Khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên để phát triển kinh tế bền vững và bảo vệ môi trường sinh thái

Trong những năm gần đây, kinh tế tài chính của các tỉnh Tây Nguyên có sự tăng trưởng khá nhanh và vững chãi. Tuy nhiên, vấn đề khai thác tài nguyên thiên nhiên như thế nào để vừa bảo vệ nhu yếu tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội, vừa bảo vệ tốt môi trường tự nhiên đang là vấn đề cấp thiết cần được chăm sóc nghiên cứu và điều tra kỹ lưỡng vì chỉ có khai thác một cách hài hòa và hợp lý các tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ tốt môi trường sinh thái thì tăng trưởng mới đạt tiềm năng nhanh, bền vững và kiên cố và vĩnh viễn.

Rừng đặc dụng ĐăkUi-Ảnh V.Nhiên

Tây Nguyên nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa với hai hướng gió chủ yếu là gió mùa Đông bắc thổi vào mùa khô ( thường từ tháng XI năm trước đến tháng IV năm sau ) và gió mùa Tây Nam thổi vào mùa mưa ( từ tháng V đến tháng X ). Tổng lượng bức xạ hàng năm đạt từ 120 – 140 Kcal / cm 2 ; nhiệt độ không khí trung bình đạt 70 – 80 % trong mùa khô, từ 80 – 90 % trong mùa mưa ; lượng mưa năm trung bình đạt xê dịch 1.800 mm. Do ảnh hưởng tác động của độ cao địa hình nên nhiệt độ ở Tây Nguyên có sự hạ thấp đáng kể so với nền nhiệt độ chung ở Miền Nam nước ta và cũng là nguyên do dẫn đến sự độc lạ đáng kể giữa các vùng. Ở những vùng núi cao trên 500 m, nhiệt độ thấp hơn vùng đồng bằng cùng vĩ độ trên 3 0 C. Nhiệt độ trung thấp nhất thường Open vào tháng I và cao nhất Open trong tháng IV, biên độ nhiệt trung bình năm từ 4 – 5 0 C. Có thể nói, khí hậu ở Tây Nguyên tương đối hiền hòa : Mát mẻ, chan hòa ánh nắng, lượng mưa phong phú và đa dạng tạo thuận tiện cho sự sinh trưởng xanh tươi của nhiều loại cây cối khác nhau, từ cây công nghiệp, cây ăn trái, cây nông nghiệp đến hệ sinh thái rừng.

Là nơi khởi nguồn của các hệ thống sông: Ba, Sê San, Đồng Nai, Sê Rê Pốk và một số phụ lưu nhỏ của các sông Thu Bồn, Trà Khúc, Hinh và Sê Banh Hiêng, Tây Nguyên có một lượng nước mặt khá phong phú: 49,87 tỷ m 3 /năm. Mạng lưới sông suối khá dày, phân bố tương đối đều trên các lưu vực, lòng sông có độ dốc lớn, nhiều thác ghềnh nên được đánh giá là nơi có tiềm năng thủy điện lớn của nước ta.

Một trong những nguồn tài nguyên quý giá mà Tây Nguyên có được phải kể đến là tài nguyên đất. Đất ở đây khá bằng phẳng, ít dốc thuận lợi cho cơ giới hóa, sản xuất lớn tập trung. Trong 5.447.506 đất tự nhiên có 1,36 triệu ha đất đỏ BaZan, chiếm 25%, đây là loại đất mầu mỡ thích hợp với nhiều loại cây trồng có giá trị cao như cà phê, cao su, điều, ca cao, chè, hồ tiêu, dâu tằm, các loại cây ăn quả có giá trị, vv… bên cạnh đó còn có khoảng 1,8 triệu ha đất đỏ vàng, dù không được mầu mỡ như đất đỏ BaZan nhưng cũng khá tơi xốp và giữ ẩm tốt, có thể phát triển được nhiều loại cây trồng khác nhau. Tuy là miền núi, cao nguyên nhưng Tây Nguyên cũng có được khoảng 130.000 ha đất phù sa ven sông thích hợp cho phát triển cây lúa nước.

Với độ che phủ đạt từ 55 – 60%, Tây Nguyên vẫn là nơi có diện tích và trữ lượng rừng vào hàng cao nhất so với các vùng khác trong cả nước. Hơn thế, rừng ở nơi đây rất đa dạng về chủng loại với nhiều kiểu rừng, nhiều loài cây, con có giá trị, có ảnh hưởng đặc biệt tới tài nguyên khí hậu thủy văn và tài nguyên đất. Hệ động, thực vật trong các khu rừng ở Tây Nguyên được xếp vào hàng phong phú nhất nước ta. Riêng thực vật có khoảng 4.500 loài thuộc 1.200 chi của 224 họ. Có nhiều loại thực vật có giá trị đặc biệt như Thông, Tuế lá chẻ, Thủy tùng, Quao xẻ tua và gạo lông men, vv… Rừng Tây Nguyên cũng là nơi quy tụ của nhiều cây dược liệu quý như Sâm Ngọc Linh, Sâm Bố Chính, Hà thủ ô trắng, Thiên niệm kiện, Sa nhân, Hoàng đán, Bách bộ,… Động vật ở rừng Tây Nguyên có 535 loài có xương sống, trong đó có 78 loài quý hiếm được ghi trong sách đỏ của Việt Nam.

Các ghi nhận gần đây cho thấy song song với quy trình tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội, thực trạng khai thác kiệt quệ, khai thác thiếu thống kê giám sát, ngoài tầm trấn áp thậm chí còn hủy hoại tài nguyên thiên nhiên đang diễn ra và còn có xu thế ngày càng tăng. Quá trình tăng dân số nhất là tăng dân số cơ học đã làm ngày càng tăng nhu yếu đất cho sản xuất và thế là rừng bị chặt phá, đất rừng trở thành đất nương dãy, đất nông nghiệp mà một phần trong đó chỉ sử dụng trong một thời hạn rồi bỏ phí. Đất mất đi sự bảo vệ của cây rừng đã nhanh gọn bị bào mòn, rửa trôi trở nên cằn cỗi, hoang hóa. Rừng bị tàn phá đã kéo theo một loạt biến hóa về sinh thái xanh theo hướng không thuận tiện ; phối hợp với sự ảnh hưởng tác động ngày càng can đảm và mạnh mẽ của đổi khác khí hậu đã khiến cho nhiều vùng đất trở nên hoang hóa ; thực trạng hạn hán và thiếu nước nghiêm trọng trong mùa khô liên tục diễn ra trong khi lũ lụt lại Open nhiều hơn, quyết liệt hơn trong mùa mưa. Con số thiệt hại do hạn hán trong các mùa khô gần đây lên đến hàng ngàn tỷ đồng ; điển hình như hạn trong mùa khô 1997 – 1998 làm mất trắng trên 6.000 ha lúa, 11 Nghìn ha cafe, giảm sản lượng cafe đến 100.000 tấn ; mùa khô 2004 – 2005 đã làm thiệt hại khoảng chừng 1.800 tỷ đồng, hơn 30 % dân số trong vùng thiếu nước hoạt động và sinh hoạt trong nhiều tháng liên tục. Sau hạn hán, lũ lụt cũng đã hoành hành và gây thiệt hại nặng cho Tây Nguyên. Chỉ riêng lũ quét, từ năm 1990 đến nay đã có tối thiểu 20 trận lũ quét, làm chết hơn 100 người, thiệt hại kinh tế tài chính từ vài chục đến hàng trăm chục tỷ đồng mỗi trận. Đã có nhiều quan điểm đề cập đến vấn đề tăng trưởng kinh tế tài chính bề vững, vấn đề bảo vệ nguồn tài nguyên thiên thiên đa dạng chủng loại và các giải pháp phòng chống thiên tai hiệu suất cao cho Tây Nguyên. Các quan điểm đề đạt tuy đi theo nhiều hướng khác nhau nhưng tựu chung đều chứng minh và khẳng định trước hết phải bảo vệ được tài nguyên rừng. Phải có các giải pháp đồng nhất trong quản trị, bảo vệ và tăng trưởng vốn rừng. Cần chấm hết thực trạng chặt phá rừng lấy đất làm nương dãy đồng thời có chính sách góp vốn đầu tư hiệu suất cao cho công tác làm việc trồng rừng phủ xanh đất trống đồi núi trọc bằng các giải pháp nông lâm phối hợp, tăng trưởng mạnh trồng cây phân tán ; quy hoạch vùng cây xanh ở các khu đô thị khu dân cư tập trung chuyên sâu. Tiếp đến là nghiên cứu và điều tra sử dụng hài hòa và hợp lý tài nguyên đất. Kiểm soát ngặt nghèo việc quy đổi các mục tiêu sử dụng đất ; cân đối diện tích quy hoạnh các loại cây xanh sao cho tương thích với tài nguyên đất, tài nguyên nước, tài nguyên khí hậu của mỗi vùng và bảo vệ cho hệ sinh thái tăng trưởng thông thường. Về tài nguyên nước, các nhà khoa học cũng nhận thấy sông suối ở Tây nguyên mang trong mình tiềm năng thủy điện lớn do có điều kiện kèm theo địa hình, địa chất khá lý tưởng, lượng nước đa dạng và phong phú. Bên cạnh những khu công trình thủy điện vừa và lớn đã và được góp vốn đầu tư từ TW, việc các địa phương tích cực khảo sát kiến thiết xây dựng các khu công trình thủy điện nhỏ mở ra một hướng tăng trưởng kinh tế tài chính mới, đưa công nghiệp thủy điện trở thành một trong những ngành kinh tế tài chính nòng cốt. Tuy nhiên, việc khai thác tài nguyên nước cũng cần quan tâm : Hiện nay kinh tế tài chính nông – lâm nghiệp vẫn giữ vai trò chủ yếu, trong đó đặc biệt quan trọng là giá trị sản xuất của một số ít cây công nghiệp đã mang lại gần 70 % GDP và gần 90 % kim ngạch xuất khẩu của Tây Nguyên. Do vậy khai thác tài nguyên nước cần có sự cân đối giữa ship hàng nhu yếu tưới, nhu yếu hoạt động và sinh hoạt, chăn nuôi với phát điện, đồng thời bảo vệ khai thác lâu bền hơn, hòa giải giữa thượng nguồn và hạ du. Cần quy đổi thực trạng khai thác nước ngầm tầng nông tự phát lúc bấy giờ sang hình thức quy hoạch khai thác nước ngầm tầng sâu theo hướng tập trung chuyên sâu và có sự chỉ huy quản trị ngặt nghèo. Làm như vậy sẽ giúp tăng lượng nước sạch Giao hàng cho hoạt động và sinh hoạt, chăn nuôi, tương hỗ nước tưới, giảm được áp lực đè nén thiếu nước trong mùa khô đồng thời tránh được rủi ro tiềm ẩn ô nhiễm và tụt giảm thái quá nguồn nước ngầm. Để thực thi được những điểm nêu trên cần có những giải pháp mang tầm vĩ mô như : Rà soát lại quy hoạch tăng trưởng kinh tế tài chính và quy hoạch sử dụng đất, đây là giải pháp tiên phong mang tính nâng tầm cho tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội nói chung và tăng trưởng nông nghiệp nói riêng ; Xây dựng hạ tầng ; Quy hoạch công nghiệp chế biến nông – lâm sản ; Tăng cường hoạt động giải trí nghiên cứu và điều tra khoa học ; Đầu tư tín dụng thanh toán ; thị trường ; Chính sách hỗ trợ sản xuất, v.v.

KS. Nguyễn Văn Huy

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup