Em hay trình bấy chính sách khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp

Hướng dẫn trả lời câu hỏi Lịch sử 8, bài 29: Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến về kinh tế, xã hội ở Việt Nam.

Bùi Thị Trang

2017-12-13T11:19:52+07:00

2017 – 12-13 T11 : 19 : 52 + 07 : 00
Hướng dẫn vấn đáp thắc mắc Lịch sử 8, bài 29 : Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến về kinh tế tài chính, xã hội ở Nước Ta .

/ themes / cafe / images / no_image. gif

Bài Kiểm Tra

https://baikiemtra.com/uploads/bai-kiem-tra-logo.png

Thứ tư – 13/12/2017 11 : 19

• In ra

Hướng dẫn trả lời câu hỏi Lịch sử 8, bài 29: Chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp và những chuyển biến về kinh tế, xã hội ở Việt Nam.

I. Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp (1897 – 1914).

1. Tổ chức bộ máy nhà nước.

Câu hỏi. Bộ máy cai trị của thực dân Pháp ở Việt Nam được tổ chức như thế nào?

– Thực dân Pháp thành lập Liên bang Đông Dương bao gồm Việt Nam, Cam- pu-chia, Lào, đứng đầu là viên Toàn quyền người Pháp.

– Riêng Việt Nam bị chia thành ba xứ với ba chế độ cai trị khác nhau:

+ Bắc Kì là xứ nửa bảo hộ.

+ Trung Kì theo chế độ bảo hộ.

+ Nam Kì theo chế độ thuộc địa.

+ Mỗi xứ gồm nhiều tỉnh; đứng đầu xứ và tỉnh là các viên quan người Pháp. Dưới tỉnh là huyện, phủ, châu. Đơn vị cơ sở của tổ chức hành chính ở Việt Nam vẫn là làng, xã do các chức dịch địa phương cai quản.

Câu hỏi. Tổ chức bộ máy nhà nước Việt Nam cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX có đặc điểm gì?

Toàn bộ hệ thống tổ chức bộ máy Nhà nước Việt Nam từ chính quyền cơ sở đến trung ương vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đều do thực dân Pháp điều hành và chi phối.

Câu hỏi. Vẽ sơ đồ tổ chức bộ máy Nhà nước Việt Nam đầu thế kỉ XX và rút ra nhện xét về hệ thống chính quyền của Pháp:

Nhận xét:

Bộ máy cai trị tổ chức chặt chẽ, với tay xuống tận nông thôn.
Kết hợp giữa Nhà nước thực dân và quan lại phong kiến.

2. Chính sách kinh tế.

Câu hỏi. Tại sao mãi đến đầu thế kỉ XX, thực dân Pháp mới tiến hành khai thác Việt Nam một cách quy mô?

Đến đầu thế kỉ XX, thực dân Pháp mới dập tắt được các cuộc khởi nghĩa, căn bản hoàn thành công cuộc bình định Việt Nam bằng quân sự và đặt xong bộ máy thống trị ở Việt Nam.

Câu hỏi. Nêu chính sách của thực dân Pháp trong các ngành nông nghiệp, công, thương nghiệp, giao thông vận tải và tài chính. Em có nhận xét gì về nền kinh tế Việt Nam đầu thế kỉ XX?

+ Kinh tế:

– Nông nghiệp: Cướp đoạt ruộng đất của nông dân.

– Công nghiệp: Khai thác mỏ, xuất khẩu kiếm lời.

– Thương nghiệp: Độc chiếm thị trường mua bán hàng hóa, nguyên liệu, thu thuế.

– Giao thông vận tải: Xây dựng đường sá, cầu cống, bến cảng, đường dây điện thoại vừa để vươn tới các vùng nguyên liệu, vừa để đàn áp các cuộc nổi dậy của nhân dân.

– Tài chính: Đánh thuế nặng để giữ độc quyền thị trường Việt Nam, hàng hóa Pháp nhập vào đánh thuế nhẹ hoặc được miễn thuế, hàng hoá nước ngoài nhập vào Việt Nam đánh thuế cao.

* Nhận xét: Nền kinh tế Việt Nam đầu thế kỉ XX đã có nhiều biến đổi. Những yếu tố tích cực và tiêu cực đan xen nhau do chính sách nô dịch thuộc địa của thực dân Pháp => Nền kinh tế Việt Nam cơ bản vẫn là nền sản xuất nhỏ, lạc hậu, phụ thuộc.

Câu hỏi. Các chính sách trên của Pháp nhằm mục đích gì?

– Vơ vét sức người, sức của của nhân dân ta làm giàu cho Pháp.

– Cướp đoạt ruộng đất để lập đồn điền trồng lúa, phát canh thu tô kiếm nhiều lời.

– Khai mỏ và mở một số nhà máy chế biến để vơ vét tài nguyên phong phú của Việt Nam, làm giàu cho nước Pháp.

– Tăng thuế cũ và đặt nhiều thứ thuế mới nhằm ăn cướp tiền bạc của nhân dân ta.

– Cưỡng đoạt sức lao động của nhân dân ta bằng cách bắt đi phu mở đường, đào sông, xây cầu, làm đường sắt để phục vụ việc khai thác thuộc địa và bóc lột của chúng.

Câu hỏi. Tác hại của chính sách khai thác của thực dân Pháp đối với kinh tế Việt Nam như thế nào?

– Tài nguyên thiên nhiên bị bóc lột cùng kiệt.

– Nông nghiệp dẫm chân tại chỗ.

– Công nghiệp phát triển nhỏ giọt, thiếu hẳn công nghiệp nặng.

=> Nền kinh tế Việt Nam cơ bản là nền sản xuất nhỏ, lạc hậu, phụ thuộc vào kinh tế Pháp.
– Đời sống nhân dân, đặc biệt là công nhân và nông dân, cực khổ và bị bần cùng hóa.

3. Chính sách văn hóa, giáo dục.

Câu hỏi. Chính sách văn hóa, giáo dục của Pháp có đúng là để khai hoá văn minh cho người Việt Nam hay không?

Không đúng. Đường lối của Pháp là hạn chế phát triển giáo dục ở thuộc địa; Pháp duy trì nền giáo dục Hán học, lợi dụng hệ tu tường phong kiến và tri thức cựu học để phục vụ chế độ mới.

Số trường học chỉ được mở một cách dè dặt, số trẻ được đến trường rất ít, càng ở các lớp cao, số học sinh càng giảm dần.

Ý đồ của Pháp là:

+ Thông qua giáo dục nô dịch, thực dân Pháp muốn tạo ra một lớp người chỉ biết phục tùng
+ Triệt để sử dụng phong kiến Nam triều, dùng người Việt trị người Việt.
+ Kim hãm nhân dân ta trong vòng ngu dốt để dễ bề cai trị.

Câu hỏi. Hệ thống giảo dục, thi cử của Pháp đầu thế kỉ XX có gì khác so với thời phong kiến?

Đến năm 1914, Pháp vẫn duy trì chế độ giáo dục của thời phong kiến, song trong một số kì thi có thêm môn tiếng Pháp.

=> Hệ thống giáo dục phổ thông được chia làm ba bậc:
– Bắc Âu học (học chữ Hán và Quốc ngữ);
– Bậc Tiểu học (học chữ Hán, Quốc ngữ, chữ Pháp là môn tự nguyện);
– Bậc Trung học (học chữ Hán, Quốc ngữ và chữ Pháp là bắt buộc).

Câu hỏi. Ảnh hưởng của chính sách văn hóa, giáo dục của Pháp đối với Việt Nam?

Đưa nền văn hóa phương Tây vào Việt Nam, tạo ra một tầng lớp thượng lưu, trí thức mới, nhưng chỉ phục vụ cho công cuộc khai thác, bóc lột của thực dân Pháp, còn nhân dân ta thì vẫn bị kìm hãm trong vòng ngu dốt, lạc hậu.

II. Những chuyển biến của xã hội Việt Nam.

1. Các vùng nông thôn.

Câu hỏi. Chính sách khai thác, bóc lột của thực dân Pháp đã làm cho xã hội Việt Nam có những biến đổi giai cấp địa chủ phong kiến và nông dân thay đổi như thế nào?

+ Địa chủ phong kiến:
– Đã đầu hàng, làm tay sai cho thực dân Pháp, số lượng ngày càng tăng thêm.
– Địa vị kinh tế được tăng cường, nắm trong tay nhiều ruộng đất, nắm chính quyền ở các địa phương.
– Một bộ phận cấu kết với đế quốc để áp bức, bóc lột nhân dân. Một số địa chủ vừa và nhỏ có tinh thần yêu nước.

+ Nông dân:
– Chiếm số lượng đông đảo, bị tước đoạt ruộng đất, bị bần cùng hóa, bị phá sản, có người phải bỏ làng quê đi làm thuê. Cuộc sống của họ cực khổ trăm bề.
– Có tinh thần yêu nước và hăng hái tham gia cuộc đấu tranh chống đế quốc, phong kiến.

2. Đô thị phát triển, sự xuất hiện các giai cấp tầng lớp mới.

Câu hỏi. Vì sao đến đầu thế kỉ XX, đô thị Việt Nam ra đời và phát triển nhanh chóng?

Kết quả của việc đẩy mạnh công cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp.

Câu hỏi. Cuối thế kỉ XIX, các đô thị Việt Nam phát triển như thế nào?

Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, các đô thị Việt Nam xuất hiện ngày càng nhiều, ngoài những đô thị như Sài Gòn – Chợ Lớn, Hà Nội, Hải Phòng, còn có Nam Định, Hòn Gai, Huế, Đà Nẵng, Quy Nhơn, Biên Hòa, Mĩ Tho.

Câu hỏi. Cùng với sự phát triển của đô thị, có các giai cấp và tầng lớp mới nào xuất hiện?

Cùng với sự phát triển của đô thị, trong xã hội đã xuất hiện tầng lớp tư sản, tiểu tư sản thành thị và giai cấp công nhân.

Câu hỏi. Thái độ của từng tầng lớp, từng giai cấp đối với phong trào giải phóng dân tộc như thế nào? Vì sao họ có thái độ như vậy?

– Tầng lớp tư sản: Đa số là các chủ hãng buôn bán, ngoài ra có một số là thầu khoán, chủ xí nghiệp, chủ xưởng thủ công, họ bị chính quyền thực dân kìm hãm, tư bản pháp chén ép. Tiềm lực kinh tế của họ yếu ớt, nên chỉ muốn có điều kiện làm ăn, buôn bán dễ dàng, chưa có ý thức tham gia vào phong trào cách mạng giải phóng dân tộc đầu thế kỉ XX.

– Tầng lớp tiểu tư sản: Xuất thân từ các chủ xưởng thủ công nhỏ, những viên chức cấp thấp như thông ngôn, nhà giáo, thư kí, kế toán… Cuộc sống của họ rất bấp bênh và do có ý thức dân tộc nên họ tích cục tham gia vào cuộc vận động cứu nước đầu thế kỉ XX.

– Tầng lớp công nhân: Phần lớn xuất thân từ nông thôn, không có ruộng đất phải bỏ làng ra các nhà máy, hầm mỏ, đồn điền làm thuê. Họ bị thực dân phong kiến và tư sản bóc lột nên sớm có tinh thần đấu tranh mạnh mẽ chống lại bọn địa chủ, đòi cải thiện điều kiện làm việc, tăng lương, giảm giờ làm.

Câu hỏi. Tầng lớp nào trở thành lực lượng đi đầu trong đấu tranh cách mạng ở nước ta đầu thế kỉ XX?

Những trí thức Nho học tiến bộ Việt Nam là lực lượng đi đầu trong cuộc vận động cứu nước theo con đường dân chủ tư sản vì họ có lòng yêu nước nồng nàn và có sự hiểu biết sâu rộng.

Câu hỏi. Lập bảng thống kê về tình hình các giai cấp, tầng lớp trong xã hội Việt Nam cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX.
– Thực dân Pháp xây dựng Liên bang Đông Dương gồm có Nước Ta, Cam – pu-chia, Lào, đứng đầu là viên Toàn quyền người Pháp. – Riêng Nước Ta bị chia thành ba xứ với ba chính sách quản lý khác nhau : + Bắc Kì là xứ nửa bảo lãnh. + Trung Kì theo chính sách bảo lãnh. + Nam Kì theo chính sách thuộc địa. + Mỗi xứ gồm nhiều tỉnh ; đứng đầu xứ và tỉnh là những viên quan người Pháp. Dưới tỉnh là huyện, phủ, châu. Đơn vị cơ sở của tổ chức triển khai hành chính ở Nước Ta vẫn là làng, xã do những chức dịch địa phương quản lý. Toàn bộ mạng lưới hệ thống tổ chức triển khai cỗ máy Nhà nước Nước Ta từ chính quyền sở tại cơ sở đến TW vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX đều do thực dân Pháp quản lý và điều hành và chi phối. Bộ máy quản lý tổ chức triển khai ngặt nghèo, với tay xuống tận nông thôn. Kết hợp giữa Nhà nước thực dân và quan lại phong kiến. Đến đầu thế kỉ XX, thực dân Pháp mới dập tắt được những cuộc khởi nghĩa, cơ bản triển khai xong công cuộc bình định Việt Nam bằng quân sự chiến lược và đặt xong cỗ máy thống trị ở Nước Ta. + Kinh tế : – Nông nghiệp : Cướp đoạt ruộng đất của nông dân. – Công nghiệp : Khai thác mỏ, xuất khẩu kiếm lời. – Thương nghiệp : Độc chiếm thị trường mua và bán sản phẩm & hàng hóa, nguyên vật liệu, thu thuế. – Giao thông vận tải đường bộ : Xây dựng đường sá, cầu và cống, bến cảng, đường dây điện thoại cảm ứng vừa để vươn tới những vùng nguyên vật liệu, vừa để đàn áp những cuộc nổi dậy của nhân dân. – Tài chính : Đánh thuế nặng để giữ độc quyền thị trường Nước Ta, sản phẩm & hàng hóa Pháp nhập vào đánh thuế nhẹ hoặc được miễn thuế, hàng hoá quốc tế nhập vào Nước Ta đánh thuế cao. Nền kinh tế tài chính Nước Ta đầu thế kỉ XX đã có nhiều đổi khác. Những yếu tố tích cực và xấu đi xen kẽ nhau do chính sách nô dịch thuộc địa của thực dân Pháp => Nền kinh tế tài chính Nước Ta cơ bản vẫn là nền sản xuất nhỏ, lỗi thời, nhờ vào. – Vơ vét sức người, sức của của nhân dân ta làm giàu cho Pháp. – Cướp đoạt ruộng đất để lập đồn điền trồng lúa, phát canh thu tô kiếm nhiều lời. – Khai mỏ và mở 1 số ít xí nghiệp sản xuất chế biến để vơ vét tài nguyên đa dạng và phong phú của Nước Ta, làm giàu cho nước Pháp. – Tăng thuế cũ và đặt nhiều thứ thuế mới nhằm mục đích ăn cướp tài lộc của nhân dân ta. – Cưỡng đoạt sức lao động của nhân dân ta bằng cách bắt đi phu mở đường, đào sông, xây cầu, làm đường tàu để ship hàng việc khai thác thuộc địa và bóc lột của chúng. – Tài nguyên vạn vật thiên nhiên bị bóc lột cùng kiệt. – Nông nghiệp dẫm chân tại chỗ. – Công nghiệp tăng trưởng nhỏ giọt, thiếu hẳn công nghiệp nặng. => Nền kinh tế tài chính Nước Ta cơ bản là nền sản xuất nhỏ, lỗi thời, nhờ vào vào kinh tế tài chính Pháp. – Đời sống nhân dân, đặc biệt quan trọng là công nhân và nông dân, cực khổ và bị bần cùng hóa. Không đúng. Đường lối của Pháp là hạn chế tăng trưởng giáo dục ở thuộc địa ; Pháp duy trì nền giáo dục Hán học, tận dụng hệ tu tường phong kiến và tri thức cựu học để Giao hàng chính sách mới. Số trường học chỉ được mở một cách dè dặt, số trẻ được đến trường rất ít, càng ở những lớp cao, số học viên càng giảm dần. Ý đồ của Pháp là : + Thông qua giáo dục nô dịch, thực dân Pháp muốn tạo ra một lớp người chỉ biết phục tùng + Triệt để sử dụng phong kiến Nam triều, dùng người Việt trị người Việt. + Kim hãm nhân dân ta trong vòng ngu dốt để dễ bề quản lý. Đến năm 1914, Pháp vẫn duy trì chính sách giáo dục của thời phong kiến, tuy nhiên trong 1 số ít kì thi có thêm môn tiếng Pháp. => Hệ thống giáo dục phổ thông được chia làm ba bậc : – Bắc Âu học ( học chữ Hán và Quốc ngữ ) ; – Bậc Tiểu học ( học chữ Hán, Quốc ngữ, chữ Pháp là môn tự nguyện ) ; – Bậc Trung học ( học chữ Hán, Quốc ngữ và chữ Pháp là bắt buộc ). Đưa nền văn hóa truyền thống phương Tây vào Nước Ta, tạo ra một những tầng lớp thượng lưu, tri thức mới, nhưng chỉ Giao hàng cho công cuộc khai thác, bóc lột của thực dân Pháp, còn nhân dân ta thì vẫn bị ngưng trệ trong vòng ngu dốt, lỗi thời. + Địa chủ phong kiến : – Đã đầu hàng, làm tay sai cho thực dân Pháp, số lượng ngày càng tăng thêm. – Địa vị kinh tế tài chính được tăng cường, nắm trong tay nhiều ruộng đất, nắm chính quyền sở tại ở những địa phương. – Một bộ phận cấu kết với đế quốc để áp bức, bóc lột nhân dân. Một số địa chủ vừa và nhỏ có niềm tin yêu nước. + Nông dân : – Chiếm số lượng phần đông, bị tước đoạt ruộng đất, bị bần cùng hóa, bị phá sản, có người phải bỏ làng quê đi làm thuê. Cuộc sống của họ cực khổ trăm bề. – Có ý thức yêu nước và nhiệt huyết tham gia cuộc đấu tranh chống đế quốc, phong kiến. Kết quả của việc tăng nhanh công cuộc khai thác thuộc địa của thực dân Pháp. Cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX, những đô thị Nước Ta Open ngày càng nhiều, ngoài những đô thị như TP HCM – Chợ Lớn, Thành Phố Hà Nội, Hải Phòng Đất Cảng, còn có Tỉnh Nam Định, Hòn Gai, Huế, TP. Đà Nẵng, Quy Nhơn, Biên Hòa, Mĩ Tho. Cùng với sự tăng trưởng của đô thị, trong xã hội đã Open những tầng lớp tư sản, tiểu tư sản thành thị và giai cấp công nhân. – Tầng lớp tư sản : Đa số là những chủ hãng kinh doanh, ngoài những có một số ít là thầu khoán, chủ nhà máy sản xuất, chủ xưởng thủ công bằng tay, họ bị chính quyền sở tại thực dân ngưng trệ, tư bản pháp chén ép. Tiềm lực kinh tế tài chính của họ yếu ớt, nên chỉ muốn có điều kiện kèm theo làm ăn, kinh doanh thuận tiện, chưa có ý thức tham gia vào trào lưu cách mạng giải phóng dân tộc bản địa đầu thế kỉ XX. – Tầng lớp tiểu tư sản : Xuất thân từ những chủ xưởng bằng tay thủ công nhỏ, những viên chức cấp thấp như thông ngôn, nhà giáo, thư kí, kế toán … Cuộc sống của họ rất bấp bênh và do có ý thức dân tộc bản địa nên họ tích cục tham gia vào cuộc hoạt động cứu nước đầu thế kỉ XX. – Tầng lớp công nhân : Phần lớn xuất thân từ nông thôn, không có ruộng đất phải bỏ làng ra những nhà máy sản xuất, hầm mỏ, đồn điền làm thuê. Họ bị thực dân phong kiến và tư sản bóc lột nên sớm có niềm tin đấu tranh can đảm và mạnh mẽ chống lại bọn địa chủ, đòi cải tổ điều kiện kèm theo thao tác, tăng lương, giảm giờ làm. Những tri thức Nho học văn minh Nước Ta là lực lượng đi đầu trong cuộc hoạt động cứu nước theo con đường dân chủ tư sản vì họ có lòng yêu nước nồng nàn và có sự hiểu biết sâu rộng .

3. Xu hướng mới trong cuộc vận động giải phóng dân tộc.

Câu hỏi. Những nét chính trong cuộc đấu tranh của nhân dân ta cuối thế kỉ XIX?

Phong trào đấu tranh nổ ra mạnh mẽ, được đông đảo nhân dân tham gia, nhưng đều thất bại.

Câu hỏi. Tư tưởng nào có ảnh hưởng đến Việt Nam lúc đó?

Tư tưởng dân chủ tư sản châu Âu, tư tưởng muốn noi theo gương Nhật Bản.

Câu hỏi. Vì sao đầu thế kỉ XX, ở nước ta xuất hiện xu hướng cứu nước mới?

Đầu thế kỉ XX, cuộc vận động cứu nước ở nước ta đã đi theo con đường dân chủ tư sản là vì xã hội Việt Nam lúc này cỏ thể tiếp nhận được xu hướng mới (do xã hội đã có cơ sở và giai cấp mới). Hiện tượng này khác với tình hình Việt Nam nửa cuối thế kỉ XIX, khi các tư tưởng cải cách tiến bộ đã không thực hiện được do chưa có cơ sở kinh tế và xã hội.

Câu hỏi. Tại sao các nhà yêu nước lúc bấy giờ muốn noi theo con đường của Nhật Bản?

Nhật Bản là một nước ở châu Á, có điều kiện tự nhiên và xã hội gần giống Việt Nam. Đầu thế kỉ XX, Nhật Bản nhờ có duy tân và con đường tư bản chủ nghĩa
mà trở nên giàu mạnh nên đã kích thích nhiều người yêu nước Việt Nam muốn đi theo con đường của họ.

Câu hỏi. So sánh một sổ điểm cơ bản về xu hướng cứu nước cuối thế kỉ XIX và xu hướng cứu nước đầu thế kỉ XX theo các nội dung sau đây:

© Bản quyền thuộc vềBài kiểm tra. Ghi rõ nguồn Bài kiểm tra.com khi sao chép nội dung này .