QUYỀN RIÊNG TƯ TRONG THỜI ĐẠI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN – THÔNG TIN PHÁP LUẬT DÂN SỰ

THS. THÁI THỊ TUYẾT DUNG  – Giảng viên Đại học Luật TP.Hồ Chí Minh

Ở Nước Ta khi đề cập đến quyền riêng tư, có vẻ như mới chỉ dừng lại ở quyền về bí hiểm đời tư – Civillawinfor

Ở các nước phát triển, quyền riêng tư được công nhận từ rất sớm, là một trong những quyền cơ bản nhất của con người [1] và hiện đã trở thành một trong những quyền quan trọng nhất của quyền con người trong thời hiện đại. Quyền riêng tư của công dân ngày càng được thừa nhận rộng rãi trong hệ thống pháp luật của nhiều nước. Hiến pháp của hầu hết các quốc gia đều ghi nhận quyền này [2].

Bạn đang đọc: QUYỀN RIÊNG TƯ TRONG THỜI ĐẠI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN – THÔNG TIN PHÁP LUẬT DÂN SỰ

1. Sơ lược lịch sử phát triển của quyền riêng tư

Sự riêng tư có nguồn gốc sâu xa trong lịch sử dân tộc. Ví dụ trong Kinh Thánh có nhiều điều đề cập đến quyền riêng tư ; trong nền văn minh Hebrew, nền văn minh Hy Lạp cổ đại và cả Trung Quốc cổ đại cũng có đề cập đến bảo vệ sự riêng tư [ 3 ]. Nhưng hoàn toàn có thể nói, quyền riêng tư sơ khai Open cùng với sự sinh ra của nhà nước .
Trong xã hội nguyên thủy, đời sống bầy đàn cũng như tính kết nối hội đồng cao, có vẻ như tính riêng tư của cá thể bị “ bỏ quên ”, và con người trong xã hội đó không có khái niệm cũng như không yên cầu cái gọi là “ riêng tư ” cho bản thân mình. Phải đến khi hình thái nhà nước tiên phong thực sự Open – là nhà nước chiếm hữu nô lệ – thì “ quyền riêng tư ” mới manh nha Open như trường hợp lời thề Hippocrate trong ngành y, đó là việc những thầy thuốc phải tuyên thệ về việc giữ bí hiểm với hồ sơ bệnh án [ 4 ] .
Tuy nhiên, trong một xã hội mang tính bất bình đẳng cao giữa những giai cấp như xã hội chiếm hữu nô lệ thì những quyền con người nói chung và quyền riêng tư nói riêng là quyền mà chỉ những tầng lớp chủ nô mới có ; còn giai cấp nô lệ – được xem là một thứ “ gia tài biết nói ” của chủ nô – thì không có gì tương quan đến nô lệ mà chủ nô không có quyền được biết. Những gì tương quan đến nô lệ, gồm có cả bí hiểm đời tư đều thuộc chiếm hữu và quyền quyết định hành động của chủ nô. Do đó, quyền riêng tư trong tiến trình này và cả dưới chính sách phong kiến không được chính thức ghi nhận bởi pháp lý, nó được coi là một “ độc quyền ” mà chỉ có những những tầng lớp cao quý trong xã hội ( chủ nô, lãnh chúa phong kiến … ) mới được hưởng .
Quyền riêng tư khởi đầu manh nha Open trong xã hội chiếm hữu nô lệ và tăng trưởng cho đến thời nay. Tuy nhiên, tính rõ ràng của thuật ngữ cũng như tính pháp lý của quyền này chỉ thực sự được khẳng định chắc chắn cùng với sự sinh ra và tăng trưởng của chủ nghĩa tư bản. Do đó, hoàn toàn có thể nói, quyền riêng tư có nguồn gốc từ phương Tây [ 5 ] và tăng trưởng nhờ sự tăng trưởng của chủ nghĩa tư bản .

Năm 1361, khi những thẩm phán của Đạo luật Hòa bình ở Anh đã đưa ra cơ sở cho việc bắt giữ Peeping Toms và những tiêu chuẩn khác mà không xâm hại về tính riêng tư. Nghị sĩ William Pitt đã viết : “ Những người nghèo nhất hoàn toàn có thể thử thách để buộc toàn bộ những quan chức phải tôn trọng. Mặc dù, căn nhà của họ hoàn toàn có thể là xập xệ, mái của nó hoàn toàn có thể lắc, gió hoàn toàn có thể thổi, những cơn bão hoàn toàn có thể vào, mưa hoàn toàn có thể xâm nhập – nhưng vua nước Anh không hề vào nhà được ”. Nhiều vương quốc khác lần lượt ghi nhận và tăng trưởng quyền riêng tư trong những thế kỷ tiếp sau đó. Năm 1776, Quốc hội Thụy Điển đã phát hành Luật “ Access to Public Records ” nhu yếu toàn bộ những thông tin của công dân mà cơ quan chính phủ có chỉ được sử dụng cho mục tiêu hợp pháp. Năm 1792, Tuyên bố về Quyền của con người và công dân ghi nhận rằng : “ Tài sản tư nhân là bất khả xâm phạm và thiêng liêng ” .
Quyền riêng tư là một trong những quyền cơ bản của con người được ghi nhận trong những văn kiện pháp lý quốc tế về quyền con người. Trên bình diện quốc tế và ở những vương quốc tăng trưởng, đã có khá nhiều khu công trình nghiên cứu và điều tra về sự riêng tư kể từ cuối thế kỷ XIX, nhất là trong những năm 60 của thế kỷ XX. Tuy nhiên, có một nhận định và đánh giá chung được nhiều nhà nghiên cứu thừa nhận “ quyền riêng tư là một khái niệm quá rộng và phần nhiều không hề định nghĩa ” [ 6 ]. Sự chăm sóc đến quyền riêng tư tăng nhanh trong những năm 1960 và 1970 cùng với sự sinh ra của công nghệ thông tin. Các mạng lưới hệ thống máy tính có năng lực giám sát và tàng trữ đã tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ tới việc cần phát hành lao lý đơn cử để quản trị việc tích lũy và giải quyết và xử lý thông tin cá thể .

2. Một số quan điểm về quyền riêng tư

Trong tất cả các quyền con người, có lẽ quyền riêng tư là khó định nghĩa nhất7. Các định nghĩa về quyền riêng tư rất khác nhau tùy thuộc vào điều kiện của từng quốc gia và nền văn hóa. Ở nhiều nước, khái niệm này đã được hợp nhất với khái niệm bảo vệ dữ liệu cá nhân, trong đó sự riêng tư chính là việc quản lý thông tin cá nhân. Trong bối cảnh hiện nay, bảo vệ sự riêng tư thường xuyên được xem như là một cách để hướng dẫn xã hội hạn chế can thiệp vào công việc của cá nhân[8].

Việc thiếu một định nghĩa duy nhất không có nghĩa là yếu tố thiếu tầm quan trọng, vì “ theo một nghĩa nào đó, tổng thể những quyền con người đều có góc nhìn của quyền riêng tư ” [ 9 ] .
Trong những năm 1890, Tòa án tối cao Hoa Kỳ cho rằng, khái niệm về sự riêng tư là “ quyền được ở một mình ”. Thẩm phán Brandeis cho rằng, quyền riêng tư là quyền tự do dân chủ được mong đợi nhất, nó sẽ được ghi nhận trong Hiến pháp [ 10 ]. Mặc dù tính pháp lý của quyền riêng tư chỉ được thừa nhận từ năm 1948, nhưng khái niệm quyền riêng tư và những quan điểm xoay quanh nó đã sinh ra trước đó rất lâu. Năm 1890, hai tác giả là Samuel D. Warren và Louis D. Brandeis đã chính thức đề cập đến khái niệm này trong bài viết “ The Right to Privacy ” ( quyền riêng tư ) đã xác lập quyền riêng tư là “ quyền được được cho phép một mình ” [ 11 ] ( The Right to be let alone ). Phần đầu bài viết tác giả đã lý giải nguyên do bài viết sinh ra vì “ tình hình chính trị, kinh tế tài chính và xã hội biến hóa nên cần phải công nhận những quyền mới cho tương thích ” và “ mục tiêu của bài viết là đưa ra ý kiến đề nghị pháp lý nên thừa nhận nguyên tắc hoàn toàn có thể được bảo vệ sự riêng tư của cá thể ” [ 12 ]. Warren và Brandeis cũng cho rằng, quyền riêng tư nên bảo vệ cả doanh nghiệp, tư nhân và cá thể. Theo đó, quyền riêng tư của cá thể là làm thế nào để bảo vệ “ những tâm lý, tình cảm và cảm hứng biểu lộ trải qua những phương tiện đi lại như văn bản và hình thức thẩm mỹ và nghệ thuật ” [ 13 ]. Bài viết này theo học giả pháp lý Roscoe Pound “ không thua kém một chương pháp lý của chúng tôi ” [ 14 ] .
Robert Ellis Smith, biên tập viên của Tạp chí Bảo mật, xác lập quyền riêng tư là “ những mong ước của mỗi người tất cả chúng ta cho khoảng trống vật lý mà tất cả chúng ta hoàn toàn có thể trọn vẹn không bị gián đoạn, xâm nhập, bồn chồn, hoặc chịu nghĩa vụ và trách nhiệm và trấn áp được thời hạn và phương pháp bật mý thông tin của cá thể thông tin về bản thân ” [ 15 ]. Tom Gerety lại cho rằng, quyền riêng tư như thể “ quyền tự chủ hay trấn áp những giá trị nhân thân và truyền thống cá thể ” [ 16 ] và khẳng định chắc chắn rằng, một định nghĩa hẹp cho sự riêng tư là tốt hơn cho một định nghĩa rộng [ 17 ] .
Hội đồng Calcutt ở Vương quốc Anh cho rằng : “ không nơi nào tất cả chúng ta hoàn toàn có thể tìm thấy một định nghĩa trọn vẹn thỏa đáng về quyền riêng tư ”. Nhưng Hội đồng này đã hài lòng với định nghĩa sau : Quyền riêng tư là những quyền của cá thể được bảo vệ để chống lại sự xâm nhập vào đời sống cá thể hay việc làm của mình ( hoặc những người trong mái ấm gia đình ) bằng những phương tiện đi lại vật lý trực tiếp hoặc bằng cách công bố thông tin [ 18 ] .
Lời mở màn của Chương Bảo mật trong Hiến pháp Úc pháp luật rằng : Một xã hội tự do và dân chủ yên cầu phải tôn trọng quyền tự chủ của những cá thể và số lượng giới hạn quyền lực tối cao của những cơ quan ( cả nhà nước và tư nhân ) trong việc xâm phạm vào quyền tự chủ của cá thể … Quyền riêng tư là một quyền cơ bản của con người và mỗi người mong ước được tôn trọng [ 19 ] .
Theo quan điểm của một số ít học giả khác, “ quyền riêng tư ” được hiểu là “ sự kỳ vọng rằng những thông tin cá thể được đề cập tại một nơi riêng tư sẽ không được bật mý cho bất kể bên thứ ba nào biết ; khi việc bật mý đó hoàn toàn có thể gây ra sự xấu hổ, đau khổ cho người có thông tin bị bật mý ” [ 20 ], và “ thông tin được hiểu theo nghĩa rộng gồm có cả dữ kiện, hình ảnh ( ví dụ hình ảnh, băng hình ) và quan điểm gièm pha ” [ 21 ] .
Năm 1970, Alan Westin xuất bản cuốn “ Tự do và riêng tư ” ( Freedom and Privacy ). Theo Westin, “ quyền riêng tư như thể một quyền số lượng giới hạn của những cá thể, nhóm, tổ chức triển khai để xác lập cho mình khi nào, làm thế nào và ở mức độ nào so với thông tin của họ được truyền đạt cho người khác ” [ 22 ] .
Như vậy, khái niệm quyền riêng tư đã sinh ra và tăng trưởng khá lâu trước khi nó được chính thức công nhận là một quyền cơ bản trong những điều ước quốc tế cũng như trong Hiến pháp của những vương quốc và lúc bấy giờ, quyền này đang định hình, chứng minh và khẳng định vai trò của nó trong mạng lưới hệ thống những quyền nhân thân của công dân .
Như vậy, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể đưa ra định nghĩa về quyền riêng tư như sau : Quyền riêng tư là quyền của những cá thể được phép giữ kín những thông tin, tư liệu, tài liệu gắn liền với đời sống riêng tư của mình, quyền bất khả xâm phạm về thân thể, về nơi ở, về thư tín, điện thoại cảm ứng, điện tín và những thông tin điện tử khác mà không một chủ thể nào có quyền tiếp cận, công khai trừ trường hợp được chính người này đồng ý chấp thuận hoặc được bằng quyết định hành động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền .
“ Quyền riêng tư ” không giống hệt với khái niệm “ quyền bí hiểm đời tư ”. Quyền riêng tư cũng tương quan đến cá thể, tuy nhiên những yếu tố thuộc về riêng tư xét ở góc nhìn nào đó lại không được coi là bí hiểm, mặc dầu pháp lý vẫn bảo lãnh những quyền này. Bất cứ cá thể nào cũng có sự tự do trong tâm lý, hành vi – đây là sự “ riêng tư ” của chính họ. Lẽ dĩ nhiên, nếu là sự tự do trong tâm lý thì yếu tố không có gì phức tạp bởi không ai hoàn toàn có thể bắt người khác phải tâm lý theo ý muốn của mình. Ngược lại, nếu là sự tự do trong hành vi thì điều đó còn phụ thuộc vào vào những yếu tố khác như : lao lý, quan hệ với những người xung quanh, sự ảnh hưởng tác động của phong tục tập quán, thói quen … Chúng ta hoàn toàn có thể thấy, pháp lý nói chung, pháp lý Nước Ta nói riêng luôn tôn trọng sự riêng tư của cá thể ( quyền bất khả xâm phạm chỗ ở, quyền lựa chọn việc làm cho tương thích với năng lực và điều kiện kèm theo của bản thân, quyền tự do ngôn luận, tự do tín ngưỡng … ) .
Còn quyền bí hiểm đời tư gồm có những đặc thù sau : ( i ) quyền được phép giữ kín những thông tin, tư liệu, sự kiện, thực trạng tương quan đến đời tư của mình và không có nghĩa vụ và trách nhiệm phải công khai minh bạch ; quyền bất khả xâm phạm về thư tín, điện thoại thông minh, điện tín và những thông tin điện tử khác ; ( ii ) cá thể và những chủ thể khác không được tự ý tiếp cận và công bố những thông tin về đời tư cũng như không được trấn áp thư tín, điện thoại cảm ứng, điện tín, những thông tin điện tử khác của cá thể khi chưa sự đồng ý chấp thuận của “ chủ sở hữu ” hoặc sự được cho phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền .
Với khái niệm trên, rõ ràng bí hiểm đời tư có khái niệm hẹp hơn so với quyền riêng tư .

3. Nội dung của quyền riêng tư

Năm 2004, Tổ chức Quốc tế và trung tâm bảo mật thông tin điện tử có báo cáo “Quyền riêng tư và nhân quyền”[23] với nội dung công bố về sự phát triển của pháp luật về bảo vệ sự riêng tư ở 50 quốc gia từ năm 1997. Theo đó, quyền riêng tư có các nội dung cơ bản sau:

– Sự riêng tư về thông tin cá thể : gồm có việc phát hành những quy tắc quản trị trong việc tích lũy và giải quyết và xử lý những tài liệu cá thể như thông tin tín dụng thanh toán, hồ sơ y tế và những hồ sơ của chính quyền sở tại tàng trữ về công dân đó. Nó còn được gọi là “ bảo vệ tài liệu ” .
– Sự riêng tư về khung hình : tương quan đến việc bảo vệ thân thể ( vật chất ) của người dân so với hình thức xâm hại như xét nghiệm di truyền, thử nghiệm ma túy và thử nghiệm lâm sàng trên khung hình .
– Sự riêng tư về thông tin liên lạc : gồm có bảo mật thông tin và riêng tư về thư từ, bưu phẩm, điện thoại thông minh, thư điện tử và những hình thức truyền thông online khác .
– Sự riêng tư về nơi cư trú : tương quan đến việc phát hành những số lượng giới hạn so với sự xâm nhập vào thiên nhiên và môi trường sống của cá thể, nơi thao tác hoặc khoảng trống công cộng. Điều này gồm có tìm kiếm thông tin, theo dõi bằng video và kiểm tra sách vở tùy thân .

4. Mối quan hệ giữa quyền riêng tư và quyền tiếp cận thông tin

Việc công khai hóa chính quyền sở tại, làm cho chính quyền sở tại minh bạch hơn là một quy trình khó khăn vất vả và phức tạp, thường yên cầu một sự cân đối khôn khéo giữa những nhóm quyền hạn. Chính quyền công khai minh bạch có ưu điểm là làm cho việc phân định nghĩa vụ và trách nhiệm rõ hơn và sự tham gia dân chủ thuận tiện hơn. Tuy nhiên, chính quyền sở tại công khai minh bạch đôi khi cũng hoàn toàn có thể làm phương hại tới những trị giá xã hội được mọi người trân trọng như quyền riêng tư của cá thể. Đa số những chính quyền sở tại dân chủ phải là những chính quyền sở tại công khai minh bạch và minh bạch. Tuy nhiên, ngay cả chính quyền sở tại công khai minh bạch và minh bạch nhất cũng cần phải có một phần nào bí hiểm và kín kẽ thì mới hoạt động giải trí hiệu suất cao được .
Quyền riêng tư và quyền tiếp cận thông tin có mối quan hệ ngặt nghèo với nhau. Cả hai quyền này đều được những công ước quốc tế và Hiến pháp của nhiều vương quốc bảo vệ, toàn bộ đều có một điểm chung đó là sự miễn trừ của quyền tiếp cận thông tin chính là bảo vệ quyền riêng tư .
Luật pháp của những vương quốc lao lý dân cư hoàn toàn có thể được tiếp cận những thông tin từ trước đến nay vẫn được giữ kín một cách không thiết yếu và tạo ra quyền của dân chúng ( được thi hành theo pháp luật ) có những thông tin mà những viên chức chính quyền sở tại không muốn thông dụng. Đồng thời luật cũng pháp luật những ngoại lệ nhằm mục đích đưa ra một công thức thực tiễn vừa bao quát vừa cân đối nhằm mục đích bảo vệ quyền hạn của mọi thành phần tương quan, đồng thời cũng nhấn mạnh vấn đề nghĩa vụ và trách nhiệm là phải công khai minh bạch tổng thể thông tin ( cần được công khai minh bạch theo luật ) .
Sự giằng co giữa những quan điểm cần có một chính quyền sở tại công khai minh bạch và giữa những quan điểm bảo vệ quyền riêng tư rất nóng bức. Nhất là trong thời đại ngày này, từ khi có cơ sở tài liệu điện tử thì hầu hết không có một ai trong xã hội lại hoàn toàn có thể trọn vẹn giữ kín nhiều sự kiện riêng về mình. Có nhiều thông tin, sự kiện của cá thể được những cơ quan nhà nước tích lũy một cách rất hợp pháp và được lưu giữ trong cơ sở tài liệu do chính quyền sở tại trấn áp. Do đó, nếu muốn cho sự bảo vệ quyền riêng tư có ý nghĩa thì ta phải thừa nhận rằng lúc bấy giờ không hề có sự bảo mật thông tin tuyệt đối. Vì vậy, cần phải có những lao lý pháp lý ngặt nghèo để việc bật mý những cụ thể riêng tư phải rất là thận trọng và tinh lọc, có như vậy thì những luật đó chí ít cũng bảo vệ được một phần nào quyền riêng tư cá thể .

5. Các mô hình bảo vệ quyền riêng tư

Có bốn quy mô chính để bảo vệ quyền riêng tư. Tùy thuộc vào việc vận dụng chúng, những quy mô này hoàn toàn có thể bổ trợ hoặc xích míc. Ở những nước bảo vệ quyền riêng tư hiệu suất cao nhất, họ vận dụng toàn bộ những quy mô .
– Ban hành một luật chung để kiểm soát và điều chỉnh : Nhiều nước trên quốc tế đã phát hành một luật chung để kiểm soát và điều chỉnh việc tích lũy, sử dụng và phổ cập những thông tin cá thể của cả khu vực công và tư. Một cơ quan giám sát được xây dựng để bảo vệ việc thực thi. Đây là quy mô ưa thích cho hầu hết những nước phát hành Luật Bảo vệ dữ liệu để tương thích với lao lý của Liên minh châu Âu về bảo vệ tài liệu. Một biến thể của luật này, được miêu tả như thể một “ quy mô hợp tác quản trị, ” đã được trải qua tại Canada và Úc. Theo đó, những ngành công nghiệp tự mình phát hành những quy tắc cho việc bảo vệ sự riêng tư và được giám sát bởi những cơ quan bảo mật thông tin .
– Ban hành những pháp luật pháp lý chuyên ngành : Một số vương quốc như Hoa Kỳ không phát hành Luật Bảo vệ dữ liệu nói chung mà được cho phép những cơ quan chuyên ngành phát hành những pháp luật pháp lý. Trong trường hợp này, việc vận dụng được trải qua một loạt những chính sách. Một điểm yếu kém chính của chiêu thức này là nó nhu yếu phải có văn bản pháp lý kịp thời để tương thích với mỗi công nghệ tiên tiến mới để tránh sự tụt hậu. Việc thiếu pháp luật để bảo vệ sự riêng tư cá thể trên Internet tại Hoa Kỳ là một ví dụ điển hình nổi bật về hạn chế của chiêu thức này. Ngoài ra còn có yếu tố là thiếu cơ quan giám sát chung. Ở nhiều nước, pháp lý chuyên ngành được phát hành để bổ trợ luật chung bằng cách phân phối nhiều chi tiết cụ thể để bảo vệ 1 số ít loại thông tin, ví dụ điển hình như viễn thông, những tập tin công an hoặc những hồ sơ tín dụng thanh toán tiêu dùng .
– Ban hành Quy chế nội bộ của cơ quan : Về mặt triết lý, bảo vệ tài liệu cũng hoàn toàn có thể đạt được trải qua việc những công ty, cơ quan của những ngành công nghiệp tự phát hành những bảng pháp luật, thiết kế xây dựng mạng lưới hệ thống ký hiệu riêng và tham gia vào quy trình giám sát với những hình thức khác nhau. Tuy nhiên, ở nhiều nước, nhất là Hoa Kỳ, những nỗ lực này đã không thành công xuất sắc, vì có rất ít dẫn chứng để chứng tỏ rằng những ký hiệu riêng này tiếp tục triển khai. Ký hiệu riêng của ngành công nghiệp ở nhiều nước có xu thế chỉ cung ứng sự bảo vệ yếu kém và thiếu khả thi .
– Áp dụng công nghệ tiên tiến tự bảo vệ quyền riêng tư : Gần đây cùng với sự tăng trưởng của mạng lưới hệ thống thương mại điện tử và công nghệ tiên tiến, có nhiều thiết bị được sử dụng để bảo vệ quyền riêng tư, ví dụ : mã hóa, những sever proxy và giao dịch thanh toán trực tuyến [ 24 ]. Người tiêu dùng cũng nên biết rằng không phải toàn bộ những công cụ đều bảo vệ sự riêng tư hiệu suất cao. Một số thiết bị kém chất lượng được phong cách thiết kế để tạo điều kiện kèm theo truy vấn phạm pháp .
Khuynh hướng chung hiện này là cần phát hành một văn bản luật chung để kiểm soát và điều chỉnh quyền riêng tư vì ba nguyên do : Thứ nhất, để khắc phục những chưa ổn trong quá khứ. Nhiều vương quốc, đặc biệt quan trọng là ở Trung Âu, Nam Mỹ và Nam Phi đã phát hành luật để khắc phục thực trạng vi phạm quyền riêng tư đã xảy ra dưới chế độ độc tài trước đây. Thứ hai, để thôi thúc thương mại điện tử. Nhiều nước, đặc biệt quan trọng là ở châu Á, đang nỗ lực phát hành luật để thôi thúc thương mại điện tử. Các nước này nhận ra rằng, người tiêu dùng rất không dễ chịu với việc bị thu thập dữ liệu cá thể của họ trong thanh toán giao dịch điện tử, đặc biệt quan trọng với phương tiện đi lại mới về nhận dạng. Họ quan ngại với thông tin cá thể của mình được gửi đi trên toàn quốc tế. Luật Bảo vệ quyền riêng tư đang được ra mắt như thể một phần của “ gói ” pháp lý nhằm mục đích tạo thuận tiện cho thương mại điện tử thiết lập những quy tắc thống nhất. Thứ ba, để bảo vệ pháp lý tương thích với pháp lý của hội đồng chung Châu Âu, hầu hết những nước ở Trung và Đông Âu đang phát hành luật mới dựa trên Công ước của Liên minh châu Âu về bảo vệ tài liệu. Nhiều người trong số những nước này kỳ vọng vương quốc của họ sẽ gia nhập Liên minh châu Âu trong tương lai gần. Với những nước ở những khu vực khác thì việc phát hành luật mới hoặc sửa đổi những văn bản cho tương thích nhằm mục đích bảo vệ hợp tác thương mại mà sẽ không bị ảnh hưởng tác động bởi những nhu yếu của Liên minh châu Âu .

6. Quyền riêng tư trong các văn bản quốc tế

Sự riêng tư được công nhận trên toàn quốc tế với những khu vực phong phú về nền văn hóa truyền thống. Nó được bảo vệ trong Tuyên ngôn Nhân quyền, Công ước quốc tế về Quyền dân sự và chính trị và nhiều công ước quốc tế và khu vực về nhân quyền. Đa số những nước đều xác lập quyền riêng tư trong Hiến pháp. Quy định tối thiểu nhất là quyền bất khả xâm phạm về nơi ở và bí hiểm thông tin liên lạc. Gần đây, 1 số ít Hiến pháp những nước lao lý đơn cử về quyền tiếp cận và trấn áp thông tin cá thể. Ở nhiều nước mà quyền riêng tư không lao lý trong Hiến pháp thì được pháp luật trong những văn bản khác .
Quyền riêng tư đã được coi là một trong những quyền cơ bản của con người và được chính thức ghi nhận lần tiên phong trong Tuyên ngôn quốc tế về Nhân quyền năm 1948 ( Universal Declaration of Human Rights ) [ 25 ]. Điều 12 Tuyên ngôn ghi nhận : “ Không ai phải chịu sự can thiệp một cách tùy tiện vào đời sống riêng tư, mái ấm gia đình, nhà ở hoặc thư tín cũng như bị xúc phạm về nhân phẩm hoặc uy tín của cá thể. Mọi người đều được pháp lý bảo vệ chống lại sự xúc phạm và can thiệp như vậy ” .

Tiếp đó, Điều 8 Công ước về bảo vệ nhân quyền và những quyền tự do cơ bản năm 1950 xác định: “Cơ quan công quyền không được phép can thiệp vào việc thực hiện quyền riêng tư trừ trường hợp pháp luật quy định vì cần thiết cho một xã hội dân chủ hoặc vì lợi ích của an ninh quốc gia, an toàn công cộng hoặc vì sự thịnh vượng của đất nước với mục đích ngăn ngừa sự hỗn loạn hoặc tội phạm, bảo vệ sức khỏe hoặc các giá trị đạo đức hoặc bảo vệ quyền và sự tự do của các chủ thể khác”.

Xem thêm: Bảo mật Facebook – Top 9 cách chống hack hiệu quả nhất .

Đến nay, quyền riêng tư được ghi nhận trong rất nhiều công ước quốc tế như “Công ước quốc tế về Quyền dân sự và chính trị năm 1966” (International Conenant on Civil and Polictical Rights)[26] và trong một số công ước khác của Liên hiệp quốc. Điều 17 Công ước quốc tế về Quyền dân sự và chính trị ghi nhận: “(1) Không ai bị can thiệp một cách độc đoán và bất hợp pháp đến đời sống riêng tư, gia đình, nhà ở, thư tín; hoặc bị xúc phạm một cách bất hợp pháp đến danh dự và uy tín. (2) Mọi người đều có quyền được pháp luật bảo vệ chống lại mọi sự can thiệp và xúc phạm như vậy”. Quyền riêng tư cũng được thừa nhận trong các công ước quốc tế khu vực như Điều 8 Công ước Nhân quyền châu Âu (European Convention on Human Rights 1950) xác định: “(1) Mọi người đều có quyền được tôn trọng đời sống riêng tư và gia đình, nhà ở và thư từ. (2) Sẽ không có sự can thiệp của một cơ quan công quyền với việc thực hiện quyền này, ngoại trừ những việc phù hợp với luật pháp và đó là sự cần thiết trong một xã hội dân chủ vì lợi ích của an ninh quốc gia, an toàn công cộng hoặc các phúc lợi kinh tế của đất nước, cho công tác phòng chống rối loạn hoặc tội phạm, để bảo vệ sức khỏe hoặc đạo lý, hay để bảo vệ các quyền tự do của người khác”. Công ước cũng quy định việc thành lập Ủy ban Nhân quyền Châu Âu[27] và Tòa án Nhân quyền châu Âu để giám sát việc thực hiện.

Điều 11 Công ước Nhân quyền Châu Mỹ cũng đưa ra những quyền riêng tư với nội dung tương tự như như bản Tuyên ngôn 1948 [ 28 ]. Năm 1965, Tổ chức những nước châu Mỹ phát hành Tuyên bố Châu Mỹ về Quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của con người, trong đó lôi kéo bảo vệ quyền con người gồm có bảo vệ quyền riêng tư [ 29 ]. Ngoài ra, có hai văn bản quốc tế quan trọng chi phối pháp lý về quyền riêng tư của nhiều nước là : Công ước của Hội đồng châu Âu 1981 về bảo vệ cá thể so với việc giải quyết và xử lý tự động hóa của tài liệu cá thể ( COE ) [ 30 ] và Hướng dẫn của Tổ chức Hợp tác kinh tế tài chính và tăng trưởng ( OECD ) về Bảo vệ quyền riêng tư và tài liệu cá thể giữa những vương quốc [ 31 ] đặt ra những quy tắc đơn cử gồm có việc giải quyết và xử lý tài liệu điện tử. Hai văn bản trên có ảnh hưởng tác động thâm thúy đến việc phát hành pháp lý trên quốc tế. Đã có gần ba mươi vương quốc đã ký Công ước COE. Các hướng dẫn của OECD cũng được sử dụng thoáng đãng trong pháp luật những nước ngay cả những nước không phải là thành viên OECD .
Như vậy, rõ ràng quyền riêng tư là một quyền cơ bản của con người, quyền này là nền tảng để tôn trọng phẩm giá con người và những giá trị khác như quyền tự do lập hội và tự do ngôn luận. Nó đã trở thành một trong những quyền con người quan trọng nhất của thời văn minh [ 32 ]. Các yếu tố về quyền riêng tư đã được Liên hiệp quốc công nhận là quyền con người cần được bảo vệ. Các nước tăng trưởng đã ban hành đạo luật về quyền riêng tư hoặc những văn bản kiểm soát và điều chỉnh yếu tố này nhằm mục đích bảo vệ quyền thiêng liêng của con người. Đối với Nước Ta, những yếu tố về quyền riêng tư cần được nghiên cứu và điều tra rất đầy đủ để yêu cầu những cơ quan có thẩm quyền phát hành lao lý pháp lý thiết yếu để kiểm soát và điều chỉnh những quan hệ xã hội tương quan đến quyền riêng tư theo đúng quy luật tăng trưởng nhằm mục đích phân phối nhu yếu của xã hội văn minh.  
[ 1 ] Privacy and human righgts An International Survey of Privacy Laws and Practice
http://gilc.org/privacy/survey/intro.html .
[ 2 ] Tuy nhiên lúc bấy giờ, vẫn có một số ít vương quốc trên quốc tế không ghi nhận quyền bí hiểm đời tư trong Hiến Pháp mà lao lý ở những văn bản pháp lý như : Hoa Kỳ, Ireland, Ấn Độ … “ Privacy and human righgts An International Survey of Privacy Laws and Practice ” http://gilc.org/privacy/survey/intro.html .
[ 3 ] Privacy and human righgts An International Survey of Privacy Laws and Practice
http://gilc.org/privacy/survey/intro.html

[4] Quyền được giữ bí mật đối với hồ sơ bệnh án đã xuất hiện từ thời Hippocrate, đó là “Lời thề Hippocrate” mà mọi Y sinh trước khi được công nhận trở thành một thầy thuốc đều phải tuyên thệ. Lời thề này vẫn còn được áp dụng cho đến ngày hôm nay, dù cho lời thề đã có thể thay đổi hành văn tuỳ nơi, nhưng nội dung vẫn hàm chứa vấn đề y đức có nêu trong lời thề Hippocrate nguyên thuỷ – được lược dịch như sau: “…Bất kỳ một điều gì tôi nghe hoặc thấy mà có liên quan đến bệnh nhân hoặc thậm chí chỉ liên quan một phần – những điều không nên bàn tán, tôi sẽ giữ im lặng và coi đó là những điều bí mật thiêng liêng, không xâm phạm, trọn đời tôi chỉ là thực thi chuyên môn”. Xem thêm: Hà Nguyên, Quyền riêng tư và được bảo mật thông tin của bệnh nhân, http://www.ykhoanet.com/binhluan/hanguyen/36.htm.

[ 5 ] Privacy and human righgts An International Survey of Privacy Laws and Practice
Online : http://gilc.org/privacy/survey/intro.html
[ 6 ] Thạc sỹ Đỗ Hải Hà, Quyền riêng tư của người lao động, Tạp chí Khoa học Pháp lý, số 3 năm 2009 .
[ 7 ] James Michael, Privacy and Human Rights 1 ( UNESCO 1994 ) .
[ 8 ] Simon Davies, Big Brother : Britain’s Web of Surveillance and the New Technological Order 23 ( Pan 1996 ) .
[ 9 ] Volio, Fernando, ” Legal personality, privacy and the family ” in Henkin ( ed ), The International Bill of Rights ( Columbia University Press 1981 ) .

[[1]0] Samuel Warren and Louis Brandeis, The Right to Privacy, 4 Harvard Law Review 193-220 (1890).

[[1]1]Warren and Brandeis (December 15, 1890). “The Right to Privacy”. Harvard Law Review IV (5): p.193.

[[1]2] Warren and Brandeis (December 15, 1890). “The Right to Privacy”. Harvard Law Review IV (5).

[[1]3] Warren and Brandeis (December 15, 1890). “The Right to Privacy”. Harvard Law Review IV (5).

[[1]4] Privacy law of the United states, Online: http://en.wikipedia.org/wiki/Privacy_laws_of_the_United_States

[[1]5] Robert Ellis Smith, Ben Franklin’s Web Site 6 (Sheridan Books 2000).

[[1]6]Protecting the right to privacy in china, Online:http://www.austlii.edu.au/nz/journals/VUWLRev/2005/25.html.

[[1]7] Protecting the right to privacy in china, Online:http://www.austlii.edu.au/nz/journals/VUWLRev/2005/25.html.

[[1]8] Report of the Committee on Privacy and Related Matters, Chairman David Calcutt QC, 1990, Cmnd. 1102, London: HMSO, at 7.

[[1]9] “The Australian Privacy Charter,” published by the Australian Privacy Charter Group, Law School, University of New South Wales, Sydney (1994).

[ 20 ] Privacy law in USA, http://www.rbs2.com/privacy.htm .

[21]Privacy law in USA, http://www.rbs2.com/privacy.htm.

[ 22 ] Alan F. Westin Publisher : The Bodley Head Ltd ( April 16, 1970 ), ISBN-10 : 0370013255, ISBN-13 : 978 – 0370013251, Thành Phố New York, U.S.A. : Atheneum. “ Privacy is the claim of individuals, groups or institutions to determine for themselves when, how, and to what extent information about them is communicated to others ” .
[ 23 ] Privacy and human righgts An International Survey of Privacy Laws and Practice
Online : http://gilc.org/privacy/survey/intro.html
[ 24 ] EPIC maintains a list of privacy tools at http://www.epic.org/privacy/tools.html
[ 25 ] Nghị quyết của Đại hội đồng Liên hợp quốc ( UN General Assembly Resolution ) 217 A ( III ), 10/12/1948 .
[ 26 ] Nghị quyết 2200 A ( XXI ), 16/12/1966, có hiệu lực hiện hành 23/03/1976 .
[ 27 ] Ủy ban Nhân quyền Châu Âu xây dựng vào năm 1976, Nadine Strossen, Recent United States and International Judicial Protection of Individual Rights : A comparative Legal Process Analysis and Proposed Synthesis, 41 Hastings Law Journal 805 ( 1990 ) .
[ 28 ] Signed November 22, 1969, entered into force July 18, 1978, O.A.S. Treaty Series No. 36, at 1, [ 29 ] O.A.S. Off. Rec. OEA / Ser. L / V / II. 23 dec rev. 2, available at http://www.oas.org/juridico/english/Treaties/b-32.htm .
[ 30 ] O.A.S. Res XXX, adopted by the Ninth Conference of American States, 1948 OEA / Ser /. L. / V / I. 4 Rev ( 1965 ) .
Convention for the Protection of Individuals with regard to the Automatic Processing of Personal Data Convention, ETS No. 108, Strasbourg, 1981, available at http://www.coe.fr/eng/legaltxt/108e.htm .
[ 31 ] OECD, ” Guidelines Governing the Protection of Privacy and Transborder Data Flows of Personal Data ” ( 1981 ), available at http://www.oecd.org/dsti/sti/it/secur/prod/PRIV-EN.HTM
[ 32 ] Marc Rotenberg, Protecting Human Dignity in the Digital Age ( UNESCO 2000 ) .

SOURCE: TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU LẬP PHÁP ĐIỆN TỬ

Trích dẫn từ: http://www.nclp.org.vn/nha_nuoc_va_phap_luat/quyen-rieng-tu-trong-thoi-111ai-cong-nghe-thong-tin

Like this:

Like

Loading…

Xem thêm: [100% thành công] Sửa lỗi kết nối của bạn không phải kết nối riêng tư –

Related

Filed under : 1. SỬA ĐỔI BLDS 2005, Quyền nhân thân |

Source: https://vh2.com.vn
Category : Bảo Mật