Khai thác thương mại tài sản trí tuệ và giải quyết tranh chấp SHTT bằng thương lượng, hòa giải

Ý nghĩa của việc bảo lãnh những quyền so với gia tài trí tuệ chính là giá trị thương mại của việc chiếm hữu độc quyền những gia tài trí tuệ đó. Khác với gia tài hữu hình, quyền Sở hữu trí tuệ về cơ bản có những đặc trưng như : đối tượng người tiêu dùng của quyền là gia tài vô hình dung ; đây là loại gia tài sống sót dưới dạng thông tin, có năng lực Viral nhanh và dễ bị người khác sử dụng mà chủ thể phát minh sáng tạo không hề trấn áp tuyệt đối như gia tài hữu hình khác ; gia tài này không hết sạch dần trong quy trình sử dụng mà trái lại chúng hoàn toàn có thể được tăng trưởng, triển khai xong hơn trong quy trình sử dụng, càng được sử dụng thì càng tăng giá trị. Về thực chất, quyền Sở hữu trí tuệ có đặc thù độc quyền do pháp lý công nhận và bảo lãnh nhằm mục đích chống lại mọi hành vi xâm phạm. Từ góc nhìn quản trị kinh doanh thương mại, khai thác những Quyền Sở hữu trí tuệ có nhiều điểm khác so với gia tài hữu hình thường thì .
Luật Sở hữu trí tuệ Nước Ta hiện hành liệt kê rất nhiều khái niệm, tuy nhiên không có khái niệm “ khai thác thương mại ” so với những Quyền Sở hữu trí tuệ. Nếu viện dẫn Luật Thương mại [ 1 ], hoàn toàn có thể định nghĩa khai thác thương mại là tổng thể những hành vi nhằm mục đích sử dụng những Quyền Sở hữu trí tuệ để thu doanh thu một cách hợp pháp. Sở hữu là một quyền, quyền ấy hoàn toàn có thể được người chủ tùy nghi sử dụng. Nếu họ sử dụng quyền ấy cho những tiềm năng mang tính tiêu dùng cá thể, không sinh lợi, không vì doanh thu thì không được gọi là khai thác thương mại .
Thông thường, khai thác thương mại cần gắn với hành vi của thương nhân, được triển khai một cách độc lập, liên tục, chuyên nghiệp, vì tiềm năng doanh thu. Người chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ hoàn toàn có thể tự mình sử dụng hoặc cho người khác sử dụng một phần hoặc hàng loạt những quyền của mình .

1. Các hình thức khai thác thương mại tài sản sở hữu trí tuệ

Khi nằm trong tay tư nhân, quyền sở hữu tài sản sẽ được giới chủ tự do định đoạt, khai thác và hưởng dụng một cách tối đa nhất tuỳ vào từng hoàn cảnh. Điều này đúng với tài sản hữu hình, thì cũng đúng với các đối tượng Quyền Sở hữu trí tuệ. Có được quyền tự do kinh doanh, thương nhân sẽ sáng tạo ra vô tận các phương cách để khai thác các Quyền Sở hữu trí tuệ của mình một cách hiệu quả nhất, sinh lợi nhất cho họ. Luật pháp Việt Nam, trong đó có Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành có thể đặt ra một số giới hạn, có thể đưa ra một số gợi ý và định hướng, có thể đưa ra các quy định mang tính dự phòng nhằm bảo đảm công bằng, song không thể nghĩ thay và làm thay doanh nghiệp.

Từ thực tiễn kinh doanh thương mại, hoàn toàn có thể khái quát 4 hình thức hình thức khai thác thương mại quyền Sở hữu trí tuệ : Chuyển nhượng quyền sở hữu ( mua và bán quyền ), Chuyển quyền sử dụng ( Licensing ), Góp giá trị quyền sở hữu trí tuệ làm vốn góp trong kinh doanh thương mại và Nhượng quyền thương mại. Trong đó, chuyển quyền sử dụng gia tài trí tuệ ( Lisencing ) là một trong những phương cách khai thác thương mại phổ cập nhất .

Chuyển quyền sử dụng tài sản trí tuệ (Licensing) là gì

Sau khi được xác lập, quyền Sở hữu trí tuệ tạo cho chủ sở hữu quyền đó một nhóm những quyền mang tính độc quyền. Chủ sở hữu tùy nghi sử dụng từng loại quyền ấy tùy theo năng lực và lựa chọn của mình. Ví dụ, với tác phẩm, chủ sở hữu quyền tác giả có quyền công bố tác phẩm, xuất bản, lưu hành, phân phối tác phẩm tới công chúng, được cho phép chuyển thể tạo ra tác phẩm phái sinh. Với giải pháp có ích và sáng tạo, người chủ văn bằng có độc quyền sản xuất, vận dụng tiến trình được bảo lãnh, được lưu thông, quảng cáo, phân phối loại sản phẩm đó. Với giống cây cối, người chủ văn bằng có quyền sản xuất, nhân giống, chào bán, xuất nhập khẩu giống mới được bảo lãnh. Chủ sở hữu còn hoàn toàn có thể cấp phép người khác sử dụng và khai thác một phần hay hàng loạt những quyền sử dụng ấy trong một thời hạn và khoảng trống địa lý xác lập. Việc cấp phép ấy thường được gọi là cấp Lisencing sử dụng một độc quyền, hay còn gọi là chuyển quyền sử dụng quyền Sở hữu trí tuệ .
Trong những đối tượng người tiêu dùng của quyền sở hữu công nghiệp, người chủ sở hữu chỉ hoàn toàn có thể cấp Lisencing sử dụng so với thương hiệu sản phẩm & hàng hóa, bí hiểm thương mại, mẫu mã công nghiệp, giải pháp có ích và sáng tạo. [ 2 ] Người chủ sở hữu không được cấp phép sử dụng hướng dẫn địa lý và tên thương mại cho người khác. Thông thường cấp quyền sử dụng, ví dụ sản xuất hay chế biến để tiêu thụ một loại sản phẩm dưới một tên thương hiệu nhất định, người cấp Lisencing thường phải chuyển giao công nghệ tiên tiến cho người nhận ( gồm có kiến thức và kỹ năng, bí hiểm kinh doanh thương mại, những thông tin bảo mật thông tin trong quá trình sản xuất, tập huấn nhân sự, và kiểm tra giám sát sau khi chuyển giao ). Vì vậy, cấp Lisencing thường đi liền với chuyển giao cùng một lúc nhiều đối tượng người dùng chiếm hữu công nghiệp .
Các hợp đồng Lisencing được pháp lý Nước Ta pháp luật phải được lập thành văn bản. [ 3 ] Vì sự phức tạp của những nghĩa vụ và trách nhiệm xen kẽ giữa những bên, sự ràng buộc về công nghệ tiên tiến, kinh tế tài chính và pháp lý giữa bên cấp và bên nhận trong một thời hạn dài, để tránh rủi ro đáng tiếc những văn bản hợp đồng này nên được soạn thảo bởi luật sư chuyên nghiệp. Tùy theo nghành pháp lý chuyên ngành, không chỉ cần được bộc lộ bằng văn bản, mà đôi lúc hợp đồng này còn phải được ĐK với cơ quan nhà nước, nhất là khi chúng có thực chất là những hợp đồng chuyển giao công nghệ tiên tiến mà nhà nước quản trị khá ngặt nghèo .
Các hợp đồng cấp Lisencing mặc nhiên có hiệu lực thực thi hiện hành giữa hai bên cấp quyền và bên nhận quyền mà không cần phải ĐK, tuy nhiên chúng chỉ có hiệu lực thực thi hiện hành với những bên thứ ba nếu đã được ĐK ( ĐK đối kháng ). Ví dụ A cấp Lisencing cho B sản xuất và phân phối thuốc cảm cúm P tại thị trường Nước Ta, hợp đồng này không cần phải ĐK, nó mặc nhiên có hiệu lực hiện hành giữa A và B. Song để hiệu lực thực thi hiện hành của hợp đồng giữa A và B có hiệu lực thực thi hiện hành với tổng thể những nhà sản xuất thuốc khác ở Nước Ta, việc cấp Lisencing này cần được ĐK với cơ quan nhà nước .

Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành đưa ra một số gợi ý về nội dung cần có của một bản hợp đồng cấp quyền sử dụng nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, giải pháp hữu ích hay sáng chế.[4] Trên thực tế, nội dung của điều luật này chỉ là vài gợi ý sơ sài, việc tiết lộ bí mật và cho phép người khác được sản xuất chế biến hàng hóa với quy trình, bí quyết, thậm chí được chào hàng và phân phối sản phẩm dưới thương hiệu của mình là một quyết định khó khăn, cần được suy tính cẩn trọng, lường trước được các rủi ro và quản trị các rủi ro đó một cách phù hợp. Như vậy, hợp đồng cấp Lisencing thường rất phức tạp. Các nội dung cần phải đàm phán phổ biến nhất bao gồm: (i) loại Lisencing (độc quyền hay không độc quyền), (ii) phạm vi cấp quyền (phạm vi lãnh thổ, giới hạn cấp quyền), (iii) thời hạn chuyển giao, (iv) nghĩa vụ của bên cấp quyền, (v) nghĩa vụ của bên nhận quyền, (vi) giá cấp quyền, (vii) trao đổi thông tin, nghĩa vụ bảo mật, phát triển và hoàn thiện công nghệ được chuyển giao, và nhiều nội dung khác khi các bên xét thấy cần thiết.

Giải quyết tranh chấp về quyền khai thác thương mại tài sản trí tuệ

Với một nền kinh tế tài chính đang tăng trưởng và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, những đối tượng người tiêu dùng của quyền Sở hữu trí tuệ không ngừng ngày càng tăng. Vì vậy, trên thực tiễn tranh chấp tương quan đến quyền Sở hữu trí tuệ xảy ra ngày càng nhiều là hiện tượng kỳ lạ hiển nhiên do quy luật tăng trưởng khách quan. Chúng ta không hề tránh mặt những hiện tượng kỳ lạ tranh chấp giữa những chủ thể tương quan đến quyền Sở hữu trí tuệ mà tốt nhất là thiết kế xây dựng được khung hành lang pháp lý tương đối khá đầy đủ, dự kiến được những trường hợp tranh chấp để hoàn toàn có thể xử lý được những xung đột về quyền lợi giữa những chủ thể đồng thời bảo vệ quyền lợi chung của hội đồng xã hội .
Các tranh chấp hoàn toàn có thể phát sinh trong quy trình khai thác thương mại gia tài trí tuệ về thực chất là những tranh chấp dân sự. Vì vậy, những tranh chấp này luôn hoàn toàn có thể được xử lý bằng những phương pháp mang tính dân sự như thương lượng và hoà giải. Khi thiết kế xây dựng chủ trương pháp lý về xử lý những tranh chấp tương quan đến quyền Sở hữu trí tuệ, Nhà nước khi nào cũng khuyến khích những bên đương sự tự thương lượng hòa giải để không thay đổi môi trường tự nhiên tăng trưởng của quan hệ Sở hữu trí tuệ lành mạnh, tạo động lực tăng trưởng chung cho nền kinh tế tài chính .
Ngoài ra, thông lệ quốc tế cũng khuyến khích những bên tìm kiếm tiếng nói chung trong những tranh chấp bằng cách sử dụng một chính sách phi nhà nước ( phi tài phán ), đó chính là hoà giải. Các hoà giải viên, khi tham gia vào quy trình hoà giải, sẽ đóng vai trò như người san sẻ sự lo ngại cho những bên về những quyền hạn bị xâm phạm. Thông qua những kiến thức và kỹ năng điều phối thôi thúc đối thoại, hoà giải viên còn là những cầu nối trung gian, tương hỗ những bên kiềm chế những căng thẳng mệt mỏi, xung đột. Cuối cùng, tiến trình hoà giải linh động là một ưu điểm mang tính tuyệt đối khi so sánh giữa hoà giải và tố tụng toà án. Chỉ khi những bên tranh chấp tìm kiếm được lời nói và tầm nhìn chung cho tổng thể những xích míc, thì cuộc tranh chấp sẽ không có người thắng người thua mà chỉ còn lại những đối tác chiến lược đáng an toàn và đáng tin cậy và lâu dài hơn .

Hòa giải viên, TS. Lê Hưng Long

[1] Điều 3 Luật Thương Mại 2005 quy định: “Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác.”

[ 2 ] Điều 141 đến 144 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 .
[ 3 ] Xem những Điều 48.1, 141.2, 192.3 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 .
[ 4 ] Xem Điều 144 Luật Sở hữu trí tuệ

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup