Nghịch lý quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân – Tạp chí Kinh tế Sài Gòn

Ở thời xưa, đời sống hội đồng ép chế đời sống riêng, hay cả mái ấm gia đình ngủ trong một phòng chung là phổ cập. Có chuyện rằng hoàng hậu Marie-Antoinette đã gây ra một vụ tăm tiếng lớn khi ngỏ ý muốn rút về một “ phòng riêng ” tránh đời sống náo nhiệt của hoàng gia Pháp. Lối sống “ khác lạ ” này làm cho người Pháp thời đó phẫn nộ. “ Hoàng hậu không hề có phòng ngủ riêng, hay thậm chí còn phòng tiếp khách riêng ”, bà Campan, gia sư của Marie-Antoinette viết như thế trong hồi ký của mình .

Theo các nhà sử học, khái niệm “riêng tư” chỉ ra đời từ khoảng thế kỷ 19 ở châu Âu, khi người ta bắt đầu có phòng riêng, nhà tắm riêng thay cho phòng sinh hoạt chung và nhà tắm công cộng. Dần dần, sự “riêng tư” này không còn chỉ là đặc quyền của giới thượng lưu, mà trở thành một tiêu chuẩn chung trong toàn xã hội. Cùng với sự xuất hiện của khái niệm “riêng tư” là khái niệm “bản sắc cá nhân”, con người dần được nhìn nhận như một thực thể độc lập, tách ra khỏi các mối quan hệ xã hội. Lằn ranh giữa cuộc sống riêng tư và cuộc sống công cộng dần được vạch ra. Đời sống riêng tư không chỉ thể hiện mối quan hệ giữa cá nhân với những thành viên gần gũi (như gia đình, bạn bè…) mà còn thể hiện mối quan hệ giữa cá nhân với chính bản thân mình.

Bạn đang đọc: Nghịch lý quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân – Tạp chí Kinh tế Sài Gòn

Ở phần đông những vương quốc trên quốc tế, quyền đời sống riêng tư lúc bấy giờ đã được công nhận như một trong những quyền cơ bản của con người. Cùng với sự tăng trưởng của công nghệ tiên tiến, những rủi ro tiềm ẩn xâm phạm đời sống riêng tư cũng phát sinh nhiều hơn, cho nên vì thế pháp luật vương quốc càng trở nên cứng rắn hơn trong việc bảo vệ quyền đời sống riêng tư, mặc dầu khái niệm pháp lý “ đời sống riêng tư ” hoàn toàn có thể không giống nhau ở những vương quốc. Cá nhân cũng ngày càng ý thức hơn về quyền riêng tư cá nhân .

Với sự toàn thế giới hóa của nền kinh tế tài chính, sự tăng trưởng công nghệ tiên tiến cũng như sự thông dụng của mạng xã hội, lằn ranh giữa đời sống riêng tư và công cộng ngày càng trở nên mỏng mảnh hơn. Đồng thời, cá nhân con người cũng ngày càng trở thành một “ nguồn ” khai thác thương mại đáng giá. Những yếu tố này đang tạo ra nhiều rủi ro tiềm ẩn cho việc bảo vệ những quyền cá nhân .

Tuy nhiên, đi cùng với xu hướng này thì lại xuất hiện một số hiện tượng “ngoại lệ”, khá nghịch lý.

Xem thêm: Bố mẹ có quyền xâm phạm quyền riêng tư của con không?

Hiện tượng thứ nhất là so với người “ nổi tiếng ”. Chúng ta hoàn toàn có thể thuận tiện tiếp cận với những nội dung đời tư người nổi tiếng trên truyền thông online. Ở một số ít vương quốc, như Mỹ, Anh ví dụ điển hình, pháp luật vận dụng một khái niệm “ riêng tư ” riêng dành cho người nổi tiếng. Ở những nước này, công chúng có “ quyền được biết ” về đời tư của người nổi tiếng. Vì thế, báo chí truyền thông không ngại ngần khai thác những tin sốc, tin giật gân của giới nghệ sĩ, chính trị gia để lôi cuốn người đọc, từ tin về gia tài, con cháu, sức khỏe thể chất hay những mối quan hệ ngoài luồng không mấy hay ho. Ở Mỹ, sự “ minh bạch ” đặc biệt quan trọng quan trọng, và nhiều khi được đặt lên trên cả quyền đời sống riêng tư. Hiện nay, quy mô “ kiểu Mỹ ” đang ngày càng trở nên phổ cập hơn, lan rộng tới nhiều nước. Thậm chí người ta nói đến việc “ Mỹ hóa ” xã hội trong nghành quyền riêng tư, theo nghĩa xóa nhòa ranh giới giữa riêng tư và công cộng. Ở Pháp và 1 số ít nước châu Âu khác, “ bức tường đời sống riêng tư ” là một thuật ngữ thông dụng từ thế kỷ 19. Điều đó có nghĩa là giới truyền thông online, báo chí truyền thông có truyền thống lịch sử tránh nói về những góc nhìn riêng tư của người nổi tiếng, đặc biệt quan trọng là của những chính trị gia. Tòa án của Pháp trước đây cũng không ngại xử phạt những hành vi xâm phạm quyền riêng tư của người nổi tiếng. Tuy nhiên gần đây, Pháp cũng dần nhẹ tay hơn khi xử phạt những vụ vi phạm quyền riêng tư của người nổi tiếng, hay thừa nhận “ ngoại lệ ” với người nổi tiếng. Ngay cả ở Nước Ta, tất cả chúng ta tận mắt chứng kiến những trang tin tức “ lá cải ” chuyên đưa tin cá nhân, mái ấm gia đình của những nghệ sĩ nổi tiếng Open ngày càng nhiều, mà không làm mấy ai cảm thấy quá bất ngờ .
Thứ hai, là sự Open của những chương trình “ truyền hình trong thực tiễn ”. Chúng ta cũng hoàn toàn có thể nhận ra một hiện tượng kỳ lạ khác đi ngược với xu thế ngày càng bảo vệ đời sống riêng tư : sự Open của những chương trình “ truyền hình thực tiễn ”, nơi những cá nhân đồng ý cho công chúng thấy nhiều hoạt động giải trí cá nhân của mình trên truyền hình, cũng như khuynh hướng san sẻ đời sống cá nhân trên những mạng xã hội. Trong trường hợp này, lằn ranh giữa đời sống công cộng và đời sống cá nhân không còn nữa. Tất nhiên, để triển khai chương trình truyền hình thực tiễn, đài truyền hình phải có sự được cho phép của cá nhân trước đó. Cũng phải thừa nhận rằng, so với 1 số ít người, tọa lạc đời sống cá nhân trên truyền thông online cũng là một cách kiến thiết xây dựng và khai thác thương mại hình ảnh cá nhân .

Trước sự phát triển công nghệ và sự thay đổi mô hình kinh tế, không chỉ sự riêng tư cá nhân cần được bảo vệ, mà việc bảo vệ dữ liệu cá nhân, hình ảnh cá nhân… cũng trở nên cần thiết và được luật hóa. Tuy nhiên, đi cùng với xu hướng siết chặt bảo vệ dữ liệu cá nhân, thì chúng ta cũng chứng kiến nghịch lý là dữ liệu cá nhân ngày càng được thu thập và khai thác nhiều hơn. Internet là một công cụ hữu hiệu cho con người, và mỗi cá nhân đều tận dụng nó theo cách của riêng mình. Mỗi cá nhân khi dùng Internet để mua bán, trao đổi, học tập hay giải trí, đều để lại những “dấu vết” cá nhân, và chúng hoàn toàn có thể bị khai thác với nhiều mục đích khác nhau, hợp pháp hay bất hợp pháp.

Xem thêm: Cách bảo mật facebook 3 lớp – Tính năng mới được update

Vụ bê bối Cambridge Analytica ( 1 số ít tờ báo Mỹ buộc tội Facebook đã để cho công ty này sử dụng tài liệu cá nhân của gần 50 triệu thông tin tài khoản Facebook để ảnh hưởng tác động đến lá phiếu bầu cử Mỹ năm năm nay ) cho thấy tài liệu cá nhân hoàn toàn có thể được tích lũy một cách trọn vẹn hợp pháp, nhưng cho một mục tiêu không hề hợp pháp. Dữ liệu cá nhân bị tích lũy và khai thác bởi những công ty với danh nghĩa là để ship hàng người mua tốt hơn, nhưng khó loại trừ rủi ro tiềm ẩn chính những công ty này lạm dụng việc sử dụng tài liệu cá nhân, và sử dụng nó để chi phối cá nhân .
Với sự tăng trưởng của Metaverse ( ngoài hành tinh ảo ), rủi ro tiềm ẩn này lại ngày càng rõ ràng hơn. Với những thuật toán được suy tính kỹ, những công ty cung ứng dịch vụ Metaverse hoàn toàn có thể sử dụng thông tin mà người dùng phân phối ( hình thức, hành vi, thói quen … ) để Dự kiến nhu yếu của cá nhân, và từ đó trấn áp cá nhân một cách thuận tiện hơn. Theo những chuyên viên, hiện có một mạng lưới toàn thế giới mua và bán tài liệu cá nhân, và người sở hữu dữ liệu cũng sẽ là người chiếm hữu quyền lực tối cao chi phối quốc tế .

Có thể nói, với sự toàn thế giới hóa của nền kinh tế tài chính, sự tăng trưởng công nghệ tiên tiến cũng như sự phổ cập của mạng xã hội, lằn ranh giữa đời sống riêng tư và công cộng ngày càng trở nên mỏng mảnh hơn. Đồng thời, cá nhân con người cũng ngày càng trở thành một “ nguồn ” khai thác thương mại đáng giá. Những yếu tố này đang tạo ra nhiều rủi ro tiềm ẩn cho việc bảo vệ những quyền cá nhân. Chính cho nên vì thế pháp luật càng cần phải được update để đi kịp với những biến hóa nhanh gọn của xã hội .

Source: https://vh2.com.vn
Category : Bảo Mật