Ví dụ trình tự logic của nghiên cứu khoa học

Nguyen Tuan                                                                                          , nghiên cứu                                                                                             at Self-employed                                                            7 years ago

hanguyen1105 1 year ago hanguyen1105Nguyen Tuan, nghiên cứu at Self-employed 7 years ago Nguyen Tuan, nghiên cứu at Self-employed

Chương iii.trinh tu logic cua nckh

1. 1. Chương III     TRÌNH TỰ LÔGICCỦA NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
2. 2. 3.1. KHÁI NIỆM CHUNG3.1.1. Trình tự lôgic Nghiên cứu khoa học, bất kể trong nghiên cứu khoahọc tự nhiên, khoa học xã hội hoặc khoa học côngnghệ đều tuân theo một trật tự lôgic xác định, baogồm các bước sau đây: Lựa chọn chủ đề (topic) nghiên cứu và đặt tên đề tài. Xác định mục tiêu (objective) nghiên cứu. Đặt câu hỏi (question) nghiên cứu. Đưa luận điểm, tức giả thuyết (hypothesis) nghiêncứu.   Đưa các luận cứ (evidence) để chứng minh giảthuyết.  Lựa chọn các phương pháp (methods) chứng minhgiả thuyết.
3. 3. 3.1.2. LỰA CHỌN CHỦ ĐỀ VÀ ĐẶT TÊN ĐỀTÀI Đề tài là một hình thức tổ chức nghiên cứukhoa học, trong đó có một nhóm người (nhómnghiên cứu) cùng thực hiện một nhiệm vụnghiên cứu. Nhóm nghiên cứu có thể là mộthoặc nhiều hơn một người. Đề tài được lựa chọn từ một sự kiện khoa học.
4. 4. 3.1.3. Xác định mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu là những nội dung cần được xem xét và là rõ trong nghiên cứu. Mục tiêu trả lời câu hỏi : Nghiên cứu cái gì ?  Trong một đề tài khoa học xã hội, nghiên cứu bao giờ cũng có mục tiêu xuyên suốt, mang tính chủ đạo, gọi là “Mục tiêu chung” ; còn các mục tiêu khác là Mục tiêu cụ thể.
5. 5. 3.1.4. Xác định nội dung nghiên cứu đểthực hiện mục tiêu nghiên cứu đặt ra.
6. 6. 3.1. 5.Giới hạn phạm vi nghiên cứu  Phạm vi nghiên cứu được xác định trong một giới hạn  nhất định. Có nhiều loại phạm vi được đặt ra để xem  xét. Nhìn chung, có 3 loại phạm vi cần quan tâm : Phạm vi về quy mô của mẫu khảo sát. Phạm vi về thời gian, không gian của tiến trình thực  hiện. Phạm vi về nội dung của tiến trình thực hiện.   Khi người nghiên cứu xác định được một giới hạn  hợp lý phạm vi nghiên cứu thì sẽ tiết kiệm được các  nguồn lực phải đầu tư cho nghiên cứu, tiết kiệm thời  gian dành cho nghiên cứu. Đương nhiên, khi xác định  giới hạn phạm vi nghiên cứu phải đảm bảo rằng, kết  quả nghiên cứu vẫn trong khuôn khổ độ tin cậy cần  thiết theo đúng yêu cầu của nghiên cứu khoa học.
7. 7. 3.2. Chứng minh luận điểm khoa học Muốn chứng minh một luận điểm khoa  học, người nghiên cứu phải có đầy đủ  luận cứ khoa học. Muốn tìm được các luận cứ và làm cho  luận cứ có sức thuyết phục người nghiên  cứu phải sử dụng những phương pháp  nhất định. Phương pháp ở đây bao gồm  hai lọai : phương pháp tìm kiếm và chứng  minh luận cứ, tiếp đó là phương pháp sắp  xếp các luận cứ để chứng minh luận điểm  khoa học.
8. 8. 3.2.1. Luận cứ Để chứng minh luận điểm khoa học ngườinghiên cứu cần có các luận cứ. Luận cứ làbằng chứng để khẳng định giả thuyết của tácgiả đặt ra là đúng. Về mặt lôgic học, là phánđóan đã được chứng minh trước khi được sửdụng để làm bằng chứng chứng minh giảthuyết. Trong khoa học có hai lọai luận cứ :luận cứ lý thuyết và luận cứ thực tế.
9. 9. Luận cứ lý thuyết là các luận điểm khoa họcđã được chứng minh, bao gồm các kháiniệm, các tiền đề, định lý, định luật hoặc cácquy luật xã hội, tức là các mối liên hệ đãđược khoa học chứng minh là đúng. Luậncứ lý thuyết được khai thác từ các tài liệu,công trình khoa học của các đồng nghiệp đitrước.
10. 10. Việc sử dụng luận cứ lý thuyết sẽ giúp ngườinghiên cứu tiết kiệm thời gian, không tốnkém thời gian để tìm các sự kiện thực tế,chứng minh lại những gì mà các đồng nghiệpđã chứng minh.
11. 11. Luận cứ thực tế được thu thập từ các sự kiện  từ trong thực tế bằng cách quan sát, thực  nghiệm, phỏng vấn, điều tra hoặc khai thác từ  những báo cáo về các công trình nghiên cứu  của các đồng nghiệp. Về mặt lôgic, luận cứ thực tế là các sự kiện  thu thập được từ quan sát hoặc thực nghiệm  khoa học. Toàn bộ quá trình nghiên cứu khoa  học, là quá trình tìm kiếm và chứng minh luận  cứ.
12. 12. 3.2.2. Phương pháp tìm kiếm, chứng minhvà sử dụng luận cứ Nhiệm vụ của người nghiên cứu phải làm baviệc : tìm kiếm luận cứ, chứng minh tính đúngđắn của bản thân luận cứ và sử dụng luận cứđể chứng minh giả thuyết. Để là ba việc đóphải có phương pháp. Phương pháp trả lời câuhỏi :Chứng minh bằng cách nào ?
13. 13. Trong quá trình tìm kiếm luận cứ, người nghiên cứu  cần những loại thông tin sau : Cơ sở lý thuyết liên quan đến nội dung nghiên cứu. Tài liệu thống kê và kết quả nghiên cứu của các đồng  nghiệp đi trước. Kết quả quan sát hoặc thực nghiệm của bản thân  người nghiên cứu.   Để có được những thông tin đó, người nghiên cứu  phải biết thu thập thông tin. Những lọai thông tin trên  đây có thể được thu thập qua các tác phẩm khoa học,  sách giáo khoa, tạp chí chuyên ngành, báo chí và các  phương tiện truyền thông, hiện vật, phỏng vấn chuyên  gia trong và ngoài ngành.
14. 14. 3.3. XÂY DỰNG LUẬN ĐIỂM KHOA HỌC Luận điểm khoa học là một phán đóan đã  được chứng minh về bản chất sự vật. Quá trình xây dựng luận điểm khoa học bao  gồm các bước : Phát hiện vấn đề nghiên  cứu ; đặt giả thiết nghiên cứu. Giả thiết chính  là luận điểm cần chứng minh.
15. 15. 3.3.1 Vấn đề nghiên cứu  Vấn đề nghiên cứu (tiếng Anh là ResearchProblem) hoặc câu hỏi nghiên cứu (tiếng Anhlà Research Question) là câu hỏi được đặt rakhi người nghiên cứu đứng trước mâu thuẫngiữa tính hạn chế của tri thức khoa học trong lýthuyết hiện có với thực tế mới phát sinh, đặt ranhu cầu phát triển tri thức đó ở trình độ caohơn. Đặt được câu hỏi nghiên cứu là giai đọanquan trọng trên bước đường phát triển nhậnthức.
16. 16. Tuy nhiên, đặt câu hỏi nghiên cứu, tức là nêuvấn đề nghiên cứu lại chính là công việc khónhất đối với người mới làm quen với côngviệc nghiên cứu. Nhiều bạn sinh viên mới bắtđầu làm nghiên cứu khoa học luôn phải đặtnhững với thầy cô như : Nghiên cứu một đềtài khoa học nên bắt đầu từ cái gì ? Câutrả lời trong các trường hợp này luôn là : Hãybắt đầu từ phát hiện vấn đề nghiên cứu, nghĩalà đặt câu hỏi nghiên cứu.
17. 17. Trong nghiên cứu khoa học luôn tồn tại hai  lọai câu hỏi : Câu hỏi về bản chất sự vật cần  tìm kiếm, và câu hỏi về phương pháp nghiên  cứu để làm sáng tỏ lý thuyết và thực tiễn, để  trả lời những câu hỏi thuộc lớp thứ nhất. Trong nghiên cứu, câu hỏi đầu tiên cần đặt ra  là : Cần chứng minh điều gì ? Như vậy, thực  chất việc phát hiện vấn đề khoa học chính là  đưa ra được những câu hỏi để làm cơ sở cho  việc tìm kiếm câu trả lời.
18. 18. Có thể sử dụng những phương pháp sau đây  để đặt câu hỏi nghiên cứu : Nhận dạng những bất đồng trong tranh luận  khoa học :  Khi hai đồng nghiệp bất đồng ý kiến, có thể là  họ đã nhận ra những mặt yếu của nhau.  Đây là cơ hội thuận lợi để người nghiên cứu  nhận dạng những vấn đề mà các đồng  nghiệp đã phát hiện, từ đó đặt câu hỏi nghiên  cứu.
19. 19. Nghĩ ngược lại quan niệm thông thường    Người nghiên cứu phải luôn đặt những câu  hỏi ngược lại quan niệm thông thường.    Chẳng hạn, trong khi nhiều người cho rằng,  trẻ em suy dinh dưỡng là do các bà mẹ kém  hiểu biết về dinh dưỡng của trẻ, thì có người  đã nêu câu hỏi ngược lại : Các bà mẹ trí thức  chắc chắn phải hiểu biết về dinh dưỡng trẻ em  hơn các bà mẹ nông dân. Vậy tại sao tỷ lệ trẻ  em suy dinh dưỡng trong nhóm con cái các bà  mẹ tri thức lại cao hơn trong nhóm các bà mẹ  là nông dân ?
20. 20. Nhận dạng những vướng mắc trong họat  động thực tế :    Nhiều khó khăn nảy sinh trong họat động  sản xuất, họat động xã hội, không thể sử  dụng những biện pháp thông thường để  xử lý. Thực tế này đặt người nghiên cứu  trước những câu hỏi phải trả lời, tức là xuất  hiện vấn đề, đòi hỏi người nghiên cứu phải  đề xuất những giải pháp mới.
21. 21. Lắng nghe lời phàn nàn của những người  không am hiểu :  Đôi khi nhiều câu hỏi nghiên cứu xuất hiện  nhờ lời phàn nàn của người hoàn toàn  không am hiểu lĩnh vực mà người nghiên  cứu quan tâm.   Chẳng hạn, sáng chế xe điện của Edison  chính là kết quả bất ngờ sau khi ông nghe  được lời phàn nàn của một cụ già trong  đêm khánh thành mạng đèn điện chiếu  sáng đầu tiên ở một thị trấn ngọai ô của  thành phố New York.
22. 22. Phát hiện mặt mạnh, mặt yếu trong nghiên  cứu của đồng nghiệp :   Mặt mạnh trong luận điểm, luận cứ, phương  pháp của đồng nghiệp sẽ được sử dụng làm  luận cứ hoặc phương pháp để chứng minh  luận điểm của mình ; còn mặt yếu được sử  dụng để phát hiện vấn đề (tức đặt câu hỏi  nghiên cứu), từ đó xây dựng luận điểm cho  nghiên cứu của mình.
23. 23. Những câu hỏi bất chợt xuất hiện không  phụ thuộc lý do nào :   Đây là những câu hỏi xuất hiện ở nghiên  cứu do bất chợt quan sát được một sự  kiện nào đó, cũng có thể xuất hiện rất  ngẫu nhiên, không phụ thuộc bất cứ lý do,  thời gian hoặc không gian nào.

Share Clipboard Name * Description Others can see my Clipboard CancelSave