Rừng Amazon góp bao nhiêu % khí oxy cho Trái đất?

Theo tạp chí National Geographic (Địa lý Quốc gia), con số này đã bị thổi phồng. Nhiều nhà khoa học những ngày gần đây đã lên tiếng “nói lại cho rõ” về đóng góp của Amazon với lượng oxy ròng trên Trái đất.

Theo đó, bù trừ hoạt động quang hợp ban ngày (sản xuất khí oxy) và quá trình ngược lại vào ban đêm (sản xuất khí CO2), lợi ích về oxy do rừng Amazon mang lại có thể bằng không (0).

Nhà khoa học về Trái đất Michael Coe, giám đốc chương trình Amazon tại Trung tâm nghiên cứu Woods Hole ở Massachusetts (Mỹ) khẳng định: “Có rất nhiều lý do chúng ta cần bảo vệ và gìn giữ rừng Amazon nhưng khí oxy không phải là một trong các lý do đó”.

Ông Yadvinder Malhi, nhà sinh thái học về hệ sinh thái của Đại học Oxford, cho biết theo thống kê giám sát của ông trong một nghiên cứu và điều tra năm 2010, những khu rừng nhiệt đới gió mùa trên Trái đất đảm nhiệm khoảng chừng 34 % lượng quang hợp trên mặt đất. Theo tỉ lệ diện tích quy hoạnh, rừng Amazon chiếm khoảng chừng 50% trong số đó, tức khoảng chừng 16 % oxy .

Tỉ lệ này giảm xuống chỉ còn 9% nếu tính cả lượng oxy do các loài sinh vật phù du trong đại dương tạo ra. Nhà khoa học khí hậu Jonathan Foley, giám đốc dự án phi lợi nhuận Drawdown chuyên nghiên cứu các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, thậm chí còn đưa ra ước tính khiêm tốn hơn, chỉ 6%.

Rừng Amazon bị suy thoái và khủng hoảng do những hoạt động giải trí khai thác gỗ và nông nghiệp, ảnh chụp ngày 28-8-2019 Ảnh : REUTERSTuy nhiên, cây không chỉ hút khí CO2 và thải ra khí oxy. Cây cũng cần oxy trong quy trình hô hấp tế bào – quy trình chuyển hóa đường tích góp trong ngày thành nguồn năng lượng. Vì vậy, vào đêm hôm, khi không có mặt trời để quang hợp, cây hấp thụ oxy cho hoạt động giải trí chuyển hóa .

Nhóm nghiên cứu của ông Malhi cho rằng cây hấp thụ hơn một nửa lượng oxy chúng tạo ra. Phần oxy còn lại có thể bị vô số vi khuẩn sống ở Amazon sử dụng để phá vỡ các chất hữu cơ chết trong rừng.

Do đó, sau khi bù trừ, tính năng phân phối oxy của rừng Amazon, hoặc những quần xã sinh vật khác đều giao động quanh mức 0 .

Scott Denning, nhà khoa học về khí quyển tại Đại học bang Colorado, khẳng định: Do có sự cân bằng giữa sản xuất và tiêu thụ oxy, các hệ sinh thái hiện đại hầu như không làm tăng mức oxy trong khí quyển. Trên thực tế, oxy mà chúng ta hít thở là nhờ hoạt động tích lũy oxy của hệ thực vật phù du trong đại dương qua hàng tỉ năm.

Sở dĩ Trái đất tích góp được lượng oxy này là do những sinh vật phù du bị kẹt dưới đáy đại dương trước khi chúng bị thối rữa. Ngược lại, nếu vi trùng phân hủy chúng, oxy sẽ được sử dụng vào quy trình đó .Lượng oxy trung bình trong khí quyển đã được tích góp trong một khoảng chừng thời hạn địa chất to lớn và không thực sự bị ảnh hưởng tác động bởi quy trình quang hợp đang diễn ra .Đốt rừng Amazon ở Porto Velho, Brazil ngày 31-8-2019 – Ảnh : REUTERS

“Huyền thoại” về việc rừng Amazon góp 20% oxy cho Trái đất đã tồn tại nhiều thập kỷ mà nguồn gốc của tuyên bố này không rõ ràng. Các nhà nghiên cứu Malhi và Coe cho rằng nó có thể xuất phát từ thông tin ước lượng rằng Amazon đóng góp khoảng 20% lượng oxy quang hợp trên mặt đất. Thông tin này đã được dẫn sai, thành “20% lượng oxy trong khí quyển”.

Tuy nhiên, dù không có vai trò về oxy, không có nghĩa là rừng Amazon không quan trọng. Ở trạng thái nguyên sinh, nó có công lớn trong việc hấp thu CO2 khỏi khí quyển, có vai trò như một cái máy điều hòa không khí khổng lồ làm mát trái đất. Nó là công cụ mạnh nhất tất cả chúng ta có trong việc giảm thiểu đổi khác khí hậu, cùng với những khu rừng nhiệt đới gió mùa khác ở miền trung châu Phi và châu Á .Nữ thổ dân bộ lạc Shanenawa ở bang Acre, Brazil, ngày 1-9 – 2019 – Ảnh : REUTERS

Carlos Nobre, nhà khoa học về khí hậu của khoa sau đại học Đại học Sao Paulo, khẳng định: “Amazon giữ vai trò quan trọng trong việc ổn định chu kỳ mưa ở Nam Mỹ, là đất lành của người dân tộc bản địa và vô số các loài động, thực vật.

Đây là hệ sinh thái phong phú bậc nhất trên mặt đất nhưng sự giàu sang của Amazon đang bị rình rập đe dọa nghiêm trọng bởi biến hóa khí hậu và suy thoái và khủng hoảng rừng .Ví Amazon là lá phổi xanh của Trái đất có ý nghĩa chính về hình tượng. Đối với những nhà khoa học, điều này không hài hòa và hợp lý vì phổi cần oxy chứ không phải sản xuất ra khí oxy. Có thể tất cả chúng ta cần một hình tượng khác cho rừng Amazon thay cho hình ảnh lá phổi xanh “. Thêm 2.000 đám cháy mới ở Amazon chỉ sau 2 ngày Brazil cấm đốt rừng TTO – Lửa vẫn đang bao trùm phần nhiều khu vực rừng Amazon mặc dầu chính phủ nước nhà Brazil đã và đang triển khai nhiều nỗ lực nhằm mục đích dập tắt và giảm thiểu thiệt hại của đợt cháy rừng lịch sử vẻ vang.

Source: https://vh2.com.vn
Category : Trái Đất