Khai thác đá bừa bãi: sự lãng phí tài nguyên khủng khiếp

Từ lâu, khai thác đá bừa bãi để sản xuất VLXD đã trở thành vấn nạn bức bối. Chúng gây ra sự lãng phí khủng khiếp đối với nguồn tài nguyên thiên nhiên vốn dĩ không thể tái hồi. Chưa kể công nghệ thấp kém luôn đi đôi với sự tàn phá môi sinh, môi trường, nguy cơ đe dọa tính mạng con người.

“Ăn xổi ở thì” – lãng phí đủ đường

Chỉ trong 6 năm 2005 – 2010 đã có hơn 3,2 tỷ tấn nguyên vật liệu khai thác và đưa vào sản xuất để sản xuất VLXD. Đương nhiên rằng, theo đó hàng trăm núi đá vôi, đá granit, đá cẩm thạch, đá bazan, đôlômit, fenspat, hơn 10 nghìn héc-ta đất canh tác đã được khai thác không có tái tạo. Trong đó có không ít mỏ khai thác không có phong cách thiết kế được duyệt, khai thác không theo đúng quá trình, quy phạm, hoặc khai thác theo lối ăn xổi, dễ làm, khó bỏ, tiêu tốn lãng phí lớn tài nguyên .
Theo Quy hoạch tổng thể và toàn diện tăng trưởng VLXD Nước Ta đến năm 2020 cũng như Quy hoạch tăng trưởng công nghiệp xi-măng Nước Ta quá trình 2011 – 2020 và xu thế đến năm 2030 cho thấy : Trong vòng 10 năm tới 2011 – 2020 sẽ phải khai thác một khối lượng rất lớn nguyên vật liệu : Gần 10 tỷ tấn ! Rõ ràng đã đến lúc phải có giải pháp đồng điệu nhằm mục đích rộng đường kiểm soát và chấn chỉnh, sắp xếp lại tổ chức triển khai quản trị sản xuất .
Cụ thể, thay đổi công nghệ tiên tiến, thay đổi thiết bị, nâng cao trình độ kỹ thuật khai thác, chế biến, bảo vệ sản xuất đạt hiệu suất cao kinh tế tài chính kỹ thuật cao. Chỉ có vậy mới mong tiết kiệm ngân sách và chi phí được tài nguyên tài nguyên, bảo vệ được môi trường sinh thái, hài hòa 3 quyền lợi kinh tế tài chính, xã hội và thiên nhiên và môi trường, phòng chống biến hóa khí hậu toàn thế giới .

Đáng buồn thay, hiện còn sống sót không biết bao nhiêu mỏ đá khai thác bằng công nghệ tiên tiến cũ, hầu hết là nổ mìn phá đá chân núi, đá bị om, vỡ vụn, kích cỡ không đều, hiệu suất cao kinh tế tài chính thấp kém. Lý do những chủ mỏ ở đây dùng để biện minh cho cách làm lỗi thời ấy là game show công nghệ cao phải là game show của giới nhà giàu, thuộc về những “ ông lớn ” lắm tiền nhiều của, quy mô sản xuất lớn, nhiều ước vọng thôn tính thị trường lâu bền hơn …

Bức thông điệp của những người yêu mỏ

Tuy nhiên, cách nghĩ như vậy không nhận được sự đống ý của những người đã có thâm niên hơn chục năm trong nghề khai thác đá. Ông Phạm Văn Toản ( Giám đốc Xí nghiệp khai thác mỏ – Cty Xi măng VICEM Bút Sơn ), cho rằng tuy quy mô sản xuất hoàn toàn có thể khác nhau, nhưng dứt khoát không được “ ăn xổi ” trong nghề khai thác tài nguyên, vì “ ăn xổi ” không chỉ đồng nghĩa tương quan với “ ăn ít ” mà còn tàn phá mạng lưới hệ thống môi sinh, đó là sự tiêu tốn lãng phí tài nguyên ghê gớm – một lối tư duy rất là bảo thủ, ích kỷ ! Thế nên những Doanh Nghiệp quy mô nhỏ cũng nên góp vốn đầu tư cho khâu khai thác mỏ một cách thích đáng .
Điều này ông Nguyễn Xuân Hùng – Tổng giám đốc Cty CP Khai thác tài nguyên và Luyện kim – đơn vị chức năng hiện đang khai thác mỏ đá trắng cẩm thạch mang tên mỏ Bến Nghè 2 ( Lục Yên – Yên Bái ) cũng đống ý. Ông Hùng cho hay, mới chính thức tham gia một năm rưỡi, bỏ ra 30 tỷ đồng, Cty ông đã cơ bản làm xong con đường ôtô dài 3 km, đường ống dẫn nước, dẫn điện lên đến đỉnh núi có độ cao 560 m. Nhập thiết bị cưa, khoan cắt bằng dây kim cương công nghệ Tây Ban Nha. Ông Hùng bảo đá tại mỏ này được khai thác theo nguyên tắc lấy từ trên xuống chứ không nổ mìn phá đá chân núi. Lợi ích là, đá được khai thác triệt để, không rơi đá từ trên xuống, nói chung rất bảo đảm an toàn. Công nghệ này đã được những nước trên quốc tế vận dụng từ lâu .

Đến nay, những vỉa đá lớn trên đỉnh mỏ Bến Nghè 2 đã xuất hiện thêm. Hãy tưởng tượng từ trên ngọn cao nhất của đỉnh núi, không cần nổ mìn tàn phá mà dùng dây cưa kim cương khoan cắt, từng lớp đá size lớn cứ dần hiện hữu, cao 8 m, dài 15 m, tổng diện tích quy hoạnh 120 mét vuông. Điều này hứa hẹn được cho phép Cty của ông Hùng hoàn toàn có thể sản xuất những khối đá có giá bán tới 15 – 17 triệu đ / m3 ngay tại chân mỏ. Cả một mỏ đá trữ lượng 200 triệu m3 hứa hẹn một tương lai đáng giá với sự góp vốn đầu tư công sức của con người tiền của, dù không phải là mức ngân sách quá lớn .
Và thử tưởng tượng, nếu ông Hùng không góp vốn đầu tư công nghệ tiên tiến mới mà dùng mìn phá đá, chắc như đinh là ông cũng như những người khác, ngày ngày thu gom về những xe đá vụn để đập, nghiền, sàng tuyển công phu nhưng giá trị kinh tế tài chính không cao .
Ông Phạm Văn Toản ( mỏ đá Xi măng Bút Sơn ) chỉ rõ : Nổ mìn visai phi điện và công nghệ tiên tiến khoan cắt tầng đá được cho phép bóc lớp rất ngăn nắp, tận thu từng tầng đá ship hàng đủ cho việc sản xuất xi-măng của một nhà máy sản xuất 2 dây chuyền sản xuất, hiệu suất 3 triệu tấn / năm, đường đi lối lại luân chuyển xênh xang, bảo đảm an toàn. Đá nổ đồng đều kích cỡ nên cũng rất tiết kiệm ngân sách và chi phí điện năng của máy nghiền. Giá thành rẻ nên chỉ 5 – 6 năm, Cty đã hết khấu hao cho dây chuyền sản xuất 1. Khấu hao hết thì thời cơ cạnh tranh đối đầu mẫu sản phẩm của Bút Sơn lại ngày càng tốt hơn. “ Bài toán góp vốn đầu tư kinh tế tài chính tuy cao nhưng có logic của nó ”, ông Toản nhấn mạnh vấn đề .
Còn ở khai trường mỏ đá của Cty Xi măng Chinfon và Xi măng Nghi Sơn, nhờ vận dụng kỹ thuật cao trong nổ mìn và tổ chức triển khai sản xuất hài hòa và hợp lý, mỗi tấn đá vôi khai thác chỉ tiêu tốn có 0,1 kg thuốc nổ, một số lượng quá thấp so với những nhà máy sản xuất xi-măng khác lúc bấy giờ. Thế nhưng chất lượng đá vẫn không thay đổi, đồng đều, núi đá không bị om gây rủi ro tiềm ẩn rơi đá, dư chấn nổ giảm thiểu, đặc biệt quan trọng là thiên nhiên và môi trường sống xung quanh đó không bị tác động ảnh hưởng. Tất cả nếu nói “ quy ra thóc ” thì đều đáng “ đồng xu tiền bát gạo ” với ngân sách góp vốn đầu tư bắt đầu .

Nhưng cái sự đáng giá ấy, suy cho cùng phải được khởi nguồn từ một mong muốn làm ăn nghiêm túc, không “ăn xổi ở thì”. Và khi đã bắt tay vào làm, phải chấp nhận thực thi thường xuyên những quy định “kỷ luật sắt” để duy trì hiệu quả khai thác mỏ đá ở mức cao nhất, nhưng mức độ ảnh hưởng đến môi trường lại giảm thiểu tối đa.

Đi trên khai trường Nghi Sơn, những cung đường dài và rộng, chỉ có đất đá là đất đá. Nhưng không hề bụi bờ. Vì xe tưới nước chạy từng giờ. Một chiếc cầu bê tông được làm riêng cho xe mỏ, tách biệt hẳn với đường dân số. Một băng tải 12 km chở đá từ trạm nghiền về thẳng nhà máy sản xuất thay cho việc phải chở đường xe hơi mà nếu vận dụng sẽ phải đi vòng tới 40 km, lại bị chi phối giá tiền liên tục theo sự dịch chuyển giá xăng dầu !
Những nét “ chấm phá ” này tuy còn sơ lược, nhưng kỳ vọng chuyển đến những nhà khai thác tài nguyên một thông điệp rất là rõ ràng : Đừng đợi 50 năm sau khi khai thác mỏ mới hoàn trả môi trường tự nhiên, mà việc ấy cần phải làm hàng ngày nhờ sự tương hỗ bằng công nghệ tiên tiến khai thác đá hiện đại để có một khai trường hạn chế bụi bặm bụi bờ, hạn chế tiêu tốn lãng phí đá tài nguyên. Và quan trọng là để có một nền tảng tốt ngay từ thời điểm ngày hôm nay, từng giây từng phút để sau này không quá nhọc nhằn “ hoàn trả ” môi sinh. Làm điều ấy từ ngày hôm nay, nhất định hiệu quả kinh tế tài chính cũng sẽ được đền đáp xứng danh .
Minh Ngọc ( BaoXayDung )

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup