Phát triển nguồn nhân lực giáo dục Việt Nam trong kỷ nguyên số

Ngoài những ảnh hưởng tác động đa chiều, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 ( CMCN 4.0 ) còn làm biến hóa nhanh gọn cơ cấu tổ chức lao động và thị trường lao động. Các mạng lưới hệ thống tự động hóa sẽ thay thế sửa chữa dần lao động bằng tay thủ công trong hàng loạt nền kinh tế tài chính, máy móc và trí tuệ tự tạo thay thế sửa chữa sức người, nhu yếu sử dụng nhân lực trình độ cao tăng lên trong khi nhu yếu sử dụng lao động kỹ năng và kiến thức thấp ngày càng giảm. Điều này sẽ tạo áp lực đè nén lớn so với thị trường lao động nhất là những vương quốc đang tăng trưởng sẽ phải đương đầu với thực trạng dư thừa lao động, ngày càng tăng thất nghiệp .

Theo dự báo, “trong một số lĩnh vực, với sự xuất hiện của robot, số lượng nhân viên sẽ giảm đi còn 1/10 so với hiện nay, theo đó, 9/10 nhân lực còn lại sẽ phải chuyển nghề hoặc thất nghiệp. Cuối năm 2015, Ngân hàng Anh quốc đã đưa ra dự báo, sẽ có khoảng 95 triệu lao động truyền thống bị mất việc trong vòng 10 – 20 năm tới; Hàng loạt nghề nghiệp cũ sẽ mất đi, thị trường lao động tại quốc gia này cũng như quốc tế sẽ phân hóa mạnh mẽ giữa nhóm lao động có kỹ năng thấp và nhóm lao động có kỹ năng cao. Lao động giá rẻ không còn là lợi thế cạnh tranh của các thị trường mới nổi ở khu vực Mỹ La-tinh và châu Á. Đặc biệt, cuộc CMCN 4.0 không chỉ đe dọa việc làm của những lao động trình độ thấp mà ngay cả lao động có kỹ năng bậc trung cũng sẽ bị ảnh hưởng, nếu như họ không được trang bị những kỹ năng mới – kỹ năng sáng tạo cho nền kinh tế 4.0.

Thách thức đặt ra đối với nguồn nhân lực giáo dục Việt Nam

Theo dự báo của những chuyên viên, dưới tác động ảnh hưởng của những nâng tầm về công nghệ tiên tiến từ cuộc CMCN 4.0, trong tương lai không xa, nhiều lao động trong những ngành, nghề của Nước Ta hoàn toàn có thể sẽ thất nghiệp, trong đó gồm có cả đội ngũ lao động trong nghành nghề dịch vụ giáo dục và đào tạo và giảng dạy. CMCN 4.0 với xu thế tăng trưởng dựa trên nền tảng tích hợp cao độ của mạng lưới hệ thống liên kết số hóa, vật lý, sinh học với TT. Sự tăng trưởng của trí tuệ tự tạo, internet liên kết vạn vật, Robot, công nghệ Nano, công nghệ sinh học … đang làm biến hóa cơ bản nền sản xuất của quốc tế, tạo ra nhiều thời cơ rất lớn nhưng cũng đặt ra không ít thử thách cho mỗi vương quốc. Xu thế này cũng tác động ảnh hưởng đến Nước Ta trên mọi nghành nghề dịch vụ, góc nhìn khác nhau của đời sống xã hội. Nguồn nhân lực trong nghành giáo dục là một trong những đối tượng người tiêu dùng chịu sự ảnh hưởng tác động can đảm và mạnh mẽ và trực tiếp từ cuộc cách mạng này .
Nhân tố quyết định hành động việc vận dụng và tăng trưởng khoa học và công nghệ 4.0 không phải là nguồn lực kinh tế tài chính, mạng lưới hệ thống máy móc thiết bị, lại càng không phải điều kiện kèm theo tự nhiên, lịch sử vẻ vang văn hóa truyền thống mà là nguồn lực con người và thể chế. Theo đó, đầu tàu chính là nguồn nhân lực giáo dục, vừa giữ vai trò xu thế, vừa giữ vai trò động lực thôi thúc thiết kế xây dựng và tăng trưởng khoa học công nghệ tiên tiến và công nghiệp vương quốc. Nếu nguồn nhân lực giáo dục không tích cực, dữ thế chủ động, tận dụng và chớp lấy thì thời cơ sẽ vụt mất, sẽ đứng trước rủi ro tiềm ẩn tụt hậu .
Thực tế đã chỉ ra, dù đã góp phần vào sự tăng trưởng của quốc gia, nhưng trên bình diện chung, đội ngũ nhân lực giáo dục Nước Ta vẫn chưa phân phối được nhu yếu thiết kế xây dựng và tăng trưởng quốc gia trong kỷ nguyên số. Việt Nam đang thiếu vắng những nhà khoa học, chuyên viên trình độ cao, đội ngũ quản trị, nhà kinh doanh giỏi, công nhân tay nghề cao trong mọi nghành nghề dịch vụ của đời sống xã hội .
Sự quy đổi từ nền kinh tế tài chính kế hoạch hóa tập trung chuyên sâu, hành chính, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước đã, đang tạo nên những thử thách không nhỏ so với nguồn nhân lực giáo dục Nước Ta. Minh chứng là thị trường huấn luyện và đào tạo ngày càng có sự cạnh tranh đối đầu nóng bức không chỉ giữa những trường với nhau mà còn có sự cạnh tranh đối đầu với chính những đơn vị chức năng sử dụng lao động. Xu hướng ” chảy máu chất xám ” ngày càng diễn ra can đảm và mạnh mẽ và ngày càng tăng trong nền giáo dục tân tiến, nhất là khi sự phân hóa thị trường lao động diễn ra trên toàn thế giới, sự cạnh tranh đối đầu về nguồn lao động chất lượng cao diễn ra trên khoanh vùng phạm vi xuyên vương quốc .
Sự biến hóa mang tính văn minh của nền giáo dục Nước Ta trong kỷ nguyên số cũng yên cầu đội ngũ giảng viên, giáo viên phải đổi khác để bắt kịp xu thế, nếu không đổi khác sẽ bị tụt hậu và có rủi ro tiềm ẩn thất nghiệp. Với kỷ nguyên số, người học sẽ biến hóa, sinh viên và học viên những trường ĐH, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp có quyền nhiều hơn trong san sẻ thông tin cá thể trên mạng xã hội, người học cảm nhận được đời sống nhanh hơn, liên tưởng nhanh hơn giữa kiến thức và kỹ năng hàn lâm với thực tiễn đời sống. Không những thế, người học cũng thuận tiện truy vấn vào kho tài liệu khổng lồ, những thông tin được lan rộng ra, có thời cơ tương tác, liên kết không chỉ với giảng viên mà còn tương tác với những chuyên viên trong và ngoài nước, việc người học tiếp cận với những học giả nổi tiếng ngày càng thuận tiện hơn trải qua một cái nhấp chuột trên mạng xã hội .
Mặt khác, công tác làm việc quản trị nhà nước, quy hoạch, kế hoạch định hướng tăng trưởng nguồn nhân lực của những ngành, nhất là nguồn nhân lực giáo dục hiện nay vẫn còn rời rạc, manh mún và thiếu đồng điệu. Công tác dự báo nhu yếu nguồn nhân lực dài hạn cho tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội cũng hạn chế ; cơ cấu tổ chức giảng dạy theo ngành, nghề, trình độ đào tạo và giảng dạy không được quy hoạch vĩnh viễn. Các cơ sở đào tạo và giảng dạy không đủ thông tin về cung – cầu lao động nên việc kiến thiết xây dựng ngành, nghề, chỉ tiêu và trình độ đào tạo và giảng dạy hàng năm không sát thực tiễn. Bên cạnh đó, việc sử dụng lao động chưa triển khai theo nguyên tắc đúng người, đúng việc, đúng trình độ. Trong khi đó, chính sách đãi ngộ lao động, nhất là lao động trình độ cao hiện nay cũng chưa tương ứng với kinh nghiệm tay nghề và sức phát minh sáng tạo của họ .
Tóm lại, trong kỷ nguyên số, mọi thứ sẽ biến hóa, kỹ năng và kiến thức giáo dục trở nên vô tận, chính thế cho nên, nhân lực giáo dục ( gồm cả những giảng viên, giáo viên, cán bộ quản trị giáo dục ) thời công nghệ 4.0 phải không ngừng học hỏi, thay đổi để nâng cao, bổ trợ kiến thức và kỹ năng ; Phải là người hướng dẫn, khuynh hướng, trao đổi nhiều hơn với người học, theo dõi, giám sát cũng như chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về văn minh của người học, biết chăm sóc nhu yếu thực sự của người học, biết tạo động lực và tương hỗ người học đi tìm tri thức tương thích cho bản thân .

Giải pháp phát triển nguồn nhân lực giáo dục Việt Nam hiện nay

Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 ( khóa XII ) nhấn mạnh vấn đề : ” Phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, tranh thủ những thời cơ và thành tựu của cuộc CMCN 4.0 “. Đây là chủ trương đúng đắn, bộc lộ sự nhạy bén, phát minh sáng tạo và tư duy cải tiến vượt bậc. Tuy nhiên, để thực thi tốt nội dung này, yên cầu phải có một kế hoạch tổng thể và toàn diện và lâu bền hơn, với mạng lưới hệ thống những giải pháp mang tính đồng nhất, thiết thực, khả thi, trong đó hoàn toàn có thể tập trung chuyên sâu nghiên cứu và điều tra và thực thi tốt một số ít nội dung sau :

Thứ nhất, xây dựng và hoàn thiện chiến lược tổng thể phát triển nguồn nhân lực trong thời kỳ mới. Thực hiện tốt giải pháp này sẽ góp phần khắc phục căn bản thực trạng thiếu hụt về số lượng, hạn chế về chất lượng, bất hợp lý về cơ cấu nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao ở nước ta hiện nay.

Xây dựng kế hoạch toàn diện và tổng thể tăng trưởng nguồn nhân lực chất lượng cao là một chủ trương lớn, một trong những trách nhiệm quan trọng và phức tạp, do vậy, yên cầu cần phải được điều tra và nghiên cứu kỹ lưỡng, thận trọng với một tư duy nâng tầm và tầm nhìn lâu bền hơn, tương thích với thực tiễn. Theo đó, kế hoạch phải xác lập rõ tiềm năng, quy mô, lộ trình và những chính sách, chủ trương tổng thể và toàn diện. Trong đó, tiềm năng kế hoạch phải ưu tiên khắc phục xích míc giữa tăng trưởng về số lượng, chất lượng và cơ cấu tổ chức ; xác lập quy mô, số lượng và cơ cấu tổ chức của từng loại nhân lực cho tương thích, nhất là nguồn nhân lực giáo dục và giảng dạy .

Mặt khác, cần làm tốt công tác làm việc tuyên truyền, tạo sự chuyển biến can đảm và mạnh mẽ về nhận thức của những cấp, những ngành và người dân về vị trí, tầm quan trọng, tiềm năng, nội dung và phương hướng thiết kế xây dựng, tăng trưởng nguồn nhân lực dưới tác động ảnh hưởng của cuộc CMCN 4.0. Cần xác lập rõ đây là trách nhiệm chính trị trọng tâm của cả mạng lưới hệ thống chính trị, trong đó cần sớm thống nhất nhận thức trong những cơ quan Đảng, Nhà nước và những đoàn thể chính trị – xã hội, trước hết là lực lượng nòng cốt, đang trực tiếp hoạt động giải trí trong nghành điều tra và nghiên cứu và hoạch định kế hoạch, chủ trương, ảnh hưởng tác động của thời cơ và thử thách so với nước ta từ cuộc CMCN 4.0 .
Thứ hai, tích cực thay đổi, triển khai xong mạng lưới hệ thống chính sách, chủ trương về kiến thiết xây dựng, tăng trưởng nguồn nhân lực giáo dục đào tạo và giảng dạy chất lượng cao : Hệ thống chính sách, chủ trương có vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng tác động trực tiếp hoặc gián tiếp, tạo động lực thôi thúc hoặc lực cản ngưng trệ sự tăng trưởng của nền kinh tế tài chính – xã hội nói chung và tăng trưởng nguồn nhân lực giáo dục đào tạo và giảng dạy chất lượng cao nói riêng. Việc thay đổi, triển khai xong chính sách, chủ trương để tạo động lực cho sự tăng trưởng nguồn nhân lực giáo dục huấn luyện và đào tạo chất lượng cao phải được thực thi đồng điệu trên nhiều phương diện, như giáo dục – huấn luyện và đào tạo, khoa học – công nghệ, thiên nhiên và môi trường thao tác, chủ trương việc làm, thu nhập, phúc lợi xã hội, bảo hiểm, bảo trợ xã hội, chăm nom sức khỏe thể chất, chủ trương tăng trưởng thị trường lao động, những điều kiện kèm theo nhà tại, sinh sống, định cư …
Trong đó, trước hết cần coi trọng việc tạo lập những chính sách, chủ trương lôi cuốn, sử dụng và đãi ngộ nguồn nhân tài. Việc thay đổi chủ trương tuyển dụng, sắp xếp sử dụng nguồn nhân lực giáo dục giảng dạy chất lượng cao cần được tiến hành theo hướng công khai minh bạch, công tâm, khách quan, đúng mực, dựa trên cơ sở phẩm chất và năng lượng thực ra. Đặc biệt, những nhà chỉ huy, quản trị cần mạnh dạn sử dụng nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao ; hấp dẫn họ nỗ lực triển khai những kỹ năng và kiến thức, trình độ đã được tích góp, được đào tạo và giảng dạy trải qua những chủ trương sử dụng hài hòa và hợp lý .
Mặt khác, Nhà nước cần liên tục thay đổi thể chế, triển khai xong hành lang pháp lý từ Trung ương đến địa phương nhằm mục đích tạo môi trường tự nhiên thuận tiện tăng trưởng nguồn nhân lực giáo dục đào tạo và giảng dạy chất lượng, khuyến khích tăng trưởng thị trường nguồn nhân lực giáo dục huấn luyện và đào tạo chất lượng ; thị trường và mẫu sản phẩm khoa học – công nghệ theo hướng hội nhập, kiến thiết xây dựng thiên nhiên và môi trường pháp lý cho tăng trưởng những ngành, nghề kinh doanh thương mại mới ở Nước Ta đang mở màn phát sinh từ cuộc CMCN 4.0 .
Thứ ba, thay đổi cơ bản, tổng lực, đồng nhất giáo dục – giảng dạy. Đây là trách nhiệm then chốt, giải pháp trọng điểm để kiến thiết xây dựng, tăng trưởng nguồn nhân lực chất lượng cao nói chung, nguồn nhân lực giáo dục giảng dạy nói riêng, phân phối nhu yếu tăng trưởng quốc gia trước tác động ảnh hưởng của cuộc CMCN 4.0. Theo đó, cần nhanh gọn triển khai xong mạng lưới hệ thống giáo dục theo hướng mở, hội nhập, thôi thúc phân tầng, phân luồng, tổ chức triển khai, sắp xếp lại mạng lưới hệ thống giáo dục, nhất là giáo dục ĐH và dạy nghề. Khắc phục những bất hài hòa và hợp lý về quy mô giảng dạy, cơ cấu tổ chức trình độ ngành, nghề và cơ cấu tổ chức vùng, miền ; gắn đào tạo và giảng dạy với nghiên cứu và điều tra khoa học và ứng dụng công nghệ tiên tiến .
Đồng thời, thực thi tốt chính sách, chủ trương, pháp lý về tăng trưởng giáo dục – đào tạo và giảng dạy, khoa học – công nghệ ; coi trọng giảng dạy ĐH và trên ĐH, cao đẳng và dạy nghề theo tiêu chuẩn khu vực và quốc tế ; Tạo chuyển biến nhanh và rõ nét trong tăng trưởng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao cho những ngành, nghành có tiềm năng, lợi thế ; Đẩy mạnh xã hội hóa, giao quyền tự chủ cho những trường ĐH, cao đẳng và dạy nghề công lập ; khuyến khích những doanh nghiệp tham gia giảng dạy nghề .
Trên cơ sở khảo sát 142 / 271 trường ĐH, hiện nay, trong mạng lưới hệ thống những trường ĐH đã hình thành 945 nhóm điều tra và nghiên cứu ( một trường ĐH có trung bình 7 nhóm điều tra và nghiên cứu ). Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, chất lượng nguồn nhân lực chưa phân phối được nhu yếu tăng trưởng quốc gia. Việc tiến hành giảng dạy chất lượng cao trình độ ĐH không đồng đều, hầu hết tập trung chuyên sâu ở những trường ĐH lớn .
Cần thay đổi chương trình, nội dung đào tạo và giảng dạy ĐH theo hướng tinh giản, tân tiến, thiết thực và tương thích ; thay đổi quy trình giáo dục đa phần từ trang bị kiến thức và kỹ năng sang tăng trưởng tổng lực năng lượng và phẩm chất người học, học song song với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn. Phát triển giáo dục và giảng dạy phải gắn với nhu yếu tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội, thiết kế xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, với tân tiến khoa học – công nghệ, nhu yếu tăng trưởng nguồn nhân lực và thị trường lao động. Đồng thời, liên tục thay đổi giải pháp, hình thức dạy học ĐH, nhanh gọn chuẩn hóa đội ngũ giảng viên ĐH ; Đẩy mạnh hợp tác quốc tế về giáo dục – huấn luyện và đào tạo, tạo môi trường tự nhiên và điều kiện kèm theo thuận tiện để lôi cuốn những nhà giáo, nhà khoa học có kĩ năng và kinh nghiệm tay nghề của quốc tế, người Nước Ta ở quốc tế tham gia quy trình huấn luyện và đào tạo và nghiên cứu và điều tra khoa học, công nghệ tiên tiến tại những cơ sở giáo dục ĐH Nước Ta ; Tiếp tục gửi sinh viên Nước Ta ra quốc tế học tập, giảng dạy, tu dưỡng ; Thực hiện tích hợp giữa chủ trương tương hỗ từ ngân sách nhà nước với kêu gọi những nguồn lực xã hội ; Kêu gọi góp vốn đầu tư quốc tế, lôi cuốn những trường ĐH, dạy nghề có quý phái quốc tế vào Nước Ta hoạt động giải trí .

Thứ tư, nâng cao năng lực và chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục: Để đáp ứng yêu cầu đào tạo trong môi trường CMCN 4.0, nhân lực ngành Giáo dục phải có những năng lực mới, năng lực sáng tạo và phẩm chất mới trên cơ sở chuẩn hóa, thông qua các hoạt động đào tạo, tự đào tạo và bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghề, kỹ năng sư phạm và những kỹ năng mềm cần thiết khác. Đổi mới chương trình, tài liệu đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm, kỹ năng nghề nghiệp cho giáo viên, giảng viên trên cơ sở chuẩn nhà giáo dục nhà nước hoặc quốc tế.

Đội ngũ quản trị giáo dục cũng cần được chuẩn hóa trên cơ sở chức vụ nghề nghiệp gắn với vị trí việc làm. Đội ngũ này phải có đủ năng lượng thao tác trong môi trường tự nhiên phát minh sáng tạo cao và tự chịu nghĩa vụ và trách nhiệm. Do vậy, cần tổ chức triển khai những hoạt động giải trí huấn luyện và đào tạo, tu dưỡng cho đội ngũ quản trị giáo dục cả trong và ngoài nước để cung ứng nhu yếu việc làm. Đồng thời, có chính sách sàng lọc để nâng cao chất lượng đội ngũ và hiệu suất cao công tác làm việc. Phát triển huấn luyện và đào tạo tại doanh nghiệp và kết nối với doanh nghiệp trong hoạt động giải trí huấn luyện và đào tạo .
Thứ năm, tăng cường hoạt động giải trí điều tra và nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ tiên tiến. Cụ thể là, tăng cường những hoạt động giải trí nghiên cứu ứng dụng, công nghệ thông tin, phương tiện đi lại dạy học trong dạy học và quản trị giảng dạy. Nâng cao chất lượng điều tra và nghiên cứu khoa học trong những cơ sở giáo dục cả Nhà nước và tư nhân, gắn điều tra và nghiên cứu với những hoạt động giải trí chuyển giao tại cơ sở. Chú trọng những nghiên cứu và điều tra mô phỏng, điều tra và nghiên cứu tương tác người – máy. Tăng cường trao đổi học thuật, san sẻ kinh nghiệm tay nghề với những trường ĐH, giữa những viện điều tra và nghiên cứu giáo dục, trường học trong nước với những viện, trường quốc tế. Bên cạnh đó, tăng cường hợp tác quốc tế trong nghành giáo dục ; những hoạt động giải trí hợp tác đa phương, song phương trong những nghành nghề dịch vụ của giáo dục như : Nghiên cứu khoa học, trao đổi học thuật ; giảng dạy, tu dưỡng giáo viên cán bộ quản trị ; quản trị nhà trường ; tạo điều kiện kèm theo thuận tiện về môi trường tự nhiên pháp lý và xã hội để những nhà đầu tư quốc tế mở cơ sở giáo dục chất lượng cao tại Nước Ta …

Tài liệu tham khảo:

1. Ban Tuyên giáo Trung ương, Tài liệu nghiên cứu các Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà Nội, 2017, tr. 112;
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2013), Quyết định số 1215/QĐ-BGDĐT của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành: Chương trình hành động của ngành Giáo dục thực hiện chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam 2011-2020;
3. Nguyễn Hồng Minh, Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 và những vấn đề đặt ra đối với hệ thống giáo dục nghề nghiệp, Trang thông tin điện tử – Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, ngày 8/12/2016;
4. Lê Hữu Lập, Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, Báo Nhân Dân điện tử, ngày 9/4/2016;
5. Nguyễn Đình Bắc, Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao ở nước ta trước tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Tạp chí cộng sản, ngày 26/6/2018;
6. Nguyễn Đắc Hưng (2017), Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và vấn đề đặt ra với giáo dục Việt Nam, NXB Quân đội nhân dân.

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup