Cách Tiếp Cận, Phương Pháp Tiếp Cận Khoa Học, Bài Tập Phương Pháp Tiếp Cận Khoa Học

Presentation on theme: “Phương pháp tiếp cận nghiên cứu khoa học”— Presentation transcript:

1 Phương pháp tiếp cận nghiên cứu khoa họcPGS.TS.

Bạn đang xem : Phương pháp tiếp cận khoa học Phạm Văn Hiền TP. Hồ Chí Minh, 2010

Phạm Văn Hiền TP. Hồ Chí Minh, 2010

2 Chương 1. Đại cương về nghiên cứu khoa học1.1. Khái niệm – Phương pháp luận (Methodology) * Phương pháp (Method): Cách thức nhận thức, nghiên cứu hiện tượng của tự nhiên và đời sống xã hội. * Phương pháp luận: Học thuyết về phương pháp nhận thức khoa học và cải tạo thế giới. * Methodos và Logos: Lý thuyết về phương pháp (Methodology) – Khoa học là “hệ thống trí thức về mọi quy luật của vật chất và sự vận động của vật chất, những quy luật của tự nhiên, xã hội, tư duy” (Pierre Auger, 1961); là sản phẩm trí tuệ của người nghiên cứu.

3 1.2. Phân loại a. Tri thức kinh nghiệm tay nghề ( Experiential / Local / Indigenous Knowledge-IK ) Tác động của quốc tế khách quan, phải giải quyết và xử lý những trường hợp Open trong tự nhiên, lao động và ứng xử ; Tri thức được tích luỹ ngẫu nhiên trong đời sống. b. Tri thức khoa học ( Academic-AK ) là những hiểu biết được tích luỹ một cách mạng lưới hệ thống, dựa trên một mạng lưới hệ thống phương pháp khoa học .

4 c. Tri thức khoa học khác gì tri thức kinh nghiệm?Tổng kết số liệu và sự kiện ngẫu nhiên, rời rạc để khái quát hoá thành cơ sở lý thuyết. Kết luận về quy luật tất yếu đã được khảo nghiệm Lưu giữ # lưu truyền ? EX: Chuồn chuồn bay thấp thì mưa? Lương – Giá! Vấn đề IK –

5 1.3. Khái niệm nghiên cứu khoa họcTìm kiếm những điều khoa học chưa biết: – Phát hiện bản chất sự vật – Sáng tạo phương pháp/phương tiện mới Tìm kiếm, vậy biết trước chưa? Giả thuyết NCKH: phán đoán đúng/sai? Khẳng định luận điểm KH or bác bỏ giả thuyết NCKH = tìm kiếm các luận cứ để chứng minh giả thuyết nghiên cứu/luận điểm khoa học

6 1.4. Các bước nghiên cứu khoa họcBước 1: Lựa chọn “vấn đề” Bước 2: Xây dựng luận điểm khoa học Bước 3: Chứng minh luận điểm khoa học Bước 4: Trình bày luận điểm khoa học

7 Phát hiện, phát minh, sáng chếPhân biệt các khái niệm Phát hiện, phát minh, sáng chế Phát minh ra nghề in hay phát hiện ra nghề in? Phát minh thuốc nổ? Phát hiện máy hơi nước? Mua bán phát minh, cấp bằng phát minh? Phát minh Học thuyết di truyền Cá hồi đẻ nhân tạo Chọn lọc giống sắn có nguồn gốc từ Thailand Máy cắt mía

8 1.5. Sản phẩm của nghiên cứu khoa họcPhát minh Phát hiện ra quy luật, tính chất, hiện tượng của giới tự nhiên. Ex: Archimede, Newton Không cấp patent, không bảo hộ Phát hiện Nhận ra quy luật xã hội, vật thể đang tồn tại khách quan. Ex: Marx, Colomb, Kock Sáng chế Giải pháp kỹ thuật mang tính mới về nguyên lý, sáng tạo và áp dụng được. Ex: Nobel, Jame Watt, Edison Cấp patent, mua bán licence, bảo hộ quyền sở hữu

9 1.7 Trình tự logic của nghiên cứu khoa họcBước 1. Phát hiện “vấn đề” nghiên cứu Bước 2. Xây dựng giả thuyết Bước 3. Thu thập thông tin Bước 4. Xây dựng luận cứ lý thuyết Bước 5. Thu thập dữ liệu, xây dựng luận cứ thực tiễn Bước 6. Phân tích và thảo luận Bước 7. Kết luận và đề nghị

10 Kết luận, đề nghị Phân tích, thảo luận Luận cứ thực tiễnKỹ sư Kết luận, đề nghị Phân tích, thảo luận Luận cứ thực tiễn Luận cứ lý thuyết Thu thập thông tin Xây dựng giả thuyết Phát hiện vấn đề KH

11 Chương 2 VẤN ĐỀ KHOA HỌC 2.1 Vấn đề khoa học 2.2 Phân loại yếu tố khoa học 2.3 Các trường hợp của yếu tố khoa học 2.4 Phương pháp phát hiện yếu tố khoa học12 2.1 Vấn đề khoa học Scientific / research problem là câu hỏi trước xích míc giữa hạn chế của tri thức khoa học hiện có với nhu yếu tăng trưởng tri thức đó ở trình độ cao hơn .Xem thêm : Điểm Chuẩn Đại Học Khoa Học Tự Nhiên Tphcm 2017, Điểm Chuẩn Trường Đh Khoa Học Tự Nhiên ( Đhqg Tp EX: Newton thấy quả táo rụng – định luật Newton Trái cà phê rụng – Hiện tượng sinh lý? Chi trả dịch vụ rừng? Ktế rừng? Bank nghèo (Graming bank)? EX : Newton thấy quả táo rụng – định luật Newton Trái cafe rụng – Hiện tượng sinh lý ? Chi trả dịch vụ rừng ? Ktế rừng ? Bank nghèo ( Graming bank ) ?

13 2.2 Phân loại vấn đề khoa họcVấn đề về bản chất sự vật cần tìm kiếm Vấn đề về Phương pháp nghiên cứu để làm sáng tỏ về lý thuyết và thực tiễn vấn đề bản chất sự vật EX: – phát hiện ra đồ gốm Hoàng thành Thăng Long, câu hỏi “thuộc niên đại nào?” (Bản chất sự vật)/Chiêng cổ – Tiêu chí nào, làm cách nào xác định tuổi niên đại, phương pháp xác định (Phương pháp nghiên cứu)

14 2.3 Phương pháp phát hiện vấn đề khoa họcPhát hiện mặt mạnh, yếu trong nghiên cứu Nhận dạng những bắt đầu trong tranh luận khoa học Nghĩ ngược/khác lại quan niệm thông thường Nhận dạng những vướng mắc trong hoạt động thực tế Lắng nghe lời phàn nàn của những người không am hiểu Câu hỏi bất chợt xuất hiện không phụ thuộc lý do nào Đề nghị?

15 Chương 3 GIẢ THUYẾT KHOA HỌC3.1 Khái niệm “Giả thuyết khoa học” 3.2 Tiêu chí xem xét một giả thuyết 3.3 Phân loại giả thuyết 3.4 Kiểm chứng giả thuyết khoa học

16 3.1 Khái niệm “Giả thuyết khoa học”Giả thuyết khoa học (scientific/research hypothesis) là một nhận định sơ bộ, kết luận giả định về bản chất sự vật do người nghiên cứu đưa ra để chứng minh hoặc bác bỏ.

17 3.2 Tiêu chí xem xét một giả thuyết*Một giả thuyết cần đơn giản, cụ thể và rõ ràng về khái niệm EX: NS giống mới cao hơn giống đối chứng 15% Hình như có gì đấy? Tăng vốn ODA 30% – GDP tăng 15% Giả thuyết dựa trên cơ sở quan sát Giả thuyết không trái với lý thuyết Giả thuyết phải có thể kiểm chứng

18 3.4. Bản chất logic của giả thuyết khoa họcGiả thuyết là một phán đoán a. Phán đoán: là một hình thức tư duy nhằm nối liền các khái niệm lại với nhau để khẳng định khái niệm này là hoặc không là khái niệm kia. EX: – Vợ anh A là … có thể người đó là vợ anh ta – Cà phê là cây có hàm lượng cafein cao trong hạt, bột này có hàm lượng cafein cao có thể là từ hạt cà phê. – Lương tăng – thị trường tăng

19 3.4. Kiểm chứng giả thuyết khoa họcKhái niệm: Kiểm chứng giả thuyết khoa học chính là chứng minh hoặc bác bỏ giả thuyết chứng minh: dựa vào phán đoán đã được công nhận, để khẳng định tính chính xác của phán đoán cần chứng minh. Ex: NS lúa lai 10 t/ha bác bỏ: là chứng minh khẳng định tính không chính xác của phán đoán. Ex: NS lúa 5 t/ha, chứng minh nó 10 t/ha

20 Chương 4 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI4.1. Khái niệm “cơ sở lý luận của đề tài” 4.2. Nội dung cơ sở lý luận của đề tài

21 4.1 Khái niệm cơ sở khoa học Cơ sở lý luận là luận cứ kim chỉ nan được chứng tỏ bởi nhà khoa họcđi trước ( trích dẫn tài liệu ). Ý nghĩa của CSLL – Tiết kiệm vật chất, thời hạn, kinh tế tài chính – Làm cơ sở kiến giải cho những luận cứ thực tiễn22 Phân biệt những khái niệm Tên đề tài Mục tiêu Mục đích Đối tượng

23 Tên đề tài dài ít chữ nhất, thông tin nhiều nhất, key wordĐề tài: Nghiên cứu quan hệ phụ thuộc giữa sản phẩm ngoài gỗ với rừng và con người và đề xuất các giải pháp thích hợp để góp phần cải thiện, nâng cao đời sống đồng bào dân tộc Thái sau khi đóng cửa rừng tự nhiên tại vùng cao xã Tà Bỉnh, huyện Tà Nùng, tỉnh LS …(57)

24 Tránh nhiều của/thì/mà/làĐề tài: Ảnh hưởng của trình độ học vấn của chủ hộ đến tổng thu nhập của nông hộ ở xã A, huyện B, tỉnh C. Trình độ học vấn của chủ hộ ảnh hưởng tổng thu nhập nông hộ ở xã A, huyện B, tỉnh C.

25 Hàm chứa nhiều key word “ Nghiên cứu ảnh hưởng tác động của dư lượng sắt kẽm kim loại nặng đến sinh trưởng cây xanh và sức khoẻ con người, và đề xuất kiến nghị những giải pháp thích hợp để hạn chế ảnh hưởng tác động và nâng cao hiệu suất cây xanh và bảo đảm an toàn cho con người ”

26 Mục tiêu (Objective)/mục đích (Aim)?10 10 10

27 Mục tiêu: “Làm cái gì?” What cái đích về nội dung mà người n/c vạch ra để định hướng nổ lực tìm kiếm– Động từ xác định đánh giá đề xuất tìm ra chọn ra nâng cao

28 SMART Measurable – Đo được Mục tiêu phải Specific – Cụ thểAchievable – Khả thi Realistic – Hiện thực Timebound – Có thời hạn Advocacy objectives should be SMART: Specific: Objectives should be clear to the advocate or they will not be clear to the public. Vague or non-specific objectives will result in confusion and lack of direction in campaign or lack of understanding in a policy presentation. How can our goal be stated so it is clearly understood by the participants in the strategy and audiences? Measurable: How will you measure success? It is preferable to quantify success. Achievable: Is it politically feasible? Is the objective achievable given our supporters and opponents and resources available to them? Realistic: Is the objective achievable given staff? resources? What kind of budget we need to undertake the strategy? Timebound: How long will it take to achieve this objective? Is our timeframe realistic? Keeping the example from the previous slide, you could measure your success by the number of statements about Women and HIV disseminated in public fora by your organization and collaborators. You could host events to raise awareness about these issues and count your success by the invited officials that attend the event and media coverage. Another object could be to produce and disseminate a certain number of documents related to your issue within a specific period of time. Additionally, your organization needs to complete these tasks in the most cost effective way.

29 Mục đích: “nhằm vào việc gìMục đích: “nhằm vào việc gì?” For what Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu Trạng từ chỉ mục đích nhằm để nhằm để góp phần, … Qui trình côngnghệ/nâng cao kinh tế/cải thiện đời sống/nâng cao thu nhập/hiệu quả môi trường.

30 Khaùch theå, ñoái töôïng nghieân cöùu, ñoái töôïng khaûo saùt* Ñoái töôïng nghieân cöùu laø baûn chaát söï vaät/hieän töôïng caàn xem xeùt vaø laøm roõ trong nhieäm vuï nghieân cöùu * Khaùch theå nghieân cöùu laø heä thoáng söï vaät toàn taïi khaùch quan trong caùc moái lieân heä maø ngöôøi nghieân cöùu caàn khaùm phaù, laø vaät mang ñoái töôïng nghieân cöùu * Ñoái töôïng khaûo saùt laø moät boä phaän ñuû ñaïi dieän cuûa khaùch theå nghieân cöùu ñöôïc löïa choïn ñeå xem xeùt. * Phaïm vi nghieân cöùu laø giôùi haïn trong moät soá phaïm vi nhaát ñònh (Địa điểm, thôøi gian, khoâng gian, noäi dung)

31 Ví dụ 1 Đề tài : Xây dựng giải pháp hạn chế rủi ro đáng tiếc tín dụng thanh toán ở ngân hàng nhà nước nông nghiệp Quận I, TP. TP HCM Đối tượng điều tra và nghiên cứu : Các giải pháp hạn chế rủi ro đáng tiếc tín dụng thanh toán Khách thể điều tra và nghiên cứu : Các ngân hàng nhà nước nôngnghiệp Đối tượng khảo sát : ngân hàng nhà nước nông nghiệp Q. I32 Ví dụ 2 Đề tài : Xây dựng qui trình canh tác giống mía nhập nội có nguồn gốc Thailand Đối tượng NC : Qui trình canh tác Khách thể NC : Các bộ giống mía nhập nội Đối tượng khảo sát : Bộ giống mía nhập nội có nguồn gốc Thailand

33 Bổ sung 1: Khung logic của luận vănTên đề tài Mục tiêu nghiên cứu cụ thể từng mục tiêu, cấp 1, 2 Nội dung nghiên cứu đáp ứng từng mục tiêu cụ thể Phương pháp nghiên cứu cho từng nội dung nghiên cứu Kết quả và thảo luận: nghiên cứu theo nội dung nghiên cứu, có thể có nhiều kết quả/nội dung Kết luận phải khái quát kết quả và thỏa mãn mục tiêu đặt ra, không nên tóm tắt kết quả.

34 Tên đề tài : … … … … … … … Mục tiêu 1 Nội dung 1.1 Nội dung 1.2 Phương pháp 1.1.1 Phương pháp 1.1.2 Phương pháp 1.2.1 Phương pháp 1.2.2 Kết quả 1 Kết quả 2 Kết luận 1 Mục tiêu 2 Nội dung 2.1 Nội dung 2.2 Nội dung 2.3 Phương pháp 2.1.1 Phương pháp 2.1.2 Phương pháp 2.1.3 Phương pháp 2.2.1 Phương pháp 2.2.2 Phương pháp 2.2.3 Kết quả 3 Kết quả 4 Kết luận 2 …

35 Tên đề tài: So sánh sáu giống lúa cao sản tại Tiền GiangMục tiêu 1 Chọn được 1 giống NS cao hơn đ/c 12% Nội dung 1.1 Điều tra giống tại Tiền Giang Nội dung 1.2 So sánh NS sáu giống Phương pháp 1.1.1 PRA KIP Phương pháp 1.1.2 Thí nghiệm đồng ruộng của IRRI Kết quả 1 Hiện trạng giống tại Tiền Giang Kết quả 2 – Sinh trưởng – Phát triển của 6 giống Kết luận 1 Giống xấu, lẫn tạp Kết luận 2 Giống N1 có NS cao nhất (8t/ha) Mục tiêu 2 Chọn được giống CL tốt Nội dung 2.1 So sánh phẩm cấp hạt sáu giống Nội dung 2.3 So sánh phẩm chất hạt sáu giống Phương pháp 2.1.1 Sàn lọc qua sàn Phân loại Phương pháp 2.1.2 Thử nếm Phân tích sinh hóa Kết quả 3 Kích cở, hình dạng cấp hạt của sáu giống Kết quả 4 Hóa sinh sáu giống Kết luận 3 Giống N1 cấp hạt đạt chuẩn nhất Kết luận 4 Giống N1 phẩm chất hạt tốt nhất Kháng sâu, bệnh …

36 Bổ sung 2: Đề cương nghiên cứuLà tài liệu hướng dẫn cho bạn nghiên cứu Chuẩn bị cẩn thận, công phu càng tốt Dài Sáu phần cần có

37 Tổng quan nghiên cứu (Cơ sở lý luận)Mở đầu Tính cấp thiết Mục tiêu nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu Tổng quan nghiên cứu (Cơ sở lý luận) Luận cứ lý thuyết Luận cứ thực tiễn đã có Nội dung nghiên cứu Nội dung 1 Nội dung 2 Phương pháp nghiên cứu Vật liệu Cách bố trí thực nghiệm Chỉ tiêu và phương pháp theo dõi (TCVN, IRRI, IPGRI, CIP, …) Dự kiến kết quả đạt được Dựa vào nội dung dự kiến kết quả Kế hoạch thực hiện (

38 Chương 5 TRÌNH BÀY VÀ THUYẾT TRÌNH LUẬN VĂN KHOA HỌC1. Hướng dẫn viết luận văn (Group Tóm tắt, kết luận) 2. Trình bày luận văn trên Powerpoint – Nội dung – Hình thức * * 3. Kỹ năng thuyết trình luận văn trước HĐ chấm * – Chuẩn bị bài báo cáo (Cá nhân trình bày) – Cách trình bày – Trợ huấn cụ – Những điều nên tránh * Chương này cập nhật 10/2009 theo nhu cầu của học viên K2009

39 Làm việc nhóm Mười nhóm/lớp Xác định tên đề tài Mục tiêu Mục đíchĐối tượng nghiên cứu Đối tượng khảo sát

Source: https://vh2.com.vn
Category : Khoa Học