Quy trình hoạch định nguồn nhân lực – VietEZ

08/23/2017

Đãi ngộ Quyền chọn cổ phiếu ESOP là gì?

Chủ đề lôi cuốn và giữ nhân sự chủ chốt đang được nhắc đến tiếp tục trên những mặt báo ở Nước Ta lúc bấy giờ. Khủng hoảng kinh tế tài chính dẫn đến trên 100 ngàn doanh nghiệp phá sản hoặc ngừng hoạt động giải trí thì ảnh hưởng tác động của nó so với thị trường lao động là kinh khủng. Trong tình hình kinh tế tài chính khó khăn vất vả, dòng tiền mặt hạn chế, áp lực đè nén giữ chân nhân sự chủ chốt so với những chủ doanh nghiệp là rất là lớn. Đãi ngộ quyền chọn CP ( ESOP ) sẽ là giải pháp hay, một lựa chọn khôn ngoan cho những doanh nghiệp Nước Ta. Vậy ESOP là gì ?

Khái quát về đãi ngộ bằng cổ phiếu

Có sự trùng hợp là một số phương tiện thông tin đại chúng đang nói nhiều về hình thức đãi ngộ bằng cổ phiếu (Employee Stock Ownership Plan – ESOP) trong thời gian gần đây. Tại Việt Nam, đã có nhiều doanh nghiêp triển khai ESOP rất thành công, nhưng cũng có nhiều doanh nghiệp thất bại, tạo ra bất ổn tâm lý đối với người lao động hoặc tranh cãi giữa các cổ đông. Sự thất bại ở đây có lẽ là do một số doanh nghiệp khi áp dụng nhưng chưa hiểu đúng bản chất của ESOP; hoặc lựa chọn các chương trình ESOP; hoặc triển khai vào thời điểm chưa phù hợp.

Đãi ngộ bằng CP là hình thức được sử dụng thông dụng trên quốc tế. Có 475 / 500 công ty trong top 500 công ty lớn nhất quốc tế vận dụng những chương trình đãi ngộ CP cho nhân viên cấp dưới. Hầu hết những nhân sự chủ chốt của những Tập đoàn lớn như Coca cola, Pepsi Yahoo, Apple, Microsoft, IBM …. đều được vận dụng hình thức đãi ngộ này. Chúng ta đã biết rằng Lương của CEO hãng máy tính HP chỉ là 1USD nhưng thu nhập hàng năm là 16 triệu USD hầu hết đến từ CP. Ngay như Steve Jobs – CEO của Apple trước đây cũng chỉ nhận lương tượng trưng là 1USD, nhưng thu nhập đến từ CP là 2 tỷ USD trong 6 năm. Như vậy, mục tiêu của đãi ngộ bằng CP trong những doanh nghiệp là nhằm mục đích lôi cuốn, giữ chân nhân viên cấp dưới giỏi, tạo động lực can đảm và mạnh mẽ và gắn quyền lợi của người lao động với những cổ đông .

Các chương trình đãi ngộ bằng Cổ phiếu

Đãi ngộ bằng cổ phiếu cho nhân viên có một số chương trình cơ bản như:
• Chương trình cổ phiếu thưởng (ESOP 1)
• Chương trình mua cổ phiếu ưu đãi (ESOP 2)
• Chương trình quyền chọn mua cổ phiếu (ESOP 3)

Các chương trình ESOP 1 và ESOP 2 được vận dụng khá phổ cập ở Nước Ta trong nhiều năm qua mặc dầu nội dung chương trình ở mỗi doanh nghiệp là khác nhau. Điểm chung của hai chương trình ESOP 1 và ESOP 2 là người lao động phải dùng tiền mặt ngay từ đầu để mua CP ; hoặc doanh nghiệp phải bỏ tiền mặt mua CP quỹ hay tạo lập quỹ CP từ doanh thu của doanh nghiệp để thưởng hoặc bán cho nhân viên cấp dưới. Đây chính là điểm hạn chế của 2 chương trình ESOP 1 và ESOP 2 trong toàn cảnh áp lực đè nén thiếu tiền mặt của cả doanh nghiệp và người lao động trong thời kỳ khủng hoảng cục bộ lúc bấy giờ .

Chương trình ESOP 3 có những ưu điểm khác biệt đó là đãi ngộ cho nhân viên mà không tạo áp lực về tiền măt cho cả doanh nghiệp và người lao động, hơn nữa nó gắn lợi ích của nhân viên với kết quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Bản chất của chương trình Quyền chọn mua cổ phiếu (ESOP3)

Chương trình Quyền chọn CP ( Employee Stock Option Program – ESOP / SO ) là một hình thức tiêu biểu vượt trội của chủ trương đãi ngộ bằng CP được vận dụng tại hầu hết ở những Tập đoàn lớn tại nhiều vương quốc như Mỹ, Anh, nước Australia, Canada … Do đặc thù của SO là những thành viên của chương trình được hưởng quyền lợi khi giá CP của doanh nghiệp tăng lên trong tương lai, trong khi họ không phải bỏ tiền mặt ra mua CP ngay từ đầu, nó gắn liền với tác dụng việc làm của mỗi nhân viên cấp dưới và tác dụng sản xuất kinh doanh thương mại của cả doanh nghiệp, cho nên vì thế mà tính tích cực của chương trình này đã được chứng minh và khẳng định thoáng đãng trong nhiều thập kỷ qua ở những Tập đoàn lớn trên quốc tế .

Bản chất của chương trình SO được hiểu đơn giản qua thí dụ: Ngày 05/01/2016 Doanh nghiệp (A) ký với nhân viên (B) một thỏa thuận cam kết phát hành cho B quyền được mua 1.000.000 cổ phiếu, chia đều ra trong vòng 5 năm với giá là X đồng/1 cổ phiếu và giá này không thay đổi trong suốt 5 năm của chương trình. Tại thời điểm từng năm, nếu B thấy giá cổ phiếu của A trên thị trường cao hơn giá thỏa thuận được quyền mua ban đầu thì bỏ tiền mặt ra thực hiện quyền mua và bán để hưởng chênh lệch. Nếu B kỳ vọng giá cổ phiếu của A có thể sẽ tiếp tục tăng cao trong những năm tới thì có thể để dành quyền đến 4 hoặc 5 năm mới thực hiện mua để hưởng lợi cao hơn. Trong trường hợp rủi ro giá cổ phiếu của A qua từng năm thấp hơn hoặc bằng so với thời điểm 05/01/2016 thì B không thực hiện quyền mua, trong trường hợp này cả B và A đều chẳng thiệt hại đồng nào. Như vậy với chương trình này cả người mua và người bán đều được hưởng lợi khi giá cổ phiếu tăng và không thiệt hai gì khi giá cổ phiếu giảm và không bao giờ phải lo lắng đến câu chuyện tiền mặt.

Để được hưởng quyền lợi thì cả A và B phải nỗ lực làm cho giá trị doanh nghiệp ngày càng tăng, do vậy A sẽ gắn số lượng quyền được triển khai của B theo từng năm với hiệu suất việc làm ( KPI ) của nhân viên cấp dưới, và B có động lực để thao tác tốt. Đây chính là đòn kích bẩy can đảm và mạnh mẽ giúp cho doanh nghiệp ngày càng tăng trưởng .
Ths. Nguyễn Đức Tú
( Còn tiếp Phần 2 : Nội dung cơ bản của chương trình đãi ngộ ESOP3 )

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup