Ghana – Wikipedia tiếng Việt

Ghana (tiếng Việt: Ga-na), tên chính thức là Cộng hòa Ghana (Republic of Ghana) là một quốc gia tại Tây Phi. Ghana có biên giới với Bờ Biển Ngà về phía tây, Burkina Faso về phía bắc, Togo về phía đông, còn về phía nam là vịnh Guinea. Thủ đô và cũng là thành phố lớn nhất của Ghana là Accra.

Người dân Ghana cho rằng lịch sử của họ bắt nguồn từ Vương quốc Ghana cổ xưa tồn tại từ thế kỷ VIII đến thế kỷ XIII tại phía tây châu Phi, nhưng đến khi vương quốc này sụp đổ thì cư dân của nó đã di cư xuống phía nam và lập nên những tiểu quốc Fante và đặc biệt là Vương quốc Ashante hùng mạnh. Những mối liên hệ về thương mại với người Bồ Đào Nha được thiết lập từ thế kỷ XV và đến năm 1874, Ghana trở thành một thuộc địa của Liên Hiệp Anh với tên gọi Bờ Biển Vàng (Gold Coast). Năm 1957, Ghana trở thành thuộc địa đầu tiên ở vùng Châu Phi hạ Sahara giành được độc lập.

Bờ Biển Vàng giành độc lập từ tay Vương quốc Anh vào năm 1957 và trở thành vương quốc độc lập tiên phong ở khu vực hạ Sahara. [ 6 ] [ 7 ] [ 8 ] Ghana được chọn làm tên mới cho vương quốc này để ghi nhớ Đế chế Ghana, đã từng trải dài khắp cả khu vực Tây Phi. Ghana là thành viên của Khu vực độc lập và hợp tác Nam Đại Tây Dương, Khối thịnh vượng chung, Cộng đồng Kinh tế Tây Phi, Liên minh châu Phi và là thành viên link của Cộng đồng Pháp ngữ. Ghana là nước có sản lượng cacao đứng thứ 2 quốc tế. Hồ nhân tạo lớn nhất quốc tế về diện tích quy hoạnh mặt phẳng Volta nằm ở vương quốc này. [ 9 ]

Từ nguyên học[sửa|sửa mã nguồn]

Ghana có nghĩa là “chiến binh của nhà vua” (ngự lâm quân) gắn liền với những vị vua thời trung đại của đế chế Ghana Tây Phi. Trước khi quốc gia Bờ Biển Vàng (Gold Coast) sáp nhập với Togoland thuộc Anh (British Togoland) vào ngày 6 tháng 3 năm 1957, Ghana trở thành tên pháp lý của quốc gia này. Tuy nhiên, sau khi tuyên bố hoàn toàn độc lập với vương quốc Anh, Ghana đã đổi tên thành Cộng hòa Ghana (Republic of Ghana).

Ghana là một nước có lịch sử vẻ vang truyền kiếp. Từ thế kỷ IV, đã sinh ra Vương quốc Sarakolle to lớn, chạy dài từ bờ biển Đại Tây Dương đến sông Niger. Thế kỷ XI, Vương quốc Ghana trở nên cực thịnh với nền nông nghiệp, thủ công bằng tay, kinh doanh tăng trưởng .Từ năm 1471, người Bồ Đào Nha thám hiểm và tò mò ra vùng bờ biển mà sau này có tên gọi là Gold Coast ( Côte de l’Or, Bờ biển Vàng ). Họ kiến thiết xây dựng pháo đài trang nghiêm Elmina và giữ độc quyền kinh doanh vàng trong khoảng chừng một thế kỉ rưỡi. Sau khi loại trừ người Bồ Đào Nha, người Hà Lan, người Anh và một số ít thương gia châu Âu phân loại quyền trấn áp và biến vùng này thành trung tâm mua và bán nô lệ .Từ năm 1826, người Anh triển khai một loạt những chiến dịch chống lại người bản xứ Ashanti ở sâu bên trong trong nước. Vùng duyên hải trở thành thuộc địa Anh ( 1874 ). Năm 1901, người Ashanti đầu hàng người Anh và chủ quyền lãnh thổ phía bắc trở thành xứ bảo lãnh. Vùng Togoland lân cận, thuộc địa cũ của Đức, thuộc quyền ủy trị của Anh từ năm 1922 .Năm 1957, Gold Coast là thuộc địa tiên phong ở châu Phi giành được độc lập và đổi tên thành Ghana. Nền cộng hòa sinh ra sau khi hiến pháp được trải qua ( năm 1960 ). Chủ nghĩa chuyên quyền của Tổng thống Kwame Nkrumah và sự suy thoái và khủng hoảng kinh tế tài chính trong nước dẫn đến cuộc thay máu chính quyền quân sự chiến lược năm 1966 .Từ đó, quốc gia rơi vào thực trạng không ổn định chính trị cho đến khi Jerry J. Rawlings lên nắm quyền năm 1981. Rawlings thực thi Phục hồi kinh tế tài chính và dân chủ. Được bầu làm Tổng thống năm 1992, Rawlings công bố hiến pháp mới và chấm hết chính sách quân sự chiến lược. Ứng cử viên trái chiều John Kufuor lên cầm quyền sau khi giành thắng lợi trong cuộc tuyển cử chiếc ghế Tổng thống năm 2000 .
Tòa án tối cao Ghana, ở Accra Quốc khánh lần thứ 50 của GhanaTheo Bảng xếp hạng Chỉ số thất bại của nhà nước năm 2009, Ghana đứng ở vị trí thứ 124 trên quốc tế và đứng áp chót trong số những nước châu Phi, trước Mauritius, dựa theo những số liệu từ năm 2006. [ 10 ] Ghana cũng xếp thứ 7 trong số 48 nước vùng hạ Sahara vào năm 2008 theo chỉ số Ibrahim, phản ánh sự thành công xuất sắc của những chủ trương chính phủ nước nhà so với dân chúng. [ 11 ]
Nền dân chủ nghị viện của Ghana được xác lập vào năm 1957, xen kẽ bởi những cơ quan chính phủ quân sự chiến lược và dân sự. Tháng 1 năm 1993, chính quyền sở tại quân đội đã dọn đường cho sự sinh ra của nền cộng hòa thứ 4 sau cuộc bầu cử nghị viện và tổng thống vào cuối năm 1992. Hiến pháp năm 1992 thiết lập cơ cấu tổ chức quyền lực tối cao gồm có tổng thống, nghị viện, nội những, hội đồng nhà nước và một mạng lưới hệ thống toà án độc lập. nhà nước được bầu trải qua đại trà phổ thông đầu phiếu, tuy nhiên cơ quan lập pháp của Ghana được cơ cấu tổ chức không theo tỉ lệ, 1 số ít tỉnh có dân số ít lại có số đại biểu nhiều hơn những tỉnh có dân số đồng hơn. [ 12 ]

Hệ thống tòa án nhân dân[sửa|sửa mã nguồn]

Hệ thống pháp lý dựa trên thông luật của Anh, tiền lệ án, và hiến pháp năm 1992. Hệ thống cấp bậc toà án gồm có Toà án tối cao Ghana, Toà án cấp phúc thẩm, và Tòa án tư pháp. Các thiết chế tư pháp ngoài toà án là những Toà án công cộng. Từ khi giành độc lập cho đến nền cộng hòa thứ 4, những Toà án đã và đang duy trì được tính độc lập tương đối. [ 12 ]
Các đảng phái chính trị được hoạt động giải trí hợp pháp từ giữa năm 1992 sau 10 năm bị gián đoạn. Nền cộng hòa thứ 4 Open rất nhiều đảng phái khác nhau, gồm có Đảng Đại hội vương quốc dân chủ ( đã giành thắng lợi trong cuộc bầu cử tổng thống và nghị viện vào những năm 1992, 1996 và 2008 ) và Đảng Những người ái quốc mới, đảng trái chiều đã giành thắng lợi trong những năm 2000 và 2004 ; Đảng Hội nghị quốc gia nhân dân và Đảng Hội nghị nhân dân, do Kwame Nkrumah sáng lập. [ 12 ]

Từ khi giành độc lập, Ghana luôn ủng hộ xu hướng không liên kết và chủ nghĩa Pan-Africanism gắn liền với tên tuổi của vị tổng thống đầu tiên, TS. Kwame Nkrumah. Ghana ưu tiên các quan hệ hợp tác quốc tế và khu vực về chính trị cũng như kinh tế, đồng thời cũng là một thành viên tích cực của Liên hợp quốc và Liên minh châu Phi.[cần dẫn nguồn]

Ghana thực thi đường lối đối ngoại đa dạng hoá, đa phương hoá, coi trọng quan hệ với Mỹ, Tây Âu, Nhật Bản để tranh thủ vốn, kỹ thuật. Ghana nhận được sự trợ giúp của Mỹ trong khuôn khổ chương trình ” giảng dạy những chuyên viên quân sự chiến lược quốc tế ” ( IMET ), chương trình ” trợ giúp trong việc giảng dạy triển khai những hoạt động giải trí chống khủng bố tại châu Phi ” ( ACOTA ) .Nhiều chính trị gia và nhà ngoại giao Ghana đang thao tác tại những tổ chức triển khai quốc tế, trong số đó phải kể đến cựu Tổng thư ký Liên hợp quốc Kofi Annan, thẩm phán Tòa án hình sự quốc tế Akua Kuenyehia và cựu tổng thống Jerry Rawlings, đang là quản trị của Cộng đồng kinh tế tài chính Tây Phi. [ 12 ]Ghana hiện là thành viên tích cực của nhiều tổ chức triển khai khu vực và quốc tế như : WTO, Phong trào không link ( NAM ), Liên minh châu Phi ( AU ), Cộng đồng Kinh tế Tây Phi ( ECOWAS ) .
Được vạn vật thiên nhiên khuyễn mãi thêm, Ghana có thu nhập đầu người cao gấp hai lần những vương quốc khác ở Tây Phi. Mặc dù vậy, Ghana vẫn có những cống phẩm khác từ thương mại và tương hỗ quốc tế như những hoạt động giải trí góp vốn đầu tư của những người có gốc gác Ghana ở quốc tế. Khoảng 28 % dân số sống dưới mức nghèo với $ 1.25 đô la Mĩ / ngày. Phần lớn trong số đó là những phụ nữ Ghana bị tác động ảnh hưởng bởi những nguyên do chính trị ở những khu vực bần hàn phía bắc của Ghana. [ 13 ] và theo Ngân hàng Thế giới, thu nhập trung bình theo đầu người phần đông đã không tăng gấp đôi trong 45 năm qua. [ 14 ] Từ thời thuộc địa đến hiện tại, Ghana được biết đến là một trong những nước sản xuất vàng nhiều nhất quốc tế. Những mẫu sản phẩm xuất khẩu khác như cacao, gỗ, điện, kim cương, bauxite, [ 15 ] và mangan là những nguồn thu ngoại tệ chính của Ghana, được trực tiếp điều khiển và tinh chỉnh và chỉ huy bởi Bộ Nông nghiệp thuộc tổng thống, đứng đầu là bà Antoinette Efua-Addo ( xem thêm thông tin tại www. Ghana-agricexport. com ). [ 16 ] Một mỏ dầu được cho là có khoảng chừng 3 tỷ thùng ( 480.000.000 m3 ) dầu nhẹ đã được phát hiện vào năm 2007. [ 17 ] Việc khai thác dầu mỏ vẫn đang diễn ra và số lượng dầu mỏ khai thác liên tục tăng lên. [ 18 ] Điều này được kì vọng sẽ là một nguồn thu khổng lồ cho kinh tế tài chính Ghana kể từ quý IV năm 2010 khi nước này chính thức tăng sản lượng dầu mỏkinh doanh dầu mỏ .
Đập thủy điện Akosombo được thiết kế xây dựng vào năm 1965 trên sông Volta phân phối điện năng cho cả Ghana và những nước láng giềng .Năm 2008, lực lượng lao động của Ghana có khoảng chừng 11,5 triệu người. [ 19 ] Kinh tế của Ghana hầu hết vẫn dựa vào nông nghiệp, chiếm tới 37,3 % GDP và cung ứng việc làm cho 56 % số người lao động, [ 19 ] phần đông trong số đó là những người sản xuất nhỏ. Tỉ trọng công nghiệp của Ghana vào năm 2007 chiếm 7,9 % GDP. [ 20 ]Những chủ trương không mấy hiệu suất cao của chính quyền sở tại quân sự chiến lược cũ và những cam kết giữ gìn tự do khu vực đã dẫn đến thực trạng lạm phát kinh tế thâm hụt kinh tế tài chính, sự sụt giá của đồng Cedi cũng như sự không hài lòng của công chúng với những giải pháp kém cỏi của cơ quan chính phủ Ghana. Mặc dầu vậy, Ghana vẫn là một trong những vương quốc không thay đổi về kinh tế tài chính nhất lục địa Đen .Tháng 7 năm 2007, Ngân hàng nhà nước Ghana quyết định hành động đổi khác đồng xu tiền đang sử dụng Cedi ( ¢ ) sang đồng Ghana Cedi ( GH ¢ ) để tái trấn áp tiền tệ trong nước. Tỷ giá của thu đổi là 1 Ghana Cedi cho 10,000 Cedi ( cũ ). Ngân hàng nhà nước Ghana đã thực thi những chiến dịch truyền thông online can đảm và mạnh mẽ nhằm mục đích thông tin cho người dân Ghana về chủ trương này .Đồng tiền mới, Ghana Cedi, đã dần đi vào không thay đổi và đến năm 2009 trung bình USD 1 USD = Gh ¢ 1.4 [ 19 ]. Thuế giá trị ngày càng tăng ( Hóa Đơn đỏ VAT ) cũng được vận dụng ở Ghana mở màn từ năm 1989 với một mức tỉ lệ vận dụng chung cho tổng thể ( những loại sản phẩm & hàng hóa hoặc cá thể ). Bắt đầu từ tháng 9 năm 2007, chính sách thuế được chia thành nhiều mức tỉ lệ khác nhau .

Năm 1998, mức thuế VAT ở Ghana là 10% và được điều chỉnh thành 12.5% vào năm 2000. Tuy nhiên với việc thông qua luật 734 năm 2007, mô hình VAT 3% đối với khu vực bán lẻ bắt đầu được triển khai. Mô hình này chỉ cho phép người bán lẻ các mặt hàng chịu thuế (được quy định theo luật 546) tính thêm tối đa 3% giá trị của mặt hàng được bán so với kê khai. Mục đích của luật này nhằm đơn giản hóa hệ thống thuế và gia tăng sự ủng hộ của người dân.[cần dẫn nguồn]

Từ giữa tháng 12 năm 2010, ngành sản xuất dầu khí tại Ghana đã khởi đầu hoạt động giải trí và được kỳ vọng sẽ thôi thúc tăng trưởng kinh tế tài chính ( mỏ dầu ngoài khơi Jubilee có trữ lượng lên tới 3 tỷ thùng ). [ 21 ]

Vùng và khu hành chính[sửa|sửa mã nguồn]

Regions of GhanaGhana được phân loại thành 10 khu vực hành chính và 138 Q., huyện, mỗi huyện hội đồng riêng của mình. Dưới huyện là những mô hình hội đồng, gồm có 58 thị xã, khu vực hội đồng, hội đồng khu, 108, và 626 hội đồng khu vực. Các khu vực hành chính gồm có :

Dân số của những thành phố lớn[sửa|sửa mã nguồn]

Vườn bách thảo Aburi Bãi biển ở Ghana Voi ở rừng vương quốc MoleGhana nằm trong khu vực Vịnh Ghana, rất gần với đường xích đạo nên có một khí hậu ấm cúng. Diện tích của Ghana trải dài trên một khu vực rộng 238500 km2. phía đông giáp Togo, phía tây giáp Bờ Biển Ngà, phía bắc giáp Burkina Faso và còn phía nam giáp Vịnh Ghana ( Đại Tây Dương ). Kinh tuyến Greenwich chạy dọc theo vương quốc này, đúng chuẩn là ở thành phố công nghiệp Tema. Về mặt địa lý, Ghana là vương quốc gần với ” TT ” của quốc tế nhất. Mặc dù trên trong thực tiễn, điểm TT thật sự ( 0 °, 0 ° ) nằm trên Vịnh Ghana ( Đại Tây Dương ), cách Accra của Ghana khoảng chừng 614 km về phía nam. [ 22 ]Ghana được bao trùm bởi những đồng bằng, đồi núi thấp và 1 số ít sông ngòi. Ghana hoàn toàn có thể được chia thành 5 khu vực địa hình khác nhau. Đường bờ biển thấp với những bãi cát xoay lưng về phía đồng bằng và những rừng cây nhỏ, đồng thời bị chia cắt bởi những sông và suối. Trong khi đó, phía bắc của Ghana điển hình nổi bật bởi những cao nguyên. Tây Nam và Nam Ghana có được núi rừng bao trùm, trong đó có vùng núi Ashanti, cao nguyên Kwahu và Akuapim-Togo chạy dọc sườn đông của quốc gia .Lưu vực sông Volta chiếm một diện tích quy hoạnh lớn khu vực TT của Ghana. Điểm cao nhất của Ghana là đỉnh núi Afadjato .Ghana có khí hậu nhiệt đới gió mùa. Dải bờ biển phía đông ấm và khô ; khu vực tây nam nóng và khí ẩm, trong khi phía bắc lại nóng và khô. Hồ Volta, hồ tự tạo lớn nhất quốc tế, bao trùm một tỉ lệ không nhỏ phần đất phía đông của Ghana, là nguồn nước chính cho nhiều con sông khác như Oti hoặc Afram .Khí hậu ở Ghana chia thành 2 mùa chính : mùa mưa và mùa khô. phía bắc Ghana mùa mưa khởi đầu từ tháng 3 cho đến tháng 11, trong khi ở phía nam, gồm có cả TP. hà Nội Accra, mùa mưa thường khởi đầu từ tháng 4 cho đến trung tuần tháng 11. phía nam của Ghana gồm có những rừng cây nhiệt đới gió mùa và rụng lá lớn. Ngoài ra khu vực này còn có những rừng cọ dầu và ngập mặn khác .

Dân số Ghana vào khoảng 24 triệu người bao gồm hơn 100 nhóm dân tộc khác nhau. Tuy vậy, ở Ghana không có những xung đột dân tộc gay gắt có thể dẫn đến nội chiến như ở nhiều nước châu Phi khác.[23] Ngôn ngữ chính thức ở Ghana là tiếng Anh tuy nhiên hầu hết người dân Ghana đều biết ít nhất một thổ ngữ.

Nhóm dân tộc bản địa chính ở Ghana là người Akan, trong đó có người Fante, Akyem, Ashanti, Kwahu, Akuapem, Nzema, Bono, Akwamu, Ahanta and others ) 49.3 %, Mole – Dagbon 15.2 %, Ewe 11.7 %, Ga – Dangme ( comprising of the Ga, Adangbe, Ada, Krobo and others ) 7.3 %, Guan 4 %, Gurma 3.6 %, Gurunsi 2.6 %, Mande – Busanga 1 %, other tribes 1.4 %, other ( Hausa, Zabarema, Fulani ) 1.8 % ( 2000 census ) .Theo CIA World Factbook, những nhóm tôn giáo ở Ghana gồm có : Thiên chúa giáo 68.8 %, Hồi giáo 15.9 %, tín ngưỡng truyền thống lịch sử của người Phi 8.5 % [ 24 ] [ 25 ] .
Ở Ghana có 47 thổ ngữ. Tiếng Anh là ngôn từ chính thức của Ghana trong thương mại cũng như hành chính. Tiếng Anh cũng là ngôn từ tiêu chuẩn để giảng dạy ở những cấp giáo dục. Ngôn ngữ địa phương của Ghana được chia thành hai nhóm nhỏ thuộc nhóm ngôn từ Niger – Congo .

Văn hóa và con người[sửa|sửa mã nguồn]

Ghana là một vương quốc phong phú về thành phần dân tộc bản địa. Do đó, văn hóa truyền thống của Ghana là sự trộn lẫn của tổng thể những nền văn hóa truyền thống của mọi nhóm dân tộc bản địa của vương quốc này : người Ashanti, người Fante, người Kwahu, người Ga, người Ewe, người Mamprusi, người Dagomba và những nhóm dân tộc thiểu số khác. Sự phong phú văn hóa truyền thống này biểu lộ rất rõ trong cách ăn, cách mặc và nghệ thuật và thẩm mỹ của người dân Ghana. Một số nghi lễ đặc trưng của văn hóa truyền thống Ghana cho đến hiện tại vẫn còn rất thông dụng ở vương quốc này như lễ sinh con, lễ trưởng thành, kết hôn và ma chay .
Ở Ghana, bóng đá là môn thể thao phổ cập và được yêu quý nhất. Đội tuyển bóng đá vương quốc Ghana thường được gọi là ” Những ngôi sao 5 cánh đen “. Ngày 16 tháng 10 năm 2009, đội tuyển bóng đá U-20 Ghana đã trở thành đội tuyển vương quốc tiên phong của châu Phi đoạt ngôi vô địch U-20 quốc tế sau thắng lợi ở loạt sút luân lưu 11 m với Brasil .Ghana cũng là vương quốc tiên phong của châu Phi giành thắng lợi ở vòng chung kết World Cup 2010 diễn ra tại chính lục địa này sau khi vượt mặt Serbia với tỉ số 1-0. Ghana cũng chính là đội tuyển vương quốc châu Phi duy nhất lọt vòng vòng knock-out của giải đấu này và đội bóng thứ 3 châu Phi góp mặt tại vòng tứ kết World Cup ( sau Cameroon 1990 và Senegal 2002 ) .
Nhà thờ Wesley Methodist, Kumasi

Tôn giáo tại Ghana ( 2010 )

 Cơ đốc giáo (71.2%)

 Hồi giáo (17.6%)

 Tín ngưỡng truyền thống (5.2%)

 Không tôn giáo (5.3%)

 Khác (0.8%)

Kitô giáo là tôn giáo lớn nhất của quốc gia, và chiếm lợi thế ở phía nam Ghana và những bộ phận của miền Bắc Ghana, trong khi Hồi giáo phổ cập thoáng đãng hơn trong những bộ phận của khu vực phía Bắc. Kitô giáo được theo bởi 71.2 % dân số, theo tìm hiểu dân số năm 2010. [ 26 ] Kitô giáo đã được trình làng bởi người châu Âu trên bờ biển của Ghana trong thế kỷ XIV, và từ từ người dân nước này đã tin theo tôn giáo mới. [ 27 ]Hồi giáo là đức tin của 17.6 % dân số. [ 26 ] Nó được truyền bá đến phía Bắc Ghana trong thế kỷ XV. [ 28 ] Kitô giáo và Hồi giáo ở Ghana chung sống độc lập với nhau .Điều tra dân số năm 2010 cho biết 5.3 % dân số Ghana công bố không có tôn giáo, tôn giáo truyền thống lịch sử được thực thi bởi 5.2 % dân số, theo tìm hiểu dân số năm 2010. Ấn Độ giáo cũng xuất hiện ở vương quốc này với một Tu viện do giáo sĩ Swami Ghananand Saraswati quản lý và điều hành. [ 29 ] Đạo giáo và Phật giáo cũng đã Open ở Ghana do người Trung Quốc mang đến. [ 30 ]

Xếp hạng quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]

1. ^Trần, Văn Bình (2001). Giáo trình Lịch sử quan hệ quốc tế. Hà Nội: Học viện quan hệ quốc tế. tr. 265.

   Xem thêm: Bản đồ Thế Giới 3D Khổ Lớn Full HD mới nhất năm 2022

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Chính phủ

Thông tin chung

Thể thao

Source: https://vh2.com.vn
Category : Trái Đất