Văn Như Cương và gia đình

Hồ Bất Khuất

2020 – 06-16 T03 : 47 : 25-04 : 00

2020-06-16T03:47:25-04:00

Bạn đang đọc: Văn Như Cương và gia đình

https://vh2.com.vn/truyen-thong-que-huong/ca-nhan-uu-tu/van-nhu-cuong-va-gia-dinh-72.htmlhttps://vh2.com.vn/uploads/truyen-thong-que-huong/2020_06/t-van-nhu-cuong.jpg

Trang thông tin điện tử xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An

https://vh2.com.vn/uploads/logo2022.png

Với người Nước Ta, mái ấm gia đình khi nào cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống. Sống trong cuộc sống 80 năm, Nhà giáo Văn Như Cương có mái ấm gia đình lớn. Với tư cách là người con, người anh, người em, người chồng, người cha, người ông – trên cương vị nào, Nhà giáo Văn Như Cương cũng hoàn thành xong xuất sắc vai trò của mình .CHA MẸ
Cha ông là Văn Đức Bích, mẹ ông là Phan Thị Sương ; nhà có 7 người con ( 5 gái, 2 trai ), Nhà giáo Văn Như Cương là con thứ tư trong mái ấm gia đình. Gia đình ông là một mái ấm gia đình nề nếp, những thành viên đoàn kết, yêu thương lẫn nhau, lấy việc học làm trọng – vừa để làm người, vừa để lập nghiệp .
Trong hàng chục năm tiếp xúc, trò chuyện với Nhà giáo Văn Như Cương, cũng có đôi ba lần ông kể về người cha của mình. Đó là những dịp khan hiếm chúng tôi ngồi riêng với nhau ( thường trong lúc chờ những người bạn khác tới ). Qua những câu truyện của ông, tôi hiểu đại bộ phận đàn ông xứ Nghệ đều có tình cảm đặc biệt quan trọng so với người cha, nhưng họ đều kìm lòng không muốn thổ lộ. Ông không kể về người cha theo cách ca tụng, dãi bày, mà chỉ kể về những sự kiện đáng nhớ, đặc biệt quan trọng là những lần ông vợ chờ vợ sinh con ( đương nhiên, Nhà giáo Văn Như Cương cũng chỉ được nghe kể lại ). Những câu truyện này hàm chứa tình cảm ông dành cho cha mình, cũng như những tác động ảnh hưởng về sau .
Ông Văn Đức Bích ( 1900 – 1970 ) là một nhà giáo có trí tuệ, giàu bản lĩnh và sống một cuộc sống đầy, biến cố, thăng trầm. Là ông đồ người Nghệ, việc muốn có con trai là điều hiển nhiên. Đơn giản là vì những ông đồ Nghệ “ nhiễm ” tư tưởng Nho giáo rất sâu. Mong muốn có con trai, trước hết là để liên tục sự nghiệp của cha ; sau đấy mới là để nối dõi tông đường, sau nữa là để có người trò chuyện, để truyền nghề ; hoặc là để cho họ hàng, người thân trong gia đình không áy náy. Với bất kể nguyên do gì thì việc đàn ông xứ Nghệ khát khao có con trai là điều có thật và rất can đảm và mạnh mẽ. Tuy nhiên, ông Văn Đức Bích đã không bị cái mong ước lớn lao này chi phố nhiều trong đời sống. Ngay từ đầu thứ kỷ XX, ông đã nhận thức được yếu tố con trai, con gái đều có giá trị như nhau. Người ta kể rằng, ông vốn đi dạy học ở nơi xa, nhưng cứ mỗi lần vợ sắp sinh con là ông quay trở lại. Ngày xưa, vợ sinh con ngay trong buồng tại nhà. Ông ngồi ở gian ngoài, hoảng sợ chờ đón. Lần tiên phong, người ta thông tin vợ ông sinh con gái, ông tỏ ra vui tươi, niềm hạnh phúc. Đến lần thứ hai vợ ông sinh con gái, sắc mặt ông vẫn không đổi khác. Rồi lần thứ ba, vợ ông sinh con gái, ông vẫn tỏ ra vui sướng cùng với vợ con. Đến lần thứ tư, vợ ông sinh con trai ( chính là Nhà giáo Văn Như Cương sau này ), ông cũng không tỏ ra vui sướng thái quá, vẫn giữ nguyên nét mặt như những lần trước vợ sinh con gái. Đây chính là bộc lộ ý niệm văn minh của ông đồ Nghệ từ gần một thế kỷ trước .
Vốn là một tri thức ở một làng quê có truyền thống cuội nguồn yêu nước, ông Văn Đức Bích giác ngộ và tham gia cách mạng rất sớm. Ông là đảng viên Đảng cộng sản Nước Ta nhưng trong cải cách ruộng đất bị quy kết sai thành phần, bị khai trừ khỏi Đảng. Sau khi sửa sai, ông được Phục hồi lại đảng tịch nhưng hình như ông không còn nhiệt tình hoạt động giải trí nữa. Ông dồn tâm sức nuôi dạy những con ăn học thành người. Cả 7 người con của ông đều là những người trọng lễ nghĩa .
Tuy nhiên, trong ông còn nhiều ẩn ức và những kỷ niệm không vui trong thời cải cách ruộng đất. Có lẽ cải cách ruộng đất đã làm gián đoạn những dự tính trong nghề làm thầy của mình. Điều này khiến ông không có niềm vui toàn vẹn, mặc dầu con cháu đều trưởng thành, có sự nghiệp riêng. Nhà giáo Văn Như Cương là con trai cả của ông nên thân thiện và hiểu bố mình nhất. Việc ông nhớ và đưa lên facebook một bài thơ của bố mình chứng tỏ điều đó. Thầy Văn Như Cương viết : “ Nhân ngày của cha, chép lại bài thơ buồn sau đây của cha tôi. Bài thơ này ông viết năm 1960 lúc 60 tuổi :
Mừng rỡ làm chi hỡi những con ,
Vui gì cảnh lão, cảnh hoàng hôn .
Càng thêm tuổi thọ càng thêm nhục ,
Rượu thọ, thơ xuân chỉ gợi buồn .
Rõ ràng, đây là một bài thơ làm trong dịp sinh nhật 60 tuổi, đáng ra phải là một bài thơ vui nhưng ông Văn Đức Bích là người không thích vui gượng. Thêm nữa, ông cũng muốn những con không nên tỏ ra vui thái quá trước việc ông lên lão ở tuổi 60. Đây là thái độ tỉnh táo của người có nghĩa vụ và trách nhiệm trong cuộc sống. Yêu mến, kính trọng cha, Nhà giáo thuộc lòng bài thơ đó và đã hiểu được tâm trạng của cha mình .
Ông Văn Đức Bích suốt đời làm nghề dạy học một nhà giáo có chí, có tâm. Ông đã từng làm hiệu trưởng một trường cấp 1 ở xã Quảng Ngọc, huyện Quảng Xương, Thanh Hóa. Vào năm năm ngoái, trường tổ chức triển khai kỷ niệm, có mời Nhà giáo Văn Như Cương tham gia. Sự kiện này được Nhà giáo Văn Như Cương ghi lại trên Facebook Cương Như Văn vào ngày 21 Tháng 11 năm ngoái :
“ Dự lễ 95 năm ngày xây dựng trường tiểu học xã Quảng Ngọc ( Quảng Xương, Thanh Hóa ) và ngày 20/11. Tôi giật mình được mời vì cách đây 95 năm ông cụ sinh ra tôi làm Hiệu trưởng tiên phong ở đó. Tôi thật sự xúc động vì sự tôn sư trọng đạo vẫn không hề mai một. ”
Nhà giáo Văn Như Cương tự hào về cha mình đã từng làm hiệu trưởng khi ông còn rất trẻ. Điều này chứng tỏ ông Văn Đức Bích trưởng thành rất sớm. Chỉ tiếc khi sắp đến tuổi về hưu thì ông lại bị quy sai thành phần, khiến ông có những tháng ngày bị đối xử tàn tệ. Điều này theo ông mãi cho đến khi ông về quốc tế bên kia .
Ông Văn Đức Bích mất vào năm 1970, hưởng thọ 70 tuổi. Lúc này con trai Văn Như Cương đang học tập, điều tra và nghiên cứu ở Moskva nhưng ông cũng linh cảm được việc mất cha. Điều này cũng đã được ông ghi lại trên Facebook Cương Như Văn như sau :
“ Tôi chưa khi nào được gặp một nhà ngoại cảm, chỉ thấy ảnh thôi. Cũng chưa khi nào được tận mắt chứng kiến việc những nhà ngoại cảm tìm mộ những liệt sĩ, chỉ nghe kể lại hoặc đọc trên báo chí truyền thông mà thôi. Bởi vậy trong lòng cứ nghi nghi, hoặc hoặc, nửa tin, nửa ngờ. Tuy nhiên tôi không xem rằng “ ngoại cảm ” là chuyện mê tín dị đoan dị đoan, mà là chuyện khoa học. Mà là khoa học thì phải cố tìm cách chứng tỏ hoặc phủ định một cách khoa học .
2-11-2013 : Tôi xin kể chuyện sau đây của chính mình. Ai tin thì tin, không tin thì thôi .
Vào năm 1970 lúc ở Moskva, một đêm tôi nằm mơ thấy mình bị rụng cả hai hàm răng. Cái cảm xúc cả đống răng rụng đầy mồm khiến tôi thức dậy. Biết chỉ là nằm mơ nhưng tôi vô cùng sợ hãi và mồ hôi toát ra như tắm … Số là hồi bé tôi đã mấy lần nghe bố tôi kể chuyện về giấc mơ rụng răng của ông. Ông nằm mơ thấy rụng răng lúc đang dạy học xa nhà khoảng chừng một ngày đường đi bộ. Và tối hôm đó có người nhà tìm đến báo tin ông nội tôi mất … .
Hồi ấy, một bức thư từ đi từ Hà nội đến Moskva phải mất 1 tháng, và đúng 1 tháng sau cái đêm ấy tôi nhận được thư nhà, đau đớn báo tin bố tôi đã mất … Nhiều người lý giải rằng đó là “ thần giao cách cảm ”. Trong tiểu thuyết Jane Eyre của Charlotte Bronté cũng chuyện trò thần giao cách cảm, đọc đến đoạn ấy tôi cứ nổi da gà …. ” .
Nhà giáo Văn Như Cương là con trai cả nên được ông Văn Đức Bích yêu thương và đặt nhiều kỳ vọng. Đặc biệt, trước khi ông Văn Như Cương sinh ra, cụ Văn Đức Bích đã có 3 người con gái. Tuy nhiên, cách bộc lộ tình cảm của đàn ông xứ Nghệ thường kín kẽ, sâu đằm, chất chứa bên trong chứ ít khi biểu lộ ra bên ngoài. Đàn ông xứ Nghệ rất ít khi ôm nhau, hôn nhau ; thậm chí còn nhớ nhau họ cũng không nói. Họ thường nghĩ về nhau, lo cho nhau, mong cho nhau gặp nhiều suôn sẻ trong cuộc sống. Họ không chỉ đơn thuần mong, mà bí mật làm tổng thể những gì hoàn toàn có thể để người thân trong gia đình của mình niềm hạnh phúc. Người cha Văn Đức Bích và người con Văn Như Cương là những người như vậy. Họ vẫn “ thấy ” nhau dù ở cách xa ngàn dặm. Điều này đã được một số ít nhà ngoại cảm chứng tỏ .
Còn với mẹ ông – bà Phan Thị Sương, ông có rất nhiều kỷ niệm đáng nhớ. Năm 1996, khi tôi đang làm tại Tạp chí SINH VIÊN, anh Trần Bá Dung ( lúc đó là Phó Tổng biên tập đảm nhiệm Tạp chí Đại học và Giáo dục đào tạo chuyên nghiệp ) có đưa cho tôi tấm ảnh ông Văn Như Cương cõng mẹ. Tôi thấy bức ảnh rất ấn tượng nên xin phép đăng tấm hình này lên Tạp chí SINH VIÊN. Sau này gặp ông, tôi nhắc chuyện này và được ông kể đơn cử .
“ Đó là năm 1994, cũng là Tết ở đầu cuối ông được về với mẹ ở quê nhà. “ Trước đó trời mưa, đường làng không phải như giờ đây, còn là đường đất thịt rất trơn và lầy. Mùng 1 Tết, theo lệ thường chúng tôi vẫn ra nhà thời thánh họ, đến chúc Tết bà con, láng giềng. Do đường trơn, mẹ không đi được, vì thế tôi đã cõng mẹ tôi. Mẹ bảo : “ Con buồn cười, để mẹ đi cũng được ! ”. Sở dĩ mẹ tôi không muốn tôi cõng, bởi trước đó, tôi bị đâm xe máy gãy chân phải bó bột. Nhưng tôi vẫn cõng mẹ và điều làm tôi kinh ngạc là mẹ tôi nhẹ quá. Mẹ tuy không ốm đau gì nhưng rất nhẹ. Tôi kêu lại “ Trời ơi ! Sao tự nhiên mẹ nhẹ bỗng đi thế này ! ”. Mẹ nói : “ Người già chỉ có da và xương thì phải nhẹ chứ ? Con đừng lo gì cả ! Mẹ chỉ sợ chân con còn đau không đi xe máy được thôi ”. Chuyện là vậy nhưng tôi không chú ý rằng có người đã chụp ảnh được cái cảnh “ Con cõng mẹ ”. Sau này được tác giả Tặng Ngay cho bức ảnh đó, tôi có viết 4 câu để nhớ lại tâm trạng của mình lúc ấy :
“ Con sáu mươi cõng Mẹ chín tư
Mẹ ơi, Mẹ nhẹ thế này ư ?
Thôi, con đừng có lo cho mẹ
Mẹ sợ chân con sẽ mỏi nhừ ! ”
Đi đường gặp rất nhiều bà con chòm xóm láng giềng. Ai ai cũng chào hỏi vui tươi : “ Chào cố Bích, chào ông Cương, chúc mừng năm mới ! ”, “ Ông Cương mấy mươi rồi mà còn khỏe rứa ? ”, “ Cố Bích sướng nhé, có ông con râu bạc cõng đi chơi ! ” … Đấy là kỷ niệm tôi không khi nào quên … ” .
Chàng người trẻ tuổi Văn Như Cương rời làng quê đi học, đi làm xa nhưng khi nào cũng tâm niệm phải sống đẹp để xứng danh với truyền thống lịch sử của mái ấm gia đình, dòng họ, thôn xóm. Thầy Văn Như Cương – Một “ ông đồ Nghệ ” hiện đại điển hình đã chứng tỏ được những phẩm chất của mình trên từng cương vị trong mái ấm gia đình .
Là người con, ông hết mực tôn kính và yêu thương cha mẹ. Vì bận học tập nghiên cứu và điều tra và đường xa cách trở, ngày cha ông mất, ông không hề xuất hiện. Vì vậy, hình như ông dồn hết tình cảm của mình cho mẹ. Dù bận rộn trăm công nghìn việc nhưng năm nào ông cũng về quê nhiều lần, đặc biệt quan trọng trong những dịp lễ, tết. Hình ảnh ông râu dài, tóc bạc, cõng mẹ đi trên đường làng trong một ngày mưa đã nói lên tình thương yêu vô bờ bến của ông dành cho mẹ. Rất hay và rất may, có người đã ghi lại được hình ảnh này và Viral thoáng đãng. Điều mê hoặc nữa là chính ông đã đề thơ cho bức ảnh này .
NGƯỜI VỢ – NGƯỜI BẠN ĐỜI
Người ta nói, phía sau một người đàn ông thành đạt thường có một người phụ nữ lịch sự, gọn gàng, hết lòng lo toan cho người đàn ông đó. Nhà giáo Văn Như Cương chưa khi nào nhận mình là người thành đạt nhưng những gì ông làm được, ông để lại thì xã hội công nhận ông là người rất thành đạt. Tuy nhiên, thành đạt của nhà giáo khác với thành đạt của chính khách hay người kinh doanh. Điều chúng tôi muốn nói tới ở đây là mối tình đẹp của thầy giáo Văn Như Cương với cô Đào Kim Oanh. Hai người này nổi tiếng nhưng vì họ là nhà giáo chứ không phải là diễn viên, ca sĩ nên báo chí truyền thông, tiếp thị quảng cáo cũng không khai thác nhiều, hơn thế nữa, bản thân thầy cô cũng là những người kín tiếng lặng thầm .
Chỉ đến khi thầy Cương lâm trọng bệnh, người ta mới khởi đầu chú ý quan tâm tới “ hậu phương ” vững chãi của thầy và phát hiện ra rất nhiều điều mê hoặc, trong đó tình yêu và người bạn đời tri kỷ của thầy là một điểm sáng đáng chú ý quan tâm. Nhà giáo Văn Như Cương và người một nửa yêu thương Đào Kim Oanh đã gắn bó với nhau gần 60 năm, từ khi họ là học viên, sinh viên cho đến lúc họ có cháu, có chắt. Hầu như thầy cô không khi nào rời xa nhau, trừ 4 năm thầy Cương sang Liên Xô làm nghiên cứu sinh và bảo vệ tiến sỹ. Thầy cô không chỉ đơn thuần gắn bó với nhau như vợ chồng, mà họ còn là những đồng nghiệp, những người cùng đứng mũi chịu sào để Trường Lương Thế Sinh vượt qua mọi khó khăn vất vả, thử thách, có được vị thế như ngày hôm nay .
Viết đến đây, tôi bỗng nhớ đến câu nói của Franz Schubert ( 1797 – 1828 ) – Một nhà soạn nhạc người Áo có cái nhìn cuộc sống thâm thúy. Ông nói : “ Thật niềm hạnh phúc cho người đàn ông nào tìm được người bạn đích thực, nhưng còn niềm hạnh phúc hơn là người đàn ông tìm được người bạn đích thực bên trong người vợ của mình ”. Điều này thật đúng với trường hợp của Nhà giáo Văn Như Cương với người một nửa yêu thương của mình là cô Đào Thị Oanh. Họ có nhau, đi cùng nhau suốt đoạn đường gần 60 năm. Trong nhiều trường hợp, cô Oanh là bạn sát cánh, là đồng nghiệp, là người phụ tá đắc lực của thầy Cương .
Nhưng trước hết phải nói tới họ có một tình yêu đẹp này nở giữa một thầy giáo trẻ và một cô nữ sinh. Tình yêu nảy nở khi thầy giáo trẻ Văn Như Cương còn dạy ở Trường Đại học Sư phạm Thành Phố Hà Nội. Tình yêu này mãnh liệt đến mức cô nữ sinh TP. hà Nội vào Vinh để học ĐH vì thầy giáo Cương lúc đó chuyển vào thiết kế xây dựng Trường Đại học Sư phạm Vinh. Vào những năm sáu mươi của thế kỷ trước mà một nữ sinh Hà thành rời bỏ Thủ đô Thành Phố Hà Nội để vào xứ Nghệ cũng là một câu truyện vô cùng lãng mạn rồi. Đôi uyên ương này ngày đó kín tiếng lặng thầm nên ít ai biết tình yêu của họ đã diễn ra như thế nào, được thử thách ra sao. Trong một bài viết mới gần đây trên Tạp chí Văn hóa Nghệ An – Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Khắc Phi – một người bạn, một đồng nghiệp của Nhà giáo Văn Như Cương có đề cập tới tình yêu của hai người .
Chỉ biết khi cô Đào Kim Oanh tốt nghiệp ĐH, hai người đã xin hai bên mái ấm gia đình cho họ làm lễ cưới. Mới đây, cô con giá út của họ – chị Văn Thùy Dương đưa trên trang facebook cá thể của mình tấm thiệp cưới của cha mẹ. Tấm thiệp vô cùng giản dị và đơn giản có ghi tên của cô dâu – Đào Kim Oanh và chú rể Văn Như Cương. Điều đang nói là mặt sau của tấm thiệp, chú rể Văn Như Cương còn viết thêm như thế này : “ Theo ý chúa, bọn mình sẽ cưới nhau vào tối ngày 30/6 tại Vinh. Cậu mừng cho bọn mình nhé ”. Lời lẽ đơn giản và giản dị, đáng yêu như vậy, ai được mời mà chẳng tới dự. Dân cư mạng còn khoái trá hơn khi đăng cùng tấm thiệp là tấm ảnh thuở mới cưới của đôi vợ chồng trẻ. Gương mặt niềm hạnh phúc của hai người trong tấm ảnh đen trắng khiến nhiều người ao ước .

Ngày ấy, chàng sinh viên Sư phạm quê Nghệ An Văn Như Cương về trường nữ sinh Trưng Vương thực tập thì gặp cô học trò Đào Kim Oanh. Hai bên cảm mến nhau. Tình yêu cứ thế nảy nở giữa chàng trai xứ Nghệ và cô gái Hà thành.

Xem thêm: Thùng rác 240l nắp kín, thùng rác công cộng 240l https://vh2.com.vn

Được mái ấm gia đình đồng thuận, cô Oanh theo thầy Cương vào Nghệ An khi thầy được giao trách nhiệm thiết kế xây dựng trường Đại học tiên phong tại Vinh năm 1959. Năm 1961, cô Oanh tốt nghiệp, thầy Cương xin cha mẹ đôi bên được cho phép hai người được về chung một nhà. Năm 2017, họ đã là vợ chồng của nhau được 56 năm .
Sống với nhau dài như vậy nhưng sự đằm thắm và lãng mạn vẫn luôn luôn sát cánh cùng họ. Cô nữ sinh trường Trưng Vương vẫn giữ được sự lãng mạn thuở bắt đầu, mặc dầu giờ đây họ đã có cháu, có chắt. Bài thơ “ Toán và hoa ” của thầy Cương nói lên điều này :
Em cắm hoa tươi đặt cạnh bàn ,
Mong rằng Toán học bớt khô khan .
– Em ơi, trong Toán nhiều công thức
Đẹp cũng như hoa lại chẳng tàn .
Phải thấy là chỉ những người giữ được lửa tình yêu mới hoàn toàn có thể cắm hoa và làm thơ sau hàng chục năm sống với nhau. Và cũng thấy ngay đây là thơ của một nhà toán học. Chỉ những người mê toán mới thấy công thức cũng như hoa .
Tình yêu của cha mẹ khiến con cháu tự hào và nhớ mãi những cụ thể mê hoặc mà cha mẹ kể. Chị Văn Thùy Dương, con gái út thì nhớ mãi và tâm đắc chuyện lần tiên phong mẹ đưa bố về trình làng với bà ngoại. Anh người trẻ tuổi Văn Như Cương biết rằng, trong toàn cảnh đó, mẹ của tình nhân sẽ không bỏ lỡ bất kỳ cử chỉ nào của anh con rể tương lai. Vì vậy, dù cơm rất ngon thì anh vẫn ăn rất nhỏ nhẹ, nhã nhặn và ăn rất ít. Dù mẹ vợ tương lai nói với con gái : “ Con ơi, lấy thằng ăn ít thế sau này chẳng làm được gì giúp con đâu, đàn ông phải ăn như hổ mới có sức khỏe thể chất để chăm vợ con chứ ! ”. Đây là một nhận xét có vẻ như phê phán nhưng thực ra là có ý khen sâu xa : Đây là con người rất đáng quý, biết nhường nhịn và hi sinh vì người khác .
Đúng là như vậy, anh người trẻ tuổi Văn Như Cương ý tứ mới ăn ít như thế chứ không phải anh không khỏe. Điều này được chứng tỏ liên tục cả gần 60 năm sau đó : Người chồng Văn Như Cương là chỗ dựa vững chãi cho cả mái ấm gia đình, cả về mặt vật chất lẫn niềm tin. Vốn là người sáng sủa và có đầu óc vui nhộn, thầy Văn Như Cương khi nào cũng tạo được không khí sung sướng, đầm ấm và yên bình trong mái ấm gia đình, kể cả khi họ nuôi lợn và “ được ” công an tới “ thăm ” .
Thầy Văn Như Cương là người chồng yêu thương và tôn trọng vợ suốt 56 năm chung sống. Dù là người quảng giao, dù cũng rất thích tiếp xúc với bè bạn nhưng phần đông ông không khi nào lỡ hẹn với vợ. Ông thường về nhà đúng giờ và triển khai toàn vẹn những gì ông hứa làm cho vợ. Tôi nói điều này là có vật chứng rất thuyết phục chứ không phải suy đoán. Số là, chúng tôi có một nhóm bạn hữu vong niên, phần nhiều tuần nào cũng ngồi lại với nhau, nhâm nhi ly rượu, cốc bia ; thông tin tình hình và bàn chuyện thế sự. Những câu truyện không đầu, không cuối như vậy nhưng vô cùng hữu dụng. Thầy Văn Như Cương tham gia những cuộc gặp gỡ như thế này tiếp tục nhưng phần đông khi nào cũng ra về sớm nhất. Tôi chú ý, cứ sau khi nghe một cuộc điện thoại thông minh thì thầy vui tươi thông tin là sắp phải về. Một lần, vì ngồi bên cạnh thầy nên tôi thấy điện thoại thông minh hiện lên chữ “ My love ” ; thầy nghe, nói rất dịu dàng êm ả rồi thông tin sắp phải về. Tò mò, tôi hỏi : “ Anh vừa trò chuyện với ai đấy ? ”. Thầy vấn đáp ngay : “ Bà Oanh chứ còn ai nữa ! ”. Tôi thán phục nên buột miệng : “ Ối cha ơi, đã gần tám mươi tuổi rồi mà anh chị còn lãng mạn và tươi tắn quá ! Ghi nhớ số điện thoại thông minh của vợ dưới cái tên “ My love ” – “ Tình yêu của anh ” thì quả thực tươi tắn thật ! ”. Nghe tôi nói như vậy, ông mỉm cười ý nhị rồi nói : “ Cậu hơi kém đấy ! Đây không phải tiếng Anh, mà là tiếng Nghệ. Do đó “ My love ” phải đọc là “ Mi lo về ”. Thôi, mình về đây, uống như vậy đủ rồi ” .
Ông yêu vợ và vui nhộn như thế nên vợ ông cũng đáp lại tình cảm đó một cách hòa giải ; hiểu và vui tươi triển khai những gì ông góp ý một cách chân tình và có lý. Ví dụ, khi thấy vợ trò chuyện điện thoại thông minh lâu quá, ông nhẹ nhàng nói : “ Em ơi, điện thoại thông minh là phương tiện đi lại để thông tin chứ không phải để tán gẫu … ”. Tuy bị nhắc nhở khi đang chuyện trò cao hứng, với người khác, hoàn toàn có thể là họ giận, hay ít ra cũng không vui tươi triển khai điều góp ý của chồng. Còn cô Oanh thì khác, cô nhanh gọn kết thúc cuộc điện đàm và thầm biết ơn là chồng đã nhắc nhở nhẹ nhàng, tế nhị .
Ở đây có hai điều đáng nói : 1. Người nhắc nhở cũng rất nhẹ nhàng, ngắn gọn nhưng đã có sự nghiên cứu và phân tích ở trong đó ; 2. Người vợ ở đây đã hiểu chồng, biết rằng thiết yếu thì chồng mới nhắc nên vợ tiếp thu ngay. Đây là một câu truyện nhỏ của vợ chống Nhà giáo Văn Như Cương nhưng nó cũng cho tất cả chúng ta thấy “ tuyệt kỹ ” của việc sống hòa thuận bên nhau gần 60 năm của đôi vợ chống nhà giáo này .
Dù là người độc lạ trong nhiều phương diện của đời sống, nhưng bên người vợ của mình, thầy Văn Như Cương khi nào cũng thơ trẻ và muốn làm cho vợ vui. Ông đã nhiều lần mua vật dụng, quần áo, thức ăn cho mái ấm gia đình ; không ít giúp vợ một tay … Như đại đa số đàn ông vẫn làm, ông thường bớt giá tiền để được vợ khen là mua được rẻ, giá hời. Và có lần ông phải chịu thiệt vì vợ nhượng lại thịt, cá cho hàng xóm với cái giá ông nói. Đấy là những kỷ niệm vui khó quên .
Và mái ấm gia đình thầy Cương – cô Oanh đã có niềm hạnh phúc viên mãn trong suốt nhiều năm, kể cả lúc lâm chung thì thầy Văn Như Cương cũng có vợ con ở bên cạnh. Thầy đi vào cõi vĩnh hằng trong vòng tay của người vợ đã gắn bó 60 năm. Chính vì thế, ông thanh thản ra đi như chìm vào giấc ngủ, sau khi đã hoàn thành xong tổng thể những việc quan trọng trong đời. Có chăng người vợ của ông cảm thấy thiếu thốn, trống vắng ông trên sân trường, nhất là vào mùa khai giảng. Nhưng với cách sống của ông, với những gì ông làm được, con cháu, thầy cô, học trò có vẻ như vẫn thấy ông hiển hiện trong việc làm hàng ngày của họ. Đây là một trong những điều đặc biệt quan trọng mà Nhà giáo Văn Như Cương làm được – tình yêu thương, sự kính trọng của mọi người dành cho ông vẫn đong đầy, ngay cả khi ông đã về quốc tế bên kia .
CON CHÁU, ANH CHỊ EM
Nhà giáo Văn Như Cương là người cha của 3 cô con gái. Ông hết mực yêu thương những con, dạy dỗ để những con bước vào đời đàng hoàng, đĩnh đạc. Ông nuôi nấng những con trưởng thành, giúp con con kiến thiết xây dựng mái ấm gia đình và sự nghiệp. Ông đã hướng cả 3 người con của mình theo nghề dạy học để kế tục sự nghiệp của mình, dù những con của ông học những ngành nghề khác nhau. Đúng là hiếm có mái ấm gia đình nào mà cả vợ chồng, con cháu đều làm cũng một nghề. Nếu Làng Quỳnh xem việc học là nghề truyền thống cuội nguồn thì mái ấm gia đình Nhà giáo Văn Như Cương xem nghề dạy học là nghề truyền thống lịch sử. Từ đời ông, đời cha, đời con, đời cháu đều làm nghề dạy học. Gia đình ông Văn Như Cương làm được việc này vì nhiều người trong số con, cháu noi gương bố, gương ông để làm nghề dạy học, mặc dầu trước đó họ học ngành khác chứ không học sư phạm. Và điều cơ bản nhất, thuận tiện nhất là mái ấm gia đình có trường tư thục có uy tín là Trường Lương Thế Vinh .
Văn Liên Na là người con gái đầu của Nhà giáo Văn Như Cương. Cô sát cánh bên cha mẹ thiết kế xây dựng và tăng trưởng Trường Lương Thế Vinh từ rất sớm. Hiện nay cô giữ chức Phó Hiệu trưởng Trường Lương Thế Vinh. Là người chị cả, cô Văn Liên Na có ý nhường nhịn những em ; cô lặng lẽ làm những việc khó ít ai chú ý. Cô là người thừa kế được tính nhân hậu của cha .
Văn Quỳnh Giao là con gái thứ hai. Cô đã có những tháng năm du học ở quốc tế. Cô học ngành Ngữ văn tại Trường Đại học Tổng hợp Moskva mang tên Lomonosov. Với những người Nước Ta tốt nghiệp trường ĐH khét tiếng này, không khó để tìm một việc làm tốt ở ngoài xã hội. Nhưng do yêu quý cha mẹ, tôn trọng sự nghiệp của cha mẹ nên cô cũng gắn bó với Trường Lương Thế Vinh, và hiện tại cũng là Phó Hiệu trưởng của trường này .
Văn Thùy Dương là con gái út của vợ chồng Nhà giáo Văn Như Cương. Ông cha ta nói “ giàu con út, khó con út ” với ý nghĩa là con út có khi phải gánh vác trách nhiệm của mái ấm gia đình. Có vẻ như điều này đang ứng nghiệm, tuy cũng chỉ là Phó Hiệu trưởng nhưng vốn nhanh gọn, tháo vát nên cô Open trước công chúng, trước báo chí truyền thông nhiều hơn. Cô cũng học được cha mình sự độc lạ ; ví dụ, cô là tác giả của cái biển hướng dẫn trên đường Phạm Hùng : “ Trường Lương Thế Vinh 201 mét ”. Có người hỏi : “ Sao không ghi 200 mét cho chẵn mà lại ghi 201 mét ? ”. Ghi thế cho ấn tượng, làm cho nhiều người quan tâm. Mà đúng thật, đến tôi cũng quan tâm và nhớ mãi chuyện này .
Để cả ba người con đoàn kết, sát cánh bên nhau chăm sóc cho Trường Lương Thế Vinh, thầy Văn Như Cương đã có ý thức giáo dục, hướng dẫn những con từ bé. Là một nhà giáo giàu kinh nghiệm tay nghề, ông cũng dạy dỗ con con dựa trên nguyên tắc khiêm khắc và bao dung. Các con ông cảm thấy rất rõ điều đó và nỗ lực làm tốt mọi việc để ông vui mắt .
Không chỉ yêu thương những con hết lòng, Nhà giáo Văn Như Cương còn dành nhiều thời hạn, sức lực lao động để chăm nom và dạy dỗ những cháu. Có vẻ như ông dồn tận tâm vào cậu cháu trai to lớn, mưu trí, nhanh gọn linh động và xem ông như một thần tượng. Cậu cháu này đã sang Mỹ để học quản trị ngành tương quan đến kinh tế tài chính nhưng vì là cháu của thầy Văn Như Cương nên cậu ta cũng rất chăm sóc đến giáo dục. Trường Lương Thế Vinh là một cái đích để chàng trai này hướng tới. Chính cậu đã tâm sự : “ Với tôi, thầy Cương là một người ông, một người thầy và một hình mẫu mà tôi sẽ luôn luôn cố gắng nỗ lực từng ngày từng giờ để trở thành ”. Với sức trẻ và được học tập chuyên nghiệp, chắc như đinh chàng người trẻ tuổi Đặng Văn Quỳnh sẽ làm được nhiều việc cho trường, cho xã hội .
Từ khi Đặng Văn Quỳnh mới sinh ra đã được ông yêu thương, chăm sóc, chăm nom hết mực. Thầy Văn Như Cương không phải là người phân biệt đối xử, yêu người này, không thích người kia, mà nói như người ta nói cháu Quỳnh và ông Cương hình như có duyên với nhau, hợp nhau nên quấn quít nhau. Ông Cương có rất nhiều cháu, nhưng bài thơ : “ Ông yêu cháu nhất nhà / Yêu hơn yêu mẹ cháu / Yêu hơn cả yêu bà / Vì cháu chưa biết nói / Chẳng cãi ông khi nào ” chắc là ông Cương viết cho cháu Quỳnh. Ngoài ra, ông còn viết bài thơ nói về vì sao ông đặt tên cho cháu là Quỳnh .
Nhà giáo Văn Như Cương là người đặt tên cho toàn bộ những cháu, chắt. Đặt tên người khi nào cũng là việc làm mê hoặc nhưng đầy khó khăn vất vả. Vốn là người uyên bác và xem trọng chữ nghĩa nên thầy Cương đặt tên cho những cháu, những chắt đầy ý nghĩa. Tên của hai cháu là con của chị Văn Liên Na được ông Cương đặt cho là Nguyễn Văn Hà An, Nguyễn Văn Hà Anh ; có cả họ bố, họ mẹ trong đó. Đến tên những chắt được đặt là Nguyễn Nguyên Đan ( con trai, tên bố là Đức nên nên lấy chữ Đ ghép với tên mẹ thành Đan ) ; em của Nguyễn Nguyên Đan cũng tên là Đan nhưng là con gái nên có tên đệm là Linh thành Nguyễn Linh Đan .
Tên của hai cháu con của chị Văn Quỳnh Giao được đặt là Phùng Văn Hiểu Trâm và Phùng Văn Bội Trâm. Nguyên tắc lấy cả họ bố và họ mẹ cũng được vận dụng ở đây .
Một điều mê hoặc là con trai của cháu Đặng Văn Quỳnh được lấy họ của Nhà giáo Văn Như Cương nên được đặt tên là Văn Nhân Văn. Có lẽ đây là cái tên sau cuối thầy Cương đặt cho chắt của mình trước lúc đi xa mãi mãi .
Thầy Văn Như Cương có rất nhiều cháu, chắt. Ông yêu tổng thể những cháu như nhau. Nhưng như người ta thường nói, con người có mệnh, có duyên hợp nhau. Có một người cháu mà ông Văn Như Cương thấy hợp. Đó là cháu gái Đặng Tiểu Tô Sa. Cô cháu gái Đặng Tiểu Tô Sa ‎ cũng có nhiều kỷ niệm với ông ngoại. Trong một status đăng trên facebook của mình, cô có làm bài thơ như sau :
( 6 Tháng 2, năm ngoái · Tu Son · )
Trong nhà nở những bông mai
Ông tôi sống khỏe sức dai thọ trường
Lộc cành xanh những yêu thương
Trắng mai nở đóa tỏa hương ngọt lành .
Cô viết thêm : “ Ông ơi ông sửa cho cháu ! ”. Không biết thầy Cương có sửa thơ cho cháu gái hay không, nhưng với tư cách là người ông chắc thầy Cương vui lắm khi thấy cháu gái viết như vậy. Dù còn ít tuổi nhưng cô tỏ ra tinh xảo khi nhìn hoa mai, nghĩ về ông. Cốt cách của người quân tử thường được so sánh với hoa mai. Cái duyên của hai ông cháu còn được bộc lộ ở chỗ dù du học bên nước Australia nhưng Tô Sa vẫn theo dõi tình hình sức khỏe thể chất của ông hàng ngày. Và 10 giờ 30 phút tối cô về đến nhà thì 12 giờ 27 phút ông ra đi .
Nhà giáo Văn Như Cương có 7 anh chị em và luôn luôn chăm sóc đến nhau, trợ giúp nhau nhiều trong đời sống. Cứ có thời cơ là họ lại đến với nhau, nhiều khi chỉ cần thấy nhau là đủ. Tôi có một số ít lần đi với ông về Nghệ An, dù bận rộn với chương trình trong những chuyến đi với bạn hữu như vậy, nhưng kiểu gì ông cũng tranh thủ thời hạn đến thăm những người chị của mình. Thật cảm động khi chị em đã ở cái tuổi bảy mươi, tám mươi vẫn dành cho nhau những tình cảm, sự chăm sóc thâm thúy .
Trong đại gia đình của Nhà giáo Văn Như Cương, những thành viên hay nói với nhau, gửi gắm tình cảm trong những bài thơ chân tình, mộc mạc và đầy ắp tình cảm. Đây hình như là tiếp thị quảng cáo mái ấm gia đình, kể từ người cha Văn Đức Bích. Ông Bích làm thơ khá nhiều. Thầy Văn Như Cương làm thơ rất sớm và thơ của ông khiến những nhà thơ chuyên nghiệp cũng phải vị nể. Và những bà chị gái của thầy Cương cũng làm thơ. Trong status ngày 16 Tháng 2, năm ngoái, trên Facebook Cương Như Văn, thầy Cương viết : “ Nghe tin thằng em bị trọng bệnh, hai bà chị già rất lo ngại, muốn ra Thành Phố Hà Nội thăm em, nhưng mọi người không cho đi vì những bà cũng không mạnh khỏe gì. Khi nghe nói em đã khỏi bệnh ung thư, những chị không tin, sợ em mình nói dối để yên lòng người thân yêu. Hôm nay, thằng em quyết định hành động về quê “ trình diện ” để chứng tỏ rằng đúng là mình đã khỏi bệnh .
Về nhà thật là niềm hạnh phúc, gặp những chị, anh rể, cháu chắt, nội ngoại … Ai cũng mừng cho tôi, nhờ phúc ấm tổ tiên mà tai qua nạn khỏi. Chị tôi đọc mấy câu thơ rất cảm động :
EM TÔI
Em tôi nghị lực vững chắc ,
Vượt qua trọng bệnh, vượt lên chính mình .
Trọn cuộc sống vì học viên ,
Lương Thế Vinh mãi lưu hình dáng em

                                   Chị gái: Văn Hiền Lương.

Khi nhận được những lời động viên như vậy từ chị gái, không ai không cảm động. Thầy Văn Như Cương có tới ba người chị gái là Văn Thị Nương, Văn Thị Hiền Lương và Văn Thị Hường ; cùng hai người em là Văn Đức Dương và Văn Xuân Hương. Tôi có vài lần đi cùng Thầy Cương về Nghệ An trong vài ngày. Kiểu gì Thầy Cương cũng xin tác đoàn để đến thăm những chị. Đã ở cái tuổi “ cổ lai hy ” mà vẫn được những chị chăm sóc, chăm nom là niềm niềm hạnh phúc lớn .

Nhà có 7 anh chị em ruột, cùng với dâu, rể, cháu chắt đã biến thành một cộng đồng thân thiết mà thầy Cương là trung tâm của cộng đồng này. Ngày thầy ra đi, cả cộng đồng quây quần bên nhau tạo thành một khối vững chắc để vượt qua nỗi đau lớn mà không thể có cách gì bù đắp nổi. Nhưng là những con người tỉnh táo, họ biết chấp nhận quy luật của cuộc sống. Hơn nữa, người mà họ yêu thương, quý trọng đã làm hết những việc lớn trong cuộc đời.

Xem thêm: Sách – Giáo Trình Y Tế Công Cộng | Thư Viện Ebook Y Học

Đúng hôm Nhà giáo Văn Như Cương về cõi vĩnh hằng, bên ông gần như khá đầy đủ người thân trong gia đình : Cháu ở bên nước Australia về, những chị từ Nghệ An ra. Ông thanh thản chìm vào giấc ngủ ngàn thu trong vòng tay người vợ, trước sự tận mắt chứng kiến của toàn bộ người thân trong gia đình. Có lẽ, trời đất thánh thần, cỏ cây cũng đã chứng giám những việc thiện ông làm suốt cả cuộc sống nên ông được ban thưởng sự ra đi êm ái đó .
___________________________

Rút từ sách : Nhà giáo Văn Như Cương và những điều còn mãi

Source: https://vh2.com.vn
Category : Công Cộng