Lịch sử cuộc đua lên Mặt trăng – Tạp chí Tia sáng

Phóng Saturn V, đưa “Apollo 11” lên Mặt trăng.

Những người tiên phong

Từ thời cổ đại, con người đã quan tâm đến mặt trăng, các hành tinh khác và mơ về việc tiếp cận những hành tinh xa xôi này bằng những phương tiện kỳ ​​quặc như tàu buồm bay hoặc xe do chim kéo, có lúc nghiêm túc, đôi khi chỉ là sự châm biếm hài hước. Chính các nhà thơ đã mơ về những chuyến đi như vậy. 

Đôi khi những nhà khoa học suy đoán về những quốc tế có sự sống, tuy nhiên phần nhiều tuyệt đại đa số đều cho rằng không hề có những chuyến du hành ngoài hành tinh trong thế kỷ 20. Chính những nhà văn, nhà thơ lại là những người đưa ý tưởng sáng tạo du hành thiên hà sát với thực tiễn đời sống. Jules Verne ( 1828 – 1905 ) đã viết liền mấy cuốn sách như “ Từ Trái đất lên Mặt trăng ” ( 1865 ), hay “ Chuyến đi vòng quanh Mặt trăng ” ( 1870 ), dù trọn vẹn không phải là những cuốn sách về trình độ nhưng lại đề cập đến những yếu tố cơ bản về du hành ngoài hành tinh như vận tốc thoát, động lực tên lửa, việc lựa chọn bãi phóng tên lửa, yếu tố không khối lượng, hạ cánh trên mặt nước … và một yếu tố không kém phần quan trọng là hàng loạt công tác làm việc điều hành quản lý, quản trị dự án Bất Động Sản vô cùng phức tạp này .
Nếu như không có bộ sách lý thú này thì đã không có nhà nghiên cứu và điều tra du hành thiên hà đầu tiên, điều này đã được chính ông nói ra. Đó là một người Nga, ông tin chắc rằng những ý tưởng sáng tạo của Jules Verne về du hành ngoài hành tinh đến một ngày nào đó sẽ trở thành hiện thực. Người đó là Konstantin Ziolkowski ( 1857 – 1935 ) .
Thoạt đầu hầu hết không có ai chăm sóc đến những gì mà Ziolkowski nghiên cứu và điều tra, ông miệt mài với kỹ thuật tên lửa và du hành thiên hà. Ông làm điều đó khi những chiếc xe hơi đầu tiên mới khởi đầu Open. Ngày nay ông là một trong số những người đi tiên phong vĩ đại nhất trong nghành nghiên cứu và điều tra ngoài hành tinh. Ngay cả cái tên “ Sputnik ” được đặt cho vệ tinh đầu tiên vào năm 1957 cũng xuất phát từ câu truyện khoa học viễn tưởng của ông, nhằm mục đích thông dụng thoáng rộng hơn ý tưởng sáng tạo của mình .

“ Trái đất đúng là cái nôi của loài người, nhưng con người không hề ở mãi trong cái nôi đó. Hệ Mặt trời sẽ là trường mẫu giáo của tất cả chúng ta. ”

Ziolkowski kiến thiết xây dựng đường hầm gió đầu tiên vào năm 1896. Sang thế kỷ hai mươi ông đã công bố phương trình tên lửa, cùng với những thứ khác như tên lửa nhiều tầng, vệ tinh, trạm khoảng trống và bộ quần áo ngoài hành tinh. Ông từng viết : “ Trái đất đúng là cái nôi của loài người, nhưng con người không hề ở mãi trong cái nôi đó. Hệ Mặt trời sẽ là trường mẫu giáo của tất cả chúng ta ” .
Sau đó, Hermann Oberth ( 1894 – 1989 ) người Đức, có vẻ như là người tiếp sau Ziolkowski. Ông cũng rất ngưỡng mộ Jules-Verne. Luận án tiến sỹ của ông “ Tên lửa đến những khoảng trống hành tinh “ bị trường Đại học Heidelberg khước từ năm 1922 vì không có người hướng dẫn đủ trình độ trình độ. Năm sau đó, ông công bố tác phẩm tầm cỡ thế kỷ này dưới dạng một cuốn sách chuyên khảo “ thông thường ” .
Robert Goddard ( 1882 – 1945 ), người Mỹ, là nhân vật thứ ba trong nhóm những nhà tiên phong quan trọng nhất này. Năm 1920, ông công bố một khu công trình mang tên “ Methods of Reaching Extreme Altitudes ”, đề cập đến những chuyến bay không có người lên Mặt trăng, đã bị phần đông dư luận chế nhạo và chê cười mặc dầu trước đó ông đã tăng trưởng thành công xuất sắc tên lửa chất rắn Giao hàng mục tiêu quân sự chiến lược .

Đài tưởng niệm Sergey Pavlovich Korolyov  (1907–1966) ở vùng Baikonur của Nga ở Kazakhstan.

Những nhà sản xuất

Cho đến thời gian đó, toàn bộ những nghiên cứu và điều tra về du hành thiên hà đều có tính triết lý thực nghiệm có nhưng còn nhỏ lẻ, nhã nhặn. Người ta thiếu kinh phí đầu tư để làm những tên lửa cỡ lớn .

Cho đến một bước ngoặt, với sự ra đời của Viện Nghiên cứu quân sự của Đức và Wernher von Braun là giám đốc kỹ thuật khi còn rất trẻ. Đỉnh cao trong sự nghiệp phát triển tên lửa của ông diễn ra năm 1939 với quả tên lữa cỡ lớn dài 14 mét (A4), còn có tên là vũ khí trả đũa (Vergeltungswaffe 2 – V2). Tháng 10/1942 trong một chuyến thử tên lửa lên tới độ cao 84,5 km (lên quá ranh giới không gian là 80 km – theo tiêu chuẩn của NASA hiện nay), hai năm sau lên đến độ cao 174,6 km. Từ 1944, tên lửa này được coi là tên lửa khủng bố đối với nhiều nước. Wernher von Braun là người đóng vai trò quyết định trong việc phát triển tên lửa lỏng A4/V2.
Cả người Nga và người Mỹ đều ý thức được sự vượt trội về công nghệ nghiên cứu tên lửa của Đức. Vì vậy khi chiến tranh kết thúc vào năm 1945, họ đã tìm mọi cách để vơ vét tất cả những gì liên quan đến tên lửa V2. Vì thế nên ngay cả đến bảo tàng của Đức ở Peenemünde cũng chỉ có bản sao của V2 để giới thiệu với công chúng.

Người ta không chỉ lấy đi những nguyên vật liệu, bản vẽ mà cả những tác giả của công nghệ tiên tiến tên lửa. Những chuyên viên tên lửa số 1 của Đức đã cùng với Wernher von Braun nhanh gọn chạy về vùng Bayern để đầu hàng quân đội Mỹ. Một số người khác, kĩ năng không kém, thì rơi vào tay quân Nga. Nhưng bọn họ đã nhanh gọn được thả sau khi đã khai báo mọi sự hiểu biết của mình. Lý do là nhờ cá thể một người đàn ông, người đó là Sergey Pavlovich Korolyov ( 1907 – 1966 ) .

Korolyov có một thời gian dài ở Đông Đức  để nghiên cứu các kế hoạch về  A4/V2, nhờ các chương trình này ông đã phát triển R1 của Liên Xô. Không lâu sau nổ ra cuộc chạy đua giữa Mỹ và Liên Xô trước tiên đơn thuần về mặt quân sự. Trên cơ sở A4, cả hai bên này đều chú trọng phát triển tên lửa liên lục địa.

Du hành ngoài hành tinh dân sự được tăng trưởng như một bước ngoặt. Liên Xô với “ Sputnik 1 ” năm 1957 đã tạo ra một đòn trúng đích, đã thực sự làm thức tỉnh nước Mỹ. Sau đó Liên Xô liên tục đứng vị trí số 1 : “ Luna 2 ” thực thi chuyến hạ cánh cứng đầu tiên lên Mặt trăng vào năm 1959, Yuri Gagarin là người đầu tiên bay quay quanh toàn cầu vào năm 1961 trên tàu thiên hà “ Vostok 1 ” .

Von Braun tại Trung tâm Phi hành không gian Marshall vào năm 1964, đằng sau là những mô hình Saturn. Nguồn ảnh: https://www.nasa.gov/topics/history/features/vonbraun.html 

Để đối chọi với “ Sputnik ” Mỹ trước hết tung ra dự án Bất Động Sản “ Vanguard ”, theo đó Hải quân Mỹ được giao chính thức trách nhiệm Giao hàng Năm vật lý địa cầu 1958. Tuy nhiên dự án Bất Động Sản “ Vanguard ” là một thất bại, trong số 12 cuộc phóng thì 9 không thành công xuất sắc. Dù sao thì từ năm 1958 đã có ba vệ tinh lên được quỹ đạo Trái đất .
Còn những chuyên viên tên lửa của Đức không tham gia hoạt động giải trí này. Kể từ khi tái định cư, họ chịu sự quản trị của quân đội Mỹ, cư trú tại địa thế căn cứ quân sự chiến lược Fort Bliss ở El Paso ( Texas ), từ năm 1950 ở Huntsville ( Alabama ). Lúc đầu họ làm thí nghiệm với A4 và đầu những năm 1950 tăng trưởng tên lửa quân sự chiến lược như Redstone trên nền tảng này. Có lẽ, Wernher von Braun không được khai thác hết năng lượng nên ông ta viết sách khoa học cũng như sách, báo khoa học thường thức, rồi còn làm phim hoạt hình cùng hợp tác với Walt Disney .

Cuộc chạy đua

Năm 1961 có ý nghĩa quyết định hành động so với con đường lên Mặt trăng. Ngày 25/5 Tổng thống Kennedy công bố tiềm năng ngay trong thập niên này sẽ đưa người lên mặt trăng và trở lại bảo đảm an toàn. Đây là một dự án Bất Động Sản đầy tham vọng và vô cùng tốn kém nhưng được khuyến khích bởi quyết tâm không để thua Liên Xô một lần nữa .
Cũng trong năm đó Liên Xô ra một quyết định hành động tương tự như, chương trình Mặt trăng, nhưng giữ bí hiểm. Chương trình Apollo của Mỹ do Cơ quan khoảng trống gia dụng NASA, sinh ra năm 1958, chịu nghĩa vụ và trách nhiệm. Wernher von Braun và đội ngũ của ông đóng vai trò quyết định hành động mặc dầu NASA thời kỳ đầu có tới 450.000 nhân sự tham gia xử lý một khối lượng việc làm khổng lồ của chương trình Apollo mà thoạt đầu tưởng chừng không hề kham nổi .

Von Braun và người của ông có nhiệm vụ phát triển một loại tên lửa đẩy thích hợp. Sau đó Saturn V đã thành hình, với chiều cao 111 mét, cho đến nay vẫn là loại tên lửa đẩy lớn nhất thế giới. Các bộ phận riêng lẻ được lắp ráp với nhau trong một nhà xưởng lắp ghép cao tới 160 mét ở Trung tâm Vũ trụ  John F. Kennedy (KFC).
Chuyên gia tên lửa von Braun không chịu trách nhiệm thiết kế tàu vũ trụ Apollo dài 11 mét và các bộ phận đi kèm. Khi thử nghiệm trên mặt đất năm 1967 rất tiếc một thảm họa nghiêm trọng đã xảy ra. Khoang Apollo 1 bốc cháy làm ba nhà du hành vũ trụ bị chết ngạt.

Trong khi đó Saturn V ngay trong chuyến bay thử đầu tiên vào ngày 9/11/1967 đã thành công xuất sắc. Có thể nói hàng loạt chương trình Apollo với tên lửa đẩy khổng lồ phần đông không có trục trặc đáng kể nào. Phải chăng von Braun và những tập sự của ông đã gặp nhiều suôn sẻ ? Nhưng, suôn sẻ chỉ đến với những người thực sự kĩ năng và có quyết tâm. Và thành công xuất sắc này là vô cùng xuất sắc .
Trong khi đó Liên Xô vẫn lặng lẽ bí hiểm triển khai chương trình của mình. Đối thủ của Apollo khi đó là tàu thiên hà Sojus, cho đến tận ngày này vẫn còn hoạt động giải trí. Ngay trong chuyến bay đầu tiên đã xảy ra một tai nạn thương tâm chết người, khi hạ cánh dù không hoạt động giải trí. Để Giao hàng cho những chuyến bay lên Mặt trăng, Liên Xô dự tính sử dụng loại tên lửa đẩy N1, cao 105 mét. Trong khi tiến triển dự án Bất Động Sản ngành du hành thiên hà Liên Xô đã bị một cú đánh trời giáng. Kiến trúc sư thiên tài Sergey Korolyov đã qua đời năm 1966 trong một ca phẫu thuật bệnh tim, hậu quả của thời kỳ bị tù đầy khắc nghiệt trước đó dưới thời Stalin .
Hai kỳ phùng đối phương Korolyov và von Braun trong cùng một giải đấu nay đã chỉ còn lại một. Nếu như Koroljow không phải rời khỏi game show vì bệnh tật và cái chết, điều gì sẽ xảy ra ? Có phải Liên Xô vẫn có cửa thắng chăng ?
Thực ra sau đó thì cuộc đua ở phía Liên Xô bị ngưng trệ. Tất cả bốn cuộc thử tên lửa từ 1969 đến 1972 đều trục trặc, không thành công xuất sắc, đến đây cuộc chạy đua coi như đã bị thất bại, Liên Xô ngừng chương trình lên Mặt trăng .

Còn về phía Korolyov, Liên Xô đã giữ bí mật về sự tồn tại của ông mãi đến khi ông qua đời. Người Mỹ thực sự mù tịt không biết ai thực sự là đối thủ chính của mình trong cuộc chạy đua này. Sau này Sergey Korolyov được an nghỉ ở chân tường điện Kremli. Người ta xây tượng đài để tưởng niệm ông, nhiều nước Đông Âu phát hành các bộ tem bưu chính lưu niệm về ông. 

Còn Wernher von Braun, dù có vai trò to lớn trong việc phát triển ngành du hành vũ trụ, tuy nhiên do dính líu với chế độ Quốc xã nên tên tuổi ông có phần bị lu mờ. 
Sứ mệnh lên cung trăng vẫn tiếp tục. Sứ mệnh “Apollo 8” diễn ra ngày 21/12/1968 là một bước đệm quan trọng trên con đường đưa người lên Mặt trăng. Chưa đầy ba ngày sau đã lên quỹ đạo bay quanh Mặt trăng ở độ cao 112 km. Trong chuyến bay này và mười vòng bay xung quanh Mặt trăng người ta đã chụp được vô vàn các bức ảnh với rất nhiều chi tiết về mặt trăng. Gần đúng 100 năm sau, tầm nhìn của  Jules Vernes về một chuyến bay lên cung trăng nay đã trở thành hiện thực.

Sau những cuộc thử nghiệm mô-đun Mặt trăng trong quỹ đạo Trái đất và Mặt trăng với “ Apollo 9 ” và “ Apollo 10 ” vào đầu năm 1969, những phi hành gia trên “ Apollo 11 ” Neil Armstrong và Edwin Aldrin là những người đầu tiên đặt chân lên Mặt trăng. □

Xuân Hoài lược dịch
Nguồn bài và ảnh: https://www.welt.de/geschichte/article192905081/Sergei-Koroljows-Tod-machte-die-USA-zum-Sieger-auf-dem-Mond.html

Author

• 
  Quản trị

Source: https://vh2.com.vn
Category : Trái Đất