Khái niệm và phân loại các phương pháp nghiên cứu khoa học

4.4 / 5 – ( 7 bầu chọn )

Phương pháp nghiên cứu khoa học là những vấn đề chính quan trọng trong nhiều đề tài luận văn hiện nay. Trong bài viết này, Luận văn Việt sẽ phân tích sâu những kiến thức về các phương pháp nghiên cứu khoa học. Đưa ra những đặc điểm về từng phương pháp để bạn có những nhận định chi tiết nhất về chúng. 

1. Phương pháp nghiên cứu khoa học là gì?

Phương pháp nghiên cứu khoa học được định nghĩa là các hoạt động, phương thức mà người nghiên cứu sử dụng để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể trong quá trình nghiên cứu của mình.

Trong quy trình nghiên cứu, chủ thể nghiên cứu sử dụng chiêu thức nghiên cứu khoa học tác động ảnh hưởng lên đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu để khám phá đơn cử về đặc thù, thực chất, xu thế của đối tượng người dùng. Từ đó khám phá, đưa ra các Kết luận Giao hàng cho mục tiêu nghiên cứu .

Phương pháp nghiên cứu khoa học có chủ thể nghiên cứu, đối tượng nghiên cứu xác định. Chủ thể nghiên cứu sử dụng các cách thức, thủ thuật nhằm khám phá các đặc điểm của đối tượng nghiên cứu.

Có các chiêu thức nghiên cứu khoa học khác nhau. Mỗi chiêu thức lại có những đặc thù riêng. Đặc điểm của chiêu thức nghiên cứu khoa học sẽ được trình làng đơn cử trong phần hai của bài viết này .

2. Đặc điểm của phương pháp nghiên cứu

Các chiêu thức nghiên cứu khoa học cơ bản cũng có những đặc thù nhất định. Đặc điểm của các chiêu thức nghiên cứu khoa học phụ thuộc vào vào đặc thù của từng nghiên cứu khoa học .

Phương pháp nghiên cứu khoa học được chia ra thành nhiều cấp bậc khác nhau. 

• Phương pháp luận: là mạng lưới hệ thống các quan điểm chỉ huy nghiên cứu khoa học. Đây là chiêu thức được vận dụng trong toàn bộ các loại nghiên cứu khoa học .
• Phương pháp hệ: Nhằm thực thi một nghiên cứu khoa học xác lập, người nghiên cứu sử dụng phối hợp nhiều giải pháp với nhau .
• Phương pháp cụ thể: Đây là các phương pháp đơn cử mà người nghiên cứu sử dụng để nghiên cứu khoa học .

Đặc điểm chung của các phương pháp nghiên cứu khoa học như sau: 

• Tính khách quan và chủ quan

  : Các phương pháp nghiên cứu khoa học thường được áp dụng trên một lượng lớn đối tượng nghiên cứu nên kết quả thu được mang tính khách quan. Song lại được đánh giá dựa trên quan điểm của chủ thể nghiên cứu, mang đến tính chủ quan cho kết quả.

• Tính mục đích, có nội dung cụ thể, mục tiêu xác định

  : các loại phương pháp nghiên cứu đều thực hiện các nhiệm vụ nhất định trong một nghiên cứu khoa học.

• Tính logic và kế hoạch

  : các phương pháp trong nghiên cứu khoa học là những hoạt động được tổ chức một cách hợp lý, khoa học để đạt được mục tiêu nghiên cứu đã đề ra trước đó.

Cuối cùng, các chiêu thức nghiên cứu luôn cần có sự tương hỗ của các công cụ và phương tiện kỹ thuật nhất định. Chúng sẽ giúp hoạt động giải trí diễn ra thuận tiện và đạt được những hiệu suất cao cao hơn .

3. Phân loại các phương pháp nghiên cứu khoa học

Dựa vào cách thức thực hiện mà các phương pháp nghiên cứu khoa học được chia thành 3 loại. Đó là: phương pháp nghiên cứu lý thuyết, phương pháp nghiên cứu thực tiễn và phương pháp toán học.

3.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết

Phương pháp nghiên cứu lý thuyết là phương pháp nghiên cứu chủ yếu thu thập thông tin qua các tài liệu hay văn bản. Trong phương pháp này, chủ thể nghiên cứu tham khảo, tìm kiếm thông tin ở các văn bản liên quan. Từ đó, bằng các tư duy logic rút ra kết luận cụ thể. 

Dưới đây là 5 phương pháp nghiên cứu khoa học cơ bản thuộc nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết.

3.1.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết

Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết là phương pháp phân chia các thông tin thu thập được thành các bộ phận riêng biệt từ những tài liệu có sẵn. Từ đó, phát hiện ra những xu hướng hay đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu. 

Trong giải pháp này, những thông tin quan trọng tương quan trực tiếp đến mục tiêu nghiên cứu của nghiên cứu khoa học sẽ được lựa chọn và lưu lại. Đây là chiêu thức link, sắp xếp tài liệu, thông tin kim chỉ nan đã thu được. Từ đó tạo tiền đề, hệ thống lý thuyết về chủ đề của nghiên cứu .

Tham khảo ngay: Cách viết đề cương nghiên cứu khoa học

3.1.2. Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết

Phân loại lý thuyết là phương pháp sắp xếp các tài liệu đã thu thập thành một hệ thống chặt chẽ. Phân chia chúng thành từng đơn vị và từng vấn đề khoa học cụ thể, có chung dấu hiệu hoặc cùng hướng phát triển.

Hệ thống hóa là giải pháp sắp xếp các tri thức khoa học thành mạng lưới hệ thống. Dựa trên cơ sở một quy mô kim chỉ nan đơn cử, khiến cho sự hiểu biết về đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu trở nên tổng lực và thâm thúy hơn .

Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết luôn đi liền với nhau. Có tác dụng làm rõ hơn đặc điểm của đối tượng nghiên cứu. Phương pháp này thường được sử dụng khi nghiên cứu các vấn đề mang tính lý thuyết. 

3.1.3. Phương pháp mô hình hóa

Phương pháp mô hình hóa là phương pháp nghiên cứu bằng việc xây dựng các mô hình giả định về đối tượng. Mà trong mô hình đó, đối tượng nghiên cứu thể hiện các đặc điểm, bản chất hay xu hướng. 

Có thể hiểu rằng, giải pháp quy mô hóa chính là chuyển từ những kế hoạch trừu tượng thành các đối tượng người tiêu dùng đơn cử, thuận tiện hơn cho quy trình nghiên cứu. Việc này sẽ giúp khám phá về những tác động ảnh hưởng của thực tiễn so với đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu .

Ví dụ : mô hình trường chuẩn quốc gia, mô hình chăn nuôi kết hợp,….

3.1.4. Phương pháp giả thuyết

Phương pháp giả thuyết là phương pháp nghiên cứu đối tượng bằng cách dự đoán bản chất của đối tượng và tìm cách chứng minh dự đoán đó. Liệu rằng dự đoán, giả thuyết đó là đúng hay sai. 

Có hai cách được dùng để chứng tỏ giả thuyết trong chiêu thức này : trực tiếp và gián tiếp. Có thể lấy ví dụ về chiêu thức giả thuyết trong các bài toán hằng ngày .

Ví dụ: Để chứng minh xem liệu rằng điểm thi vào đại học của học sinh A có phải là 20 điểm hay không. Có thể căn cứ vào các điểm thành phần. Nếu điểm lý của học sinh là 8, điểm văn là 7 và điểm tiếng anh là 5 thì giả thuyết này là đúng. Đây là cách chứng minh trực tiếp.

Cách chứng tỏ gián tiếp thường sử dụng các giải pháp giải lập để chứng tỏ rằng giả thuyết là đúng. Nếu mệnh đề trái chiều của giả thuyết là sai thì mệnh đề giả thuyết là đúng .

3.1.5. Phương pháp lịch sử

Phương pháp lịch sử là phương pháp tìm hiểu về đối tượng nghiên cứu dựa trên quá trình hình thành và phát triển của nó. Bằng cách tìm nguồn gốc phát sinh cùng với các quá trình phát triển, biến hóa của đối tượng để tìm ra bản chất và quy luật của nó.

Phương pháp này thường được sử dụng để phân tích các tài liệu lý thuyết, chứng minh tính đúng đắn và phù hợp của lý thuyết với thời đại. Từ đây, hoàn thiện hơn các kiến thức về đối tượng nghiên cứu, hoàn thành mục đích nghiên cứu. 

Xem thêm: Lời cảm ơn trong nghiên cứu khoa học hay và ý nghĩa nhất

3.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Phương pháp nghiên cứu thực tiễn là một trong những phương pháp nghiên cứu khoa học cơ bản. Trong phương pháp này, chủ thể nghiên cứu trực tiếp tác động vào các đối tượng nghiên cứu. Từ đó, các đối tượng nghiên cứu thể hiện, bộc lộ bản chất và quy luật vận động của đối tượng đấy. 

Các loại phương pháp nghiên cứu thực tiễn được chia thành: 

• Phương pháp quan sát khoa học
• Phương pháp nghiên cứu và phân tích và tổng kết kinh nghiệm tay nghề
• Phương pháp chuyên viên

Dưới đây là đặc thù của từng chiêu thức :

3.2.1. Phương pháp quan sát khoa học

Phương pháp quan sát khoa học là phương pháp thu thập thông tin về đối tượng nghiên cứu bằng cách tri giác. Đây là phương pháp phổ biến và được sử dụng nhiều nhất.

Phương pháp quan sát khoa học mang tính chủ quan của chủ thể nghiên cứu. Có nhiều cách để hoàn toàn có thể quan sát đối tượng người dùng nghiên cứu : trực tiếp và gián tiếp. Cần lựa chọn phương pháp quan sát tương thích với từng đối tượng người dùng đơn cử .
Ngoài công dụng tích lũy thông tin, chiêu thức quan sát khoa học còn giúp kiểm chứng thông tin và so sánh những kiến thức và kỹ năng thu được với đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu .

3.2.2. Phương pháp điều tra

Phương pháp điều tra là phương pháp nghiên cứu khoa học được sử dụng phổ biến khi tìm hiểu đặc điểm của một nhóm đối tượng nghiên cứu lớn. Để phát hiện ra những quy luật, bản chất và xu hướng phát triển của đối tượng nghiên cứu thì đây là một phương pháp hợp lý.

Một trong những đại diện tiêu biểu cho phương pháp điều tra chính là các bảng hỏi Anket. Mỗi cá thể trong nhóm đối tượng nghiên cứu cần thực hiện cung cấp thông tin bằng cách trả lời các câu hỏi trong bảng hỏi Anket. Điều này sẽ giúp chủ thể nghiên cứu dễ dàng phân loại thông tin hơn.

3.2.3. Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm

Trong phương pháp này, các nhà khoa học dùng lý luận để xem xét lại những thành quả thu được trong thực tiễn, từ những kinh nghiệm trong quá khứ rút ra những kết luận bổ ích, phù hợp với thực tiễn và khoa học.

Phương pháp này được sử dụng với mục tiêu nâng cấp cải tiến các lý luận đã tìm ra trước đó, tăng trưởng nó tương thích với nhu yếu của hiện tại .

Ví dụ: Kinh nghiệm giáo dục học sinh kém

Xem thêm: 100+ đề tài mẫu môn phương pháp nghiên cứu khoa học

3.2.3. Phương pháp chuyên gia

Đây là phương pháp nghiên cứu đỡ tốn thời gian và công sức nhất. Ở đây, người nghiên cứu sử dụng đội ngũ những người có trí tuệ cao và hiểu biết sâu rộng về chủ đề có liên quan đến đối tượng nghiên cứu và phân tích nó. 

Trong chiêu thức chuyên viên, người nghiên cứu sẽ xin quan điểm, nhìn nhận, nhận xét của họ về đối tượng người dùng nghiên cứu để tìm hiểu và khám phá và tăng trưởng nghiên cứu khoa học .

3.3. Phương pháp toán học

Phương pháp toán học là phương pháp chủ thể nghiên cứu sử dụng tư duy logic toán học để xây dựng logic nghiên cứu. Phương pháp này được sử dụng trong hầu hết các đề tài nghiên cứu khoa học.  

Người nghiên cứu thường sử dụng các phép toán để tương hỗ thống kê các hiệu quả, tài liệu tìm kiếm được trong quy trình nghiên cứu, tổng hợp các thông tin thu được qua bảng hỏi anket. Đây là giải pháp được sử dụng thông dụng ở hầu hết các nghiên cứu khoa học .
Trên đây là ba nhóm chiêu thức nghiên cứu khoa học cơ bản tiếp tục được sử dụng. Đi kèm với đó là những nghiên cứu và phân tích về đặc thù, thực chất của từng chiêu thức. Mong rằng bạn sẽ hiểu hơn về chiêu thức nghiên cứu khoa học sau bài viết này !

Để có thể được giải đáp cụ thể hơn về các chủ đề liên quan đến luận văn, liên hệ ngay đến Dịch vụ Luận Văn Việt qua số điện thoại 0915 686 999, hoặc gửi email về địa chỉ: [email protected]. 

Theo dõi website Luận Văn Việt để bổ trợ thêm những kỹ năng và kiến thức hữu dụng và cải tổ luận văn của bạn nhé !

Tài liệu tham khảo

[ 1 ] GS – TS. Nguyễn Văn Lê : Phương pháp luận NCKH, Nxb trẻ 1995 .
[ 2 ] PGS – TS. Lưu Xuân Mới : Phương pháp luận NCKH, Nxb ĐHSP 2003 .
[ 3 ] Lê Tử Thành : Logic học và Phương pháp luận NCKH, Nxb trẻ 2006 .
[ 4 ] PGS – TS. Phạm Viết Vượng : Phương pháp luận NCKH, NxbGD 2004 .
[ 5 ] Các tạp chí : Giáo dục đào tạo, Khoa học giáo dục, Tâm lý học, Dạy và học .
[ 6 ] GS-Ths Nguyễn Thiện Thắng : Một số yếu tố cơ bản về phương pháp luận NCKH giáo dục

0/5
( 0 Reviews )

Hiện tại tôi đang đảm nhiệm vị trí Content Leader tại Luận Văn Việt. Tất cả các nội dung đăng tải trên website của Luận Văn Việt đều được tôi kiểm duyệt và lên kế hoạch nội dung. Tôi rất yêu quý việc viết lách ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Và đến nay thì tôi đã có hơn 5 năm kinh nghiệm tay nghề viết bài .
Hy vọng hoàn toàn có thể mang đến cho bạn đọc thật nhiều thông tin hữu dụng về tổng thể các chuyên ngành, giúp bạn hoàn thành xong bài luận văn của mình một cách tốt nhất !

Source: https://vh2.com.vn
Category : Khoa Học