LUẬT DOANH NGHIỆP 2020 VÀ CƠ CHẾ BẢO VỆ CỔ ĐÔNG THIỂU SỐ TRONG CÔNG TY CỔ PHẦN – Luật sư Đà Nẵng – Luật sư FDVN

Phân tích Bảng xếp hạng môi trường kinh doanh (Doing Business) năm 2020 của Việt Nam cho thấy chỉ số Bảo vệ nhà đầu tư thiểu số của Việt Nam đứng thứ 97/190, giảm 8 bậc so với năm 2019 và xếp sau Indonesia, Thái Lan, Singapore và Malaysia trong khu vực ASEAN.[1] Thực tiễn nêu trên cho thấy rõ ràng cơ chế bảo vệ cổ đông thiểu số trong Luật doanh nghiệp 2014 chưa thực sự hiệu quả và trên thực tế còn xảy ra hiện tượng “cá lớn nuốt cá bé”. Đây là một trong những nguyên nhân khiến các nhà đầu tư nhỏ đắn đo khi đầu tư vào những doanh nghiệp lớn.

Một số quan điểm cho rằng, Luật doanh nghiệp 2020 có hiệu lực hiện hành ngày 01/01/2021 là “ chiếc áo giáp ” mới thay thế sửa chữa Luật doanh nghiệp năm trước bảo vệ cổ đông tối thiểu trong công ty cổ phần. Vậy “ chiếc áo giáp ” mới này có thực sự hiệu suất cao ?. Bằng bài viết này tác giả sẽ đi sâu nghiên cứu và phân tích những quy phạm pháp luật cũng như nghiên cứu và điều tra thực tiễn vận dụng và so sánh với pháp lý quốc tế để đưa những quan điểm, quan điểm của mình về năng lực bảo vệ cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần của Luật Doanh nghiệp 2020 .

1. Cách hiểu về cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần

Nghị định 48/1998/NĐ-CP về chứng khoán và thị trường chứng khoán đã từng giải thích “Cổ đông thiểu số là người nắm giữ dưới 1% cổ phiếu có quyền biểu quyết của tổ chức phát hành.”, tuy nhiên kể từ sau khi nghị định này hết hiệu lực thi hành vào ngày 16/12/2003 thì không còn bất kỳ quy định nào nhắc đến cổ đông thiểu số.

Bạn đang đọc: LUẬT DOANH NGHIỆP 2020 VÀ CƠ CHẾ BẢO VỆ CỔ ĐÔNG THIỂU SỐ TRONG CÔNG TY CỔ PHẦN – Luật sư Đà Nẵng – Luật sư FDVN

Thế nhưng theo Khoản 18 Điều 4 Luật chứng khoán 2019 thì cổ đông lớn là cổ đông chiếm hữu từ 5 % trở lên số CP có quyền biểu quyết của một tổ chức triển khai phát hành, như vậy, về mặt pháp lý tất cả chúng ta hoàn toàn có thể hiểu được “ Cổ đông bé hoặc cổ đông thiểu số là cổ đông chiếm hữu dưới 5 % số CP có quyền biểu quyết của một tổ chức triển khai phát hành ” .
Không những ở Nước Ta mà một số ít nước trong khu vực Khu vực Đông Nam Á như Đất nước xinh đẹp Thái Lan, Nước Singapore, Philippines, Malaysia đều lấy tỷ suất Phần Trăm là 5 % để nhận diện cổ đông lớn trong công ty cổ phần và qua đó làm địa thế căn cứ xác lập cổ đông thiểu số. [ 2 ]

2. Cơ chế bảo vệ cổ đông thiểu số theo Luật Doanh nghiệp 2020

2.1. Nhóm quyền tài sản

Thứ nhất, quyền được nhận cổ tức

Tương tự như cổ đông lớn, Điều 135 Luật doanh nghiệp 2020 trao cho cổ đông thiểu số quyền được thanh toán giao dịch vừa đủ cổ tức trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày kết thúc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên và được nhận thông tin về trả cổ tức chậm nhất là 15 ngày trước khi thực thi trả cổ tức. Quy định bảo vệ rằng cổ đông thiểu số sẽ được san sẻ doanh thu của doanh nghiệp .
Tuy là vậy, nhưng pháp lý Nước Ta với niềm tin không can thiệp quá sâu vào việc chi trả cổ tức của doanh nghiệp, mà giao cho Đại hội đồng cổ đông quyết định hành động, dẫn đến cổ đông thiểu số khó mà ảnh hưởng tác động được đến thời hạn, hình thức, mức và giải pháp giao dịch thanh toán cổ tức cho những cổ đông. Mặt khác, 06 tháng kể từ ngày kết thúc họp đại hội đồng thường niên là thời hạn quá dài để cổ đông được nhận thanh toán giao dịch cổ tức và nếu sau 06 tháng mà vẫn chưa được nhận cổ tức thì việc “ đòi ” cổ tức của cổ đông thiểu số là điều không thuận tiện. Thực trạng chậm chi trả cổ tức cho nhà đầu tư xảy ra rất phổ cập, nhiều lúc làm cho mục tiêu góp vốn đầu tư của những nhà đầu tư không đạt được, đặc biệt quan trọng là với những nhà đầu tư có nguồn vốn rất ít .
Điển hình như Công ty cổ phần Đầu tư và tăng trưởng du lịch Vinaconex đã 9 lần thông tin lùi thời hạn trả cổ tức năm 2010 đến tận tháng 3.2021 do công ty vẫn chưa sắp xếp được nguồn tiền, hay như Công ty cổ phần Kỹ thuật điện Sông Đà đạt kỷ lục khi đã có 15 lần đổi khác thời hạn trả cổ tức năm 2011 và 2012 đến tận tháng 6.2022. Có vô vàn nguyên do khác nhau được những doanh nghiệp đưa ra để lý giải cho việc trì hoãn, nhưng đều là “ chưa có tiền ” dù đã được cổ đông trải qua. [ 3 ]
Có chế tài như sau “ Doanh nghiệp sẽ phải chịu thêm tiền lãi tính theo lãi suất vay cơ bản do Ngân hàng Nhà nước Nước Ta công bố tại thời gian gần nhất cho số tiền và thời hạn chậm nộp trong vòng 03 tháng, sau thời hạn 03 tháng doanh nghiệp phải chịu thêm tiền lãi tính theo lãi suất vay tiền vay quá hạn cho số tiền chậm nộp của thời hạn quá hạn sau 03 tháng và sau thời hạn nộp tiền 4 tháng thì doanh nghiệp còn bị vận dụng những giải pháp cưỡng chế nhất định [ 4 ] ”, nhưng đây chỉ là những chế tài vận dụng với cổ đông nhà nước tại những doanh nghiệp đã thực thi quy đổi, còn những cổ đông thiểu số yếu thế khác trong doanh nghiệp thì lại không nhận được sự bảo vệ như vậy .
“ Trả cổ tức … mà tức ở cổ ” đây là câu mà một số ít cổ đông thường hay nói đến để ví von sự ấm ức trong việc lựa chọn hình thức trả cổ tức, bởi cổ tức hoàn toàn có thể được chi trả bằng tiền mặt, bằng cổ phần của công ty hoặc bằng gia tài khác pháp luật tại Điều lệ công ty. Nếu cổ tức được chi trả bằng cổ phần việc chi trả này không làm ảnh hưởng tác động đến tỷ suất quyền sở hữu của cổ đông hiện hành và CP của doanh nghiệp cũng hoàn toàn có thể giảm bất kể khi nào. Ngoài 5 % thuế thu nhập cá thể khi nhận được cổ tức bằng cổ phần thì nay cổ đông thiểu số còn phải chịu thêm 0.1 % thuế thu nhập cá thể cùng thời hạn, công sức của con người để chuyển nhượng ủy quyền cổ phần lấy tiền mặt. [ 5 ]

Thứ hai, quyền ưu tiên mua cổ phần mới tương ứng với tỷ lệ sở hữu cổ phần phổ thông

Theo điểm c Khoản 1 Điều 115 Luật doanh nghiệp 2020 thì khi công ty chào bán cổ phần mới, những cổ đông có quyền mua tương ứng với tỷ suất cổ phần họ đang chiếm hữu. Tuy nhiên, Điều lệ mẫu vận dụng so với công ty đại chúng được phát hành kèm theo Thông tư số 116 / 2020 / TT-BTC thì “ Cổ phần đại trà phổ thông phải được ưu tiên chào bán cho những cổ đông hiện hữu theo tỷ suất tương ứng với tỷ suất chiếm hữu cổ phần đại trà phổ thông của họ trong Công ty, trừ trường hợp Đại hội đồng cổ đông quyết định hành động khác, số cổ phần cổ đông không ĐK mua hết sẽ do Hội đồng quản trị của Công ty quyết định hành động ”. Như vậy, so với công ty đại chúng trong trường hợp phát hành CP, đại hội đồng cổ đông có toàn quyền quyết định hành động việc bán CP cho từng cổ đông với tỷ suất khác nhau mà không nhất thiết phải tuân theo tỷ suất chiếm hữu cổ phần của họ tại công ty. Khi đó, những cổ đông lớn được quyền mua theo tỷ suất cao hơn so với những cổ đông thiểu số theo nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông .
Có thể thấy rằng, việc pháp lý Nước Ta được cho phép Điều lệ trao quyền cho Đại hội đồng cổ đông quyết định hành động tỷ suất mua cổ phần là không bảo vệ quyền bình đẳng giữa những cổ đông và đang xâm phạm nghiêm trọng đến quyền ưu tiên mua cổ phần của những cổ đông thiểu số nói riêng và những cổ đông khác nói chung tại Luật doanh nghiệp .

Thứ ba, quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác

Đa phần những cổ thông thiểu số thường góp vốn đầu tư vào công ty cổ phần để thu doanh thu trong một thời hạn nhất định và không gắn bó vĩnh viễn với công ty nếu họ không muốn .
Khoản 2 Điều 119 Luật doanh nghiệp 2020 pháp luật cổ đông không được rút vốn đã góp bằng cổ phần đại trà phổ thông ra khỏi công ty dưới mọi hình thức nhưng được chuyển nhượng ủy quyền cho công ty hoặc người khác. Xuất phát từ quy mô tổ chức triển khai theo hình thức đối vốn, có đặc thù đại chúng nên cấu trúc vốn của công ty cổ phần rất linh động và năng lực quy đổi thuận tiện mà không làm mất đi tính không thay đổi trong cấu trúc vốn. Cũng chính vì điều đó, việc chuyển nhượng ủy quyền vốn trong công ty cổ phần không phải là một yếu tố gì quá phức tạp và khó khăn vất vả so với cổ đông thiểu số nếu như việc chuyển nhượng ủy quyền được triển khai công khai minh bạch và hợp pháp. Đây được xem là một trong những pháp luật bảo vệ quyền định đoạt gia tài của những cổ đông thiểu số .

Thứ tư, quyền yêu cầu công ty mua lại cổ phần

Theo Điều 132 Luật Doanh nghiệp 2020 thì “ Cổ đông đã biểu quyết không trải qua nghị quyết về việc tổ chức triển khai lại công ty hoặc đổi khác quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cổ đông pháp luật tại Điều lệ công ty có quyền nhu yếu công ty mua lại cổ phần của mình. ”. Thông thường chỉ có cổ đông thiểu số mới thực thi quyền này, vì họ là đối tượng người tiêu dùng dễ bị ảnh hưởng tác động xấu đi và chịu sự bất đồng nhất từ những nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông .
Mặc dù pháp lý đã được cho phép cổ đông có quyền nhu yếu công ty mua lại cổ phần như pháp luật nêu trên nhưng tại Điều 134 Luật Doanh nghiệp 2020 chỉ cho phép công ty thanh toán giao dịch cho cổ đông nếu ngay sau khi thanh toán giao dịch công ty vẫn bảo vệ đủ chi trả những khoản nợ và nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài khác. Không những vậy việc mua lại cổ phần của công ty lại khá phức tạp, lê dài thời hạn lên đến 90 ngày .
Tại Đạo Luật công ty thương mại Bang Louisiana được sửa đổi bổ trợ năm ngoái của Hoa Kỳ được cho phép cổ đông có quyền của người sự không tương đồng, phản đối công ty và được cho phép cổ đông có quyền nhu yếu công ty mua lại hàng loạt số CP cần bán tháo của mình khi phản đối những thanh toán giao dịch đơn cử của công ty. Công ty sẽ cung ứng cho cổ đông một bản đề xuất về đề xuất giá cả tương thích với giá trị CP của họ và nộp trở lại công ty. Căn cứ vào việc nhận ý kiến đề nghị này, công ty có 30 ngày để giao dịch thanh toán, trả cho cổ đông giá trị cổ phần mà bản thân công ty cho là giá trị tương thích với CP bị ảnh hưởng tác động bởi thanh toán giao dịch công ty. Nếu cổ đông không thỏa mãn nhu cầu với định giá của công ty, thì trong vòng 30 ngày kể từ ngày được thanh toán giao dịch, cổ đông phải thông tin – xác nhận vấn đề với công ty. Gánh nặng nghĩa vụ và trách nhiệm lúc này thuộc về công ty với vai trò triển khai trình tự pháp lý định giá CP. Đạo Luật công ty thương mại Bang Louisiana cũng nghiêm cấm chiết khấu, giảm giá CP do vị thế thiểu số của cổ đông hay thiếu tính thị trường. [ 6 ]
Đạo Luật công ty thương mại Bang Louisiana rất có tầm quan trọng so với những cổ đông thiểu số và cũng có nhiều ưu điểm trong quyền nhu yếu công ty mua lại cổ phần mà Nước Ta cũng như những nước Khu vực Đông Nam Á hoàn toàn có thể lấy kinh nghiệm tay nghề trong quy trình lập pháp với tiềm năng bảo vệ quyền, quyền lợi hợp pháp của cổ đông thiểu số .

2.2. Nhóm quyền quản trị công ty

Trước đây Luật Doanh nghiệp năm trước pháp luật “ Cuộc họp Đại hội đồng cổ đông được triển khai khi có số cổ đông dự họp đại diện thay mặt tối thiểu 51 % tổng số phiếu biểu quyết ” [ 7 ] thì nay tại Điều 145 Luật Doanh nghiệp 2020 đã giảm tỷ suất này xuống còn 50 %. Điều này đã tạo điều kiện kèm theo cho những cổ đông thiểu số thực thi quyền thực thi họp Đại hội đồng cổ đông được thuận tiện hơn nếu những cổ đông nhỏ phối hợp với nhau để tạo thành nhóm cổ đông đạt tỷ suất đủ điều kiện kèm theo để thực thi họp Đại hội đồng cổ đông lần thứ nhất hoặc lần thứ hai với 33 % [ 8 ] mà không cần phải chờ đến lần thứ ba hay chờ sự tham gia của những cổ đông lớn .
Nếu Khoản 2 Điều 114 Luật Doanh nghiệp năm trước nhu yếu cổ đông, nhóm cổ đông phải nắm giữ từ 10 % tổng số cổ phần trở lên trong tối thiểu 06 tháng mới được hưởng độc quyền can thiệp vào quản trị và giám sát hoạt động giải trí của công ty thì nay tại Khoản 2 Điều 115 Luật Doanh nghiệp 2020 đã giảm tỷ suất 10 % nêu trên xuống chỉ còn 5 % hoặc tỷ suất nhỏ được ấn định tại Điều lệ để những cổ đông có quyền nhu yếu Ban trấn áp kiểm tra việc làm công ty, quyền triệu tập cuộc họp Đại hội đồng cổ đông và những hoạt động giải trí khác tương quan đến nhóm quyền thông tin. [ 9 ] Đây cũng là một trong những quyền lợi quan trọng mà phần lớn những cổ đông thiểu số thường yên cầu sự đồng ý chấp thuận từ những cổ đông lớn .
Luật Doanh nghiệp 2020 cũng không còn nhu yếu cổ đông cung ứng thời hạn tối thiểu 06 tháng để được thực thi những quyền quản trị nêu trên. Việc từ bỏ lao lý này mang đến biến hóa tích cực cho cổ đông thiểu số, bởi điều này được cho phép cổ đông thiểu số “ có lời nói ” ngay từ thời gian gắn bó quyền lợi với công ty, thay vì phải chờ đón một cách vô lý trong khoảng chừng thời hạn 06 tháng mà những yếu tố bất lợi hoàn toàn có thể xảy ra .
Ngoài những thay đổi tích cực thì quyền quản trị của những cổ đông thiểu số vẫn còn có những hạn chế nhất định như :
( i ) Tại điểm a Khoản 1 Điều 115 Luật Doanh nghiệp 2020 được cho phép Điều lệ công ty pháp luật hình thức khác để cổ đông đại trà phổ thông tham gia, phát biểu trong cuộc họp Đại hội đồng cổ đông và trên thực tiễn những công ty cổ phần cũng có rất nhiều “ hình thức khác ” để trực tiếp hạn chế quyền quản trị của cổ đông thiểu số và gián tiếp hạn chế quyền thông tin của những cổ đông thiểu số .
Điển hình như Công ty Cổ phần Định giá và Thương Mại Dịch Vụ Tài chính Nước Ta VVFC vào tháng 03/2021 có phát hành thông tin mời họp Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2021 với điều kiện kèm theo “ Cổ đông chiếm hữu từ 3000 cổ phần trở lên tham gia trực tiếp Đại hội đồng cổ đông. Các cổ đông chiếm hữu ít hơn 3000 cổ phần tập hợp nhau thành nhóm đủ 3000 cổ phần, cử người đại diện thay mặt tham gia trực tiếp Đại hội đồng cổ đông. ”. Ai cũng hoàn toàn có thể thấy được sự “ phân biệt đối xử ngay chính trong nội dung thông này ” và còn có rất nhiều công ty vận dụng hình thức này để hạn chế quyền quản trị công ty của những cổ đông thiểu số .
( ii ) Quyền cử người vào Hội đồng quản trị, Ban trấn áp chỉ thuộc về cổ đông, nhóm cổ đông nắm giữ tối thiểu 10 % tổng số cổ phần hoặc một tỷ suất khác nhỏ hơn nếu Điều lệ pháp luật. Tỷ lệ 10 % này là tỷ suất theo mà tác giả vẫn còn khá cao trong khi quyền của cổ đông, nhóm cổ đông đại trà phổ thông tại Khoản 2 Điều 115 Luật Doanh nghiệp 2020 đã giảm xuống chỉ còn 5 % .
Thực tế, 1 số ít doanh nghiệp còn cho rằng những cổ đông thiểu số thường không gắn bó lâu dài hơn với công ty nên thấp thỏm công ty hoàn toàn có thể bị đảo lộn bởi những cổ đông này nếu được trao quyền quá lớn và một số ít khác cũng xem cổ đông tối thiểu như thể “ người thừa ” khi vào hội đồng quản trị. Nhưng so với những cổ đông nhỏ thì việc có đại diện thay mặt là thành viên Hội đồng quản trị, Ban trấn áp rất quan trọng, vì khi đó họ có thời cơ được bộc lộ lời nói và bảo vệ quyền lợi của những cổ đông tối thiểu, chớp lấy được thông tin và tham gia quyết định hành động, góp ý một số ít yếu tố quan trọng, đặc biệt quan trọng là quyền cử người vào Hội đồng quản trị, Ban trấn áp còn tương quan tới hàng loạt quyền khác như quyền quyết định hành động, xem xét những báo cáo giải trình, hợp đồng, thanh toán giao dịch … [ 10 ] .
( iii ) Phương thức bầu bầu dồn phiếu được coi là công cụ pháp lý quan trọng và riêng có của công ty cổ phần giúp bảo vệ những cổ đông thiểu số, tăng cường sự hiện hữu của những cổ đông thiểu số trong Hội đồng quản trị và Ban trấn áp, bảo vệ điều hòa được quyền hành và trấn áp công ty giữa những nhóm cổ đông với nhau. Thế nhưng, nhiệm kỳ của thành viên Hội đồng quản trị không quá 05 năm và hoàn toàn có thể được bầu lại với số nhiệm kỳ không hạn chế và một cá thể chỉ được bầu làm thành viên độc lập Hội đồng quản trị của một công ty không quá 02 nhiệm kỳ liên tục. [ 11 ] Trong trường hợp có nhiều đợt bầu như vậy dẫn đến chính sách bầu dồn phiếu không còn công dụng trong bảo vệ cổ đông thiểu số. Với lợi thế về số phiếu bầu, cổ đông lớn thuận tiện thắng lợi những đợt bầu cử riêng không liên quan gì đến nhau như vậy để đưa ứng viên của họ vào Hội đồng quản trị. Và thời cơ để cổ đông thiểu số đưa người vào Hội đồng quản trị sẽ thấp đi, kéo theo hệ quả là rủi ro tiềm ẩn về sự thiếu minh bạch trong quản trị công ty dẫn đến những vụ bê bối kinh tế tài chính, hoạt động giải trí lạm quyền, rút ruột công ty của cổ đông lớn .

2.3. Nhóm quyền thông tin

Ở Nước Ta, mối rình rập đe dọa lớn mà những cổ đông thiểu số lo âu là bị người quản trị công ty tận dụng chức vụ của mình để làm lợi riêng, gây nguy cơ tiềm ẩn đến công ty bất kể khi nào, vậy nên điểm đ, điểm e Khoản 1 Điều 115 Luật Doanh nghiệp 2020 cũng đã được cho phép cổ đông đại trà phổ thông được xem xét, tra cứu và trích lục thông tin về tên và địa chỉ liên lạc trong list cổ đông có quyền biểu quyết ; nhu yếu sửa đổi thông tin không đúng mực của mình ; xem xét, tra cứu, trích lục hoặc sao chụp Điều lệ công ty, biên bản họp Đại hội đồng cổ đông và nghị quyết Đại hội đồng cổ đông .
Ngoài ra, thay vì cổ đông, nhóm cổ đông chiếm hữu từ 10 % tổng số cổ phần trở lên trong thời hạn liên tục tối thiểu 06 tháng như Luật doanh nghiệp năm trước thì điểm a Khoản 2 Điều 115 Luật doanh nghiệp 2020 được cho phép cổ đông, nhóm cổ đông chiếm hữu từ 05 % tổng số cổ phần đại trà phổ thông trở lên hoặc một tỷ suất khác nhỏ hơn theo lao lý tại Điều lệ công ty có quyền “ Xem xét, tra cứu, trích lục sổ biên bản và nghị quyết, quyết định hành động của Hội đồng quản trị, báo cáo giải trình kinh tế tài chính giữa năm và hằng năm, báo cáo giải trình của Ban trấn áp, hợp đồng, thanh toán giao dịch phải trải qua Hội đồng quản trị và tài liệu khác, trừ tài liệu tương quan đến bí hiểm thương mại, bí hiểm kinh doanh thương mại của công ty ”. Việc kiểm soát và điều chỉnh này là bước đệm quan trọng để những cổ đông thiểu số có bộc lộ ngay lập tức thực quyền được tiếp cận, phân phối thông tin của mình và tăng năng lực giám sát của những cổ đông thiểu số so với những thanh toán giao dịch cần được giám sát như thanh toán giao dịch với người có tương quan nhằm mục đích hạn chế việc thất thoát gia tài, gây thiệt hại cho công ty. Tuy nhiên, thế nào là “ bí hiểm thương mại, bí hiểm kinh doanh thương mại ” trong khoanh vùng phạm vi Luật doanh nghiệp 2020 thì chưa được lý giải rõ, điều này hoàn toàn có thể là cái cớ cho những cổ đông khác lạm dụng nhằm mục đích hạn chế quyền thông tin của những cổ đông, nhóm cổ đông thiểu số .
Điều 164 Luật doanh nghiệp 2020 cũng buộc thành viên Hội đồng quản trị, Kiểm soát viên, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và người quản trị khác của công ty phải kê khai cho công ty về những quyền lợi tương quan của mình trong thời hạn 07 ngày thao tác kể từ ngày phát sinh lợi ích tương quan. Việc lưu giữ, công khai minh bạch, xem xét, trích lục, sao chép list người có tương quan và quyền lợi có tương quan được thực thi như sau :

• Công ty phải thông báo danh sách người có liên quan và lợi ích có liên quan cho Đại hội đồng cổ đông tại cuộc họp thường niên;
• Danh sách người có liên quan và lợi ích có liên quan được lưu giữ tại trụ sở chính của doanh nghiệp; trường hợp cần thiết có thể lưu giữ một phần hoặc toàn bộ nội dung danh sách nói trên tại các chi nhánh của công ty;
• Cổ đông, đại diện theo ủy quyền của cổ đông, thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và người quản lý khác có quyền xem xét, trích lục và sao chép một phần hoặc toàn bộ nội dung kê khai;
• Công ty phải tạo điều kiện để những người nêu trên tiếp cận, xem xét, trích lục, sao chép danh sách người có liên quan và lợi ích có liên quan một cách nhanh nhất, thuận lợi nhất; không được ngăn cản, gây khó khăn đối với họ trong thực hiện quyền này. Trình tự, thủ tục xem xét, trích lục, sao chép nội dung kê khai người có liên quan và lợi ích có liên quan được thực hiện theo quy định tại Điều lệ công ty.
• Thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc nhân danh cá nhân hoặc nhân danh người khác để thực hiện công việc dưới mọi hình thức trong phạm vi công việc kinh doanh của công ty đều phải giải trình bản chất, nội dung của công việc đó trước Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát và chỉ được thực hiện khi được đa số thành viên còn lại của Hội đồng quản trị chấp thuận; nếu thực hiện mà không khai báo hoặc không được sự chấp thuận của Hội đồng quản trị thì tất cả thu nhập có được từ hoạt động đó thuộc về công ty.

Những pháp luật này đã giúp cho nhóm những cổ đông thiểu số trấn áp được những thanh toán giao dịch giữa những cá thể thuộc ban quản lý công ty và người tương quan nhằm mục đích bảo vệ những thanh toán giao dịch trong công ty cổ phần trở nên minh bạch, công minh hơn. Đây cũng là cơ sở để cổ đông triển khai những quyền cơ bản khác như quyền biểu quyết trong cuộc họp Đại hội đồng cổ đông, quyền bầu và không bổ nhiệm thành viên Hội đồng quản trị và cả quyền chuyển nhượng ủy quyền cổ phần trong công ty .
Đặc biệt là, sau khi kết thúc năm kinh tế tài chính, cổ đông chiếm hữu cổ phần của công ty liên tục tối thiểu 01 năm có quyền tự mình hoặc cùng với luật sư, kế toán viên, kiểm toán viên có chứng từ hành nghề trực tiếp xem xét những báo cáo giải trình như : Báo cáo hiệu quả kinh doanh thương mại của công ty ; báo cáo giải trình kinh tế tài chính ; báo cáo giải trình nhìn nhận công tác làm việc quản trị, quản lý công ty ; báo cáo giải trình thẩm định và đánh giá của Ban trấn áp [ 12 ] .
Pháp luật trao quyền là vậy, nhưng trong thực tiễn để nhìn nhận được tình hình kinh tế tài chính của công ty, hiệu suất cao quản trị của ban quản lý trải qua quyền thông tin thì những cổ đông thiểu số cũng phải có những am hiểu và trình độ nhất định. Và đôi lúc cổ đông thiểu số cũng cũng phải chật vật để triển khai quyền của mình, ví dụ điển hình như vấn đề sau đây :

“Ông Nguyễn Đại L là cổ đông sở hữu 140.000 cổ phần, chiếm 5% vốn điều lệ Công ty cổ phần cung cứng dịch vụ HK. Mặc dù, đã nhiều lần yêu cầu lãnh đạo Công ty cung cấp cho các tài liệu gồm: Báo cáo tài chính, biên bản/nghị quyết của Hội đồng quản trị, báo cáo kết quả kinh doanh, báo cáo tài chính, báo cáo đánh giá công tác quản lý, điều hành Công ty theo đúng quy định của Luật doanh nghiệp, nhưng ông L không nhận được bất kỳ tài liệu nào từ phía Công ty. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động minh bạch thông tin của Công ty nói chung và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của ông L nói riêng. Và phải cho đến khi ông L khởi kiện đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền để buộc Công ty cung cấp thì phía Công ty mới cung cấp các tài liệu nêu trên theo yêu cầu của ông L”.[13]

Thậm chí, có rất nhiều công ty còn không công bố thông tin hoặc công bố không đủ, không đúng mực, đơn cử như ngày 7/5/2021 vừa mới qua, Thanh tra Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng đã ban hành Quyết định số 83 / QĐ-XPVPHC quyết định hành động xử phạt 85 triệu đồng so với Công ty Cổ phần Thương mại Hà Tây vì đã công bố thông tin xô lệch về số lượng nghị quyết Hội đồng quản trị tại báo cáo giải trình tình hình quản trị công ty và về thanh toán giao dịch giữa công ty với người có tương quan của người nội bộ tại báo cáo giải trình tình hình quản trị. [ 14 ]
Theo Các nguyên tắc quản trị công ty của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế ( OECD ) [ 15 ] thì “ Các tác dụng hoạt động giải trí kinh tế tài chính, những tiềm năng hoạt động giải trí của công ty, chiếm hữu của những cổ đông chính và quyền bỏ phiếu, chủ trương lương thưởng cho Hội đồng quản trị, những nhà quản lý và điều hành, thông tin về những thành viên Hội đồng quản trị, thanh toán giao dịch với những bên tương quan, những yếu tố rủi ro đáng tiếc hoàn toàn có thể lường trước, những yếu tố về người lao động và những người có quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm tương quan khác, những chủ trương và cơ cấu tổ chức quản trị ” là nội dung phải công bố đúng mực và minh bạch mà những nước thành viên phải tuân thủ .
Nước Ta không là thành viên của OECD nên việc hạn chế lượng thông tin phải phân phối và số lượng giới hạn về tỷ suất cổ phần của cổ đông, nhóm cổ đông được quyền nhu yếu phân phối thông tin đã phần nào làm cản trở mục tiêu bảo vệ cổ đông thiểu số của nhóm quyền này trên thực tiễn .

2.4. Nhóm quyền mang tính khắc phục

Khắc phục chưa ổn của Luật Doanh nghiệp năm trước thì Luật Doanh nghiệp 2020 đã được cho phép cổ đông thực thi quyền nhu yếu hủy bỏ nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông nếu chiếm hữu từ 5 % tổng số cổ phần đại trà phổ thông trở lên [ 16 ] thay vì phải chiếm hữu từ 10 % trở lên trong thời hạn liên tục tối thiểu 06 như trước đây [ 17 ]. Và một trong những pháp luật mới điển hình nổi bật tại Khoản 2 Điều 165 Luật doanh nghiệp 2020 là “ Thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và người quản trị khác vi phạm nghĩa vụ và trách nhiệm của người quản trị công ty sẽ phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm cá thể hoặc trực tiếp đền bù quyền lợi bị mất, trả lại quyền lợi đã nhận và bồi thường hàng loạt thiệt hại cho công ty và bên thứ ba. ”. Có lẽ đây là lao lý mà những nhà đầu tư cảm thấy bảo đảm an toàn và được bảo vệ khi gia tài của họ không phải bị đem đi để thanh toán giao dịch tiền bồi thường cho bên thứ ba bởi lỗi của người quản trị công ty .
Ngoài ra, Điều 166 Luật Doanh nghiệp 2020 cũng có những thay đổi về quyền khởi kiện so với thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc, Tổng giám đốc, đơn cử :
( i ) Không còn ràng buộc về mặt thời hạn chiếm hữu cổ phần đại trà phổ thông của những cổ đông, nhóm cổ đông mà chỉ cần chiếm hữu tối thiểu là 1 % số cổ phần đại trà phổ thông trở lên cổ đông, nhóm cổ đông sẽ có quyền tự mình hoặc nhân danh công ty để khởi kiện. Việc xóa bỏ sự ràng buộc về thời hạn là cơ sở để cổ đông thiểu số được quyền nhu yếu cơ quan nhà nước có thẩm quyền can thiệp bảo vệ cổ đông ngay khi mới đầu tư vào công ty .
( ii ) Không chỉ là khởi kiện nghĩa vụ và trách nhiệm cá thể mà nay cổ đông còn hoàn toàn có thể khởi kiện nghĩa vụ và trách nhiệm trực tiếp so với những thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc ;
( iii ) Phạm vi khởi kiện được cụ thể hóa, tức hoàn toàn có thể nhu yếu hoàn trả quyền lợi hoặc bồi thường thiệt hại cho công ty hoặc người khác .

Cổ đông nói chung và cổ đông thiểu số nói riêng có quyền khởi kiện khi những cá nhân nêu trên thuộc các trường hợp:

Xem thêm: Hướng dẫn xác minh doanh nghiệp Facebook đúng chuẩn 2021 từ A-Z

• Vi phạm trách nhiệm của người quản lý công ty;
• Không thực hiện, thực hiện không đầy đủ, thực hiện không kịp thời hoặc thực hiện trái với quy định của pháp luật hoặc Điều lệ công ty, nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị đối với quyền và nghĩa vụ được giao;
• Lạm dụng địa vị, chức vụ và sử dụng thông tin, bí quyết, cơ hội kinh doanh, tài sản khác của công ty để tư lợi hoặc phục vụ lợi ích của tổ chức, cá nhân khác;
• Trường hợp khác theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty.

Bên cạnh đó, cổ đông, nhóm cổ đông thiểu số còn được quyền xem xét, tra cứu, trích lục thông tin công ty theo nhu yếu của Tòa án hoặc Trọng tài, điều này tạo tiền đề thực thi quyền khởi kiện, nó bảo vệ họ tiếp cận thông tin thiết yếu và có ích ship hàng quy trình tố tụng .
Các pháp luật của Luật Doanh nghiệp 2020 trong nhóm quyền mang tính khắc phục được xem như thể “ bệ đỡ ” giúp cổ đông thiểu số thực thi được những quyền cơ bản khác của mình về gia tài, quyền quản trị và quyền thông tin .
So với Luật Doanh nghiệp năm trước thì Luật Doanh nghiệp 2020 đã có những pháp luật thay đổi cải tiến vượt bậc nhằm mục đích bảo vệ quyền và quyền lợi cổ đông thiểu số. Tác giả nhận thấy, không riêng gì ở Nước Ta mà những vương quốc khác trên quốc tế muốn tạo được thiên nhiên và môi trường kinh doanh thương mại “ sạch ” thì cổ đông thiểu số cũng cần được pháp lý ghi nhận và trao quyền chống trả hợp pháp so với những sai phạm của cổ đông lớn và việc minh bạch hóa thông tin trong công ty cổ phần cũng sẽ là điểm trung tâm cho những nhà đầu tư mới có cái nhìn trung thực, khách quan về hoạt động giải trí của công ty để yên tâm thực thi tiềm năng góp vốn đầu tư lâu bền hơn .
Qua đó, tác giả cũng đưa ra 1 số ít đề xuất kiến nghị triển khai xong lao lý pháp lý trong việc bảo vệ cổ đông thiểu số trong công ty cổ phần tại Nước Ta như sau :

Thứ nhất, cần giảm thời gian công ty phải chi trả cổ tức cho cổ đông từ 06 tháng xuống còn tối đa 03 tháng kể từ ngày kết thúc họp Đại hội đồng cổ đông thường niên và có những chế tài nhất định để xử phạt những công ty “chây lì” trong việc chi trả cổ tức cho cổ đông thiểu số như phạt tiền hay thanh toán thêm cho cổ đông thiểu số lãi suất chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả.

Thứ hai, cho phép cổ đông thiểu số được lựa chọn giữa việc nhận cổ tức bằng “cổ phần” hoặc “tiền” để đảm bảo những cổ đông thiểu số có nhu cầu nhận cổ tức là tiền có được khoản lợi nhuận từ việc đầu tư mà không phải mất thêm thời gian hay bất kỳ khoản thuế phí, chi phí nào khác.

Thứ ba, ngoài mua cổ phần theo tỷ lệ sở hữu thì cũng nên ưu tiên cho các cổ đông hiện hữu mua thêm cho đến khi không mua hoặc không mua hết thì mới phân phối cho các đối tượng khác ngoài công ty.

Thứ tư, giảm thời gian thực hiện quyền yêu cầu công ty mua lại cổ phần từ 90 ngày xuống còn 30 ngày, trừ trường hợp công ty không đủ khả năng chi trả, để đảm bảo cổ đông thiểu số có thể sớm thu hồi lại vốn đầu tư.

Thứ năm, giảm tỷ lệ phần trăm sở hữu cổ phần từ 10% xuống 5% để các cổ đông, nhóm cổ đông thiểu số được quyền đề cử người vào Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát.

Thứ sáu, có những chế xử phạt răn đe đối hơn đối với công ty không thực hiện nghĩa vụ cung cấp thông tin theo yêu cầu hợp pháp của các cổ đông thiểu số nói riêng và cổ đông công ty nói chung.

Theo Doing Business qua những năm thì Malaysia là một trong những nước thăng hạng và thường đứng vị trí số 1 về chỉ số bảo vệ cổ đông thiểu số. Ở Malaysia để bảo vệ cổ đông thiểu số thì không hề không nhắc đến Tổ chức bảo vệ quyền lợi cổ đông thiểu số ( Minority Shareholders Watchdog Group – MSWG ) được xây dựng vào năm 2000 là một sáng tạo độc đáo của chính phủ nước nhà với tiềm năng bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số, nằm trong khuôn khổ bảo vệ hiệu suất cao hoạt động giải trí của thị trường vốn nói chung. MSWG cung ứng một nền tảng và lời nói tập thể cho cả cổ đông thiểu số và công ty, đồng thời tư vấn về việc bỏ phiếu tại những cuộc Họp đại hội đồng của những công ty đại chúng niêm yết. [ 18 ]. Chính vì thế, tác giả thiết nghĩ ngoài Thương Hội những nhà đầu tư kinh tế tài chính Nước Ta ( VAFI ) và Thương Hội những Nhà kinh doanh sàn chứng khoán Nước Ta ( VASB ) thì Nước Ta cũng nên xây dựng Tổ chức bảo vệ quyền lợi của cổ đông thiểu số để tại đây cổ đông thiểu số hoàn toàn có thể được tương hỗ những yếu tố về pháp lý, được đại diện thay mặt lên tiếng khi bị đàn áp cũng như được tập trung chuyên sâu quyền lợi hợp pháp nhằm mục đích tăng giá trị vững chắc của những cổ đông thiểu số tại công ty cổ phần .
Mỗi quy phạm pháp luật hoàn toàn có thể có lợi cho chủ thể này nhưng cũng hoàn toàn có thể bất lợi cho chủ thể khác. Luật Doanh nghiệp 2020 có là “ chiếc áo giáp ” thực sự hiệu suất cao so với cổ đông thiểu số hay không thì còn nhờ vào vào ý chí, năng lượng và cách vận dụng luật của cổ đông thiểu số trong quy trình góp vốn đầu tư, góp vốn tại công ty cổ phần .
Trên đây là hàng loạt quan điểm và quan điểm của tác giả về Luật Doanh nghiệp 2020 trong khoanh vùng phạm vi bảo vệ công thiểu số, rất mong nhận được sự phản hồi, góp phần của bạn đọc .

Nguyễn Thị Sương – Công ty Luật FDVN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[ 1 ] Theo https://www.doingbusiness.org/
[ 2 ] Theo Điều 81 Luật công ty Nước Singapore 2006, Điều 136 Luật công ty Malaysia năm nay, Điều 18 Quy chế sàn chứng khoán của Philippines năm 2000 và Điều 86 Luật công ty của Xứ sở nụ cười Thái Lan 2008 ;
[ 3 ] https://thanhnien.vn/tai-chinh-kinh-doanh/hon-10-nam-mon-moi-cho-co-tuc-1315575.html ;
[ 4 ] Khoản 3 Điều 3 và Khoản 4 Quy chế quản trị và sử dụng Quỹ tương hỗ sắp xếp và tăng trưởng doanh nghiệp phát hành kèm Quyết định số 21/2012 / QĐ-TTg ngày 10 tháng 5 năm 2012 của Thủ tướng nhà nước ;
[ 5 ] Khoản 4 Điều 10 Thông tư 111 / 2013 / TT-BTC, Điều 16 Nghị định 65/2013 / NĐ-CP được sửa đổi bởi Khoản 9 Điều 2 Nghị định 12/2015 / NĐ-CP và Điều 16 Thông tư 92/2015 / TT-BTC ;
[ 6 ] Xem tại https://lawreview.law.lsu.edu/2015/04/07/minority-shareholders-receive-increased-protections-under-new-louisiana-corporate-law/ ;
[ 7 ] Xem tại Khoản 1 Điều 145 Luật doanh nghiệp 2020 ;
[ 8 ] Xem tại Khoản 2 Điều 145 Luật doanh nghiệp 2020 ;
[ 9 ] Xem tại Khoản 2 Điều 115 Luật Doanh nghiệp 2020 ;
[ 10 ] Xem tại Điều 153 và Điều 170 Luật doanh nghiệp 2020 ;
[ 11 ] Xem tại Khoản 2 Điều 154 Luật doanh nghiệp 2020 ;
[ 12 ] Xem tại Điều 175 Luật doanh nghiệp 2020 ;
[ 13 ] Bản án 19/2019 / KDTM-ST ngày 11/06/2019 về tranh chấp thành viên công ty với công ty của Tòa án nhân dân thành phố TP. Hà Nội ;
[ 14 ] https://laodong.vn/kinh-te/cong-bo-thong-tin-sai-lech-mot-cong-ty-bi-xu-phat-85-trieu-dong-906535.ldo ;
[ 15 ] https://www.ifc.org/wps/wcm/connect/f05f4bff-81c1-4f41-a689-0bf68ec03b49/G20-OECD+CG+Principles_English-Vietnamese+by+IFC.pdf?MOD=AJPERES&CVID=lAAQVAw ;
[ 16 ] Xem tại Điều 151 Luật doanh nghiệp 2020 ;
[ 17 ] Xem tại Khoản 2 Điều 147 Luật doanh nghiệp 2020 ;
[ 18 ] Xem tại http://www.mswg.org.my/ .

………………..

Luật sư tại Đà Nẵng: 

99 Nguyễn Hữu Thọ, Quận Hải Châu, thành phố Thành Phố Đà Nẵng

Luật sư tại Huế: 

56A Điện Biên Phủ, phường Phường Đúc, thành phố Huế, Thừa Thiên Huế

Luật sư tại Quảng Ngãi:

359 đường Nguyễn Du, thành phố Tỉnh Quảng Ngãi, tỉnh Tỉnh Quảng Ngãi

Luật sư tại Hà Nội:

Tầng 5, số 11 Ngõ 183, phố Đặng Tiến Đông, phường Trung Liệt, Q. Đống Đa, Thành Phố Hà Nội

Luật sư tại Nghệ An:

Số 19 đường V.I Lê Nin, Nghi Phú, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An

Website: www.fdvn.vn    www.fdvnlawfirm.vn  www.diendanngheluat.vn  www.tuvanphapluatdanang.com

Email: [email protected]    [email protected]

Điện thoại: 0935 643 666    –  0906 499 446

Fanpage LUẬT SƯ FDVN : https://www.facebook.com/fdvnlawfirm/

Legal Service For Expat:  https://www.facebook.com/fdvnlawfirmvietnam/

Xem thêm: Hồ sơ thành lập công ty/doanh nghiệp【++Full Biểu Mẫu++】

TỦ SÁCH NGHỀ LUẬT : https://www.facebook.com/SayMeNgheLuat/
DIỄN ĐÀN NGHỀ LUẬT : https://www.facebook.com/groups/saymengheluat/

KÊNH YOUTUBE : FDVN CHANNEL

Source: https://vh2.com.vn
Category : Doanh Nghiệp