Doanh nghiệp nhà nước là gì? Khái niệm, đặc điểm, phân loại?

Khái niệm doanh nghiệp nhà nước là gì ? Đặc điểm của doanh nghiệp nhà nước ? Phân loại doanh nghiệp nhà nước ?

Nói đến Doanh nghiệp Nhà nước thì hoàn toàn có thể hiểu ngày rằng đây là mô hình doanh nghiệp có vốn góp vốn đầu tư của Nhà nước theo như lao lý của pháp lý hiện hành. Trong thời đại kinh tế tài chính đang ngày càng tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ ở nước ta nên sự sinh ra và tăng trưởng của những quy mô kinh doanh thương mại là doanh nghiệp tư nhân, có phần vốn góp do những cá nhan đông ý góp vốn vào công ty. Doanh nghiệp Nhà nước thường là những ngành kinh doanh thương mại chủ chốt của quốc gia như : dầu khí, viễn thông, điện lực, xăng dầu, hàng không, …. Vậy, pháp lý doanh nghiệp hiện hành đã có pháp luật về khái niệm doanh nghiệp nhà nước là gì ? Đặc điểm và phân loại doanh nghiệp nhà nước có nội dung thế nào ?

Luật sư tư vấn luật qua điện thoại trực tuyến miễn phí: 1900.6568

Cơ sở pháp lý:

– Luật Doanh nghiệp năm 2020

1. Khái niệm doanh nghiệp nhà nước là gì?

Ngoài Việt nam thì trên quốc tế cũng có rất nhiều vương quốc pháp luật về mô hình Doanh nghiệp nhà nước, chính vì thế mà pháp luật về khái niệm của doanh nghiệp nhà nước cũng được mỗi vương quốc hiểu theo cách khác nhau. Trong đó, phải kể đến tiên phong là việc định nghĩa doanh nghiệp nhà nước của Liên hợp quốc định nghĩa là : “ xí nghiệp sản xuất quốc doanh là những xí nghiệp sản xuất do nhà nước nắm hàng loạt hoặc một phần chiếm hữu và nhà nước trấn áp tới một mức độ nhất định quả trình ra quyết định hành động của xí nghiệp sản xuất ’ ’. Từ định nghĩa này hoàn toàn có thể thấy rằng việc Liên hợp quốc rất chú trọng đến yếu tố chiếm hữu và quyền trấn áp của nhà nước trong doanh nghiệp nhà nước. Song song với đó thì theo như lao lý của Ngân hàng quốc tế về định nghĩa của Doanh nghiệp Nhà nước lại cho rằng : “ Doanh nghiệp nhà nước là những thực thể kinh tế tài chính thuộc chiếm hữu hay thuộc quyền trấn áp của chinh phủ mà phần đông thu nhập của họ được tạo ra trải qua việc bán những hàng hoá và dịch vụ ”. Theo định nghĩa của Ngân hàng quốc tế, định nghĩa về doanh nghiệp nhà nước được hiểu theo cách đơn thuần nhất là việc những đơn vị chức năng triển khai những hoạt động giải trí kinh doanh thương mại, không gồm có những đơn vị chức năng, những ngành thuộc chiếm hữu nhà nước trong những nghành giáo dục, y tế, bảo vệ quốc phòng, bảo mật an ninh … Ngoài ra, Luật Doanh nghiệp nhà nước của New Zealand năm 1986, tổng thể những doanh nghiệp nhà nước đều là công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn mà nhà nước là chủ sở hữu duy nhất và hai bộ trưởng liên nghành đại diện thay mặt nhà nước thực thi quyền sở hữu này. Như vậy, mặc dầu những vương quốc trên quốc tế đều đưa ra những lao lý về định nghĩa doanh nghiệp Nhà nước của mình là khác nhau nhưng những tổ chức triển khai quốc tế và nhiều nước trên quốc tế đều thống nhất và đi đến một quyết định hành động chung về việc định nghĩa nội dung của Doanh nghiệp nhà nước là : Doanh nghiệp nhà nước là những cơ sở sản xuất kinh doanh thương mại do nhà nước chiếm hữu hàng loạt hay phần đông vốn trong doanh nghiệp. Những doanh nghiệp này thuộc quyền sở hữu của nhà nước hay đa phần thuộc quyền sở hữu của nhà nước, do đó cơ quan chính phủ hoàn toàn có thể gây tác động ảnh hưởng có tính chi phối trực tiếp hoặc gián tiếp so với doanh nghiệp. Dựa trên những cách lao lý và định nghĩa về doanh nghiệp Nhà nước nêu trên thì ở Nước Ta, doanh nghiệp nhà nước một bộ phận của kinh tế tài chính nhà nước và luôn được xác lập giữ vai trò chủ yếu trong nền kinh tế tài chính quốc dân. Tuy nhiên, ý niệm về doanh nghiệp nhà nước trong những văn bản pháp lý ở nước ta có sự đổi khác theo thời hạn. Theo khoản 11 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2020 lao lý : “ Doanh nghiệp nhà nước gồm có những doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50 % vốn điều lệ, tổng số CP có quyền biểu quyết theo pháp luật tại Điều 88 của Luật này. ” .

Xem thêm: Quy định về phát hành trái phiếu của doanh nghiệp, doanh nghiệp Nhà nước

Doanh nghiệp nhà nước là tổ chức triển khai kinh tế tài chính do Nhà nước chiếm hữu hàng loạt vốn điều lệ hoặc có CP, vốn góp chi phối được tổ chức triển khai dưới hình thức công ti Nhà nước, công ty CP, công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn.

Doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp một chủ trong trường hợp nhà nước  sở hữu toàn bộ vốn điều lệ (tức sở hữu 100%). Doanh nghiệp nhà nước nhiều chủ sở hữu  trong trường hợp có cổ phần, vốn góp chi phối có tỉ lệ trên 50% và dưới 100%.

2. Đặc điểm của doanh nghiệp nhà nước:

– Chủ góp vốn đầu tư : là Nhà nước hoặc Nhà nước cùng với những tổ chức triển khai, cá thể khác. Với tư cách là chủ góp vốn đầu tư duy nhất vào doanh nghiệp, nhà nước có toàn quyền quyết định hành động những yếu tố tương quan đến sự sống sót và hoạt động giải trí của từng doanh nghiệp nhà nước. Trong đó, Nhà nước có quyền quyết định hành động về hình thành, tổ chức triển khai lại và định đoạt ; quyết định hành động tiềm năng, kế hoạch tăng trưởng, kế hoạch sản xuất kinh doanh thương mại, góp vốn đầu tư kinh tế tài chính ; quyết định hành động quy mô tổ chức triển khai quản trị, quyết định hành động giải thể ; kiểm tra, giám sát triển khai những tiềm năng, trách nhiệm của doanh nghiệp … .. – Sở hữu vốn : Nhà nước chiếm hữu hàng loạt vốn điều lệ ( 100 % ) hoặc sở hữu phần vốn góp chi phối ( trên 50 % nhưng dưới 100 % vốn điều lệ ). – Hình thức sống sót : doanh nghiệp nhà nước có nhiều hình thức sống sót. Nếu doanh nghiệp nhà nước do nhà nước chiếm hữu 100 % vốn điều lệ thì có những mô hình doanh nghiệp như : công ty nhà nước, công ty CP nhà nước, công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn nhà nước một thành viên, công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn nhà nước. Nếu doanh nghiệp do nhà nước chiếm hữu trên 50 % vốn điều lệ thì hoàn toàn có thể sống sót dưới những mô hình doanh nghiệp sau : công ty CP, công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn ­ – Trách nhiệm gia tài : doanh nghiệp nhà nước chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trong khoanh vùng phạm vi gia tài của doanh nghiệp. Nhà nước chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn trong khoanh vùng phạm vi gia tài góp vốn vào doanh nghiệp. – Tư cách pháp lý : doanh nghiệp nhà nước có tư cách pháp nhân. – Luật vận dụng : những công ty nhà nước đã triển khai quy đổi thành công ty CP, công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn sẽ tổ chức triển khai và hoạt động giải trí theo luật doanh nghiệp. Các loại doanh nghiệp nhà nước khác tổ chức triển khai và hoạt động giải trí theo luật doanh nghiệp .

Xem thêm: Bản chất và lợi ích của cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước

3. Phân loại doanh nghiệp nhà nước:

– Dựa vào hình thức tổ chức doanh nghiệp nhà nước có năm loại, gồm:

Thứ nhất, công ty nhà nước: là doanh nghiệp do nhà nước sở hữu toàn bộ vốn điều lệ thành lập, tổ chức quản lý và tồn tại dưới hình thức công ty Nhà nước độc lập và tổng công ty nhà nước.

Thứ hai, công ty CP nhà nước : là công ty CP mà hàng loạt cổ đông là những công ty nhà nước hoặc tổ chức triển khai được nhà nước ủy quyền góp vốn. Tổ chức và hoạt động giải trí theo Luật doanh nghiệp năm 2005. Thứ ba, công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn nhà nước một thành viên là công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn do nhà nước chiếm hữu hàng loạt vốn điều lệ. Tổ chức quản lí và ĐK theo Luật doanh nghiệp năm 2005. Thứ tư, công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn nhà nước có từ hai thành viên trở lên : là công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn trong đó có tổng thể những thành viên đều là công ty nhà nước hoặc có thành viên là công ty nhà nước, thành viên được ủy quyền góp vốn. Được tổ chức triển khai và hoạt động giải trí theo luật doanh nghiệp. Thứ năm, doanh nghiệp CP, vốn góp chi phối của nhà nước : là doanh nghiệp mà CP hoặc vốn góp của nhà nước chiếm trên 50 % vốn điều lệ. Nhà nước giữ quyền chi phối doanh nghiệp.

– Dựa theo nguồn vốn: có hai loại

Thứ nhất, Doanh nghiệp nhà nước do nhà nước chiếm hữu 100 % vốn, gồm : công ty nhà nước, công ty CP nhà nước, công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn nhà nước một thành viên, công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn nhà nước hai thành viên trở lên .

Xem thêm: Vai trò của giám đốc trong doanh nghiệp và Giải pháp nâng cao chất lượng giám đốc trong các doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam hiện nay

Thứ hai, Doanh nghiệp do nhà nước có cổ, vốn góp chi phối, gồm : công ty CP nhà nước mà nhà nước chiếm trên 50 % CP, công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn mà nhà nước chiếm trên 50 % vốn góp.

– Dựa theo mô hình tổ chức quản lý: có hai loại

Thứ nhất, doanh nghiệp nhà nước có hội đồng quản trị : hội đồng quản trị là cơ quan đại diện thay mặt trực tiếp chủ sở hữu nhà nước, chịu nghĩa vụ và trách nhiệm trước nhà nước. Thứ hai, doanh nghiệp nhà nước không có hội đồng quản trị : giám đốc doanh nghiệp được nhà nước chỉ định hoặc thuê để quản lý và điều hành hoạt động giải trí của doanh nghiệp.

4. Tư vấn trường hợp cụ thể về doanh nghiệp nhà nước:

Tóm tắt câu hỏi:

Xin chào Luật sư Dương Gia. Tôi có 1 câu hỏi như sau : Công ty tôi là công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn một thành viên có 100 % vốn của công ty mẹ. Công ty mẹ có 51 % vốn của tổng công ty, 49 % vốn CP. Tổng công ty có 87 % vốn nhà nước, 13 % vốn CP. Vậy công ty tôi có là công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn một thành viên do nhà nước làm chủ chiếm hữu hay không ? Tôi xin chân thành cảm ơn !

Luật sư tư vấn:

Theo thông tin bạn cung ứng, công ty bạn là công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn một thành viên có 100 % vốn của công ty mẹ. Công ty mẹ có 51 % vốn của tổng công ty và 49 % vốn cổ phẩn. Trong đó tổng công ty có 87 % vốn Nhà nước và 13 % vốn CP .

Xem thêm: Doanh nghiệp ngoài nhà nước là gì? Quy định về doanh nghiệp ngoài quốc doanh?

Theo khoản 11 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2020 pháp luật : “ Doanh nghiệp nhà nước gồm có những doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50 % vốn điều lệ, tổng số CP có quyền biểu quyết theo pháp luật tại Điều 88 của Luật này. ”.

Như vậy, theo quy định mới của Luật Doanh nghiệp năm 2020 thì doanh nghiệp Nhà nước là doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, tổng số cổ phần có quyền biểu quyết theo quy định tại Điều 88 của Luật này. Đây là một quy định khác so với quy định tại Luật Doanh nghiệp năm 2014 trước đây. Tại khoản 8 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2014 quy định:

“ Doanh nghiệp nhà nước là doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100 % vốn điều lệ. ” Với pháp luật này trước đây, Nhà nước phải nắm giữ 100 % vốn điều lệ của một doanh nghiệp thì sẽ được coi là một doanh nghiệp nhà nước. Tuy nhiên, Luật Doanh nghiệp năm 2020 có hiệu lực thực thi hiện hành từ ngày 01/01/2021, Nhà nước chỉ cần nắm giữ 50 % vốn điều lệ của doanh nghiệp thì đó mới được coi là doanh nghiệp Nhà nước. Với trường hợp của công ty bạn, do tổng công ty đã có 87 % vốn Nhà nước và 13 % vốn CP, đã phân phối được điều kiện kèm theo tại khoản 11 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2020. Vì vậy, tổng công ty bạn được xác lập là doanh nghiệp Nhà nước. Tiếp đó, công ty mẹ có có 51 % vốn của tổng công ty và 49 % vốn cổ phẩn, do tổng công ty theo như lao lý của pháp lý hiện hành là doanh nghiệp Nhà nước, thế cho nên công ty mẹ cũng được xác lập là doanh nghiệp Nhà nước. Và dẫn đến, công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn một thành viên có 100 % vốn công ty mẹ là doanh nghiệp Nhà nước, vì thế công ty này được xác lập là doanh nghiệp Nhà nước.

Source: https://vh2.com.vn
Category: Doanh Nghiệp