nhà đầu tư thiên thần

Ở phần 1 chúng ta đã tìm hiểu về kỳ vọng của nhà đầu tư về doanh nghiệp, về người sáng lập, về sản phẩm dịch vụ v..v. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, startup thường có xu hướng phải đi tìm nhà đầu tư và thuận theo những mong muốn của nhà đầu tư hơn là chiều ngược lại. Startup có quyền lựa chọn nhà đầu tư cho mình không? Nếu chọn thì chọn như thế nào? Có nên đặt ra những kỳ vọng của chính mình khi gặp nhà đầu tư không? Câu trả lời là: Rất nên, thậm chí còn thực sự nên bình tĩnh trước khi nói lời đồng ý. Nói một cách hình ảnh thì, nếu bạn muốn kết hôn và bạn tin là mình có quyền lựa chọn thì hãy hỏi và tìm hiểu để lựa chọn, bởi thực tế đã chứng minh, đó có thể là một đám cưới mở ra cho bạn một chặng đường mới với người bạn đời ủng hộ và chia sẻ nhưng đó cũng có thể đó là một địa ngục mà việc thoát ra không hề đơn giản và có thể đánh mất của bạn nhiều cơ hội. Với phần 2, sau khi phân tích kỳ vọng của startup, chúng tôi sẽ cùng bạn chỉ ra những sai lầm thường gặp phải trong “cuộc hôn nhân” này.  

Hiểu mình – Bạn đã thực sự sẵn sàng cho cuộc chơi đầu tư?

Startup là ai trong con mắt nhà đầu tư? Thực tế không có một câu trả lời chính xác nào cho định nghĩa này vì mỗi nhà đầu tư sẽ có định nghĩa của riêng mình. Tuy nhiên, theo cách hiểu về startup – khởi nghiệp sáng tạo thì bạn thực sự cần phải có cái mới và trên con đường định hình cái mới thành một giá trị thực sự. Cái nhà đầu tư muốn nhìn thấy có thể cũng giống bạn, đó là giá trị đó sẽ nhân rộng ra và mang lại lợi ích cho nhiều người. Khi hiểu về cái mới và những giá trị mình đang có cũng như sẽ theo đuổi, bạn hãy đặt câu hỏi tiếp theo, bạn đã sẵn sàng cho cuộc chơi đầu tư? 

Bạn luôn phải hỏi mình câu hỏi này trước khi chính thức nói tôi cần nhà đầu tư. Theo bà Melissa Bradley một serial entrepreneur, một nhà đầu tư, một giáo sư, một nhà nghiên cứu và hiện là Đối tác Quản lý (Managing Partner) của Chương trình Phát triển Kinh doanh 1863 Ventures chia sẻ tại buổi tọa đàm tổ chức ngày 27.3.2019 tại Trung tâm Hoa Kỳ, trong khuôn khổ chương trình GIST của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ – điều đầu tiên bạn cần chuẩn bị khi khởi nghiệp là tài chính. Ít nhất bạn cần chuẩn bị số tiền đủ để bạn có thể tồn tại trong thời gian đầu trước khi có thể gọi được vốn từ nhà đầu tư hoặc từ các nguồn khác như gia đình, bạn bè, vốn vay, quỹ hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, v.v. Và ngay cả khi bạn cần tiền, hoặc rất rất cần tiền, đầu tư không phải là một phương án duy nhất để có tiền phát triển doanh nghiệp của bạn. Hãy tự hỏi mình: Còn nguồn nào khác để huy động vốn? Rủi ro của việc có nhà đầu tư là gì? Bạn có sẵn sàng từ bỏ một phần quyền sở hữu những gì bạn đang có hiện nay không? Bạn muốn đi bao xa trong câu chuyện này? Nếu đã xác định chính xác mình cần vốn đầu tư để phát triển kinh doanh và sẽ gọi vốn, điều đó đồng nghĩa với bạn bước chân vào một cuộc chơi gọi vốn liên tục. Dù muốn hay không, ngay từ bước đầu tiên, quan trọng nhất, tự bạn phải vạch ra lộ trình gọi vốn các vòng: vốn mồi, series A, B,C,  v..v. Trên thực tế, các vòng gọi vốn có thể thay đổi về thời gian, và lượng vốn cần gọi nhưng việc có một kế hoạch chứng minh, bạn đang chấp nhận cuộc chơi dài hạn. 

Các vòng gọi vốn hoàn toàn có thể biến hóa về thời hạn, và lượng vốn cần gọi nhưng việc có một kế hoạch chứng tỏ, bạn đang gật đầu game show dài hạn .

Sau khi đã thực sự xác lập được mình cần góp vốn đầu tư, bạn sẽ phải đưa ra những thông tin đơn cử cho nhu yếu số tiền bạn cần. Điều này giúp nhà đầu tư hiểu được tiền của họ sẽ đi vào đâu và thôi thúc doanh nghiệp của bạn ở góc nhìn nào vào thời gian này .

Hiểu người – Bạn đã hiểu gì về nhà đầu tư?

Cũng giống như nhà đầu tư tìm hiểu và khám phá về startup, startup cũng cần khám phá về nhà đầu tư. Thông thường, thông tin về những nhà đầu tư thiên thần sẽ được chính họ công khai minh bạch san sẻ, những doanh nghiệp họ đã và đang góp vốn đầu tư, những nghành nghề dịch vụ mà họ chăm sóc và quy mô góp vốn đầu tư của họ. Còn với một thị trường mà thông tin đang thiếu sự minh bạch, cách tốt nhất để bạn tìm hiểu và khám phá về nhà đầu tư chính là hỏi họ và hỏi những doanh nghiệp đã từng được họ góp vốn đầu tư như một hình thức đối chứng. Dưới đây là một số ít câu hỏi bạn nên khám phá hoặc hỏi trực tiếp nhà đầu tư và 1 số ít lý giải tại sao bạn phải hỏi những câu hỏi đó .
– Anh chị dự tính góp vốn đầu tư tối đa vào công ty tôi là bao nhiêu ? Câu hỏi giúp bạn xác lập xem đây có phải là nhà đầu tư tương thích với nhu yếu của bạn không ? Quá lớn hay quá nhỏ đều không tương thích. Câu hỏi này bạn nên hỏi ngay từ đầu, thậm chí còn trước khi gặp gỡ .
– Quá trình due diligence ( tạm dịch là : đánh giá và thẩm định để góp vốn đầu tư ) của anh chị sẽ diễn ra như thế nào ? : Câu hỏi giúp bạn tưởng tượng quy trình diễn ra để tiến đến việc bạn nhận được tiền của nhà đầu tư sẽ như thế nào, liệu nó có phức tạp hoặc quá đơn thuần không .
– Nhà góp vốn đầu tư thiên thần nào anh chị ngưỡng mộ ? Tại sao ? Câu hỏi này đương nhiên cho bạn hiểu rất nhiều về nhà đầu tư, những giá trị họ theo đuổi và những giá trị đó có tương thích với bạn hay không .
– Anh / chị đã góp vốn đầu tư bao nhiêu startup rồi ? Họ là những ai ? Kinh nghiệm góp vốn đầu tư làm ra một nhà đầu tư chuyên nghiệp .
– Ở những doanh nghiệp này anh chị làm gì cho họ ngoài góp vốn ? : Nếu bạn đang tìm kiếm những nhà đầu tư không chỉ mang lại cho bạn tiền thì đây là một thắc mắc quan trọng. Nên ghi nhớ rằng bên cạnh nghành trình độ với những người mua tiềm năng, họ còn hoàn toàn có thể mang lại cho bạn những hiểu biết về đặc trưng của ngành, thị trường và những xu thế, thông tin quý giá .
– Lĩnh vực trình độ / Kinh nghiệm của anh / chị thuộc ngành nào ? : Nhà góp vốn đầu tư chuyên nghiệp thường góp vốn đầu tư những nghành họ hiểu rõ để giảm thiểu rủi ro đáng tiếc. Vì vậy, hỏi để tìm ra điểm tương đương giữa nghành nghề dịch vụ trình độ của họ với ngành mà startup của bạn đang hoạt động giải trí là thiết yếu .
– Kế hoạch thoái vốn của anh / chị là trong bao lâu ? : Câu hỏi giúp bạn xác lập đây là nhà đầu tư chơi game show dài hạn hay thời gian ngắn .

Một số quan sát 

Thực tiễn làm việc với các startup đã tiếp nhận đầu tư gồm cả những thương vụ thành công và không thành công, chúng tôi thấy rằng, ở một hệ sinh thái khởi nghiệp còn non trẻ như Việt Nam, hiểu sai về kỳ vọng của nhà đầu tư từ phía startup và/hoặc có những kỳ vọng sai lầm từ chính các nhà đầu tư có thể dẫn đến những kết quả không mong muốn cho cả hai. Có thể tóm tắt trong một số điểm sau đây về sai lầm thường gặp từ cả hai phía:

Startup:

1. Không tìm hiểu và khám phá và khi gặp không đặt câu hỏi : Với những pháp luật khá mở như đã nói ở phần 1, việc mang danh nhà đầu tư thiên thần, nhưng không phải là thiên thần ở Nước Ta không phải hiếm. Trong khi đó, với hiểu biết lơ mơ, những startup cũng mặc nhiên đưa mình vào vị thế thấp hơn so với những nhà đầu tư thiên thần mà họ gặp. Không ít startup hồn nhiên tin rằng, những người kinh doanh thành đạt là nhà đầu tư thiên thần, họ có rất nhiều tiền và hoàn toàn có thể góp vốn đầu tư vào doanh nghiệp của mình. Sự hồn nhiên này dẫn đến sai lầm đáng tiếc thường gặp phải là không tìm hiểu và khám phá kỹ và cũng không đặt câu hỏi. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, không riêng gì ở Nước Ta, theo Andrew J Scott, chỉ 2 % những sáng lập viên đặt câu hỏi ngược lại với những nhà đầu tư hoặc quỹ góp vốn đầu tư tiềm năng. Đây là một sai lầm đáng tiếc trầm trọng vì bạn tự đánh mất quyền và vị thế của mình trong góp vốn đầu tư. Startup có vẻ như quên mất rằng, đây là quan hệ đôi bên có lợi, bạn không “ xin ” tiền mà đang tìm kiếm những người cùng bạn khiến đồng tiền của họ và tham vọng của bạn sinh sôi nảy nở và tăng trưởng cùng nhau mà thôi .
2. Rất cần tiền nên đồng ý thật nhanh và mọi điều kiện kèm theo để nhận được tiền góp vốn đầu tư : Thông thường, một nhà đầu tư rót tiền nhanh chưa hẳn đã là một nhà đầu tư tốt vì chưa có thời hạn tìm hiểu và khám phá. Bạn quyết định hành động nhanh cũng hoàn toàn có thể là một bất lợi cho bạn khi chưa hiểu rõ kỳ vọng của nhà đầu tư. Term sheet ( Điều khoản góp vốn đầu tư ) là thứ vô cùng quan trọng quyết định hành động chất lượng của mối quan hệ. Nếu bạn đặt bút ký vào một bản term sheet lỏng lẻo, đơn thuần thật nhanh miễn là có tiền sớm có nghĩa là bạn đang tự rình rập đe dọa tương lai của chính mình. Nhà góp vốn đầu tư hoàn toàn có thể trở thành một ông chủ của bạn trong doanh nghiệp của chính bạn. Bên cạnh đó, không ít startup đồng ý mất hơn 30 % CP cho nhà đầu tư thiên thần, sai lầm đáng tiếc này dẫn đến việc không hề gọi vốn cho những vòng sau .
3. Kỳ vọng nhà đầu tư sẽ tham gia trực tiếp vào việc làm kinh doanh thương mại : Đừng quên, một nhà đầu tư chuyên nghiệp không riêng gì góp vốn đầu tư cho một startup, bạn chỉ là 1 trong hàng chục những thương vụ làm ăn góp vốn đầu tư của họ. Việc kỳ vọng này không chỉ gây ra tuyệt vọng cho chính bạn mà còn làm nhà đầu tư nản lòng vì bạn không hề tự chủ động tổ chức triển khai việc làm kinh doanh thương mại của mình .

4. Kỳ vọng tiền của nhà đầu tư sẽ giải quyết mọi vấn đề: Đừng quên bạn đang tham gia vào một cuộc chơi dài hạn. Số tiền “vốn mồi” ở giai đoạn đầu này chỉ giúp bạn giải quyết một hoặc một vài vấn đề bức thiết nhất mà thôi. Nếu không làm rõ điều này, chính bạn sẽ gặp rắc rối khi chi tiêu số tiền không có trọng tâm sau này. Đó là chưa nói tới, có thể nó sẽ là bất lợi cho bạn khi không giúp nhà đầu tư thiên thần hiểu rằng, số tiền họ đầu tư cho bạn chỉ là một phần nhỏ trong cả một câu chuyện lớn mà thôi.
 

Chỉ 2 % những sáng lập viên đặt câu hỏi ngược lại với những nhà đầu tư hoặc quỹ góp vốn đầu tư tiềm năng. Đây là một sai lầm đáng tiếc trầm trọng .

Nhà đầu tư

1. Muốn tịch thu vốn thật nhanh : Khởi nghiệp là một game show dài hạn. Nếu nhà đầu tư nào đó nói với bạn họ sẽ thoái vốn trong khoảng chừng 3 năm thì đó là báo động đỏ. Theo Francesca Warner – Đồng sáng lập và CEO của Diversity VC. Vương quốc Anh, họ không gật đầu được rủi ro đáng tiếc của việc góp vốn đầu tư khởi nghiệp phát minh sáng tạo, họ không trong thực tiễn và sẽ khó giúp bạn có một hợp tác thuận tiện .
2. Không tự mình làm due diligence : Một nhà góp vốn đầu tư thiên thần sẽ tự mình đánh giá và thẩm định startup trước khi họ góp vốn đầu tư, đó là quy trình giúp họ ngày càng tăng thưởng thức và giúp họ hiểu về startup mà mình góp vốn đầu tư. Không tự đánh giá và thẩm định doanh nghiệp mình sẽ góp vốn đầu tư hoặc sát cánh về cả người đứng đầu, đội nhóm, mẫu sản phẩm dịch vụ cho đến sức khỏe thể chất của doanh nghiệp v .. v. là sai lầm đáng tiếc dẫn đến những thất bại trong góp vốn đầu tư .
3. Muốn chiếm hữu và tóm gọn hơn là giúp startup tăng trưởng : Một trong thực tiễn ở Nước Ta theo quan sát của 1 số ít nhà đầu tư nhiều kinh nghiệm tay nghề đến từ Mỹ, những nhà đầu tư thiên thần địa phương chuyên nghiệp và thực sự là những nhà đầu tư thiên thần không nhiều. Không ít những nhà đầu tư được gọi là thiên thần đang cố gắng nỗ lực chiếm hữu hơn và tóm gọn với giá rẻ vào tiến trình đầu của những startup hơn là thực sự góp vốn đầu tư vào những doanh nghiệp này. Họ thường đòi mức CP khống chế cho khoản tiền mình góp vốn đầu tư, can thiệp rất sâu vào hoạt động giải trí của doanh nghiệp. Về lâu bền hơn, sai lầm đáng tiếc này không hướng dẫn đến việc startup không tăng trưởng được mà thậm chí còn, chính họ cũng căng thẳng mệt mỏi một khi hạng mục góp vốn đầu tư nhiều lên .
Có một điểm mê hoặc là góp vốn đầu tư thiên thần ở Mỹ được nhận định và đánh giá là sự giao thoa giữa nhà đầu tư và một cố vấn, có lẽ rằng cũng sẽ đúng với toàn cảnh ở Nước Ta. Không chỉ là những người đến sớm để gật đầu rủi ro đáng tiếc cùng bạn, họ còn là những người mang lại cho bạn những giá trị giúp bạn tiến gần hơn đến tham vọng của mình. Với những nhà đầu tư, để thực sự trở thành thiên thần và mang lại doanh thu từ chính khoản góp vốn đầu tư của mình, họ cũng cần chuẩn bị sẵn sàng về cả năng lượng kinh tế tài chính và tư duy. Thay cho lời kết, những người viết bài này muốn san sẻ với bạn câu truyện chúng tôi được nghe từ chính người sáng lập Raegan Moya-Jones của Aden + Anais từng tăng trưởng tên thương hiệu của mình từ số lượng không đến doanh nghiệp triệu đô và bị đẩy ra khỏi doanh nghiệp của mình. Raegan san sẻ, gặp được những nhà đầu tư thiên thần trong cuộc sống cô là một suôn sẻ, họ thực sự là thiên thần, tôn trọng tầm nhìn và giá trị bạn mang lại, tương hỗ bạn, liên kết bạn với những bạn hàng và mạng lưới có giá trị. Còn nếu hấp tấp vội vàng với những thương vụ làm ăn góp vốn đầu tư chỉ tập trung chuyên sâu vào tiền, hoàn toàn có thể bạn cũng giống cô, bị đẩy ra khỏi doanh nghiệp chính mình tạo dựng và mở màn lại từ đầu với số lượng 0. □

————

Tài liệu tham khảo:

https://medium.com/7percent/questions-startup-founders-should-ask-angel-investors-and-vcs-but-rarely-do-3cbb08faad09
https://medium.com/@checkwarner/a-guide-to-angel-investors-part-ii-the-questions-to-ask-angels-before-taking-their-40c067f7a09c

Source: https://vh2.com.vn
Category : Startup