậy, việc xử lý bài toán về số lượng và quy mô của những Quỹ Hưu trí tự nguyện thuộc quản trị của những công ty bảo hiểm, cần sự tham gia của những đối tượng người dùng trên thị trường. Cùng với đó, tăng cường tuyên truyền về những quyền lợi của việc tham gia Quỹ Hưu trí tự nguyện để nâng cao nhận thức cho những cá thể về bảo hiểm hưu trí tự nguyện, cũng như thôi thúc dự trữ tiết kiệm ngân sách và chi phí trong dân cư .
Thứ ba, thanh tra rà soát, hoàn thành xong khung pháp lý so với hoạt động giải trí góp vốn đầu tư của những Quỹ hưu trí ; Trong đó, có lao lý pháp lý về hoạt động giải trí góp vốn đầu tư và phân chia gia tài đóng vai trò quan trọng đến sự tăng trưởng Quỹ Hưu trí tự nguyện trên kinh doanh thị trường chứng khoán .
Thứ tư, có chủ trương khuyến mại về thuế để khuyến khích người lao động tham gia những Quỹ Hưu trí tự nguyện, dữ thế chủ động kế hoạch hoá kinh tế tài chính cá thể cho quy trình tiến độ về hưu, qua đó, thôi thúc lan rộng ra, tăng trưởng những quy mô Quỹ Hưu trí tự nguyện, cải tổ dòng vốn góp vốn đầu tư vào đầu tư và chứng khoán trải qua những Quỹ Hưu trí tự nguyện .

Kết luận

Để nâng cao chất lượng loại sản phẩm góp vốn đầu tư trên kinh doanh thị trường chứng khoán Nước Ta, cũng như cải tổ thứ hạng đầu tư và chứng khoán Nước Ta, thời hạn tới, cần tăng nhanh tăng trưởng những quy mô quỹ góp vốn đầu tư, trong đó có Quỹ Hưu trí tự nguyện trên kinh doanh thị trường chứng khoán Nước Ta để thôi thúc vận tốc tăng trưởng quy mô vốn hóa của gia tài Quỹ Hưu trí tự nguyện trên thị trường, cũng như quy mô vốn hóa đầu tư và chứng khoán. Cùng với đó, cần tăng cường hiểu biết của công chúng, nhà đầu tư về những quy mô Quỹ Hưu trí tự nguyện, cũng như triển khai xong chính sách, chủ trương về hoạt động giải trí góp vốn đầu tư của những Quỹ hưu trí trên kinh doanh thị trường chứng khoán Nước Ta .

Tài liệu tham khảo:

1. Bộ Tài chính ( 2021 ), Báo cáo thường niên năm 2017, 2018 và 2019, https://vst.mof.gov.vn/webcenter/portal/btc/r/cddh/sltk/thhdttbh4?_afrLoop=11328497632962562 ;
2. Uỷ ban Chứng khoán nhà nước ( SSC ) ( 2021 a ), tin tức thị trường, https://ssc.gov.vn/ubck/faces/vi/vimenu/vipages_vithongtinthitruong/thongkettck?_adf.ctrl-state=gyokralt9_4&_afrLoop=2045963563000 ;
3. Uỷ ban chứng khoán nhà nước ( SSC ) ( 2021 b ), tin tức thị trường, https://ssc.gov.vn/ubck/faces/vi/vimenu/vipages_vithongtinthitruong/thongkettck?_adf.ctrl-state=gyokralt9_4&_afrLoop=2045963563000 ;
4. Lê Ngọc Chi ( 2020 ), “ Phát triển chương trình hưu trí tự nguyện : Cơ sở pháp lý và thực tiễn tiến hành ”, Tạp chí Tài chính kỳ 1, tháng 6/2020 .
5. Như Ngọc, Phương Thảo ( 2021 ), Thị Trường sàn chứng khoán thiếu vắng nhà đầu tư tổ chức triển khai, https://vovgiaothong.vn/thi-truong-chung-khoan-thieu-vang-cac-nha-dau-tu-to-chuc ;

6. Dragon Capital (2021), ‘Dòng tiền đang về đâu? https://dcvfm.com.vn/dcvfms-talks-dong-tien-dang-ve-dau/;

7. OECD (2015), The tax treatment of unded rivate pension plans: OECD and EU Country Profiles, Retrieved on 10/6/2021 from: https://www.oecd.org/daf/fin/private-pensions/tax-treatment-pension-planscountry-profiles.pdf;

8. OECD (2021), Global Pension Statistics, Truy cập ngày 1/7/2021 từ: https://www.oecd.org/pensions/globalpensionstatistics.htm;

9. Whitehouse, E. ( 2005 ), Taxation : The tax treatment of funded pensions, World Bank Pension Reform Primer Series, World Bank, Washington, DC, Retrieved on 10/6/2021 from https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/11211 .

* Ngô Thị Hằng – Học viện Ngân hàng

* Nguyễn Thành Hưng – Tổng Công ty Bảo hiểm Nhân thọ
** Bài đăng trên Tạp chí Tài chính số kỳ 2 tháng 11/2021

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup