Kế toán khoản đầu tư vào đơn vị khác: công ty mẹ đầu tư vào công ty con – MISA AMIS

Đầu tư vào công ty con là hình thức đầu tư phổ biến trong nền kinh tế hiện đại với rất nhiều phương thức giao dịch khác nhau.  Nhiệm vụ của kế toán trước tiên cần xác định đúng khoản đầu tư đó có thiết lập nên mối quan hệ mẹ-con giữa bên mua và bên bị mua hay không, nếu đúng thì từ đó ghi nhận hạch toán khoản đầu tư vào công ty con theo hướng dẫn tại Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 11 (VAS 11) – Hợp nhất kinh doanh và Điều 40, 41 TT 200/2014/TT-BTC.

1. Điều kiện ghi nhận đầu tư vào công ty con

Kế toán chỉ hạch toán ghi nhận là khoản “ đầu tư vào công ty con ” khi nhà đầu tư nắm giữ và thực thi trên 50 % quyền biểu quyết, đồng thời có quyền chi phối những chủ trương kinh tế tài chính và hoạt động giải trí của đơn vị chức năng khác nhằm mục đích thu được quyền lợi kinh tế tài chính từ những hoạt động giải trí của đơn vị chức năng đó .

Ngoại trừ, khi nhà đầu tư nắm giữ dưới 50% quyền biểu quyết tại công ty con nhưng có các thỏa thuận khác, như:

– Các nhà đầu tư khác thỏa thuận dành cho công ty mẹ hơn 50% quyền biểu quyết;

– Công ty mẹ có quyền chi phối những chủ trương kinh tế tài chính và hoạt động giải trí theo quy định thỏa thuận hợp tác ;
– Công ty mẹ có quyền chỉ định hoặc bãi miễn hầu hết những thành viên Hội đồng quản trị hoặc cấp quản trị tương tự ;
– Công ty mẹ có quyền bỏ đa phần phiếu tại những cuộc họp của Hội đồng quản trị hoặc cấp quản trị tương tự .

Ví dụ 1: Công ty A có vốn góp chiếm 49% số vốn của công ty B, tương đương với 49% quyền biểu quyết tại công ty B. Cổ đông Nguyễn Văn X của công ty B nắm giữ 15% số vốn của công ty B. Tại Đại hội cổ đông, ông Nguyễn Văn X ủy quyền quyền “15% vốn góp của mình” ổn định và lâu dài cho công ty A trừ quyền chuyển nhượng và quyền nhận cổ tức.

Như vậy, công ty A nắm giữ và thực thi 64 % quyền biểu quyết tại công ty B. Do đó, công ty B là công ty con của công ty A .

Ví dụ 2: Công ty A mua lại phần vốn góp của công ty B và nắm giữ 45% quyền biểu quyết; đồng thời trong hợp đồng có thêm điều khoản công ty A có quyền chi phối các chính sách tài chính và hoạt động của công ty B. Trường hợp này, công ty A cũng là công ty mẹ của công ty B.

2. Nguyên tắc kế toán đầu tư vào công ty con

Nguyên tắc kế toán đầu tư vào công ty con tuân thủ theo những nguyên tắc kế toán đầu tư vào đơn vị chức năng khác. Cụ thế là :

• Có 2 cơ chế hình thành các khoản đầu tư: góp vốn vào công ty con hoặc mua lại khoản vốn góp của những cổ đông, chủ sở hữu hiện hữu của công ty con .

• Các khoản đầu tư được ghi nhận trên báo cáo tài chính riêng của công ty mẹ theo nguyên tắc giá gốc, gồm có giá mua và những ngân sách tương quan trực tiếp đến việc đầu tư ( nếu có )

• Trong trường hợp thực hiện góp vốn bằng tài sản phi tiền tệ thì những bên phải nhìn nhận lại tài sản đem đi góp vốn. Phần chênh lệch giữa giá trị nhìn nhận lại và giá trị ghi sổ ghi nhận là ngân sách khác hoặc lệch giá khác .

• Nếu nhà đầu tư mua lại phần vốn góp và thanh toán bằng tài sản phi tiền tệnhư hàng tồn dư, tài sản cố định và thắt chặt, hay những công cụ kinh tế tài chính khác thì xác lập giá trị thanh toán giao dịch này như thanh toán giao dịch bán hàng tồn dư, nhượng bán tài sản cố định và thắt chặt và những khoản đầu tư .

Căn cứ vào những nguyên tắc trên, kế toán bên đầu tư xác lập nội dung thực chất của thanh toán giao dịch và triển khai hạch toán đúng lao lý tại TT 200 / năm trước / TT-BTC và Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 11 – Hợp nhất kinh doanh thương mại .

>>> Xem thêm: 3 nội dung quan trọng kế toán tài sản cố định cần quan tâm

3. Các hình thức đầu tư vào công ty con và cách hạch toán

3.1. Đầu tư dưới hình thức góp vốn

Hình thức góp vốn bằng tiền : địa thế căn cứ vào số tiền đầu tư và những ngân sách tương quan trực tiếp đến việc đầu tư, kế toán hạch toán :
Nợ TK 221 – Đầu tư vào công ty con
Có TK 111, 112
Hình thức góp vốn bằng hàng tồn dư, tài sản cố định và thắt chặt : những bên triển khai nhìn nhận lại tài sản mang đi góp vốn và ghi nhận như sau :
Nợ TK 221 ( Đầu tư vào công ty con )
Nợ TK 214 ( Hao mòn tài sản cố định và thắt chặt )
Nợ TK 811 ( nếu giá trị nhìn nhận lại nhỏ hơn giá trị ghi sổ )
Có TK 152, 153, 156 ( nếu góp vốn bằng hàng tồn dư )
Có TK 211, 213, 217 ( nếu góp vốn bằng tài sản cố định và thắt chặt, bất động sản đầu tư )
Có TK 711 ( nếu giá trị nhìn nhận lại lớn hơn giá trị ghi sổ )

Ví dụ 3: 

Ngày 20/01/2020, Công ty CP tập đoàn lớn XYZ góp vốn vào công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn Kim Khí XYZ với hình thức như sau :

• Góp vốn bằng chuyển khoản qua ngân hàng, số tiền là 6 tỷ đồng .
• Góp vốn bằng TSCĐ, nguyên giá : 2.5 tỷ đồng, giá trị hao mòn lũy kế 300 tr. Trị giá vốn góp được xác lập là 2 tỷ đồng .

Số vốn góp của công ty CP tập đoàn lớn XYZ chiếm 52 %, tương tự với 52 % quyền biểu quyết tại công ty Kim Khí XYZ .
Tại ngày 20/01/2020, kế toán tại công ty CP tập đoàn lớn XYZ lập bút toán hạch toán đầu tư vào công ty con như sau :
Nợ TK 221 – Đầu tư vào công ty con : 8 tỷ đồng
Nợ TK 214 – Hao mòn tài sản cố định và thắt chặt : 0,3 tỷ đồng
Nợ TK 811 – Chi tiêu khác : 0,2 tỷ đồng
Có TK 112 – Tiền gửi ngân hàng nhà nước : 6 tỷ đồng
Có TK 211 – Nguyên giá tài sản cố định và thắt chặt : 2,5 tỷ đồng

>> Xem thêm: Chi tiết cách hạch toán sửa chữa tài sản cố định

3.2 Đầu tư dưới hình thức mua lại phần vốn góp

Hình thức giao dịch thanh toán nhiệm vụ mua lại phần vốn góp rất phong phú, kế toán bên mua cần xác lập đúng thực chất nhiệm vụ phát sinh để hạch toán .
Các ngân sách tương quan đến hợp nhất kinh doanh thương mại như ngân sách tư vấn pháp lý, ngân sách thẩm định giá, … bên mua hạch toán tăng giá trị khoản đầu tư vào thông tin tài khoản đầu tư vào công ty con :
Nợ TK 221
Có TK 111, 112, 331
Với những nhiệm vụ thực thi như nhượng bán tài sản cố định và thắt chặt, bán sản phẩm & hàng hóa dịch vụ, kế toán cần thực thi đúng theo lao lý của pháp lý thuế về hóa đơn và thuế GTGT .
Cách hạch toán từng nhiệm vụ phát sinh được minh họa theo sơ đồ sau :

Ví dụ 4: Ngày 03/08/2019, Công ty CP tập đoàn XYZ mua lại vốn góp của công ty CP Kim Khí XYZ, cụ thể như sau:

( 1 ) Mua lại từ cổ đông là ông Nguyễn Xuân B, 10 % CP đang lưu hành với số tiền là 5.000 triệu đồng. Công ty thanh toán giao dịch cho ông B bằng cách phát hành 400.000 CP có mệnh giá : 10.000 đồng, giá phát hành 12.500 đồng .
( 2 ) Mua lại từ cổ đông là công ty ABC, 20 % CP đang lưu hành với số tiền là 10.000 triệu đồng. Công ty thanh toán giao dịch cho công ty ABC bằng cách phát hành trái phiếu, tổng mệnh giá là 11.000 triệu đồng. Lãi trái phiếu trả định kỳ .
( 3 ) Mua lại từ cổ đông là công ty CP COP, 15 % CP đang lưu hành với số tiền là 7.500 triệu đồng, thanh toán giao dịch hàng loạt bằng chuyển khoản qua ngân hàng .
( 4 ) Mua lại từ cổ đông là công ty S, 15 % CP đang lưu hành với số tiền là 7.500 triệu đồng. Công ty thanh toán giao dịch bằng hàng tồn dư và tài sản cố định và thắt chặt. Giá vốn hàng tồn dư là 1.000 triệu đồng, trị giá trao đổi là tổng giá trị bán ra trên thị trường hiện tại là 2.500 triệu đồng. Nguyên giá tài sản cố định và thắt chặt là 6.000 triệu đồng, tổng giá trị hao mòn là 500 triệu đồng. Trị giá trao đổi là 5.000 triệu đồng .
Như vậy, tại ngày trao đổi là ngày 03/08/2019, công ty XYZ đã mua lại tổng 60 % CP đang lưu hành và nắm quyền quyền soát công ty Kim Khí XYZ. Do đó, những thanh toán giao dịch mua và bán trên được ghi nhận là khoản đầu tư vào công ty con trên sổ sách và báo cáo giải trình kinh tế tài chính riêng của công ty CP tập đoàn lớn XYZ .
Tại ngày 03/08/2017, kế toán công ty XYZ lập những bút toán sau ghi nhận trên báo cáo giải trình kinh tế tài chính riêng của công ty XYZ :

Bút toán 1: Mua lại vốn góp thanh toán bằng phát hành cổ phiếu

Nợ TK 221 – đầu tư vào công ty con : 5.000 triệu đồng
Có TK 4111 – vốn góp của chủ sở hữu : 4.000 triệu đồng
Có TK 4112 – thặng dư vốn CP 1.000 triệu đồng ( = ( 12.500 – 10.000 ) * 400.000 ) )

Bút toán 2: Mua lại vốn góp thanh toán bằng phát hành trái phiếu có chiết khấu.

Nợ TK 221 – đầu tư vào công ty con : 10.000 triệu đồng
Nơ TK 34312 – chiết khấu trái phiếu : 1.000 triệu đồng
Có TK 34311 – mệnh giá trái phiếu : 11.000 triệu đồng

Bút toán 3: Mua lại vốn góp thanh toán bằng tiền gửi ngân hàng

Nợ TK 221 – đầu tư vào công ty con : 7.500 triệu đồng
Có TK 112 – Tiền gửi ngân hàng nhà nước : 7.500 triệu đồng

Bút toán 4: Ghi giảm hàng tồn kho và tài sản cố định đem đi trao đổi

Nợ TK 632 – Giá vốn hàng tồn dư : 1.000 triệu đồng
Nợ TK 214 – Hao mòn tài sản cố định và thắt chặt : 500 triệu đồng
Nợ TK 811 – Ngân sách chi tiêu khác : 5.500 triệu đồng
Có TK 156 – Hàng tồn dư : 1.000 triệu đồng
Có TK 211 – Tài sản cố định và thắt chặt : 6.000 triệu đồng

Bút toán 5: Mua lại vốn góp trao đổi bằng hàng tồn kho. Kế toán ghi nhận khoản đầu tư:

Nợ TK 221 – đầu tư vào công ty con : 2.500 triệu đồng
Có TK 511 – giá bán sản phẩm & hàng hóa : 2.272,73 triệu đồng
Có TK 3331 – thuế GTGT đầu ra : 227,27 triệu đồng

Bút toán 6: Mua lại vốn góp trao đổi bằng tài sản cố định. Kế toán ghi nhận khoản đầu tư:

Nợ TK 221 – đầu tư vào công ty con : 5.000 triệu đồng
Có TK 711 – thu nhập khác : 4.545,45 triệu đồng
Có TK 3331 – thuế GTGT đầu ra : 454,55 triệu đồng

>> Xem thêm: Các bút toán kết chuyển lên báo cáo tài chính kế toán cần ghi nhớ

4. Các vấn đề khác cần quan tâm về khoản đầu tư vào công ty con

4.1 Giá phí của các khoản đầu tư vào công ty con:

Giá phí hợp nhất kinh doanh hiểu đơn giản là cái giá mà bên đầu tư phải bỏ ra để mua hàng (là công ty con). Bên đầu tư phải xác định giá phí hợp nhất kinh doanh bao gồm giá trị hợp lý tại ngày diễn ra trao đổi, của:

• Các tài sản đem đi trao đổi
• Các khoản nợ phải trả đã phát sinh hoặc đã thừa nhận
• Các công cụ vốn mà bên đầu tư phát hành để đổi lấy quyền trấn áp công ty con
• Các ngân sách tương quan trực tiếp đến hợp nhất kinh doanh thương mại, như : ngân sách trả cho kiểm toán viên, ngân sách tư vấn pháp lý, ngân sách thẩm định giá và những ngân sách về hợp nhất kinh doanh thương mại

Các khoản sau KHÔNG được ghi tăng vào giá phí hợp hợp nhất kinh doanh:

• Các khoản lỗ hoặc những ngân sách khác sẽ phát sinh trong tương lai từ hợp nhất kinh doanh thương mại. Do không được coi là khoản nợ đã phát sinh hay đã được thừa nhận bởi bên đầu tư để đạt quyền trấn áp bên công ty con .
• Các ngân sách quản trị chung, không tương quan trực tiếp đến thanh toán giao dịch hợp nhất kinh doanh thương mại
• Ngân sách chi tiêu thỏa thuận hợp tác và phát hành những công cụ kinh tế tài chính : khoản nợ kinh tế tài chính như trái phiếu, công cụ vốn như CP .

4.2 Cổ tức, doanh thu được chia :

Khi nhận được thông tin về cổ tức, doanh thu được chia, kế toán ghi nhận
Nợ TK 1388 : Phải thu khác
Có TK 515 :
Khi nhận cổ tức, doanh thu được chia, kế toán hạch toán :
Nợ TK 111,112, …
Có TK 1388 : Phải thu khác

Ví dụ 5: Ngày 25/06/2021: Công ty CP tập đoàn XYZ nhận được thông báo chi trả cổ tức của công ty CP Kim Khí XYZ, số tiền là 500 triệu đồng. Ngày 02/08/2021: Công ty Kim Khí XYZ đã thực hiện chi trả cổ tức bằng chuyển khoản cho các cổ đông.

Kế toán công ty tập đoàn lớn XYZ ghi nhận như sau :

Ngày 25/06/2021: 

Nợ TK 1388 : 500 triệu đồng ( Công ty CP Kim Khí XYZ )
Có TK 515 : 500 triệu đồng

Ngày 02/08/2021: 

Nợ TK 112 : 500 triệu đồng
Có TK 1388 : 500 triệu đồng ( Công ty CP Kim Khí XYZ )

4.3 Thanh lý 1 phần / hàng loạt khoản đầu tư vào công ty con

Khi thực thi thanh lý 1 phần / hàng loạt khoản đầu tư, quyền trấn áp của bên đầu tư với bên được đầu tư sẽ đổi khác, hoàn toàn có thể dẫn đến làm chuyển từ hình thức đầu tư vào công ty con thành công ty liên kết kinh doanh, link, hoặc trở thành đầu tư thường. Kế toán địa thế căn cứ vào mối quan hệ được thiết lập mới và điều kiện kèm theo ghi nhận những khoản đầu tư để hạch toán .
Nợ TK 111,112, …
Nợ TK 222 : trở thành công ty liên kết kinh doanh, link
Nợ TK 228 : đầu tư khác ( trở thành đầu tư thường )
Nợ TK 635 : ngân sách kinh tế tài chính, nếu lỗ
Có TK 221 : giá trị ghi sổ của khoản đầu tư
Có TK 515 : lệch giá kinh tế tài chính, nếu lãi

4.4 Giải thế công ty con, sáp nhập vào công ty mẹ

Khi giải thể công ty con, sáp nhật hàng loạt vào công ty mẹ, kế toán ghi giảm hàng loạt giá trị của khoản đầu tư vào công ty con và ghi nhận hàng loạt tài sản, nợ phải trả của công ty con theo giá trị hài hòa và hợp lý tại ngày sáp nhập
Nợ TK phản ánh tài sản : theo giá trị hài hòa và hợp lý tại ngày sáp nhập
Nợ TK 635 : chênh lệch nhỏ hơn giữa giá trị ghi sổ của khoản đầu tư với giá trị hài hòa và hợp lý của tài sản và nợ phải trả nhận sáp nhập
Có TK phản ánh nợ phải trả : theo giá trị hài hòa và hợp lý tại ngày sáp nhập
Có TK 221 : giá trị ghi sổ
Có TK 515 : chênh lệch lớn hơn giữa giá trị ghi sổ của khoản đầu tư với giá trị hài hòa và hợp lý của tài sản và nợ phải trả nhận sáp nhập
Trên đây là một số ít điểm cần quan tâm trong nhìn nhận, ghi nhận những khoản đầu tư vào công ty con trên báo cáo giải trình kinh tế tài chính riêng của công ty mẹ. Hy vọng bài viết giúp ích tương hỗ những bạn tưởng tượng và hiểu được nguyên tắc kế toán và phương pháp hạch toán những khoản đầu tư vào công ty con .
Phần mềm kế toán trực tuyến MISA AMIS mang đến giải pháp quản trị kinh tế tài chính kế toán tổng thể và toàn diện vừa đơn thuần, mưu trí vừa bảo đảm an toàn đúng chuẩn. Doanh nghiệp hoàn toàn có thể thuận tiện theo dõi hoạt động giải trí đầu tư vào công ty con với ứng dụng MISA AMIS. Ngoài ra, ứng dụng được cho phép kế toán viên :

• Làm việc mọi lúc mọi nơi qua internet : giúp kế toán viên nói riêng và ban chỉ huy doanh nghiệp nói chung hoàn toàn có thể kịp thời đưa ra quyết định hành động về yếu tố kinh tế tài chính của doanh nghiệp .
• Kết nối ngân hàng nhà nước điện tử : những pháp luật lúc bấy giờ khiến việc doanh nghiệp phải thanh toán giao dịch qua ngân hàng nhà nước ngày càng phổ cập hơn, đồng thời, ngân hàng nhà nước cũng đóng vai trò quan trọng so với hoạt động giải trí của doanh nghiệp vì thế ứng dụng trực tuyến MISA AMIS được cho phép liên kết ngân hàng nhà nước điện tử mang đến quyền lợi về thời hạn, sức lực lao động và tiền của cho doanh nghiệp và cho kế toán .
• Kết nối với Cơ quan Thuế : Việc kê khai và nộp thuế điện tử lúc bấy giờ đang là xu thế và ứng dụng trực tuyến MISA AMIS với tiện ích mTax được cho phép kế toán hoàn toàn có thể kê khai và nộp thuế ngay trên ứng dụng .
• Kết nối với mạng lưới hệ thống quản trị bán hàng, nhân sự : Phần mềm trực tuyến MISA AMIS nằm trong một hệ sinh thái gồm nhiều ứng dụng quản trị mang đến giải pháp toàn diện và tổng thể cho quản trị doanh nghiệp. … .

Tác giả: Lý Thị Loan

 899 

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup