Huế – Wikipedia tiếng Việt

Huế là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Thừa Thiên Huế, Việt Nam. Huế từng là kinh đô (cố đô Huế) của Việt Nam dưới triều Tây Sơn (1788–1801) và triều Nguyễn (1802–1945). Hiện nay, thành phố là một trong những trung tâm về văn hóa – du lịch, y tế chuyên sâu, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ của Miền Trung – Tây Nguyên và cả nước. Những địa danh nổi bật là sông Hương và những di sản để lại của triều đại phong kiến, Thành phố có năm danh hiệu UNESCO ở Việt Nam: Quần thể di tích Cố đô Huế (1993), Nhã nhạc cung đình Huế (2003), Mộc bản triều Nguyễn (2009), Châu bản triều Nguyễn (2014) và Hệ thống thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế (2016). Ngoài ra, Huế còn là một trong những địa phương có di sản hát bài chòi đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Vị trí địa lý[sửa|sửa mã nguồn]

Ảnh vệ tinh khu vực thành phố Huế

Thành phố Huế nằm ở TT tỉnh Thừa Thiên Huế, địa phận nằm trải dài theo dòng sông Hương và có vị trí địa lý :

• Phía đông giáp thị xã Hương Thủy và huyện Phú Vang
• Phía tây giáp thị xã Hương Trà
• Phía nam giáp thị xã Hương Thủy
• Phía bắc giáp huyện Quảng Điền và biển Đông.

Thành phố có diện tích 265,99 km², dân số năm 2020 là 652.572 người[2], mật độ dân số đạt 2.453 người/km².

Thành phố nằm cách thủ đô hà nội Thành Phố Hà Nội 668 km về phía nam, cách Thành phố Hồ Chí Minh 1039 km về phía bắc và cách TP. Đà Nẵng 95 km về phía bắc .Nằm gần dãy núi Trường Sơn, khu vực thành phố Huế là đồng bằng thuộc vùng hạ lưu sông Hương và sông Bồ, có độ cao trung bình khoảng chừng 3 – 4 m so với mực nước biển và thường bị ngập lụt khi đầu nguồn của sông Hương ( trên Dãy Trường Sơn ) xảy ra mưa vừa và lớn. Khu vực đồng bằng này tương đối phẳng phiu, tuy trong đó có xen kẽ 1 số ít đồi, núi thấp như núi Ngự Bình, Đồi Vọng Cảnh …
Toàn cảnh khu vực thành phố Huế hai bên sông Hương
Thành phố Huế có sự ngoại lệ về khí hậu so với Bắc Bộ và Nam Bộ, vì nơi đây khí hậu khắc nghiệt và có sự khác nhau giữa những vùng và khu vực trong toàn tỉnh. Huế có khí hậu nhiệt đới gió mùa gió mùa, thuộc Phân loại khí hậu Köppen. Mùa khô từ tháng Ba đến tháng Tám, với nhiệt độ khá cao từ 35 đến 40 °C ( 95 đến 104 °F ). Mùa mưa từ tháng Tám đến tháng Giêng, với một mùa lũ từ tháng Mười, trở đi. Nhiệt độ trung bình mùa mưa là 20 °C ( 68 °F ), nhiều lúc thấp nhất là 9 °C ( 48 °F ). Mùa xuân lê dài từ tháng giêng đến cuối tháng Hai. [ 4 ]

Lịch sử và tên gọi[sửa|sửa mã nguồn]

Họa đồ Kinh thành Huế (với hướng Bắc nằm bên trên) trong Đại Nam nhất thống chí
Năm 1306, Thái thượng hoàng Trần Nhân Tông và Hoàng đế Trần Anh Tông của Đại Việt gả Công chúa Huyền Trân cho vua Chiêm là Chế Mân theo lời hứa của Trần Nhân Tông khi đi thăm Chiêm Thành thời hạn trước đó. Chế Mân dâng sính lễ gồm có hai Châu Ô và Châu Lý ( từ Nam Quảng Trị đến Thừa Thiên – Huế ngày này ) .Năm 1307, vua Trần Anh Tông tiếp quản vùng đất mới và đổi tên là châu Thuận và châu Hóa. Việc phối hợp hai châu này làm một và đặt tên phủ là Thuận Hóa ( chữ Hán : 順化 ) được thực thi dưới thời thuộc Nhà Minh. Đến đời Nhà Hậu Lê, châu Thuận và châu Hóa hợp thành Thuận Hóa và trở thành một đơn vị chức năng hành chính cấp tỉnh. Năm 1604, Nguyễn Hoàng đã bỏ cấp huyện Điện Bàn thuộc trấn Thuận Hóa, nâng lên thành cấp phủ, sáp nhập vào trấn Quảng Nam. Thuận Hóa dưới thời những chúa Nguyễn, ( thế kỷ 17 – 18 ) là vùng đất trải dài từ phía nam sông Gianh cho tới đèo Hải Vân. [ 6 ]

Năm 1626, để chuẩn bị cho việc chống lại nhà họ Trịnh, Chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên dời dinh đến làng Phước Yên (Phúc An) thuộc huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên và đổi dinh thành phủ. Năm 1636, Chúa Thượng Nguyễn Phúc Lan chọn làng Kim Long, thuộc huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên, làm nơi đặt Phủ. Năm 1687, Chúa Ngãi Nguyễn Phúc Thái, dời Phủ chúa về làng Phú Xuân (chữ Hán: 富春), thuộc huyện Hương Trà vào năm 1712, chúa Minh Nguyễn Phúc Chu dời phủ về làng Bác Vọng, huyện Quảng Điền, Thừa Thiên làm nơi đặt phủ mới. Đến khi Võ Vương Nguyễn Phúc Khoát lên cầm quyền năm 1738 thì phủ chúa mới trở về lại vị trí Phú Xuân và yên vị từ đó cho đến ngày thất thủ về tay quân họ Trịnh[6].
Năm 1802, sau khi thống nhất Việt Nam, vua Gia Long đã “đóng đô ở Phú Xuân, mới gọi là Kinh sư” [7].

Sự Open của tên địa điểm Huế[sửa|sửa mã nguồn]

Hiện chưa có nguồn thông tin nào chứng minh và khẳng định địa điểm ” Huế ” chính thức Open khi nào, theo một số ít thông tin thì :
Kinh thành Huế năm 1875
Tranh vẽ Đô đốc Pháp Courbet tại Huế năm 1883
Cảnh lễ hội tại Huế, tranh vẽ khoảng thập niên 1900.
Năm 1802, Nguyễn Phúc Ánh ( sau này là Hoàng đế Gia Long ) đã thành công xuất sắc trong việc thiết lập việc trấn áp của mình trên hàng loạt chủ quyền lãnh thổ của Nước Ta. Ông đặt Phú Xuân làm Kinh thành, đồng thời đặt dinh Quảng Đức làm vùng phụ cận phủ bọc Kinh thành. Sau khi Minh Mạng lên ngôi, đã đổi dinh Quảng Đức thành phủ Thừa Thiên. Trong đợt cải cách hành chính 1831 – 1832, những đơn vị chức năng hành chính lớn như dinh, trấn được đổi thành tỉnh, thường trực thẳng triều đình. Riêng phủ Thừa Thiên do có vị trí kinh sư nên vẫn giữ cấp phủ, nhưng có vị thế ngang cấp tỉnh .Nhận xét về vị trí và nguyên do chọn Huế làm kinh đô, Minh Mạng cho rằng :

Mậu tý, năm Minh Mệnh thứ 9 [ 1828 ], Vua lại bảo thị thần rằng : ” Người có nước [ vua ] có hai việc là sửa đức và thiết hiểm đều không hề thiếu được. Nay trẫm sản xuất tàu đồng là muốn giữ những chỗ yếu hại ven biển, làm xưởng chứa sẵn đấy, để lúc có việc dùng đến. Vả lại chỗ yếu lại không đâu bằng vụng Trà Sơn. Tàu ngoại bang đến chỉ hoàn toàn có thể đỗ ở đấy, mà chướng khí rất dữ, giếng độc hơn 10 cái. Trước có tàu Tây dương tránh gió đến đấy, sau cuối bị nước độc làm hại, do đấy mà nói rằng người ngoại bang dù có muốn dòm ngó cũng không sao làm được. Hơn nữa do đó ta lại giữ được chỗ hiểm để hoàn toàn có thể vận dụng tàu thuyền kia mà. Vả lại lấy hình thế nước ta mà nói, Gia Định thì dòng sông quanh co, Bắc Thành thì đồng nội phẳng phiu, đều không có chỗ hiểm yếu đáng cậy được. Tỉnh Bình Định vị trí hơi mạnh nhưng lại chật hẹp ; Quảng Nam non nước cũng tốt, nhưng lại lệch xiêu ; cả đến Quảng Bình, Thanh Hoa đều không phải là chỗ đóng kinh đô được. Tóm lại không đâu bằng Phú Xuân, đất cát cao sáng, núi sông yên lặng ; đường thủy thì có Thuận An, Tư Dung là nơi hiểm yếu, đường đi bộ thì có Quảng Bình, Hải Vân, ngăn che sông lớn quanh quất ở đằng trước, đèo cao giữ ở bên hữu, rồng lượn hổ ngồi, thế khỏe hình mạnh. Đó là trời đất đặt ra để làm chỗ cho Liệt thánh ta đóng đô mà để lại cho con cháu đến ức muôn năm mãi mãi. Hoặc có kẻ nói Kinh sư đất nhiều đá sỏi người ta thường xem là nơi củi quế gạo châu. [ 15 ] Nhưng giáp biển dựa núi, những thứ cá những thứ gỗ, dùng không hề hết, vốn những trấn không so sánh được ; huống chi đô thị ở đấy, thấm nhuần đức trạch đã lâu. Trẫm lại tha thuế giảm thuế cho kinh kỳ trước nhất, đời sống của dân há chẳng thừa thãi hay sao ? Đó thực là nơi kinh đô tốt nhất của đế vương, muôn đời không hề đổi được vậy “. [ 16 ]

Cho đến thời kỳ đầu Pháp thuộc, Huế là một tên gọi dân gian để chỉ Kinh thành. Mãi đến ngày 12 tháng 7 năm 1899, dưới tác động của chính quyền thực dân muốn đẩy nhanh quá trình đô thị hóa, vua Thành Thái đã ban Dụ thành lập thị xã Huế (Centre urbain de Hué), với ranh giới được xác lập xen giữa Kinh thành bao gồm các vùng phụ cận quanh kinh thành và dải đất dọc theo bờ nam sông Hương, tức là trục đường Lê Lợi nối từ cầu Ga đến Đập Đá ngày nay. Dụ này được Toàn quyền Đông Dương chuẩn y vào ngày 30 tháng 8 năm 1899.[cần dẫn nguồn] Từ đó, địa danh Huế trở thành địa danh chính thức cho đến tận ngày nay.

Những năm sau đó, thị xã Huế có ba lần lan rộng ra ranh giới về phía Nam sông Hương theo những Dụ ngày 22 tháng 6 năm 1903 của vua Thành Thái, ngày 9 tháng 5 năm 1908 của vua Duy Tân và ngày 21 tháng 11 năm 1921 của vua Khải Định. Bấy giờ, thị xã Huế được phân làm 9 phường gồm : Đệ Nhất, Đệ Nhị, Đệ Tam, Đệ Tứ, Đệ Ngũ, Đệ Lục, Đệ Thất, Đệ Bát và Đệ Cửu. Mặc dù vậy, việc phân loại này chỉ trên danh nghĩa, vì những phần đất đai và dân cư ngoài kinh thành Huế vốn thuộc địa phận làng nào của huyện Hương Trà, Hương Thủy thì đều do những huyện ấy quản lý .Mãi đến ngày 12 tháng 12 năm 1929, cựu Khâm sứ Trung Kỳ, Toàn quyền Đông Dương Pierre Marie Antoine Pasquier là quyết định hành động công nhận thị xã Huế là thành phố đô thị loại 3 ( Commune de Hué ), đồng thời xác lập cỗ máy hành chính của thành phố đứng đầu là một viên Đốc nguyên do Công sứ Pháp ở phủ Thừa Thiên kiêm nhiệm, quản lý mọi việc làm quản trị hành chính. Giúp việc cho Đốc lý có Phó đốc lý đồng thời là Phó công sứ. Ngoài ra còn có một Hội đồng thành phố được xây dựng, cũng do viên Đốc lý người Pháp làm quản trị. Năm 1933, Bảo Đại ra Sắc lệnh số 41, chuẩn y việc chỉnh đốn công tác làm việc quản trị và điều hành quản lý thành phố Huế. Chức danh đứng đầu thành phố gọi là Bang tá, ngang hàng Tri huyện trong phẩm hàm quan lại người Việt, nhưng trên thực tiễn, mọi việc vẫn phụ thuộc vào vào viên đốc lý là Công sứ Pháp ở Thừa Thiên .Kể từ năm 1935, thành phố Huế mới chính thức trở thành đơn vị chức năng hành chính độc lập, không còn thực trạng nhập nhằng địa giới xen với những huyện Hương Trà, Hương Thủy ; phần đất nào thuộc những phường thì sáp nhập hẳn vào thành phố quản trị. Vào thời gian đó, trong Thành nội tức khu vực kinh thành ( trừ Đại nội ) gồm có 10 phường : Tây Lộc, Tây Linh, Trung Hậu, Phú Nhơn, Vĩnh An, Thái Trạch, Trung Tích, Huệ An, Thuận Cát, Tri Vụ. Ngoài kinh thành và nam sông Hương có 11 phường gồm : phường Phú Bình, Phú Thịnh, Phú Hòa, Phú Hội, Phú Nhuận, Phú Vĩnh, Phú Ninh, Phú Cát, Phú Mỹ, Phú Thọ và Phú Hậu. Tổng cộng thành phố Huế có 21 phường .Như vậy, kể từ năm 1929 đến 1945, vùng đất Thừa Thiên Huế cùng một lúc có ba tổ chức triển khai hành chính gồm Kinh sư do Đề đốc Kinh thành của triều đình trông coi, phủ Thừa Thiên có Phủ doãn quản lý và thành phố Huế đứng đầu là Đốc lý thành phố do Công sứ Pháp ở Thừa Thiên kiêm nhiệm. Trên trong thực tiễn, trừ khu vực Kinh thành, Công sứ Pháp ở Thừa Thiên mới thực sự là người nắm quyền quản lý hành chính trong toàn phủ Thừa Thiên .

Chiến tranh Nước Ta[sửa|sửa mã nguồn]

Thành phố Huế năm 1967

Năm 1945, lực lượng Việt Minh giành được chính quyền sở tại trên cả nước, lập chính quyền sở tại Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đặt Thành Phố Hà Nội tại TP. Hà Nội. Hoàng đế sau cuối của nhà Nguyễn là Bảo Đại công bố thoái vị và trở thành Cố vấn cho cơ quan chính phủ mới. Từ đó, Huế mất đi vị thế kinh đô. Ngay cả khi Cựu hoàng Bảo Đại sau thời hạn lưu vong trở lại Nước Ta với sự trợ giúp của thực dân Pháp vào năm 1949, đã công bố mình là ” Quốc trưởng Quốc gia Nước Ta “, với đô thị là Hồ Chí Minh, [ 17 ]. Mặc dù vậy, Quốc gia Nước Ta chỉ sống sót trên danh nghĩa và Quốc trưởng Bảo Đại lại dành hầu hết thời hạn của mình ở Đà Lạt. Ông phần nhiều rất ít khi về lại cố đô Huế, nơi thường diễn ra tranh chấp ác liệt giữa quân đội Pháp và lực lượng Việt Nam Dân chủ Cộng hòa .Thời kỳ Nước Ta Cộng hòa, vị trí của TT thành phố Huế rất gần khu vực giới tuyến giữa 2 miền Nam Bắc, đặt nó ở một vị trí rất dễ bị tiến công trong cuộc chiến tranh Nước Ta. Trong Sự kiện Tết Mậu Thân năm 1968, trong trận Huế, thành phố đã bị thiệt hại nặng nề nhưng những danh lam thắng cảnh của thành phố vẫn đang trong thực trạng tốt .

Thị xã Huế[sửa|sửa mã nguồn]

Vào cuối thế kỷ 19, xứ Huế và cả Trung Kỳ là nơi chậm tăng trưởng kinh tế tài chính công-thương nghiệp so với Bắc Kỳ và Nam Kỳ. Một trong những giải pháp hoàn toàn có thể phân phối tích cực những nhu yếu ấy là triển khai việc thiết lập những khu hành chính đô thị .

Ngày 6 tháng 9 năm Thành Thái thứ 10 (ngày 20 tháng 10 năm 1898), dưới sự chỉ đạo và phê duyệt của Khâm sứ Trung Kỳ Boulloché, Cơ Mật Viện triều đình Huế đã làm tờ trình dâng lên Thành Thái yêu cầu nhà vua cho phép “những nơi nào Khâm sứ Trung Kỳ và Cơ Mật Viện xét thấy cần thiết, sẽ thiết lập ở nơi đó một đô thị”[18].

Ngày 5 tháng 6 năm Thành Thái thứ 11 (ngày 12 tháng 7 năm 1899), vua Thành Thái xuống Dụ công bố thành lập thị xã Huế với nội dung: “Chiểu theo kết quả tốt đẹp của những biện pháp mà Cơ Mật Viện đã đề xuất vào ngày 6 tháng 9 năm Thành Thái thứ 10 về vấn đề thành lập các đô thị ở An Nam, nay trẫm quyết định bổ khuyết các biện pháp đó bằng một tổ chức hẳn hoi. Tổ chức này được áp dụng ở các thị xã là Thanh Hóa, Vinh, Huế, Hội An, Quy Nhơn và Phan Thiết” [19]

Ngày 13 tháng 7 năm 1899, Khâm sứ Trung Kỳ Boulloché phê duyệt tờ Dụ của vua Thành Thái, và đến ngày 30 tháng 8 năm 1899 Toàn quyền Đông Dương ra quyết định hành động chuẩn y xây dựng ” thị xã Huế ” ( cùng 5 thị xã trên ) [ 20 ] .

Thành phố Huế[sửa|sửa mã nguồn]

Sau ngày công bố độc lập ( ngày 2 tháng 9 năm 1945 ), nhà nước lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã triển khai kiện toàn lại cỗ máy quản trị nhà nước, sắp xếp lại lại những đơn vị chức năng hành chính trong cả nước. Sắc lệnh số 77 ngày 21 tháng 12 năm 1945 của quản trị nhà nước lâm thời Nước Ta pháp luật Thành Phố Hà Nội, Hải Phòng Đất Cảng, Tỉnh Nam Định, Vinh, Huế, TP. Đà Nẵng, Đà Lạt, Hồ Chí Minh đều đặt làm thành phố. Thành phố TP.HN được đặt trực tiếp dưới quyền của nhà nước Trung ương, còn những thành phố khác đều thuộc quyền của những Kỳ. Ở mỗi thành phố đặt cơ quan Hội đồng nhân dân thành phố, Ủy ban hành chính thành phố, Ủy ban hành chính thành phố … Đầu năm 1946, nhà nước Nước Ta giải tán những cấp hành chính châu, Q., phủ, tổng ; xây dựng chính quyền sở tại bốn cấp từ bộ đến tỉnh – thành phố, huyện, xã ( bãi bỏ cấp kỳ, thay vào đó là cấp bộ ) .

Lịch sử hành chính thành phố Huế từ năm 1954[sửa|sửa mã nguồn]

Giai đoạn từ năm 1954 – 1975 : sau khi xây dựng cơ quan chính phủ Nước Ta Cộng Hòa và phát hành hiến pháp, tổng thống Ngô Đình Diệm đã thực thi kiến thiết xây dựng cỗ máy hành chính từ TW đến cơ sở, đồng thời thực thi cải tổ nền hành chính ở những địa phương. Theo ý thức tờ Dụ số 57A ngày 24 tháng 10 năm 1956 với chính phủ nước nhà Nước Ta Cộng Hòa, thị xã Huế là đơn vị chức năng hành chính ngang cấp với tỉnh Thừa Thiên, tuy tỉnh lị Thừa Thiên đặt ở Huế. Mô hình này chỉ sống sót đến năm 1975 .
Toàn cảnh thành phố Huế (phía bờ Nam sông Hương)
Sau năm 1975, thành phố Huế được chọn làm tỉnh lỵ tỉnh Bình Trị Thiên. Lúc này, cấp Q. bị bãi bỏ, toàn thành phố được chia thành 11 phường : Phú An, Phú Cát, Phú Hiệp, Phú Hòa, Phú Thuận, Tây Lộc, Thuận Hòa, Thuận Lộc, Thuận Thành, Vĩnh Lợi và Vĩnh Ninh. Năm 1976, bốn xã : Thủy Phú, Thủy Phước, Thủy Trường, Thủy Xuân thuộc huyện Hương Thủy ; xã Hương Lưu thuộc huyện Phú Vang và xã Xuân Long thuộc huyện Hương Trà được sáp nhập vào thành phố Huế. [ 21 ]Ngày 13 tháng 3 năm 1979, giải thể phường Phú An, dân và đất của của phường này giao cho phường Phú Cát quản trị [ 22 ]. P. Phú An ( trước năm 1976 là thành phố Phú An ) vốn là đơn vị chức năng hành chính quản trị dân cư vạn đò trên sông Hương và những sông đào. [ 23 ] [ 24 ]Ngày 11 tháng 9 năm 1981, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định 64 – HĐBT [ 25 ]. Theo đó :

• Sáp nhập 8 xã: Hương Hải, Hương Phong, Hương Vinh, Hương Sơ, Hương Long, Hương Hồ, Hương Bình, Hương Thọ (trừ thôn Dương Hòa) và các thôn Thanh Chữ, Cổ Bưu, Bổn Trì, Bổn Phổ, An Lưu của xã Hương Chữ thuộc huyện Hương Điền vào thành phố Huế
• Sáp nhập 9 xã: Thủy Bằng, Thủy Biều, Thủy An, Thủy Dương, Phú Thượng, Phú Dương, Phú Mậu, Phú Thanh, Phú Tân và các xóm Cồn Trâu, Cổ Thành, Vườn Trầu, Đồng Giáp của xã Thủy Vân thuộc huyện Hương Phú vào thành phố Huế.

Sau khi kiểm soát và điều chỉnh địa giới hành chính, thành phố Huế có 10 phường và 23 xã .
Hiển Lâm Các
Ngày 17 tháng 9 năm 1981, chia xã Hương Hồ thành 2 xã : Hương Hồ và Hương An. [ 26 ]Ngày 6 tháng 1 năm 1983, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định 03 – HĐBT [ 27 ]. Theo đó :

• Chia xã Hương Hải thành 2 xã Thuận An và Hải Dương
• Thành lập 2 xã Bình Điền và Bình Thành tại các khu kinh tế mới
• Chia phường Phú Thuận thành 2 phường Phú Thuận và Phú Bình
• Thành lập phường An Cựu trên cơ sở tách một phần diện tích, dân số của phường Vĩnh Lợi và xã Thủy An
• Thành lập phường Phường Đúc trên cơ sở tách một phần diện tích, dân số của phường Vĩnh Ninh và xã Thủy Xuân
• Chuyển xã Xuân Long thành phường Kim Long
• Chuyển xã Hương Lưu thành phường Vỹ Dạ
• Chuyển xã Thủy Phú thành phường Xuân Phú
• Chuyển xã Thủy Phước thành phường Phước Vĩnh
• Chuyển xã Thủy Trường thành phường Trường An.

Cuối năm 1988, thành phố Huế có 18 phường : An Cựu, Kim Long, Phú Bình, Phú Cát, Phú Hiệp, Phú Hòa, Phú Thuận, Phước Vĩnh, P. Đúc, Tây Lộc, Thuận Hòa, Thuận Lộc, Thuận Thành, Trường An, Vỹ Dạ, Vĩnh Lợi, Vĩnh Ninh, Xuân Phú và 22 xã : Bình Điền, Bình Thành, Thành Phố Hải Dương, Hương An, Hương Bình, Hương Hồ, Hương Long, Hương Phong, Hương Sơ, Hương Thọ, Hương Vinh, Phú Dương, Phú Mậu, Phú Tân, Phú Thanh, Phú Thượng, Thuận An, Thủy An, Thủy Bằng, Thủy Biều, Thủy Dương, Thủy Xuân .Ngày 30 tháng 6 năm 1989, sau khi chia tách tỉnh Bình Trị Thiên, thành phố Huế trở lại là tỉnh lỵ tỉnh Thừa Thiên Huế. [ 28 ]Ngày 29 tháng 9 năm 1990, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định 345 – HĐBT [ 29 ]. Theo đó :

• Chuyển 2 xã Thủy Bằng và Thủy Dương về huyện Hương Thủy quản lý
• Chuyển 6 xã: Phú Thượng, Phú Dương, Phú Mậu, Phú Thanh, Phú Tân, Thuận An về huyện Phú Vang quản lý
• Chuyển 9 xã: Bình Thành, Bình Điền, Hương Bình, Hương Hồ, Hương An, Hương Vinh, Hương Thọ, Hương Phong, Hải Dương về huyện Hương Trà quản lý.

Thành phố Huế còn lại 18 phường và 5 xã thường trực .
Ngày 24 tháng 9 năm 1992, quản trị Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định 355 – CT về việc công nhận thành phố Huế là đô thị loại II. [ 30 ]Ngày 22 tháng 11 năm 1995, nhà nước phát hành Nghị định 80 / CP. Theo đó :

• Chia phường Vĩnh Lợi thành 2 phường Phú Hội và Phú Nhuận
• Chia phường Phú Hiệp thành 2 phường Phú Hiệp và Phú Hậu.[31]

Ngày 24 tháng 8 năm 2005, Thủ tướng nhà nước ban hành Quyết định số 209 / 2005 / QĐ-TTg về việc công nhận thành phố Huế là đô thị loại I. [ 1 ]Ngày 27 tháng 3 năm 2007, nhà nước phát hành Nghị định 44/2007 / NĐ-CP [ 32 ]. Theo đó :

• Chia xã Hương Sơ thành 2 phường: An Hòa và Hương Sơ
• Chia xã Thủy An thành 2 phường: An Đông và An Tây.

Ngày 25 tháng 3 năm 2010, chuyển 3 xã : Hương Long, Thủy Xuân và Thủy Biều thành 3 phường có tên tương ứng. [ 33 ]Cuối năm 2020, thành phố Huế có 27 phường : An Cựu, An Đông, An Hòa, An Tây, Hương Long, Hương Sơ, Kim Long, Phú Bình, Phú Cát, Phú Hậu, Phú Hiệp, Phú Hòa, Phú Hội, Phú Nhuận, Phú Thuận, Phước Vĩnh, P. Đúc, Tây Lộc, Thuận Hòa, Thuận Lộc, Thuận Thành, Thủy Biều, Thủy Xuân, Trường An, Vĩnh Ninh, Vỹ Dạ và Xuân Phú .Ngày 27 tháng 4 năm 2021, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phát hành Nghị quyết số 1264 / NQ-UBTVQH14 ( nghị quyết có hiệu lực hiện hành từ ngày 1 tháng 7 năm 2021 ) [ 2 ]. Theo đó :

• Hợp nhất phường Phú Cát và phường Phú Hiệp thành phường Gia Hội
• Sáp nhập phường Phú Bình vào phường Thuận Lộc
• Hợp nhất phường Phú Hòa và phường Thuận Thành thành phường Đông Ba
• Giải thể phường Phú Thuận, địa bàn nhập vào phường Tây Lộc và phường Thuận Hòa
• Chuyển 2 xã: Thủy Bằng, Thủy Vân thuộc thị xã Hương Thủy; 2 phường: Hương An, Hương Hồ và 4 xã: Hải Dương, Hương Phong, Hương Thọ, Hương Vinh thuộc thị xã Hương Trà; thị trấn Thuận An và 4 xã: Phú Dương, Phú Mậu, Phú Thanh, Phú Thượng thuộc huyện Phú Vang về thành phố Huế quản lý
• Chuyển thị trấn Thuận An và 3 xã: Hương Vinh, Phú Thượng, Thủy Vân thành 4 phường có tên tương ứng.

Thành phố Huế có 29 phường và 7 xã như lúc bấy giờ .
Thành phố Huế có 36 đơn vị chức năng hành chính cấp xã thường trực, gồm 29 phường : An Cựu, An Đông, An Hòa, An Tây, Đông Ba, Gia Hội, Hương An, Hương Hồ, Hương Long, Hương Sơ, Hương Vinh, Kim Long, Phú Hậu, Phú Hội, Phú Nhuận, Phú Thượng, Phước Vĩnh, P. Đúc, Tây Lộc, Thuận An, Thuận Hòa, Thuận Lộc, Thủy Biều, Thủy Vân, Thủy Xuân, Trường An, Vĩnh Ninh, Vỹ Dạ, Xuân Phú và 7 xã : Thành Phố Hải Dương, Hương Phong, Hương Thọ, Phú Dương, Phú Mậu, Phú Thanh, Thủy Bằng .Hiện nay, Huế là thành phố thuộc tỉnh có nhiều đơn vị chức năng hành cấp xã nhất Nước Ta với 36 đơn vị chức năng, đồng thời là thành phố thuộc tỉnh có số phường nhiều thứ hai ở Nước Ta ( sau thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa với 30 phường và có cùng 29 phường như thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai ) .
Khởi công xây dựng khuôn viên Chợ Đông Ba năm 1969
Trong Chợ Đông Ba ngày nay
Huế có nhiều TT thương mại lớn và tọa lạc ở hai bên bờ sông Hương như : chợ Đông Ba, chợ Tây Lộc, chợ An Cựu. Cùng những TT thương mại, nhà hàng như CoopMart, Go !, Vincom, The Manor Crown, Nguyễn Kim. Và có 4 rạp chiếu phim lớn ở trung tâm Thành phố Huế như CineStar, BHD, Starlight và Lotte CinemaKinh tế thành phố tăng trưởng đa phần ở ngành du lịch .Hiện tại trên địa phận thành phố đã và đang hình thành 1 số ít khu đô thị hạng sang như khu đô thị An Đông Villas, khu đô thị An Cựu Villas, khu đô thị Phú Mỹ An, The Manor Crown … ,

Tình hình sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp năm 2016 duy trì ở mức ổn định; GTSX CN-TTCN trên địa bàn thành phố ước đạt 6.502 tỷ đồng (giá hiện hành) tăng 13% so với cùng kỳ.[cần dẫn nguồn] Các mặt hàng trọng điểm như dệt may, da giày vẫn giữ được tốc độ tăng khá, xuất khẩu đạt tăng trưởng cao. Các mặt hàng tiêu dùng nội tỉnh tiếp tục duy trì mức tiêu thụ ổn định.

Thuận Hóa – Phú Xuân – Huế có một quy trình lịch sử vẻ vang hình thành và tăng trưởng khoảng chừng gần 7 thế kỷ ( tính từ năm 1306 ), trong tiến trình hình thành văn hóa truyền thống Huế có sự ảnh hưởng tác động của văn hóa truyền thống Đông Sơn do những lớp dân cư từ phía Bắc mang vào trước thế kỷ 2 và sau thế kỷ 13 hỗn dung với thành phần văn hóa Sa Huỳnht ạo nên nền văn hóa truyền thống Việt – Chăm. Trong quy trình tăng trưởng, chuyển biến có ảnh hưởng tác động của những luồng văn hóa truyền thống khác những nước trong khu vực Khu vực Đông Nam Á, Trung Quốc, Ấn Độ, phương Tây …Văn hóa Huế được tạo nên bởi sự rực rỡ về ý thức, phong phú về mô hình, nhiều mẫu mã và độc lạ về nội dung, được biểu lộ rất phong phú và đa dạng trên nhiều nghành như : văn học, âm nhạc, sân khấu, mỹ thuật, phong tục tập quán, tiệc tùng, lề lối ứng xử, ăn – mặc – ở, phong thái tiếp xúc, phong thái sống, ..

Huế còn được gọi là Đất Thần Kinh hay Xứ thơ, là một trong những thành phố được nhắc tới nhiều trong thơ văn và âm nhạc Việt Nam vì nét lãng mạn và thơ mộng..

Bản đồ Kinh thành Huế và một số di tích

Trường lang Đại nội Huế
Lăng Khải Định ở xã Thủy Bằng
Minh lâu ở lăng Minh Mạng
Chính điện chùa Huyền Không Sơn Thượng ở phường Hương Hồ
Kiến trúc ở Huế phong phú và đa dạng và phong phú : có kiến trúc cung đình và kiến trúc dân gian, kiến trúc tôn giáo và kiến trúc đền miếu, kiến trúc truyền thống cuội nguồn và kiến trúc tân tiến … Những khu công trình kiến trúc công phu, đồ sộ nhất chính là Quần thể di tích lịch sử Cố đô Huế hay Quần thể di tích lịch sử Huế. Đó là những di tích lịch sử lịch sử dân tộc – văn hóa truyền thống do triều Nguyễn chủ trương kiến thiết xây dựng trong khoảng chừng thời hạn từ đầu thế kỷ 19 đến nửa đầu thế kỷ 20 trên địa phận kinh đô Huế xưa ; nay thuộc phạm vi thành phố Huế và một vài vùng phụ cận thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế, Nước Ta .Một mô hình kiến trúc dân gian độc lạ ở Huế là nhà rường xứ Huế, với những cột, kèo chống trọn vẹn làm từ gỗ, với những nét chạm trổ, vào mộng cực kỳ tinh xảo và khôn khéo. Hiện còn khoảng chừng xấp xỉ 100 nhà rường như vậy ( chỉ tính riêng nhà ở mái ấm gia đình, không bào gồm đình làng, nhà thời thánh họ … ) ở thành phố Huế và những huyện, thị xã có tuổi đời xấp xỉ 100 năm, riêng biệt có nhà gần 200 năm .
Các phong cách thiết kế văn minh của áo dài, một phục trang truyền thống cuội nguồn của người Việt, tăng trưởng từ một bộ phục trang của triều đình Chúa Nguyễn tại Huế ở thế kỷ 18. Một khoảng chừng thời hạn trong lịch sử vẻ vang, triều đình nhà Nguyễn đựa ra những quy tắc ăn mặc như sau :Thường phục thì đàn ông, đàn bà dùng áo cổ đứng ngắn tay, cửa ống tay rộng hoặc hẹp tùy tiện. Áo thì hai bên nách trở xuống phải khâu kín liền, không được xẻ mở. Chỉ duy nhất khi đàn ông không muốn mặc áo cổ tròn có ống tay hẹp cho tiện khi thao tác thì được phép .

Trang phục này phát triển thành áo dài ngũ thân, một năm loại áo choàng phổ biến của các quý tộc mặc trong thế kỷ thứ 19 và đầu thế kỷ thứ 20. Lấy cảm hứng từ thời trang của Paris, Nguyễn Cát Tường và các nghệ sĩ khác đã kết hợp với Trường Đại học Hà Nội thiết kế lại áo dài ngũ thân như là trang phục hiện đại trong những năm 1920 và 1930.[36] Áo dài và nón lá thường được xem như là một biểu tượng của Việt Nam, sự kết hợp giữa áo dài và nón lá được công nhận bởi người Việt là xuất phát từ Huế. Màu tím đặc trưng của áo dài phổ biến ở Huế, màu sắc đặc biệt đó đã làm áo dài trở thành di sản của thành phố, một cố đô.[37][38]

Âm nhạc và thẩm mỹ và nghệ thuật[sửa|sửa mã nguồn]

Âm nhạc và nghệ thuật và thẩm mỹ Huế mang đậm nét lịch sử vẻ vang, cổ kính .

Nhã nhạc cung đình[sửa|sửa mã nguồn]

Bắt nguồn từ tám loại lễ nhạc cung đình thời Lê là giao nhạc, miếu nhạc, ngũ tự nhạc, cửu nhật nguyệt giao trùng nhạc, đại triều nhạc, thường triều nhạc, đại yến cửu tấu nhạc, cung trung nhạc, đến triều Nguyễn lễ nhạc cung đình Nước Ta đã tăng trưởng thành hai mô hình Đại nhạc và Nhã nhạc ( tiểu nhạc ) với một mạng lưới hệ thống những chuyên nghiệp và bài bản lớn .

Vũ khúc cung đình[sửa|sửa mã nguồn]

Với trên 15 vở múa lớn, từ múa tế lễ, múa chúc tụng, múa tiếp sứ, múa yến tiệc, múa trình diễn tích tuồng. Nhiều vở múa có tính hoành tráng, quy mô diễn viên đông, phô diễn được vẻ đẹp rộn ràng, lấp lánh lung linh và kỹ thuật, kỹ xảo của múa hát cung đình Nước Ta bộc lộ được sự tăng trưởng nâng cao múa hát truyền thống của người Việt .
Ca Huế là một mạng lưới hệ thống chuyên nghiệp đa dạng và phong phú gồm khoảng chừng 60 tác phẩm thanh nhạc và khí nhạc theo hai điệu thức lớn là điệu Bắc, điệu Nam và một mạng lưới hệ thống ” hơi ” miêu tả nhiều sắc thái tình cảm đặc trưng. Điệu Bắc gồm những bài ca mang âm điệu tươi tắn, sang trọng và quý phái. Điệu Nam là những bài âm điệu buồn, nỉ non, ai oán. Bài bản Ca Huế có cấu trúc ngặt nghèo, khắt khe, trải qua quy trình tăng trưởng vĩnh viễn đã trở thành nhạc cổ xưa hoàn hảo, mang nhiều yếu tố ” chuyên nghiệp ” bác học về cấu trúc, ca từ và phong thái màn biểu diễn. Đi liền với ca Huế là dàn nhạc Huế với bộ ngũ tuyệt Tranh, Tỳ, Nhị, Nguyệt, Tam, xen với Bầu, Sáo và bộ gõ trống Huế, sanh loan, sanh tiền .Kỹ thuật đàn và hát Ca Huế đặc biệt quan trọng tinh xảo nhưng Ca Huế lại mang đậm sắc thái địa phương, phát sinh từ lời nói, giọng nói của người Huế nên thân thiện với Hò Huế, Lý Huế ; là chiếc cầu nối giữa nhạc cung đình và âm nhạc dân gian .

Nghệ thuật tuồng[sửa|sửa mã nguồn]

Nghệ thuật tuồng Huế.
Phát triển sớm từ thế kỷ 17 dưới thời những chúa Nguyễn. Đến triều Nguyễn, tuồng được xem là quốc kịch và triều đình Huế đã tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho tuồng tăng trưởng. Trong Đại Nội Huế có nhà hát Duyệt Thị Đường, Tĩnh Quang Viện, Thông Minh Đường. Tại Khiêm Lăng, có Minh Khiêm Đường. Thời Minh Mạng đã xây dựng Thanh Bình Thự làm nơi dạy diễn viên tuồng. Thời Minh Tự Đức đã xây dựng Ban Hiệu Thư chuyên nhuận sắc, chỉnh lý, hiệu đính và sáng tác tuồng .

Mỹ thuật và mỹ nghệ

Xem thêm: Các cách giao tiếp nơi công cộng không phải ai cũng biết

[sửa|sửa mã nguồn]

Với những kiểu thức trang trí bắt nguồn từ những mẫu mực của Trung Hoa, những nghệ nhân Nước Ta đã tạo nên một truyền thống nghệ thuật và thẩm mỹ trang trí với những nét độc lạ mang cá tính Huế. Nghệ thuật trang trí mỹ thuật Huế còn tiếp thu những tinh hoa của thẩm mỹ và nghệ thuật Chăm, đặc biệt quan trọng là tiếp thu thẩm mỹ và nghệ thuật trang trí Tây Phương. Trang trí cung đình Huế còn tiếp đón và nâng cao nghệ thuật và thẩm mỹ dân gian Nước Ta. Nhiều mô hình bằng tay thủ công mỹ nghệ truyền thống cuội nguồn của Nước Ta như chạm khắc gỗ, cẩn xà cừ, cẩn tam khí ngũ khí, sơn son thếp vàng, chạm khắc xương và ngọc ngà, khảm sành sứ, làm vàng bạc, dệt, thêu, đan … đã được những tượng cục triều Nguyễn nâng lên thành những thẩm mỹ và nghệ thuật tinh xảo, sang chảnh. Về hội họa nhiều họa sỹ nổi tiếng về tranh thủy mặc sơn thủy, trúc lan, tranh gương, những ấn phẩm nhất thi nhất họa rực rỡ. Đặc biệt, từ Huế Open người họa sỹ vẽ tranh sơn dầu tiên phong ở Nước Ta là họa sỹ Lê Văn Miên ( 1870 – 1912 ) … Về điêu khắc, cố đô Huế đã lưu lại một thời kỳ tăng trưởng mới, biểu lộ bằng những tác phẩm điêu khắc trên đá, trên đồng, trên gỗ. Trong điêu khắc gỗ, phần khắc chạm gỗ trang trí với những bức chạm nổi, chạm lộng trên những cụ thể khu công trình kiến trúc đạt đến sự tinh xảo và có tính thẩm mỹ và nghệ thuật cao. Về mỹ thuật ứng dụng, ngoài việc nâng cao những mô hình bằng tay thủ công mỹ nghệ truyền thống cuội nguồn của Nước Ta, Huế còn một thời sản xuất đồ mỹ nghệ pháp lam hạng sang .
Dàn nhạc ca Huế trên sông Hương, Huế.

Nghệ thuật khác[sửa|sửa mã nguồn]

Huế tạo nhiều cảm hứng trong các bài hát như: Ai ra xứ huế (Duy Khánh), Gửi em chiếc nón bài thơ (Lê Việt Hòa), Tặng đời chiếc nón bài thơ (Tràn Phán), Nón bài thơ (Trần Trịnh), Huế xưa (Anh Bằng), Huế đã xa rồi (Anh Bằng), Huế khóc (Anh Bằng), Huế nhớ o (Anh Bằng), Huế bây giờ (phổ nhạc bài thơ Huế bây giờ của Tôn Nữ Thụy Khương)…, các bài thơ như: Chiếc nón bài thơ (Lưu Vĩnh Hạ), Chiếc nón bài thơ (Hoàng Thanh), Ai ra xứ Huế (Chử Văn Hòa), Huế thương (Hồng Hoa), Huế bây giờ (Tôn Nữ Thụy Khương)…và nhiều nghệ thuật hiện đại khác

Có hai loại tiệc tùng : liên hoan cung đình và tiệc tùng dân gian. Lễ hội cung đình phản ánh hoạt động và sinh hoạt lễ nghi của triều Nguyễn, hầu hết chỉ chú trọng về ” lễ ” hơn ” hội “. Lễ hội dân gian gồm nhiều loại rất nhiều mẫu mã, tiêu biểu vượt trội như : tiệc tùng Huệ Nam ở điện Hòn Chén hay còn gọi là lễ rước sắc nữ thần Thiên y A na theo tín ngưỡng của người Chăm pa, tiệc tùng tưởng niệm những vị khai sinh những ngành nghề truyền thống lịch sử, tiệc tùng tưởng niệm những vị khai canh xây dựng làng. Trong những dịp tế lễ, nhiều hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống hữu dụng như đua thuyền, kéo co, đấu vật … còn được tổ chức triển khai và lôi cuốn đông người xem .
Tổ chức lần tiên phong vào năm 2000, đến nay Festival Huế tổ chức triển khai được 10 lần ( 2000, 2002, 2004, 2006, 2008, 2010, 2012, năm trước, năm nay và 2018 ). Đây là sự kiện văn hóa truyền thống lớn có quy mô vương quốc và tầm cỡ quốc tế, có ý nghĩa quan trọng trong đời sống của người dân Huế. Là điều kiện kèm theo quan trọng để kiến thiết xây dựng Huế thành thành phố Festival của Nước Ta .
Lễ hội áo dài Festival Huế 2012
Trình diễn nhạc Trịnh tại Vườn Cơ Hạ

Huế còn lưu giữ trên 1000 món ăn nấu theo lối Huế, có cả những món ăn ngự thiện của những vua triều Nguyễn. Bản thực đơn ngự thiện có trên vài chục món thuộc loại cao lương mỹ vị, được chuẩn bị sẵn sàng và tổ chức triển khai rất công phu, tỉ mỉ, cầu kỳ. Các món ăn dân dã rất phổ cập trong quần chúng với bản thực đơn nhiều mẫu mã hàng trăm món được chế biến khôn khéo, mùi vị điệu đàng, sắc tố mê hoặc, coi trọng phần chất hơn lượng ; thẩm mỹ và nghệ thuật bày biện những món ăn thích mắt, nghệ thuật và thẩm mỹ chiêm ngưỡng và thưởng thức tinh xảo .
Một màn võ thuật HuếHuế hiện có rất nhiều hệ phái võ, có những phái võ nỗi danh truyền tụng cũng có những phái bí mật như chính vùng đất cố đô. Tuy vậy, toàn bộ đều mang những đặc trưng đặc biệt quan trọng riêng có của xứ Huế. Võ thuật Huế có nhiều nguồn gốc, từ Ấn Độ, Trung quốc, Xứ sở nụ cười Thái Lan, Lào, miến điện, Nước Hàn, Nhật Bản, … toàn bộ quyền thuật năm châu đến Huế rồi hội ngộ với những môn phái dân dã tạo nên đặc trưng riêng của mảnh đất kinh kỳ. Bên cạnh đó cũng có nhiều môn phái sản sinh ra tại trên chính mảnh đất này cùng với lịch sử dân tộc của nó và mang những tên gọi dân gian như Áo Vải, Bạch hổ, Thiếu lâm, …
Huế có nhiều di tích lịch sử lịch sử vẻ vang đã được UNESCO công nhận là di sản quốc tế .Ngày nay, một khu vực nhỏ của thành phố vẫn còn bị cấm, mặc dầu những nỗ lực tái thiết đang được triển khai để duy trì nó như thể một khu vực lịch sử vẻ vang lôi cuốn khách du lịch. [ 39 ]Dọc theo sông Hương từ Huế còn vô số những di tích lịch sử khác, gồm có cả những lăng mộ của một số ít nhà vua, trong đó có Minh Mạng, Khải Định và Tự Đức. Một ngôi chùa của Huế là chùa Thiên Mụ, ngôi chùa lớn nhất ở Huế và là hình tượng chính thức của thành phố. [ 40 ]Một số tòa nhà kiểu Pháp nằm dọc theo bờ phía nam của sông Hương. Trong số đó là Trường Quốc học và Trường Hai Bà Trưng, là những trường trung học phổ thông truyền kiếp nhất ở Nước Ta, khách sạn Saigon Morin, một trong những khách sạn truyền kiếp nhất Nước Ta .Viện kho lưu trữ bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế nằm ở số 3 đường Lê Trực cũng tọa lạc một bộ sưu tập những hiện vật khác nhau từ thành phố .Làng Dương Nỗ, xã Phú Dương là nơi quản trị Hồ Chí Minh từng sinh sống và học tập thời niên thiếu trong những năm ở Huế từ 1898 – 1900. Nơi đây vẫn còn lưu lại di tích lịch sử .Ngoài những điểm lôi cuốn du lịch khác nhau tại Huế, thành phố cũng phân phối một vùng đất to lớn cho khu phi quân sự, nằm cách khoảng chừng 70 km ( 43 dặm ) về phía bắc, cho thiết lập những thiết bị chiến đấu khác nhau như The Rockpile, Căn cứ Khe Sanh hay Địa đạo Vịnh Mốc .Trong 11 tháng đầu năm 2012, thành phố Huế đã nhận được 2,4 triệu lượt khách du lịch, tăng 24,6 % so với cùng kỳ năm 2011. Tất cả 803.000 khách trong 2,4 triệu khách là khách quốc tế, tăng 25,7 %. [ 41 ] [ 42 ]Mặc dù du lịch đóng một vai trò quan trọng trong việc tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội của thành phố, nó cũng có tác động ảnh hưởng xấu đi đến môi trường tự nhiên và tài nguyên vạn vật thiên nhiên. Ví dụ như những dịch vụ gắn với du lịch, sự tăng trưởng của hạ tầng và sự hoạt động giải trí của nó, việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm & hàng hóa, là tổng thể nguyên do hoàn toàn có thể gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường. [ 43 ]

Những danh lam thắng cảnh[sửa|sửa mã nguồn]

Kiến trúc cổ[sửa|sửa mã nguồn]

Trường Đại học và Cao đẳng[sửa|sửa mã nguồn]

Đại học Huế, tiền thân là Viện Đại học Huế ( 1957 – 1975 ), có lịch sử dân tộc hơn 60 năm tăng trưởng và sống sót. Đây là nơi huấn luyện và đào tạo nhân lực cho miền Trung – Tây Nguyên. Là ĐH cấp vùng cùng với bốn ĐH : Đại học Quốc gia Thành Phố Hà Nội, Đại học Quốc gia Tp. HCM, Đại học TP. Đà Nẵng và Đại học Thái Nguyên. Đại học Huế gồm có những trường, khoa, viện : Trường Đại học Nghệ thuật Huế, Trường Đại học Sư phạm Huế, Trường Đại học Khoa học Huế, Trường Đại học Y Dược Huế, Trường Đại học Nông lâm Huế, Trường Đại học Ngoại ngữ Huế, Trường Đại học Kinh tế Huế, Trường Đại học Luật, Khoa Giáo dục sức khỏe thể chất, Khoa Quốc tế, Khoa Kĩ thuật và Công nghệ, Trường Du lịch …Một số cơ sở giáo dục khác ( bậc ĐH và cao đẳng ) : Phân viện Hành chính Quốc gia tại Huế, Học viện Âm nhạc Huế, Học viện Phật giáo Nước Ta tại Huế, Trường Đại học Phú Xuân, Trường Cao đẳng Y tế Huế, Trường Cao đẳng Sư phạm Huế, Trường Cao đẳng Công nghiệp Huế, Trường Cao đẳng Du lịch Huế, Trường Cao đẳng Giao thông Huế, Trường Chính trị Nguyễn Chí Thanh, Phân hiệu Trường nhiệm vụ Thuế ( thuộc Tổng cục Thuế ), Phân hiệu Đại học Tài chính – Kế toán ( Bộ Tài chính ) …

• Tính đến tháng 6/2022, thành phố Huế có 14 trường trung học phổ thông công lập:

1. Trường trung học phổ thông chuyên Quốc Học .2. Trường trung học phổ thông Chuyên Khoa Học Huế ( thuộc Đại học Khoa học – Đại học Huế )3. Trường trung học phổ thông Hai Bà Trưng ( Trường Nữ sinh Đồng Khánh cũ ) .4. Trường trung học phổ thông Nguyễn Huệ ( trường Nữ sinh Thành Nội cũ ) .5. Trường trung học phổ thông Phan Đăng Lưu ( trường cấp 3 Phú Vang cũ ) .6. Trường trung học phổ thông Nguyễn Trường Tộ .7. Trường trung học phổ thông Cao Thắng .8. Trường trung học phổ thông Gia Hội .9. Trường trung học phổ thông Bùi Thị Xuân .10. Trường trung học phổ thông Đặng Trần Côn .11. Trường trung học phổ thông Hương Vinh .12. Trường trung học phổ thông Thuận An .13. Trường PT Dân tộc Nội trú tỉnh .14. Trường trung học phổ thông Thuận Hóa ( thuộc Đại học Sư phạm – Đại học Huế )

• Ngoài ra, còn có:
  • Trường THPT Tư thục Chi Lăng
  • Hệ THPT trong Trung tâm GDNN-GDTX thành phố Huế

Tính đến tháng 7/2021, thành phố có 38 trường trung học cơ sở công lập :

• Có 3 phường (Phú Hội, Vĩnh Ninh và An Tây) không có trường THCS.
• Có 5 phường (Xuân Phú, Đông Ba, Gia Hội, Tây Lộc và Thuận An) có 2 trường THCS.
• Và 28 phường, xã còn lại có 1 trường THCS.

Chi tiết :

1. Trường THCS Nguyễn Tri Phương (phường Xuân Phú)
2. Trường THCS Chu Văn An (phường Xuân Phú)
3. Trường THCS Huỳnh Thúc Kháng (phường Đông Ba)
4. Trường THCS Thống Nhất (phường Đông Ba)
5. Trường THCS Nguyễn Du (phường Gia Hội)
6. Trường THCS Nguyễn Bỉnh Khiêm (phường Gia Hội)
7. Trường THCS Phan Sào Nam (phường Tây Lộc)
8. Trường THCS Hàm Nghi (phường Tây Lộc)
9. Trường THCS Thuận An (phường Thuận An)
10. Trường THCS Phú Tân (phường Thuận An)
11. Trường THCS Trần Cao Vân (phường Thuận Hòa)
12. Trường THCS Tố Hữu (phường Thuận Lộc)
13. Trường THCS Nguyễn Văn Linh (phường Hương Sơ)
14. Trường THCS Nguyễn Cư Trinh (phường An Hòa)
15. Trường THCS Lý Tự Trọng (phường Phú Hậu)
16. Trường THCS Đặng Vinh (phường Hương Vinh)
17. Trường THCS Nguyễn Chí Diểu (phường Phú Nhuận)
18. Trường THCS Trần Phú (phường Phước Vĩnh)
19. Trường THCS Duy Tân (phường An Cựu)
20. Trường THCS Đặng Văn Ngữ (phường An Đông)
21. Trường THCS Hùng Vương (phường Trường An)
22. Trường THCS Nguyễn Thị Minh Khai (phường Thủy Xuân)
23. Trường THCS Tôn Thất Tùng (phường Phường Đúc)
24. Trường THCS Nguyễn Văn Trỗi (phường Thủy Biều)
25. Trường THCS Nguyễn Hoàng (phường Kim Long)
26. Trường THCS Lê Hồng Phong (phường Hương Long)
27. Trường THCS Huỳnh Đình Túc (phường Hương Hồ)
28. Trường THCS Nguyễn Đăng Thịnh (phường Hương An)
29. Trường THCS Tôn Thất Bách (xã Hương Thọ)
30. Trường THCS Thủy Bằng (xã Thủy Bằng)
31. Trường THCS Thủy Vân (phường Thủy Vân)
32. Trường THCS Phạm Văn Đồng (phường Vĩ Dạ)
33. Trường THCS Phú Thượng (phường Phú Thượng)
34. Trường THCS Phú Dương (xã Phú Dương)
35. Trường THCS Phú Mậu (xã Phú Mậu)
36. Trường THCS Phú Thanh (xã Phú Thanh)
37. Trường THCS Nguyễn Khoa Thuyên (xã Hương Phong)
38. Trường TH và THCS Hoàng Kim Hoán (xã Hải Dương)

• Trong đó, trường THCS Nguyễn Tri Phương trực thuộc Sở GD&ĐT Thừa Thiên Huế, trường tuyển sinh trên địa bàn toàn tỉnh. Là một ngôi trường có bề dày về truyền thống và chất lượng với hơn 80 năm hình thành và phát triển.

Trường Tiểu học và Mầm non[sửa|sửa mã nguồn]

Được thiết kế xây dựng và tăng trưởng đồng điệu ở tổng thể 36 phường, xã của thành phố .

Cơ sở hạ tầng[sửa|sửa mã nguồn]

Bệnh viện Trung ương Huế được xây dựng vào năm 1894, là bệnh viện phương Tây tiên phong tại Nước Ta. Bệnh viện phân phối 2078 giường và rộng 120.000 mét vuông, một trong những bệnh viện lớn tại khu vực miền Trung – Tây Nguyên .

Giao thông vận tải đường bộ[sửa|sửa mã nguồn]

Huế có ga Huế là ga đường tàu với đường tàu liên kết đến tổng thể những thành phố lớn của Nước Ta. Sân bay quốc tế Phú Bài nằm ở phía nam thành phố

Thay đổi tên đường của Huế so với trước năm 1975[sửa|sửa mã nguồn]

Đường Lê Văn Duyệt là đường Tăng Bạt Hổ ( từ 1965 trở đi ) .Đường Tăng Bạt Hổ trở thành đường Lê Văn Duyệt ( từ 1965 đến 1976 ) nay là đường Nhật Lệ và Thạch Hãn .Đường Trần Bình Trọng nay là đường Đặng Trần Côn .Đường Triệu Ẩu nay là đường Bà TriệuĐường Độc Lập nay là đường 23 Tháng 8 .Đường Thống Nhất và Trịnh Minh Thế nay là đường Lê Duẩn .Đường Hùng Vương nay là đường Nguyễn Chí Diểu .Đường Phan Bội Châu nay là đường Phan Đăng Lưu .Đường Nguyễn Hiệu nay là đường Lê Thánh Tôn .Đường Nguyễn Thành nay là đường Xuân 68 .Đường Đinh Bộ Lĩnh nay là đường Đinh Tiên Hoàng .Đường Võ Tánh nay là đường Nguyễn Chí Thanh .Một phần đường Huỳnh Thúc Kháng từ sông Ngự Hà đến sông Cửa Hậu nay là đường Đào Duy Anh .Đường Hòa Bình nay là đường Đặng Thái Thân .Đường Cường Để nay là đường Nguyễn Trãi .Đường Lê Đình Đàn nay là đường Trần Nguyên Đán .Đường Ngô Ký nay là đường Nguyễn Cư Trinh .Đường Đặng Nghi nay là đường Hoàng Diệu .Đường Huyền Trân Công Chúa nay là đường Bùi Thị Xuân .Đường Nguyễn Hoàng nay là đường Phan Bội Châu .Đường Nguyễn Trãi và Trưng Trắc nay là đường Hai Bà Trưng .Đường Lê Đình Dương nay là đường Phạm Hồng Thái .Đường Phạm Phú Thứ nay là đường Lương Thế Vinh .Đường Lê Thánh Tôn nay là đường TP.HN .Đường Duy Tân nay là đường Hùng Vương .Đường Lê Quý Đôn nay là đường Bà Huyện Thanh Quan .Đường Phạm Hồng Thái nay là đường Bến Nghé .Đường Trần Văn Nhung nay là đường Trần Quang Khải .Đường Nguyễn Thị Giang nay là đường Võ Thị Sáu .Đường Phan Thanh Giản nay là đường Lê Quý Đôn .Đường Quỳnh Lưu nay là đường Nguyễn Khuyến .Đường Lam Sơn nay là đường Điện Biên Phủ .

Thành phố kết nghĩa[sửa|sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://vh2.com.vn
Category : Công Cộng