Trạm vũ trụ Quốc tế – Wikipedia tiếng Việt

Trạm vũ trụ Quốc tế hay Trạm Không gian Quốc tế (tiếng Anh: International Space Station, viết tắt: ISS, tiếng Nga: Междунаро́дная косми́ческая ста́нция, МКС, tiếng Pháp: Station spatiale internationale, SSI) là một tổ hợp công trình quốc tế nhằm nghiên cứu không gian trên quỹ đạo tầm thấp của Trái Đất, nhờ sự hợp tác của năm cơ quan không gian: NASA (Hoa Kỳ), RKA (Nga), JAXA (Nhật Bản), CSA (Canada) và 10 trong 17 nước thành viên của ESA (châu Âu)[8].

Trạm Vũ trụ quốc tế ISS được thiết kế xây dựng dựa trên sự hợp tác giữa nhiều vương quốc nhưng phòng điều hành quản lý bay của cả trạm được đặt tại TT vũ trụ Lyndon B. Johnson ở Texas ( Mỹ ). [ 9 ] Trạm vũ trụ quốc tế ISS được quản lý và vận hành bởi sự góp phần hàng năm của những nước tham gia dự án Bất Động Sản. Trong 160 tỷ USD được sử dụng cho những thiên chức trên ISS thì Mỹ chi tới 100 tỷ USD, theo đó mỗi năm NASA phải bỏ ra từ 3-4 tỷ USD để quản lý và vận hành trạm. Con số này của châu Âu chỉ khoảng chừng 1 tỷ USD / năm và Nga là 500 triệu USD / năm. [ 9 ]

Trạm vũ trụ quốc tế được là kết quả của sự hợp nhất hai dự án lớn, nhưng thiếu kinh phí để có thể thực hiện riêng biệt là Trạm vũ trụ Tự do (Freedom) của Hoa Kỳ và Trạm vũ trụ Hòa Bình 2 (Mir-2) của Nga. Ngoài các mô-đun của Hoa Kỳ và của Nga đã được lên kế hoạch, các mô-đun Columbus của Châu Âu (kế hoạch) và Mô-đun thí nghiệm của Nhật Bản cũng sẽ được ghép vào trạm. Cơ quan không gian Brasil (AEB, Brasil) tham gia dự án này thông qua một hợp đồng riêng với NASA. Cơ quan Không gian Ý cũng có vài hợp đồng tương tự cho nhiều hoạt động, nằm ngoài khuôn khổ các nhiệm vụ của ESA trong dự án ISS (Ý cũng là một thành viên trong ESA). Có thông tin cho rằng, Trung Quốc cũng thể hiện sự quan tâm của họ đối với dự án, đặc biệt nếu họ được phép hợp tác với RKA[10], tuy nhiên Trung Quốc vẫn chưa được mời tham gia.

Do quỹ đạo của Trạm vũ trụ Quốc tế trùng với quỹ đạo tầm thấp của Trái Đất (còn gọi là Quỹ đạo LEO – Low Earth Orbit), độ cao cách Mặt Đất chỉ trong khoảng từ 400 km, trạm có các tấm pin mặt trời rộng, phản chiếu tốt ánh sáng Mặt Trời nên có thể quan sát ISS từ mặt đất. ISS di chuyển trong không gian với vận tốc trung bình là 27.743,8 km/giờ, ứng với 15,79 lần bay quanh Trái Đất mỗi ngày.

Theo kế hoạch, Trạm vũ trụ Quốc tế sẽ hoàn thành xong vào năm 2011 và sẽ hoạt động giải trí đến năm năm nay. Từ năm 2007, ISS đã trở thành vệ tinh nhân tạo lớn nhất trong quỹ đạo Trái Đất, lớn hơn bất kể trạm vũ trụ nào khác. Trạm vũ trụ Quốc tế là trạm vũ trụ duy nhất có người thường trực, triển khai những việc làm điều tra và nghiên cứu. Phi hành đoàn khoảng trống Expedition 1 là nhóm phi hành gia tiên phong tới Trạm vũ trụ Quốc tế vào ngày 2 tháng 11 năm 2000, đây là bước đi tiên phong trong kế hoạch đưa người thao tác lâu dài hơn trong khoảng trống của ISS. Hiện tại ở trên trạm là phi hành đoàn Expedition 66. Expedition 66 tới trạm vào tháng 10 năm 2021 và dự kiến quay trở lại Trái Đất vào tháng 3 năm 2022. Trạm vũ trụ được cung ứng những nhu yếu phẩm, thiết bị thiết yếu từ tàu vũ trụ Soyuz, Tàu vận tải đường bộ Tiến bộ ( Progress ) của Nga và những con thuyền con thoi của Mỹ ( đã ngừng hoạt động giải trí vào năm 2011 ). Hiện nay trạm hoàn toàn có thể chứa được 3 người. Những người đến trạm tiên phong đều là những nhà du hành thuộc chương trình khoảng trống của Nga và Hoa Kỳ. Phi hành gia người Đức, Thomas Reiter, đã đến trạm trong nhóm những nhà du hành thuộc Expedition 13 vào tháng 7 năm 2006, trở thành người tiên phong từ cơ quan khoảng trống khác đến trạm. Thành phần của phi hành đoàn Expedition 16 đã đại diện thay mặt cho cả năm cơ quan khoảng trống, để củng cố quan hệ cộng tác của dự án Bất Động Sản ISS. Đến nay, ISS đã đón những phi hành gia từ 14 nước khác nhau, trong đó có năm khách du lịch vũ trụ .

Đầu tiên, trạm được đề nghị đặt tên là “Аlpha” nhưng bị Nga bác bỏ vì ký tự Hi Lạp α thường được dành cho những cái đầu tiên, trong khi Trạm Vũ trụ Quốc tế đầu tiên lại là Hòa bình của Nga. Khi Roskosmos (Роскосмос, Cơ quan Vũ trụ Liên bang, Nga) đề nghị tên “Аtlant” thì lại bị Hoa Kỳ bác bỏ vì sự nhầm lẫn với Tàu con thoi Аtlantis.

Hình dạng của ISS vào năm 2000 : từ đầu cho đến cuối, Unity, Zarya, và mô-đun Zvezda

Năm 1984, tổng thống Hoa Kỳ Ronald Reagan thông báo việc bắt đầu xây dựng trạm quỹ đạo của Hoa Kỳ. NASA dự định sẽ đưa các mô-đun của trạm quỹ đạo này với tên Trạm vũ trụ Tự do, được coi là bản sao của trạm vũ trụ Salyut và Mir của Liên Xô lên quỹ đạo bằng tàu con thoi. Tuy nhiên, dự án bị hủy bỏ sau sự kiện Liên Xô sụp đổ, đi liền với việc kết thúc Chiến tranh Lạnh và cả cuộc chạy đua vào không gian. Các quan chức trong ngành không gian của Hoa Kỳ nhanh chóng tiến hành đàm phán với các đối tác quốc tế, bao gồm Châu Âu, Nga, Nhật Bản và Canada, nhằm xây dựng một trạm vũ trụ quốc tế vào đầu thập niên 1990. Dự án này được công bố lần đầu tiên vào năm 1993 và được gọi là Trạm vũ trụ Alpha[11]. Dự án lập kế hoạch liên kết tất cả các dự kiến xây dựng trạm vũ trụ của các cơ quan không gian: Trạm vũ trụ Tự do của NASA, Mir-2 (trạm kế thừa của Trạm vũ trụ Hòa Bình, với trọng tâm là mô-đun Zvezda (Ngôi sao), hiện nay là một trong các mô-đun của ISS) của Nga, và Columbus của ESA. Hiện nay, có kế hoạch phát triển Columbus thành một phóng thí nghiệm không gian độc lập.

Bộ phận đầu tiên, Khối chức năng hàng hóa Zarya (Bình minh), được phóng lên quỹ đạo vào tháng 11 năm 1998 bằng tên lửa Proton-M của Nga. Hai bộ phận tiếp theo (Mô-đun Unity và Mô-đun dịch vụ Zvezda) cũng được phóng lên quỹ đạo, trước chuyến bay của phi hành đoàn đầu tiên Expedition 1. Expedition 1 gồm một phi hành gia người Mỹ, William Shepherd và hai phi hành gia người Nga là Yuri Pavlovich Gidzenko và Sergei Konstantinovich Krikalyov đã kết nối thành công với ISS vào ngày 2 tháng 11 năm 2000

Tóm tắt quy trình hình thành ISS :

Zarya (Bình minh), mô-đun đầu tiên của ISS, được phóng lên bởi một tên lửa Proton vào tháng 11 năm 1998. Sau đó hai tuần, sứ mệnh STS-88 được tiến hành mang theo Unity, một trong ba mô-đun nút, và kết nối nó với Zarya. Hai mô-đun hạt nhân tối thiểu này vận hành tự động trong một năm rưỡi, cho đến tháng 6 năm 2000, khi mô-đun Zvezda (Ngôi sao) của Nga được kết nối thêm vào, cho phép một phi hành đoàn tối thiểu ba người lưu lại lâu dài trên ISS. Từ năm 2000 đến năm 2006, mô-đun điều áp chính duy nhất được thêm vào trạm là Mô-đun phòng thí nghiệm Destiny, do STS-98 mang lên vào năm 2001.

Khi việc lắp ráp triển khai xong, ISS sẽ có thể tích được điều áp khoảng chừng 1.000 m³, với khối lượng khoảng chừng 400.000 kg ( 400 tấn ), hoàn toàn có thể tạo ra giao động 100 kilowatt nguồn năng lượng, chiều dài hàng loạt giàn đỡ là 108,4 m, chiều dài tổng thể mô-đun là 74 m, và chứa được 6 phi hành gia. Việc kiến thiết xây dựng trạm vừa đủ sẽ cần đến hơn 40 chuyến bay lắp ráp. Trong số những chuyến bay này, hiện có 33 chuyến dự tính dùng tàu con thoi để luân chuyển thiết bị, với 28 chuyến bay đã triển khai và 5 chuyến trong khoảng chừng từ nay tới 2010. Các chuyến bay lắp ráp khác gồm có những mô-đun được phóng lên bởi tên lửa Proton của Nga hoặc bằng tên lửa Soyuz ( Liên hiệp ) như trường hợp của bộ phận Nút thông khí Pirs .Ngoài những chuyến bay lắp ráp và phục vụ hầu cần, khoảng chừng 30 chuyến bay sẽ được triển khai bằng Tàu vận tải đường bộ Tiến bộ để cung ứng không thiếu nhu yếu phẩm cho đến năm 2010. Thiết bị thí nghiệm, nguyên vật liệu và những thứ tiêu dùng khác sẽ được gửi đến trên mọi phương tiện đi lại ghé thăm trạm ISS gồm : tàu con thoi, tàu Tiến bộ, ATV của châu Âu ( đã có chuyến bay tiên phong vào tháng 3 năm 2008 ), và HTV của Nhật Bản ( dự kiến vào cuối năm 2009 ). Trạm ISS khi được hoàn thành xong sẽ gồm những mô-đun điều áp kết nối với nhau nối với một Giàn cấu trúc hợp nhất, trên đó gắn bốn cặp mô-đun tế bào quang điện PV – photovoltaic lớn ( những tấm pin mặt trời ). Mô-đun điều áp và giàn đỡ sẽ được đặt vuông góc với nhau : giàn đỡ lan rộng ra từ mạn phải đến mạn trái và khu vực có người ở trải dài liên tục ở phần trục hai đầu của trạm. Dù trong thời hạn kiến thiết xây dựng góc nghiêng của trạm hoàn toàn có thể đổi khác, nhưng khi toàn bộ bốn cặp mô-đun tế bào quang điện được đặt đúng vị trí ở hai đầu của trạm, nó sẽ nằm đúng theo hướng vận động và di chuyển [ 13 ] .Tổng cộng có 10 mô-đun điều áp ( Zarya, Zvezda, Mô-đun phòng thí nghiệm Destiny, Mô-đun Unity ( Node 1 ), Mô-đun Harmony ( Node 2 ), Node 3, Mô-đun phòng thí nghiệm Columbus, Mô-đun thí nghiệm Nhật Bản Kibo, PMM và RM ), đã được lên list để thực thi lắp ráp. Đây là những thành phần của ISS theo dự kiến sẽ hoàn thành xong vào năm 2010 [ 14 ]. Một số những bộ phận điều áp nhỏ sẽ được thêm vào như tàu vũ trụ Soyuz ( 2 tàu như tàu cứu hộ cứu nạn – biến hóa luân phiên trong 6 tháng ), tàu vận tải đường bộ Progress ( 2 hoặc hơn ), mô-đun thông khí Quest và Pirs, cũng như Mô-đun phục vụ hầu cần đa mục tiêu định kỳ, Tàu vận tải đường bộ không người lái ATV và Tàu vận tải đường bộ H-II ) .

Thảm họa Columbia và những biến hóa trong kế hoạch kiến thiết xây dựng[sửa|sửa mã nguồn]

Thảm họa và hậu quả[sửa|sửa mã nguồn]

Thảm họa Phi thuyền con thoi Columbia 1 tháng 2 năm 2003, tiếp đó là hai năm rưỡi đình chỉ Chương trình tàu con thoi của Hoa Kỳ, cùng với hàng loạt yếu tố trong việc liên tục cho những tàu con thoi hoạt động giải trí trở lại vào năm 2005, đem đến một tương lai không chắc như đinh cho ISS đến tận năm 2006 .

Chương trình tàu con thoi của NASA tiếp tục vào ngày 26 tháng 7 năm 2005, với sứ mệnh Bay trở lại STS-114 của tàu Discovery. Nhiệm vụ của tàu Discovery là đến ISS để kiểm tra những biện pháp an toàn mới kể từ thảm họa Columbia và cung cấp đồ tiếp tế cho trạm. Dù nhiệm vụ đã thành công an toàn, nhưng không phải là không có sự rủi ro; người ta vẫn lo ngại về những tấm cách nhiệt ốp ở thùng nhiên liệu ngoài có thể bị rơi ra bất kỳ lúc nào và gây ra thảm họa, khiến cho lãnh đạo NASA phải tuyên bố tạm ngưng các chuyến bay cho đến khi vấn đề này được giải quyết.

Trong thời hạn giữa thảm họa Columbia và khởi đầu lại việc phóng tàu con thoi, những sự đổi khác phi hành đoàn trên ISS đều do tàu vũ trụ Soyuz của Nga chuyên chở. Bắt đầu từ Expedition 7, chỉ có hai phi hành gia được phóng lên ISS, trong khi trước đây có đến ba phi hành gia. Vì ISS không được tàu con thoi phân phối nhu yếu phẩm trong một thời hạn dài, 1 số ít lớn những vật phẩm trong kế hoạch đã không được sử dụng thích hợp, khiến cho hoạt động giải trí của trạm bị cản trở trong thời điểm tạm thời vào năm 2004. Tuy nhiên những tàu vận tải đường bộ Tiến bộ và chuyến bay con thoi STS-114 đã xử lý yếu tố này .

Những biến hóa trong kế hoạch thiết kế xây dựng[sửa|sửa mã nguồn]

Nâng cấp ISS bên trên New ZealandViệc thiết kế xây dựng ISS đã lê dài hơn nhiều so với kế hoạch dự kiến hoàn thành xong vào năm 2004 hoặc 2005. Nguyên nhân của sự chậm trễ này là do những quan chức NASA lưỡng lự trong việc ra quyết định hành động về những chuyến bay của tàu con thoi sau khi xảy ra Thảm họa Columbia vào đầu năm 2003. Một nguyên do khác cũng phải kể đến là việc cơ quan vũ trụ của Nga cũng bị cắt giảm ngân sách hoạt động giải trí cho chương trình ISS. Trong thời hạn hoãn phóng tàu con thoi, việc kiến thiết xây dựng ISS được tạm dừng và những thí nghiệm khoa học được triển khai trên tàu cũng bị hạn chế vì phi hành đoàn lúc bấy giờ chỉ còn lại 2 người .Kể từ đầu năm 2006, có nhiều đổi khác so với kế hoạch dự kiến khởi đầu, thậm chí còn cả kế hoạch trước thảm họa Columbia. Những mô-đun và những cấu trúc khác bị hủy bỏ hoặc sửa chữa thay thế, số lượng những chuyến bay của tàu con thoi đến ISS cũng giảm bớt về số lượng so với kế hoạch trước đây. Theo thông tin mới nhất về tiến trình thiết kế xây dựng trạm ISS, 80 % cấu trúc phần cứng của trạm đã được triển khai xong và đang hoạt động giải trí trên quỹ đạo, dự kiến trạm sẽ được hoàn thành xong vào năm 2010 [ 15 ]. Số thành viên phi hành đoàn sẽ trên trạm sẽ tăng từ 3 lên 6 người vào khoảng chừng tháng 5 năm 2009, sau khi tàu con thoi triển khai 12 chuyến bay kiến thiết xây dựng tiếp theo thiên chức Bay trở lại thứ hai mang tên STS-121. Các thiên chức STS-126 và STS-119 đã giúp chuẩn bị sẵn sàng cho trạm sẵn sàng chuẩn bị cho sự tăng số thành viên này. Để cung ứng được số lượng phi hành gia đông như thế, trạm cần phải cung ứng được những nhu yếu gồm có việc tăng cường tương hỗ môi trường tự nhiên trên ISS, một tàu Soyuz cố định và thắt chặt thứ hai trên trạm với công dụng như một ” tàu cứu hộ cứu nạn ” thứ hai, những chuyến bay tiếp tục hơn của tàu Tiến bộ để phân phối gấp đôi lượng sản phẩm & hàng hóa cần dùng trên trạm, tăng thêm nguyên vật liệu để nâng cao sự hoạt động của trạm trên quỹ đạo, và phân phối đủ những thiết bị thí nghiệm .

Các thành phần mô-đun lắp ráp hiện này[sửa|sửa mã nguồn]

Trạm ISS lúc bấy giờ gồm có 7 mô-đun điều áp chính gồm 2 mô-đun của Nga mang tên Zarya ( Bình minh ) và Zvezda ( Ngôi sao ), 3 mô-đun của Hoa Kỳ mang tên Destiny ( Vận mệnh ), Unity ( Thống nhất ) và Harmony ( Hòa hợp ), module Columbus của châu Âu và KIBO ( Hi vọng ) của Nhật Bản. Các bộ phận điều áp khác trong cấu trúc trạm lúc bấy giờ là Quest Joint Airlock, Gian nối Pirs và module phục vụ hầu cần điều áp của KIBO. Tàu vũ trụ liên kết với ISS cũng góp thêm phần lan rộng ra thể tích điều áp trong trạm. Luôn có tối thiểu một tàu vũ trụ Soyuz được nối với trạm như một ” tàu cứu hộ cứu nạn ” và cứ 6 tháng một lần được thay thế sửa chữa bởi một tàu Soyuz khác cùng với sự biến hóa phi hành đoàn .

Mặc dù không kết nối thường xuyên với ISS, một bộ phận của ISS là Mô-đun Hậu cần Đa mục đích (MPLM) thường được mang theo trong các chuyến bay của tàu con thoi. MPLM được kết nối với Unity và được sử dụng để cung cấp phần hậu cần cho các chuyến bay.

Kể từ tháng 4 năm năm nay trạm gồm có những mô-đun và bộ phận sau :

*Giàn đỡ P6 đã được di chuyển từ vị trí tạm thời trên giàn Z1 tới vị trí cuối cùng cạnh giàn đỡ P5 trong sứ mệnh STS-120.

Các thành phần sẽ được phóng[sửa|sửa mã nguồn]

Bộ phận/Mô-đun	Chuyến bay	Phương tiện phóng	Cấu tạo trạm sau khi lắp ghép bộ phận/mô-đun	Ảnh bộ phận/mô-đun
Mô-đun khóa khí NanoRacks (NanoRacks Airlock Module)	SpaceX CRS-19	Falcon 9/Cargo Dragon
Mô-đun Phòng thí nghiệm đa mục đích Nauka/Наука (Multipurpose Laboratory Module/MLM) Cánh tay rô-bốt Châu Âu (European Robotic Arm)	3R	Tên lửa Proton-M
Mô-đun nút (node) Uzlovoy/Узловой (Uzlovoy Module/UM)		Tên lửa Soyuz-2.1b
Mô-đun Khoa học-Năng lượng NEM-1/НЭМ-1 (Science-Power Module/SPM-1)		Tên lửa Proton-M

Hình Trạm Vũ trụ Quốc tế chụp từ Tàu con thoi Atlantis vào tháng 10 năm 2002

Những mạng lưới hệ thống chính trên ISS[sửa|sửa mã nguồn]

Hệ thống cung ứng nguồn năng lượng[sửa|sửa mã nguồn]

Nguồn điện năng cho ISS là từ Mặt Trời : ánh sáng được quy đổi thành điện qua những tấm pin mặt trời. Trước khi chuyến bay lắp ráp 4A ( thiên chức tàu con thoi STS-97, 30 tháng 11 năm 2000 ) được triển khai, nguồn nguồn năng lượng duy nhất trên trạm là từ những tấm pin mặt trời của Nga được gắn trên mô-đun Zarya và Zvezda : khu vực của Nga trên trạm sử dụng 28 vôn điện thế của dòng một chiều ( giống như tàu con thoi ). Trong phần còn lại của trạm, điện được cung ứng bởi những tấm pin mặt trời gắn tại một giàn đỡ cung ứng dòng điện một chiều có hiệu điện thế từ 130 – 180 vôn. Năng lượng được không thay đổi và phân phối tới những bộ phận ở điện áp là 160 vôn và sau đó được quy đổi đến điện áp sử dụng là 124 vôn. Năng lượng hoàn toàn có thể được san sẻ giữa 2 khu vực trên trạm qua những bộ biến hóa, và đặc tính này rất quan trọng một khi người ta hủy bỏ bộ phận mô-đun Science Power Platform của Nga : khu vực của người Nga sẽ phải nhờ vào vào việc thiết kế xây dựng những tấm pin mặt trời của Hoa Kỳ để cung ứng nguồn năng lượng [ 19 ] .

Hệ thống tương hỗ sự sống[sửa|sửa mã nguồn]

Environmental Control and Life Support System – ECLSS)Hệ thống tương hỗ sự sống và trấn áp thiên nhiên và môi trường ( – ECLSS )Hệ thống tương hỗ sự sống và trấn áp thiên nhiên và môi trường của trạm ISS sẽ cung ứng hay trấn áp những yếu tố như áp suất không khí, mức ôxi, nước, và dập tắt lửa nếu có hỏa hoạn, và vài thứ khác. Hệ thống Elektron sinh ra oxi trên trạm. Ưu tiên cao nhất cho mạng lưới hệ thống tương hỗ sự sống là không khí trong trạm ISS, nhưng mạng lưới hệ thống cũng trấn áp mức tiêu dùng những yếu tố như nước và không khí từ phi hành đoàn, đồng thời triển khai tái chế lại nước và không khí được thải đi. Ví dụ, mạng lưới hệ thống sẽ tái chế lại chất lỏng từ những bồn nước trên trạm, vòi tắm, nước tiểu, và ngưng tụ. Những bộ lọc bằng than hoạt tính là giải pháp đa phần để vô hiệu những mẫu sản phẩm phụ trong sự trao đổi chất của con người từ không khí [ 20 ] .

Hệ thống điều hướng[sửa|sửa mã nguồn]

Hướng đi của trạm được duy trì bởi 2 cơ chế. Thông thường, có một hệ thống sử dụng vài con quay hồi chuyển mômen điều khiển (CMG – Control Moment Gyroscope) để giữ cho trạm đi đúng hướng, có nghĩa là với mô-đun Destiny ở phía trước của Unity, giàn đỡ P ở bên cạnh trái và Pirs ở phía hướng về Trái Đất (điểm thấp nhất). Khi hệ thống CMG trở nên bão hòa, nó có thể mất khả năng điều hướng cho trạm. Nếu điều này xảy ra, hệ thống điều khiển trạng thái của Nga có thể lấy lại sự định hướng cho trạm, nó sử dụng những lực đẩy để duy trì trạng thái của trạm và cho phép hệ thống CMG khử được sự bão hòa. Hệ thống này sẽ tự động khởi động như một biện pháp an toàn, chẳng hạn như trong thời gian diễn ra chuyến bay Expedition 10[21]. Khi tàu con thoi cập vào trạm, nó có cũng được sử dụng để duy trì trạng thái của trạm. Quy trình này cũng được sử dụng trong lúc STS-117 nối vào trạm như giàn đỡ S3/S4.

Nghiên cứu khoa học[sửa|sửa mã nguồn]

Một trong những mục tiêu chính của ISS là phân phối một khu vực để giám sát triển khai những thí nghiệm và yên cầu một hoặc nhiều điều kiện kèm theo đặc biệt quan trọng lúc bấy giờ trên trạm cho việc làm này. Những nghành nghề dịch vụ nghiên cứu và điều tra chính gồm có sinh học ( gồm điều tra và nghiên cứu y sinh và công nghệ sinh học ), vật lý ( gồm vật lý chất lỏng, khoa học vật tư, và cơ học lượng tử ), thiên văn học ( gồm có vũ trụ học ), và khí tượng học [ 22 ] [ 23 ]. Kể từ năm 2007, những thí nghiệm nhỏ khác như nghiên cứu và điều tra những tác động ảnh hưởng lâu dài hơn của hiện tượng kỳ lạ không khối lượng tới con người đã được triển khai trên trạm. Với 4 mô-đun nghiên cứu và điều tra mới được sắp xếp để triển khai xong trên ISS vào năm 2010, những thí nghiệm khoa học sẽ được diễn ra nhiều hơn và chất lượng hơn, với những mô-đun nghiên cứu và điều tra như vậy, nhiều nghiên cứu và điều tra chuyên sử dụng đã được mong đợi để được khởi đầu .

Mô-đun khoa học trên ISS[sửa|sửa mã nguồn]

Mô-đun phòng thí nghiệm Destiny là phương tiện đi lại điều tra và nghiên cứu chính hiện thời trên trạm ISS. Nó được sản xuất bởi NASA và được phóng vào tháng 2 năm 2001, đây là một phương tiện đi lại điều tra và nghiên cứu cho những thí nghiệm chung [ 24 ]. Mô-đun Columbus là một phương tiện đi lại nghiên cứu và điều tra khác được phong cách thiết kế bởi Cơ quan vũ trụ châu Âu ( ESA ) cho trạm ISS. Mục đích của nó là tạo những điều kiện kèm theo thuận tiện cho những thí nghiệm khoa học và đã được phóng vào khoảng trống bằng tàu con thoi trong một thiên chức mang tên STS-122 vào ngày 6 tháng 12 năm 2007 [ 25 ]. Columbus cung ứng một phòng thí nghiệm chung cũng như một trong số những phong cách thiết kế đặc biệt quan trọng dành cho sinh học, điều tra và nghiên cứu y sinh và vật lý chất lỏng. Có 1 số ít lan rộng ra dự kiến sẽ được thực thi để tạo công cụ cho sự nghiên cứu và điều tra Cơ học lượng tử và vũ trụ học. vào tháng 2 năm 2008, tàu con thoi Atlantis mang theo một mô dun để lắp vào ISS, đây sẽ là mô đun tiên phong thuộc quyền sở hữu của Cơ quan vũ trụ châu Âu. [ 26 ]
Mô-đun phòng thí nghiệm Destiny

Mô-đun Thí nghiệm Nhật Bản, cũng còn được biết đến với tên gọi Kibō, được dự kiến hoàn thành sau sứ mệnh STS-127 vào tháng 6 năm 2009. Được phát triển bởi Cơ quan thám hiểm không gian Nhật Bản (JAXA), mô-đun này sẽ có chức năng như một đài quan sát thiên văn và đo các dữ liệu thiên văn khác nhau. Dự án ExPRESS Logistics Carrier, được phát triển bởi NASA, đây là dự án với các mô-đun hàng hóa vận chuyển lên trạm ISS, các mô-đun sẽ được phóng bằng tàu con thoi trong sứ mệnh mang tên STS-129, người ta hy vọng sẽ thực hiện sứ mệnh này trước 11 tháng 9 năm 2009[27]. Nó sẽ cho phép những cuộc thí nghiệm được tiến hành và điều khiển trong chân không, cung cấp lượng điện năng cần thiết, và tính toán xử lý dữ liệu cục bộ cho các cuộc thí nghiệm. Mô-đun phòng thí nghiệm vạn năng, được chế tạo bởi Cơ quan Vũ trụ Liên bang Nga (RKA), nó được trông đợi sẽ phóng lên ISS vào cuối năm 2009. Mô-đun này sẽ cung cấp những tài nguyên thích hợp cho thí nghiệm chung về môi trường không trọng lực[28].

Hai trong số những mô-đun điều tra và nghiên cứu trong kế hoạch đã bị hủy bỏ, đó là Mô-đun Điều tiết Máy ly tâm ( được sử dụng để tạo ra những mức trọng tải tự tạo khác nhau trong trạm ) và Mô-đun Nghiên cứu Nga ( được sử dụng cho những thí nghiệm chung ). Một vài cuộc thí nghiệm đã được lên kế hoạch trước, như Phổ từ kế Alpha cũng đã bị hủy bỏ .

Những nghành nghiên cứu và điều tra[sửa|sửa mã nguồn]

Có một số ít kế hoạch nghiên cứu sinh vật học trên ISS. Mục đích thứ nhất là để nâng cao sự hiểu biết của tất cả chúng ta về sự ảnh hưởng tác động lâu bền hơn của môi trường tự nhiên không trọng tải trong khoảng trống đến khung hình con người. Những yếu tố như teo cơ, loãng xương và những đổi khác về chất lỏng được nghiên cứu và điều tra với mục tiêu sử dụng những tài liệu này ship hàng cho đời sống của con người trong khoảng trống và du lịch vũ trụ dài ngày, nếu chúng được ứng dụng thành công xuất sắc thì những chuyến bay của con người dài ngày trong vũ trụ sẽ khả thi hơn. Những tác động ảnh hưởng của thực trạng mất khối lượng trong sự tiến hóa, sự tăng trưởng và sự tăng trưởng, những quy trình bên trong thực vật và động vật hoang dã cũng được nghiên cứu và điều tra. Những tài liệu hiệu quả nghiên cứu và điều tra mới gần đây đã đưa ra giả thiết rằng vi trọng tải được cho phép sự tăng trưởng của những mô trong khung hình con người tăng lên gấp 3 lần và những tinh thể protein đặc biệt quan trọng hoàn toàn có thể được hình thành trong khoảng trống, NASA tỏ ra rất mong ước được tìm hiểu điều tra và nghiên cứu những hiện tượng kỳ lạ này [ 22 ] .NASA cũng chăm sóc nghiên cứu và điều tra đến những yếu tố điển hình nổi bật trong vật lý. Vật lý chất lỏng trong thiên nhiên và môi trường vi trọng tải vẫn chưa được hiểu biết trọn vẹn, và những nhà nghiên cứu và điều tra muốn tìm một cách nào đó để tìm ra được quy mô đúng chuẩn của chất lỏng trong tương lai. Đồng thời, vì những chất lỏng trong khoảng trống hoàn toàn có thể phối hợp gần như trọn vẹn mặc kệ tỷ trọng của chúng, những nhà nghiên cứu đang chăm sóc đến việc điều tra và nghiên cứu sự phối hợp của những chất lỏng không có tính trộn lẫn tốt khi thực thi ở Trái Đất, những chất lỏng này sẽ được thí nghiệm trong khoảng trống để tìm hiểu và khám phá về sự tích hợp trong môi trường tự nhiên vi trọng tải. Bằng việc điều tra và nghiên cứu những phản ứng được làm chậm bởi trọng tải và nhiệt độ thấp, những nhà khoa học cũng kỳ vọng tìm kiếm được sự hiểu biết mới thâm thúy hơn tương quan đến những trạng thái của vật chất ( đặc biệt quan trọng trong hiện tượng kỳ lạ siêu dẫn ) [ 22 ] .
Tàu vũ trụ Soyuz của NgaĐồng thời, những nhà khoa học cũng kỳ vọng nghiên cứu và điều tra sự cháy trong thiên nhiên và môi trường trọng tải bé hơn ở Trái Đất. Bất kỳ tác dụng tìm kiếm nào tương quan đến hiệu suất cao của sự đốt cháy hay tạo thành những mẫu sản phẩm phụ đều hoàn toàn có thể cải tổ quy trình sản xuất nguồn năng lượng, mà đây là yếu tố được chăm sóc số 1 trong ngành kinh tế tài chính và thiên nhiên và môi trường. Kế hoạch của những nhà khoa học là sử dụng ISS để nghiên cứu và điều tra khí dung, ôzôn, hơi nước và ôxi trong bầu khí quyển của Trái Đất cũng như tia vũ trụ, bụi vũ trụ, phản vật chất và vật chất tối trong vũ trụ [ 22 ] .Những mục tiêu dài hạn của những điều tra và nghiên cứu này sẽ được vận dụng để pháp triển công nghệ tiên tiến thiết yếu cho nhiều nghành nghề dịch vụ như : thiết kế xây dựng địa thế căn cứ trong khoảng trống, thám hiểm những hành tinh và sự xuất hiện lâu dài hơn của con người trong khoảng trống ( gồm có những mạng lưới hệ thống tương hỗ sự sống, mạng lưới hệ thống bảo đảm an toàn, kiểm tra thiên nhiên và môi trường trong khoảng trống, … ), những cách mới để điều trị những căn bệnh, những giải pháp hiệu suất cao hơn trong sản xuất vật chất, những hiệu quả đo lường và thống kê đúng mực hơn mà không hề đạt được nếu làm trên Trái Đất [ 22 ] [ 23 ] .

Những biến cố chính[sửa|sửa mã nguồn]

Thảm họa Columbia năm 2003[sửa|sửa mã nguồn]

Sau thảm họa tàu Columbia vào 1 tháng 2 năm 2003, người Mỹ đã đình chỉ Chương trình tàu con thoi hai năm rưỡi, sau đó là những yếu tố trong việc nối lại hoạt động giải trí của những chuyến bay vào năm 2005, từ những sự cố đó, người ta không chắc như đinh về tương lai của trạm ISS đến năm 2006. Trong khoảng chừng thời hạn giữa thảm họa Columbia và mở màn liên tục việc phóng tàu con thoi, những chuyến bay biến hóa phi hành đoàn trên ISS đều do tàu vũ trụ Soyuz của Nga triển khai. Bắt đầu với Expedition 7, chỉ có 2 số với số lượng 3 nhà du hành được phóng lên trong những lần trước. Điều này là do ISS không có sự cung ứng nhu yếu phẩm liên tục bởi tàu con thoi trong một thời hạn dài, đa phần những kế hoạch đã bị hủy bỏ, trong thời điểm tạm thời gây cản trở đến hoạt động giải trí của trạm vào năm 2004. Tuy nhiên tàu luân chuyển Tiến bộ và chuyến bay của tàu con thoi trong thiên chức mang tên STS-114 đã xử lý yếu tố này của trạm .

Sự cố khói năm 2006[sửa|sửa mã nguồn]

Vào ngày 18 tháng 9 năm 2006, phi hành đoàn trong cuộc hành trình dài thứ 13 mang tên Expedition 13 đã kích hoạt báo động cháy trong khu vực của Nga trên trạm vũ trụ quốc tế, khi khói từ một trong số 3 máy phân phối ôxi thoát ra, nó đã gây ra một sự sợ hãi trong chốc lát do sợ hãi lửa hoàn toàn có thể phát cháy trong mô-đun. Kỹ sư trên chuyến bay là Jeffrey Williams đã thông tin một mùi khác thường, nhưng những quan chức đã nói rằng không có lửa trong mô-đun và phi hành đoàn không phải chịu bất kể sự nguy khốn nào .Phi hành đoàn đã thông tin lý giải về khói và mùi phát ra trong cabin của mô-đun về TT điều khiển và tinh chỉnh sau khi khám phá vấn đề. Nguyên nhân là do một sự rò rỉ Kali hydroxide từ một lỗ thông ôxi. Thiết bị này ngay lập tức đã bị dừng hoạt động giải trí. Kali hydroxide không có mùi, và mùi mà Williams nói đã ngửi thấy là do một tấm đệm bằng cao su đặc đã bị đốt nóng gây ra mùi khét trong mạng lưới hệ thống Elektron .Trong bất kể trường hợp nào, mạng lưới hệ thống thông hơi của trạm sẽ bị tắt để ngăn ngừa khói hoặc những chất ô nhiễm khác lan ra những khu vực khác của phòng thí nghiệm phối hợp. Một bộ lọc không khí bằng than đã được đặt ở trong trạm để làm sạch không khí nếu như xảy ra hiện tường rò rỉ khói kali hydroxide dù là nhỏ nhất ở trên trạm ISS. Giám đốc chương trình trạm vũ trụ nói rằng phi hành đoàn chưa khi nào phải mang mặt nạ phòng độc, nhưng trong giải pháp phòng ngừa, người ta vẫn nhu yếu những phi hành gia mang găng tay và mặt nạ phòng độc để ngăn ngừa sư tiếp xúc với bất kể chất gây ô nhiễm nào [ 29 ] .Vào ngày 2 tháng 11 năm 2006, những bộ phận thiết bị thay thế sửa chữa được Tàu vũ trụ Progress số hiệu M-58 của Nga mang lên trạm, được cho phép phi hành đoàn thay thế sửa chữa Elektron bằng phụ tùng sửa chữa thay thế [ 30 ] .

Sự cố hỏng hóc máy tính năm 2007[sửa|sửa mã nguồn]

Mô-đun UnityVào ngày 14 tháng 6 năm 2007, trong thời hạn diễn ra cuộc hành trình dài mang tên Expedition 15 và ngày thứ 7 của thiên chức STS-117 trên trạm ISS, một máy tính đã bị trục trặc dẫn đến ngừng hoạt động giải trí trong khu vực của Nga lúc 06 : 30 UTC làm cho phần bên trái của trạm không có lực ép, mất sự cung ứng ôxi, máy lọc carbon dioxide ngừng hoạt động giải trí, và những mạng lưới hệ thống trấn áp môi trường tự nhiên khác cũng ngừng hoạt động giải trí, nguyên do dẫn đến máy tính bị hỏng là do nhiệt độ tăng quá cao. Khi máy tính khởi động lại thành công xuất sắc đã dẫn đến một báo động hỏa hoạn sai, báo động này đã thức tỉnh phi hành đoàn vào lúc 11 : 43 UTC [ 31 ] [ 32 ]. Hai mạng lưới hệ thống máy tính ( chỉ huy và dẫn đường ) từng mạng lưới hệ thống gồm có 3 máy tính liên kết. Mỗi máy tính được gán như một Lane [ 32 ] .

Ngày 15 tháng 6, máy tính chính của Nga được kết nối trực tuyến trở lại và việc liên lạc với phần khu vực của Hoa Kỳ trên trạm đã phải sử dụng đường dây khác. Những hệ thống phụ chưa kết nối trực tuyến và làm các công việc cần giải quyết khác[33]. NASA có những chọn lựa để gia hạn hoạt động của STS-117 nếu những vấn đề không thể được giải quyết và họ đã định “lựa chọn để từ giã” nếu ít nhất một trong số những máy tính trên trạm không được kiểm soát ổn định và 3 thành viên phi hành đoàn phải ngay lập tức quay trở lại Trái Đất bằng tàu con thoi Atlantis. Nếu không có máy tính để kiểm soát mức ôxi, trạm ISS chỉ có 56 ngày sử dụng số ôxi dự trữ còn lại[34].

Vào buổi chiều ngày 16 tháng 6, giám đốc chương trình ISS là Michael Suffredini đã xác nhận tổng thể sáu máy tính chính trong mạng lưới hệ thống tinh chỉnh và điều khiển và dẫn đường, gồm có cả hai chiếc máy tính có năng lực tâm lý đã bị hỏng, khu vực của Nga trên trạm đã được liên kết trực tuyến trở lại và sẽ được kiểm tra bên trong vào khoảng chừng thời hạn từ 1 đến 2 ngày sau. Hệ thống làm lạnh là mạng lưới hệ thống tiên phong được liên kết lại. NASA tin yêu những mạch bảo vệ dòng siêu tải được phong cách thiết kế sẽ bảo vệ mỗi máy tính khỏi sự cố đột biến nguồn năng lượng và giúp máy tính tránh được hiện tượng kỳ lạ giao thoa tăng lên, hay ” tạp nhiễu “, từ môi trường tự nhiên plasma của trạm có tương quan đến sự bổ trợ của giàn đỡ bên phải và những tấm pin nguồn năng lượng mặt trời [ 32 ]. Sự nghiên cứu và phân tích những hỏng hóc liên tục trong mạng lưới hệ thống máy tính trên trạm ISS, sẽ giúp cho Mô-đun phòng thí nghiệm Columbus và tàu vận tải đường bộ không người lái ATV của ESA tránh được những hỏng hóc tương tự như như trên ISS, do hầu hết những mạng lưới hệ thống máy tính đều cùng được phân phối bởi công ty EADS Astrium Space Transportation [ 35 ]. Theo giám đốc của chương trình ISS của NASA là Michael Suffredini, giả thiết về trường plasma gây ra hỏng hóc cho trạm đã bị bác bỏ khi hình dạng của trạm đổi khác do thêm vào những đoạn giàn đỡ mới hay ” khi trạm càng lớn, điện thế sẽ liên tục tăng lên ” và ” người Nga đã chú ý quan tâm đến những đổi khác trong mạng lưới hệ thống của họ khi mà tất cả chúng ta đang tăng trưởng. ” [ 35 ]

Các tàu vũ trụ đã liên kết với ISS[sửa|sửa mã nguồn]

Mô-đun liên kết Pirs

• Phi thuyền con thoi – phương tiện chuyên chở bộ phận lắp ráp, hậu cần và luân chuyển các phi hành đoàn (đã được nghỉ hưu vào đầu năm 2011).
• Tàu vũ trụ Soyuz – luân chuyển phi hành đoàn và làm phương tiện cứu hộ khẩn cấp, được thay thế 6 tháng một lần.
• Tàu vận tải Tiến bộ – phương tiện chuyên chở hàng hóa.
• Tàu vận tải tự hành (Automated Transfer Vehicle – ATV) của cơ quan không gian châu Âu (ESA) là tàu vũ trụ không người lái cung cấp đồ tiếp tế (gồm cả các giá đựng (rack)) cho trạm ISS (phóng lên lần đầu vào tháng 3 năm 2008).

Các tàu trong kế hoạch[sửa|sửa mã nguồn]

• Tàu vận tải H-II (HTV) của Nhật Bản (JAXA), dùng để mang hàng hóa và thiết bị (sẽ phóng vào cuối năm 2009)[14].
• Tàu Orion có thể dùng để luân chuyển phi hành đoàn và cung cấp khả năng vận tải (dự kiến bắt đầu hoạt động vào năm 2014 thay cho tàu con thoi)

Các tàu trong đề án[sửa|sửa mã nguồn]

Các cuộc hành trình dài lên ISS[sửa|sửa mã nguồn]

Mọi phi hành đoàn đến trạm ISS tiếp tục đều được mang tên là ” Expedition N “, ở đây N là số thứ tự của chuyến hành trình dài đến ISS. Các chuyến hành trình dài thường lê dài trong khoảng chừng nửa năm .Trong lịch sử dân tộc trạm vũ trụ quốc tế phần đông những chuyến viếng thăm trạm là do những tàu vũ trụ triển khai. Kể từ 11 tháng 9 năm 2006, đã có 159 lượt người ( không phân biệt rõ ràng ) đặt chân đến trạm ISS. Trạm Mir có 137 lượt người ( không phân biệt rõ ràng ) đặt trên đến trạm ( Xem Trạm vũ trụ ). Số lượng người được xác lập đến trạm ISS để làm trách nhiệm là 124 người ( xem Danh sách người đến thăm Trạm vũ trụ quốc tế ) .

Những góc nhìn pháp lý[sửa|sửa mã nguồn]

Trang bìa của Hiệp định Tồn tại Trạm vũ trụ được ký vào ngày 28 tháng 1 năm 1998Kết cấu pháp lý đã pháp luật việc kiến thiết xây dựng trạm vũ trụ được phân thành nhiều phần. Phần tiên phong được soạn thảo nhằm mục đích mục tiêu thiết lập những nghĩa vụ và trách nhiệm và quyền hạn giữa những đối tác chiến lược thiết kế xây dựng trạm ISS theo Hiệp định Tồn tại Trạm vũ trụ ( IGA ), một hiệp ước quốc tế được ký vào ngày 28 tháng 1 năm 1998 bởi 15 cơ quan chính phủ có tương quan đến dự án Bất Động Sản Trạm vũ trụ. Gồm có Hoa Kỳ, Canada, Nhật Bản, Liên bang Nga và 11 thành viên khác thuộc Cơ quan Vũ trụ châu Âu ( Bỉ, Đan Mạch, Pháp, Đức, Ý, Hà Lan, Na Uy, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Thụy Sĩ và Anh ). Điều 1 đã thảo ra những nét chính của mục tiêu dự án Bất Động Sản :” Hiệp định này là một khung hợp tác quốc tế dài hạn trên cơ sở của quan hệ đối tác chiến lược xác nhận, so với phong cách thiết kế chi tiết cụ thể, sự tăng trưởng, hoạt động giải trí, và sử dụng trạm vũ trụ dân sự có người ở lâu bền hơn với mục tiêu độc lập, theo pháp luật quốc tế ” [ 36 ] .

Phần thứ hai của hiệp định IGA đặt ra giai đoạn hợp tác giữa những thành viên ký hiệp định được đề cập với tên gọi “Biên bản ghi nhớ” (Memoranda of Understanding – MOU), nêu ra 4 vấn đề hợp tác giữa NASA và mỗi đối tác trong 4 đối tác khác. Không có biên bản giữa ESA, Roskosmos, CSA và JAXA vì thực tế NASA được coi như là “giám đốc” của dự án ISS. MOU được sử dụng để miêu tả những vai trò và trách nhiệm của những đối tác chi tiết hơn.

Phần thứ 3 gồm có sự đổi khác những thỏa thuận hợp tác bằng hợp đồng hay dịch vụ thương mại trong quyền lợi và nghĩa vụ và trách nhiệm của những đối tác chiến lược, gồm có thỏa thuận hợp tác khung thương mại giữa NASA và Roskosmos vào năm 2005, nó có 4 lao lý và điều kiện kèm theo theo sau, trong đó NASA sẽ sử dụng năng lực luân chuyển phi hành đoàn, sản phẩm & hàng hóa của tàu vũ trụ Soyuz và tàu không người lái Tiến bộ để chuyên chở lên trạm ISS .Phần pháp lý thứ 4 là những thỏa thuận hợp tác thi hành và bổ trợ, gồm 4 Biên bản ghi nhớ nữa. Đáng quan tâm trong số đó là luật lệ quản trị ISS, được đặt ra để những lao lý về quyền xét xử người phạm tội, chống quấy nhiễu và 1 số ít hành vi khác tương quan đến phi hành đoàn trên ISS [ 37 ] .

Phân chia quyền lợi và nghĩa vụ sử dụng[sửa|sửa mã nguồn]

Cửa số ở điểm thấp nhất trong phòng thí nghiệm Destiny Môđun ZaryaKhông có tỷ suất Tỷ Lệ cố định và thắt chặt trong quyền sở hữu đối cho hàng loạt trạm vũ trụ. Điều 5 của hiệp định IGA đã chỉ ra điều đó : ” mỗi đối tác chiến lược sẽ được giữ quyền hạn và quyền trấn áp so với những yếu tố được ĐK và so với nhân sự trong hoặc trên Trạm vũ trụ thuộc vương quốc của mình ” [ 36 ]. Bởi vậy, mỗi mô-đun của ISS chỉ có duy nhất một vương quốc có quyền chiếm hữu. Còn những thỏa thuận hợp tác để sử dụng những phương tiện đi lại trên trạm vũ trụ phức tạp hơn rất nhiều .Ba mô-đun trong kế hoạch của người Nga là Zvezda, Mô-đun Phòng thí nghiệm Vạn năng và Mô-đun Nghiên cứu Nga, chúng đều được sản xuất và chiếm hữu bởi Liên bang Nga, và chúng sẽ vẫn do Nga chiếm hữu trong thời gian lúc bấy giờ và tương lai ( Zarya, dù được phong cách thiết kế sản xuất và phóng lên khoảng trống bởi Nga, nhưng kinh phí đầu tư lại do NASA chi trả, do đó chính thức thì Zarya thuộc về quyền sở hữu của NASA ). Để sử dụng những bộ phận của Nga trên trạm, những đối tác chiến lược khác sẽ phải sử dụng hiệp ước song phương ( phần thứ 3 và 4 trong cấu trúc pháp lý ). Phần còn lại của trạm, ( môđun điều áp của Hoa Kỳ, châu Âu và Nhật Bản cũng như những giàn đỡ, những tấm pin nguồn năng lượng mặt trời và 2 cánh tay máy ) đã được thỏa thuận hợp tác sử dụng theo tỷ suất sau ( tỷ suất % phụ thuộc vào thời hạn mà mỗi cấu trúc hoàn toàn có thể được sử dụng bởi mỗi đối tác chiến lược ) :

1. Columbus: 51% cho ESA, 49% cho NASA và CSA (CSA đã thỏa thuận với NASA để sử dụng 2,3% công trình không thuộc sở hữu của Nga trên ISS)
2. Kibo: 51% cho JAXA, 49% cho NASA và CSA (2,3%)
3. Phòng thí nghiệm Destiny: 100% cho NASA và CSA (2,3%)
4. Thời gian phi hành đoàn lưu lại và năng lượng từ kết cấu pin mặt trời, cũng như quyền lợi liên quan đến dịch vụ hỗ trợ (dịch vụ tải lên/tải xuống dữ liệu và thông tin liên lạc) 76,6% cho NASA, 12.8% cho JAXA, 8,3% cho ESA và 2,3% cho CSA

Ngân sách chi tiêu kiến thiết xây dựng[sửa|sửa mã nguồn]

Ngân sách chi tiêu để thiết kế xây dựng trạm ISS tính đến lúc bấy giờ đã vượt xa những thống kê giám sát trước đây. ESA nhìn nhận ngân sách hàng loạt từ khi mở màn dự án Bất Động Sản vào cuối thập niên 1980 đến khi trạm triển khai xong vào năm 2010 sẽ vào tầm 130 tỷ USD ( 100 tỷ euro ) [ 38 ] .Rất khó để xác lập đúng chuẩn ngân sách thiết kế xây dựng trạm ISS : ví dụ, khó hoàn toàn có thể xác lập được những khoản góp phần của Nga trong chương trình ISS hay có bao nhiêu khoản góp phần của Nga đã được triển khai đều đặn, cũng do những ngân sách của Cơ quan Vũ trụ Nga thấp hơn khi đổi sang USD so với những đối tác chiến lược khác .
Biểu đồ ngân quỹ sẽ được chi dùng của NASA lúc bấy giờ cho đến năm 2017 để hoàn thành xong chương trình ISS và cung ứng ngân sách cho dự án Bất Động Sản Tầm nhìn thám hiểm khoảng trốngPhần lớn hàng loạt những ngân sách do NASA bỏ ra đều được dùng để duy trì hoạt động giải trí của những chuyến bay và hàng loạt ngân sách cho việc quản trị hàng loạt trạm ISS. Những ngân sách bắt đầu là sản xuất những phần của mô-đun ISS, cấu trúc ngoài ở tại mặt đất và thiết kế xây dựng trong khoảng trống, cũng như huấn luyện và đào tạo phi hành đoàn và những chuyến bay tiếp tế tới ISS, sao cho ngân sách ít hơn so với ngân sách hoạt động giải trí chung khi dự trù .NASA không tính ngân sách chương trình Phi thuyền con thoi vào tổng ngân sách thiết kế xây dựng chương trình ISS, dù Tàu con thoi đã được chỉ định sử dụng riêng cho việc thiết kế xây dựng và tiếp tế cho ISS từ tháng 12 năm 1998 ( Từ năm 2002 chỉ có 2 thiên chức STS-107 và STS-125 là không tương quan tới ISS ) .giá thành ngân sách cho những khuôn khổ của ISS trong những năm từ 1994 đến 2005 của NASA ( không tính ngân sách về tàu con thoi ) là 25,6 tỷ USD. [ 39 ] Từ năm 2005 đến 2006, khoảng chừng 1,7 đến 1,8 tỷ USD đã được giải ngân cho vay cho chương trình ISS. Ngân sách chi tiêu hàng năm sẽ tăng thêm cho đến năm 2010 khi ngân sách một năm dành cho ISS sẽ đạt là 2,3 tỷ USD và dừng lại ở mức ngân sách này, tuy nhiên ngân sách sẽ được kiểm soát và điều chỉnh theo lạm phát kinh tế, cho đến năm năm nay, thời gian kết thúc chương trình. NASA đã cấp từ 300 đến 500 triệu USD gọi là ngân sách cho ” sự ngừng hoạt động ” chương trình vào năm 2017 .

Ngân sách chi tiêu dành cho ISS năm 2005[sửa|sửa mã nguồn]

NASA đã chi khoảng chừng 125 triệu USD hàng năm cho EVACó 1,8 tỷ USD đã được chi trong năm 2005 gồm những phần : [ 40 ]

• Phát triển những phần cứng mới: 70 triệu USD đã được chi cho những sự phát triển trọng tâm, ví dụ như phát triển hệ thống dẫn đường, hỗ trợ dữ liệu hay môi trường.
• Hoạt động của trạm vũ trụ: 800 triệu USD gồm có 125 triệu USD cho toàn bộ phần mềm, hệ thống hoạt động bên ngoài tàu, hậu cần và bảo dưỡng. 150 triệu USD bổ sung được chi dùng cho các chuyến bay, hệ thống điện tử hàng không và phi hành đoàn. 250 triệu USD được sử dụng cho việc quản lý toàn bộ ISS.
• Hoạt động phóng và sứ mệnh của tàu con thoi: Mặc dù chi phí phóng tàu con thoi không nằm trong ngân sách của ISS, nhưng các sứ mệnh và sứ mệnh hợp nhất của những tàu con thoi vẫn chiếm 300 triệu USD, hỗ trợ y học 25 triệu USD và sửa chữa địa điểm phóng tàu con thoi chiếm 125 triệu USD trong ngân sách của ISS.
• Chương trình hợp nhất hoạt động: 350 triệu USD đã được chi cho việc giữ gìn và duy trì các chuyến bay, nền phần cứng, phần mềm để bảo đảm sự toàn vẹn trong thiết kế và liên tục mở rộng của trạm ISS.
• Hàng hóa/phi hành đoàn trên ISS: 140 triệu USD được dành cho việc cung cấp hàng tiếp tế, hàng hóa, phi hành đoàn lên trạm bằng các chuyến bay trên tàu vũ trụ Progress và Soyuz.

Chi tiêu dành cho tàu con thoi như một phần trong ngân sách của ISS[sửa|sửa mã nguồn]

Chỉ có duy nhất những chuyến bay của tàu con thoi trong khoảng chừng thời từ năm 2006 đến 2010 với thiên chức bảo trì Kính viễn vọng Hubble là không tương quan đến ISS, thiên chức này sẽ diễn ra vào năm 2008Chỉ có ngân sách cho những thiên chức, thiên chức hợp nhất và chuẩn bị sẵn sàng bệ phóng cho 33 chuyến bay của tàu con thoi ship hàng trong chương trình ISS là thuộc vào ngân sách cho dự án Bất Động Sản của NASA. Những ngân sách cơ bản của chương trình tàu con thoi, như đề cập ở trên, không phải là một phần được xem xét trong hàng loạt những ngân sách bởi NASA cho chương trình ISS, vì chương trình tàu con thoi được coi là một chương trình độc lập so với trạm ISS. Từ tháng 12 năm 1998 tàu con thoi, tuy nhiên, gần như là chỉ sử dụng dành riêng cho những chuyến bay lên trạm ISS ( kể từ chuyến bay tiên phong lên ISS vào tháng 12 năm 1998, đến tháng 12 năm 2006, chỉ có 5 chuyến bay của tàu con thoi ngoài 25 chuyến bay khác là không dùng cho chương trình ISS, và chỉ có kế hoạch bảo trì Kính viễn vọng Hubble dự kiến sẽ diễn ra vào năm 2009 ( xem STS-125 ) là không tương quan đến ISS, trong khi có tới 14 kế hoạch phóng tàu dành cho ISS cho đến khi kết thúc chương trình tàu con thoi vào năm 2010 ) .Ngân sách chi tiêu của chương trình tàu con thoi trong thời hạn ISS hoạt động giải trí từ năm 1999 đến năm 2005 ( không tính đến chuyến bay tiên phong lên ISS vào tháng 12 năm 1998 ) đã có giá trị giao động khoảng chừng 24 tỷ USD ( năm 1999 : 3.028,0 triệu USD, năm 2000 : 3.011,2 triệu USD, năm 2001 : 3.125,7 triệu USD, năm 2002 : 3.278,8 triệu USD, năm 2003 : 3.252,8 triệu USD, năm 2004 : 3.945,0 triệu USD, năm 2005 : 4.319,2 triệu USD ). Trong những ngân sách tương quan đến ISS, những ngân sách của những chuyến bay không tương quan đến ISS cần phải trừ đi, số lượng này chiếm khoảng chừng 20 % trong tổng số hay gần 5 tỷ USD. Trong khoảng chừng thời hạn 2006 – 2011, NASA dự kiến sẽ chi khoảng chừng 20,5 tỷ USD cho chương trình tàu con thoi ( 2006 : 4.777,5 triệu USD, năm 2007 : 4.056,7 triệu USD, năm 2008 : 4.087,3 triệu USD, năm 2009 : 3.794,8 triệu USD, năm 2010 : 3.651,1 triệu USD, năm 2011 : 146,7 triệu USD ). Nếu thiên chức bảo trì Hubble được loại trừ khỏi những ngân sách đó, thì ngân sách cho những chuyến bay của tàu con thoi tương quan đến ISS sẽ giao động khoảng chừng 19 tỷ USD từ năm 2006 đến 2011. Tổng cộng, ngân sách chương trình tàu con thoi tương quan đến ISS sẽ giao động khoảng chừng 38 tỷ USD .

Tổng chi phí của NASA cho ISS[sửa|sửa mã nguồn]

Giả sử NASA chi trung bình 2,5 tỷ USD từ năm 2011 đến năm nay và đến khi kết thúc việc chi tiền cho trạm ISS vào năm 2017 ( khoảng chừng 300 – 500 triệu USD ) sau khi kết thúc dự án Bất Động Sản vào năm năm nay, thì tổng ngân sách dự án Bất Động Sản ISS của NASA kể từ khi công bố chương trình vào năm 1993 đến khi kết thúc là vào thời gian 53 tỷ USD ( 25,6 tỷ cho quy trình tiến độ từ 1994 – 2005 và khoảng chừng 27 đến 28 tỷ cho quá trình từ 2006 – 2017 ) .Ở đây cũng phải kể đến những ngân sách đáng kể để phong cách thiết kế Trạm vũ trụ Tự do vào thập niên 1980 và đầu những năm 1990, trước khi chương trình ISS khởi đầu vào năm 1993. Những kế hoạch của Trạm vũ trụ Tự do được sử dụng lại cho Trạm vũ trụ Quốc tế .Tính tổng số, mặc dầu ngân sách lúc bấy giờ của NASA cho trạm ISS được công bố trên những phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo là khoảng chừng 50 tỷ USD, nhưng nếu còn tính cả ngân sách cho chương trình tàu con thoi và phong cách thiết kế trạm vũ trụ Tự do thì tổng ngân sách mà một mình NASA phải chi ra là trên 100 tỷ USD .

ESA – Cơ quan Vũ trụ châu Âu[sửa|sửa mã nguồn]

ESA thống kê giám sát rằng góp phần của họ trong 30 năm sống sót của dự án Bất Động Sản sẽ là 8 tỷ €. [ 41 ] Chi tiêu cho Phòng thí nghiệm Columbus tổng số sẽ hơn 1 tỷ € ( euro ), ngân sách tăng trưởng cho ATV ( tàu vận tải đường bộ tự hành ) là hơn 100 triệu € và khi dùng tên lửa Ariane 5 phóng lên khoảng trống thì ngân sách sẽ hết khoảng chừng 150 triệu € mỗi lần phóng, mỗi tàu ATV phóng lên sẽ phải chi thêm một khoản ngân sách nữa. Ngoài ra ESA đã kiến thiết xây dựng một trạm tinh chỉnh và điều khiển mặt đất ở miền Nam nước Đức để tinh chỉnh và điều khiển Phòng thí nghiệm Columbus .

JAXA – Cơ quan Thám hiểm Không gian Nhật Bản[sửa|sửa mã nguồn]

Việc tăng trưởng Phòng thí nghiệm Kibo chính là sự góp phần chính của JAXA cho sự án ISS, nó có giá trị khoảng chừng 350 tỷ Yên ( khoảng chừng 2.8 tỷ USD ) [ 42 ] Vào năm 2005, JAXA đã chi khoảng chừng 40 tỷ Yên ( khoảng chừng 350 triệu USD ) cho chương trình ISS. [ 43 ] Những ngân sách quản lý và vận hành hàng năm của Kibo tổng số khoảng chừng từ 350 đến 400 triệu USD. Ngoài ra JAXA đã cam kết tự mình tăng trưởng và phóng tàu vận tải-HTV, do đó tổng ngân sách là gần 1 tỷ USD. Như vậy trong vòng 24 năm sống sót của chương trình ISS, JAXA sẽ góp phần trên 10 tỷ USD cho chương trình này .

Roskosmos – Cơ quan Vũ trụ Liên bang Nga[sửa|sửa mã nguồn]

Một phần đáng kể ngân sách của Cơ quan Vũ trụ Nga được sử dụng cho ISS. Từ năm 1998 đã có trên 24 chuyến bay của những tàu vũ trụ Soyuz và Progress, đa phần được sử dụng để chuyên chở phi hành đoàn, và luân chuyển sản phẩm & hàng hóa từ năm 2003. Một câu hỏi được đặt ra là Nga đã chi bao nhiêu cho trạm quốc tế ( tính ra USD ), tuy nhiên không thuận tiện so với câu vấn đáp. Hai mô-đun hiện thời trong quỹ đạo đều bắt nguồn từ chương trình Mir và vì thế những ngân sách cho tăng trưởng là thấp hơn nhiều so với những mô-đun khác. Ngoài ra, tỷ giá hối đoái giữa đồng rúp và USD không tương ứng, và nó không đủ đúng mực để đưa ra một sự so sánh thực sự cho những ngân sách mà Nga đã thực sự chi trả .

CSA – Cơ quan Không gian Canada[sửa|sửa mã nguồn]

Đóng góp chính của Canada cho trạm ISS là Canadarm2 ( mạng lưới hệ thống bảo trì lưu động ), trong khoảng chừng thời hạn 20 năm qua, Canada đã góp phần gần 1,4 tỷ đô la Canada cho kinh phí đầu tư của trạm ISS. [ 44 ]

ISS nhìn từ Trái Đất[sửa|sửa mã nguồn]

Có thể quan sát Trạm vũ trụ Quốc tế từ mặt đất bằng mắt thường chính bới trạm có size lớn và trạm có những tấm pin mặt trời có năng lực phản chiếu ánh sáng mạnh. ISS là vật thể sáng thứ 3 hoàn toàn có thể quan sát được trên khung trời. Một khi trạm trong quỹ đạo Trái Đất, thì còn cần cả góc Mặt Trời và vị trí người quan sát cũng trùng khớp thì mới hoàn toàn có thể nhìn thấy trạm, nó chỉ rõ ràng trong một thời hạn ngắn .NASA cung ứng tài liệu để hoàn toàn có thể nhìn thấy trạm ISS từ mặt đất trải qua website Sightings Lưu trữ 2007 – 08-09 tại Wayback Machine, và tại website của Cơ quan Vũ trụ châu Âu [ 45 ] .

Những chuyện ngoài lề[sửa|sửa mã nguồn]

Yuri Malenchenko là người đầu tiên thực hiện hôn lễ trong không gian

Đám cưới và du lịch trong vũ trụ[sửa|sửa mã nguồn]

Tính đến năm 2007, đã có 5 khách du lịch đến thăm trạm ISS. Để lên tới đây bằng tàu vũ trụ của Nga, mỗi người phải trả từ 20 đến 25 triệu USD .Trên ISS cũng đã tổ chức triển khai hôn lễ cho nhà du hành vũ trụ Yuri Ivanovich Malenchenko với Ekaterina Dmitrieva trong khi cô dâu đang ở tại bang Texas, Hoa Kỳ. Hôn lễ diễn ra vào ngày 10 tháng 8 năm 2003, giờ Texas .

Đánh golf vòng quanh thế giới là một sự kiện đặc biệt diễn ra trên trạm, trong một chuyến đi bộ không gian, một quả bóng golf đặc biệt, trang bị một thiết bị theo dõi, đã được đánh đi từ trạm và nhắm vào quỹ đạo thấp của trạm, chi phí do một công ty chuyên trang bị dụng cụ golf của Canada chi trả cho Cơ quan Hàng không Liên bang Nga để họ thực hiện công việc này. Nhiệm vụ này ban đầu dự định thực hiện trong chuyến bay Expedition 13, nhưng đã bị hoãn lại, rồi được thực hiện trên Expedition 14[46][47].

Vi trọng tải[sửa|sửa mã nguồn]

Trên độ cao của trạm ISS, trọng lực của Trái Đất đã giảm mất 88% so với ở trên mặt đất. Trạng thái mất trọng lượng xảy ra do trạm rơi vào hiện tượng rơi tự do, nó tuân theo nguyên lý tương đương, ở đây trọng lượng đã biến mất. Tuy nhiên, vì (1)[cần dẫn nguồn] còn có lực kéo từ khí quyển, (2)[cần dẫn nguồn] dao động gia tốc do hệ thống máy móc và phi hành đoàn trên ISS, (3)[cần dẫn nguồn] sự hiệu chỉnh quỹ đạo trên trạm ISS do con quay hồi chuyền hoặc lực đẩy, và (4)[cần dẫn nguồn] sự tình trạng chia cắt không gian từ khối tâm của ISS, môi trường trên trạm thường được mô tả là môi trường vi trọng lực, với mức trọng lực từ 2 đến 1000 phần 1 triệu của g (giá trị sẽ thay đổi nếu tần số nhiễu loạn thay đổi; giá trị thấp xảy ra ở tần số dưới 0,1 Hz, giá trị lớn xảy ra ở tần số 100 Hz hoặc hơn)[50].

Những bài khác[sửa|sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Trang web của các cơ quan không gian tham gia và liên quan đến dự án ISS

Các links khác liên quan đến ISS

Source: https://vh2.com.vn
Category: Trái Đất