Cộng hòa Nam Phi – Wikipedia tiếng Việt

Nam Phi (tiếng Anh: South Africa), tên chính thức là Cộng hòa Nam Phi là một quốc gia nằm ở mũi phía nam lục địa châu Phi. Nước này giáp biên giới với Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambique, Eswatini, và bao quanh toàn bộ đất nước Lesotho. Nam Phi là thành viên của Khối thịnh vượng chung Anh.

Nam Phi có một lịch sử rất khác biệt với các quốc gia khác ở châu Phi, kết quả của quá trình nhập cư sớm từ châu Âu và tầm quan trọng chiến lược của Con đường Biển Cape. Những người nhập cư châu Âu đã bắt đầu tới đây ngay sau khi Công ty Đông Ấn Hà Lan thành lập một điểm đồn trú (sau này trở thành) mũi Cape Town năm 1652. Việc đóng cửa Kênh đào Suez trong cuộc Chiến tranh Sáu Ngày đã cho thấy tầm quan trong của nó. Nước này có cơ sở hạ tầng khá phát triển giúp trữ lượng tài nguyên khoáng sản phong phú và có giá trị cao tiếp cận tới thị trường phương Tây, đặc biệt trong suốt thế kỷ mười chín, khi cuộc cạnh tranh diễn ra khốc liệt giữa các đối thủ thời Chiến tranh lạnh. Nam Phi là quốc gia đa sắc tộc, với các cộng đồng người da trắng, người Ấn Độ, và người lai lớn nhất tại châu Phi. Người da đen Nam Phi, nói chín ngôn ngữ được công nhận chính thức và nhiều thổ ngữ khác, chiếm gần 80% dân số.

Sự xung đột giữa thiểu số da trắng và đa phần da đen đóng một vai trò quan trọng trong lịch sử vẻ vang và chính trị quốc gia, lên cực đỉnh thành chính sách Apartheid, được Đảng Quốc gia Nam Phi ghi thành hiến pháp năm 1948 ( dù sự phân biệt chủng tộc đã sống sót từ trước đó ). Chế độ Apartheid mở màn bị Đảng Quốc gia huỷ bỏ hay bãi bỏ năm 1990 sau một cuộc xung đột lê dài và nhiều lúc đầy tính đấm đá bạo lực ( gồm cả những giải pháp trừng phạt kinh tế tài chính từ hội đồng thế giới ) của hội đồng hầu hết da đen cũng như nhiều người da trắng, da màu và người Ấn Độ tại Nam Phi .

Hai học thuyết triết học bắt nguồn từ Nam Phi: ubuntu (niềm tin vào một sự liên kết giữa toàn thể nhân loại); và quan điểm “phản kháng bất bạo động” (satyagraha) của Gandhi, đã được phát triển khi ông sống tại Nam Phi.[5]

Những cuộc bầu cử tiếp tục đã được tổ chức triển khai trong gần một thế kỷ, tuy nhiên, đa phần người Nam Phi da đen vẫn không có quyền bỏ phiếu cho tới tận năm 1994. Kinh tế Nam Phi là nền kinh tế tài chính lớn nhất và tăng trưởng nhất lục địa, với hạ tầng văn minh và rộng khắp quốc gia .Nam Phi đã là nước đăng cai tổ chức triển khai và giành thắng lợi giải Cúp những Quốc gia châu Phi 1996. Nam Phi cũng thường được gọi là ” Quốc gia cầu vồng “, một thuật ngữ do Tổng giám mục Desmond Tutu đưa ra và đã được Tổng thống Nam Phi khi ấy là Nelson Mandela đồng ý. Tổng thống Mandela đã sử dụng thuật ngữ ” Quốc gia Cầu vồng ” như một ẩn dụ để miêu tả sự phong phú văn hoá mới tăng trưởng sau khi tư tưởng phân biệt chủng tộc aparthied bị bãi bỏ. Các chính sách xã hội văn minh của nước này khá hiếm thấy tại châu Phi. Tới năm 2007, nước này đã làm nên lịch sử vẻ vang khi trở thành nước thứ năm trên thế giới và tiên phong tại châu Phi hợp pháp hóa hôn nhân gia đình đồng tính. Nam Phi đã gia nhập sau Bỉ, Hà Lan, Tây Ban Nha, Canada và trước Na Uy, Thụy Điển, Bồ Đào Nha và Iceland trở thành nhóm vương quốc được cho phép hôn nhân gia đình đồng giới .Nam Phi là vương quốc tổ chức triển khai FIFA World Cup 2010. Đây là lần tiên phong sự kiện này được tổ chức triển khai tại châu Phi .

Nam Phi có một số trong những địa điểm khảo cổ học cổ nhất tại châu Phi. Những tàn tích hóa thạch lớn tại Sterkfontein, Kromdraai và các hang Makapansgat cho thấy nhiều giống người vượn phương Nam đã tồn tại tại Nam Phi từ khoảng ba triệu năm trước. Tiếp sau đó là nhiều giống Người (homo), gồm Homo habilis, Homo erectus và con người hiện đại, Homo sapiens. Những cư dân nông nghiệp và chăn thả nói tiếng Bantu, sử dụng công cụ sắt, đã di cư về phía nam Sông Limpopo vào Nam Phi ngày nay từ thế kỷ thứ tư hay thứ năm (Cuộc bành trướng Bantu) thay thế những người nói tiếng Khoi và San bản xứ. Họ chậm chạp tiến về phía nam và những đồ sắt sớm nhất tại Tỉnh KwaZulu-Natal ngày nay được cho là có niên đại từ khoảng năm 1050. Nhóm tiến xa nhất về phía nam là người Xhosa, ngôn ngữ của họ đã tích hợp một số nét ngôn ngữ riêng của người Khoi và San trước đó, tiến tới Fish River, tại Tỉnh Đông Cape ngày nay. Những dân cư Thời đại đồ sắt đó chiếm chỗ những người săn bắn hái lượm tại đó.

Bức tranh mang tính tiểu thuyết hóa câu truyện về sự đặt chân tới vùng đất của Jan van RiebeeckLịch sử thành văn của Nam Phi mở màn với những lời tường thuật của những nhà hàng hải châu Âu đi qua Nam Phi trên những con đường thương mại Đông Ấn. Nhà hàng hải châu Âu tiên phong đi vòng quanh Cape bằng đường thủy là nhà thám hiểm Bồ Đào Nha Bartolomeu Dias năm 1488 .Khi Bartolomeu Dias quay trở lại Lisbon ông mang theo tin tức về sự tò mò ra cái ông gọi là ” Cabo das Tormentas ” ( Mũi Giông Bão ). Nhưng người bảo trợ cho ông, Henry Nhà hàng hải, đã lựa chọn một cái tên khác, ” Cabo da Boa Esperança ” Mũi Hảo Vọng vì nó hứa hẹn một con đường hàng hải tới Ấn Độ giàu sang, kỳ vọng mà Bồ Đào Nha đang gắng sức triển khai .Cùng với những lời kể của những nhà hàng hải quy trình tiến độ đầu, những lời kể của những người sống sót sau những vụ đắm tàu cung ứng những thông tin sớm nhất về miền Nam châu Phi. Trong hai thế kỷ sau đó 1488, một số ít khu định cư đánh cá nhỏ được Jan van Riebeeck xây dựng tại Mũi Hảo Vọng nhân dân Công ty Đông Ấn Hà Lan. Hầu như trong suốt thế kỷ mười bảy và mười tám, những khu định cư tăng trưởng chậm rãi đó đều thuộc chiếm hữu của người Hà Lan. Những người định cư Hà Lan sau cuối gặp những người Xhosa phía tây nam tại vùng Fish River. Một loạt những đại chiến, được gọi là Những cuộc cuộc chiến tranh Biên giới Cape, xảy ra, đa phần do xung đột về đất đai và quyền lợi .Để xử lý thực trạng thiếu nhân công tại Cape nô lệ được đưa đến từ Indonesia, Madagascar, và Ấn Độ. Hơn nữa, những chỉ huy gây rắc rối, thường có dòng dõi vua chúa, bị trục xuất từ những thuộc địa Hà Lan tới Nam Phi. Nhóm những nô lệ này sau cuối trở thành nhóm dân số hiện tự gọi mình là ” người Mã Lai Cape “. Người Mã Lai Cape theo truyền thống cuội nguồn được những kẻ thực dân châu Âu cho có vị thế xã hội cao hơn – nhiều người trong số họ trở thành những chủ đất giàu sang, nhưng cũng dần bị tước quyền sở hữu khi chính sách Apartheid tăng trưởng. Những giáo đường của người Cape Malay tại Quận Sáu được giữ nguyên, và hiện là những khu công trình tưởng niệm về sự phá hoại đã xảy ra trước đó xung quanh chúng .Đa số hậu duệ của những nô lệ đó, thường có quan hệ hôn nhân gia đình với những người định cư Hà Lan, sau này được xếp hạng cùng với người Khoikhoi ( còn gọi là Khoisan ) thành Người da màu Cape. Cùng được phân loại trong nhóm Người da màu Cape còn có người Xhosa và những sắc tộc Nam Phi khác, do đó hiện họ chiếm khoảng chừng 50 % dân số Tỉnh Tây Cape .Vương quốc Anh đã nắm quyền trấn áp vùng Mũi Hảo Vọng năm 1795 hình thức bề ngoài là để ngăn nó không rơi vào tay người Pháp thời Napoleon Bonaparte nhưng cũng là để tìm cách biến Cape Town thành một điểm dừng chân trên con đường tới nước Australia và Ấn Độ. Vùng này được trả lại cho Hà Lan năm 1803, nhưng ngay sau đó Công ty Đông Ấn Hà Lan công bố phá sản, và người Anh đã sáp nhập Thuộc địa Cape năm 1806. Người Anh liên tục những cuộc cuộc chiến tranh biên giới chống lại người Xhosa, đẩy biên giới phía đông lùi ra xa hơn trải qua một loạt những pháo đài trang nghiêm được thiết lập dọc Sông Fish và củng cố chúng bằng cách khuyến khích người Anh tới định cư. Vì áp lực đè nén của những trào lưu bãi nô tại Anh, nghị viện Anh lần tiên phong ngừng việc làm kinh doanh nô lệ trên quy mô thế giới của họ năm 1806, sau đó xóa bỏ chính sách nô lệ tại toàn bộ những thuộc địa của họ năm 1833 .Sự phát hiện kim cương năm 1867 và vàng năm 1886 đã thôi thúc tăng trưởng kinh tế tài chính và làn sóng nhập cư, làm tăng thêm thực trạng nô dịch hóa người bản xứ. Người Boers đã thành công xuất sắc trong việc ngăn ngừa sự xâm lân của người Anh trong cuộc Chiến tranh Boer lần thứ Nhất ( 1880 – 1881 ) với những giải pháp cuộc chiến tranh du kích, rất thích hợp với những điều kiện kèm theo địa phương. Tuy nhiên, người Anh đã quay trở lại với số lượng lớn hơn trong cuộc Chiến tranh Boer lần thứ Hai ( 1899 – 1902 ). Những nỗ lực của người Boers thiết lập liên minh với vùng Tây Nam Phi của Đức càng khiến người Anh có nguyên do để giành quyền trấn áp toàn bộ những nước Cộng hòa Boer .
Người Boers kháng cự can đảm và mạnh mẽ, nhưng sau cuối người Anh với quân số tiêu biểu vượt trội, giải pháp văn minh và những đường phân phối phục vụ hầu cần bên ngoài đã hủy hoại những lực lượng Boers. Cũng trong đại chiến này, người Anh đã sử dụng những giải pháp Trại Tập trung và Tiêu Thổ gây nhiều tranh cãi. Hiệp ước Vereeniging xác lập chủ quyền lãnh thổ không thiếu của Anh trên hàng loạt những nước cộng hòa Nam Phi và chính phủ nước nhà Anh đồng ý chi trả khoản nợ chiến phí 3 000 000 £ cho những chính phủ nước nhà người Nam Phi gốc Âu. Một trong những pháp luật chính của hiệp ước chấm hết cuộc chiến tranh là ‘ Người da đen ‘ sẽ không được phép bầu cử, ngoại trừ tại Thuộc địa Cape .Sau bốn năm đàm phán, Liên minh Nam Phi được xây dựng từ những thuộc địa Cape và Natal, cũng như những nước cộng hòa thuộc Nhà nước Tự do Orange và Transvaal, ngày 31 tháng 5 năm 1910, đúng chuẩn tám năm sau khi Cuộc cuộc chiến tranh Boer lần thứ Hai chấm dứt. Liên minh Nam Phi mới được xây dựng là một Lãnh thổ tự trị trong khối Liên hiệp Anh. Năm 1934, Đảng Nam Phi và Đảng Quốc gia hợp nhất để hình thành nên Đảng Thống nhất, tìm cách hòa giải giữa những người Nam Phi gốc Âu và những người ‘ Da trắng ‘ nói tiếng Anh, nhưng đảng đã bị chia rẽ năm 1939 về yếu tố gia nhập Chiến tranh thế giới thứ hai của Liên minh với tư cách một liên minh của Anh Quốc, một hành động mà Đảng Quốc gia phản đối kịch liệt .Năm 1948 Đảng Quốc gia trúng cử và nắm quyền lực tối cao, và khởi đầu áp đặt một loạt bộ luật phân biệt đối xử nặng nề sau này sẽ được gọi chung là chính sách apartheid. Không đáng quá bất ngờ, sự phân biệt đối xử này cũng được vận dụng so với gia tài có được trong quy trình công nghiệp hóa nhanh gọn ở thập niên 1950, ‘ 60, và ‘ 70. Tuy hội đồng thiểu số Da trắng có được mức sống cao nhất trên hàng loạt châu Phi, thường được so sánh ngang bằng với những vương quốc phương Tây thuộc ” Thế giới thứ Nhất “, hầu hết người Da đen vẫn sống ở thực trạng nghèo khó theo mọi tiêu chuẩn, gồm thu nhập, giáo dục, nhà ở và tuổi thọ. Tuy nhiên, thu nhập trung bình và tuổi thọ trung bình của người da đen, ‘ Ấn Độ ‘ hay ‘ da màu ‘ Nam Phi vẫn cao hơn rất nhiều vương quốc châu Phi với cơ quan chính phủ da màu khác như Ghana và Tanzania .Chế độ Apartheid dần gây ra nhiều tranh cãi, dẫn tới sự trừng phạt và rút vốn góp vốn đầu tư từ quốc tế và thực trạng không ổn định cũng như đàn áp ngày càng ngày càng tăng bên trong Nam Phi. ( Xem thêm bài về Lịch sử Nam Phi thời kỳ apartheid. ) Một tiến trình đàn áp lê dài của chính phủ nước nhà, cùng nhiều cuộc phản kháng đấm đá bạo lực, những cuộc đình công, tuần hành, và phá hoại của nhiều trào lưu phản đối chính sách apartheid, mà nhất là Đại hội Dân tộc Phi ( ANC ), diễn ra. Cuối thập 1970, Nam Phi khởi động một chương trình vũ khí hạt nhân, và trong thập kỷ sau đó họ đã sản xuất ra sáu vũ khí hạt nhân hoàn toàn có thể sử dụng. Lý do cơ bản của hành vi chiếm hữu vũ khí hạt nhân bị tranh cãi, nhưng mọi người tin rằng Vorster và PW Botha muốn có năng lực buộc Hoa Kỳ phải can thiệp trong trường hợp xảy ra đại chiến giữa Nam Phi và chính phủ nước nhà MPLA của Angola được Cuba hậu thuẫn .Năm 1990, Frederik Willem de Klerk của Đảng Quốc gia lên làm tổng thống sửa chữa thay thế Botha. Nhờ vị trí này, và với quyết tâm, ông đã cải cách để từng bước phá bỏ chủ nghĩa phân biệt chủng tộc Apartheid và triển khai bước tiên phong đàm phán về việc rời bỏ quyền lực tối cao của chính họ khi dỡ bỏ lệnh cấm đảng Đại hội Dân tộc Phi và những tổ chức triển khai chính trị cánh tả khác hoạt động giải trí, và trả tự do cho những tù nhân da màu, trong số đó có Nelson Mandela sau 27 năm ở tù vì cáo buộc hành vi đấm đá bạo lực vũ trang. Các luật lệ tương quan tới Apartheid dần được hủy bỏ, và Nam Phi cũng hủy hoại kho vũ khí hạt nhân của mình và gia nhập Hiệp ước Không Phổ biến Vũ khí Hạt nhân. Cuộc bầu cử đa sắc tộc tiên phong được tổ chức triển khai năm 1994, Đại hội Dân tộc Phi giành thắng lợi vang dội với đa phần ghế. Đảng này đã lên nắm quyền lực tối cao tại Nam Phi kể từ thời gian đó .Dù chính sách apartheid đã chấm hết, hàng triệu người dân Nam Phi, hầu hết là người da đen, vẫn liên tục sống trong nghèo khó. Điều này một phần bởi di sản của mạng lưới hệ thống apartheid ( dù thực trạng nghèo nàn cũng là yếu tố trên khắp châu Phi ), và, một điều mà ngày càng có nhiều người coi là một sai lầm đáng tiếc của cơ quan chính phủ lúc bấy giờ trong việc xử lý những yếu tố xã hội, cộng với những lao lý tiền tệ và thuế của chính phủ nước nhà hiện tại nhằm mục đích bảo vệ cả việc tái phân phối gia tài và tăng trưởng kinh tế tài chính. Trong mười năm kể từ khi Đại hội Dân tộc Phi lên nắm quyền, Chỉ số Phát triển Con người Liên hiệp quốc của Nam Phi đã giảm thảm hại, tuy trước đó nó luôn tăng trưởng vững chãi cho tới giữa thập niên 1990. [ 6 ] Đa số nguyên do hoàn toàn có thể quy cho đại dịch AIDS và sai lầm đáng tiếc của chính phủ nước nhà trong việc đương đầu với nó. [ 7 ] Tuy nhiên, chủ trương nhà tại xã hội của Đại hội Dân tộc Phi đã mang lại 1 số ít cải tổ trong điều kiện kèm theo sống tại nhiều vùng bằng cách xem xét lại tiêu tốn ngân sách và cải tổ tính hiệu năng của mạng lưới hệ thống thu thuế .

nhà nước và chính trị[sửa|sửa mã nguồn]

Vùng TT Pretoria, Thành Phố Hà Nội hành chính Nam PhiNam Phi có một mạng lưới hệ thống lưỡng viện gồm : chín mươi thành viên của Hội đồng Tỉnh Quốc gia ( Thượng viện ) ; và bốn trăm thành viên của Quốc hội ( Hạ viện ). Các thành viên hạ viện do dân bầu theo đại diện thay mặt tỷ suất : 50% số thành viên được bầu từ những list vương quốc và 50% được bầu từ những list tỉnh. Mười thành viên được bầu để đại diện thay mặt mỗi tỉnh trong Hội đồng Tỉnh Quốc gia, không cần biết số dân trong tỉnh. Các cuộc bầu cử cho cả hai viện được tổ chức triển khai mỗi năm năm. nhà nước được hạ viện xây dựng và chỉ huy đảng hầu hết trong Quốc hội là Tổng thống .Chính trị Nam Phi hiện tại do đảng Đại hội Dân tộc Phi ( ANC ) chi phối, đảng này đã nhận được 69.7 % phiếu bầu trong cuộc tổng tuyển cử năm 2004 vừa mới qua và 66.3 % số phiếu trong cuộc bầu cử thành phố năm 2006. Đối thủ chính rình rập đe dọa sự cầm quyền của ANC là đảng Liên minh Dân chủ, nhận được 12.4 % số phiếu trong cuộc tuyển cử 2004 và 14.8 % số phiếu trong cuộc bầu cử năm 2006. Lãnh đạo đảng này là Helen Zille ( được bầu ngày 6 tháng 5 năm 2007 ). Lãnh đạo trước đó của đảng là Tony Leon. Đảng Quốc gia Mới, vốn nắm lợi thế chính trị trước kia, và là đảng đưa ra chủ trương apartheid qua tiền thân của nó là Đảng Quốc gia, đã ngày càng mất tin tưởng của nhân dân qua những cuộc bầu cử từ năm 1994, và sau cuối đã giải tán. Đảng này đã lựa chọn hợp nhất với ANC ngày 9 tháng 4 năm 2005. Các đảng chính trị lớn khác xuất hiện trong Nghị viện gồm Đảng Tự do Inkatha, đa phần đại diện thay mặt cho những cử tri người Zulu, và đảng Những người Dân chủ Độc lập, chiếm 6.97 % và 1.7 % số phiếu bầu trong cuộc bầu cử năm 2004 và 2006 .Cơ sở đa phần của lao lý Nam Phi là luật thương mại và cá thể Rôma-Hà Lan cùng Thông luật Anh, ảnh hưởng tác động từ những người định cư Hà Lan và những kẻ thực dân Anh. Luật tiên phong dựa trên cơ sở châu Âu tại Nam Phi do Công ty Đông Ấn Hà Lan đưa ra và được gọi là Luật Rôma-Hà Lan. Nó được đưa ra trước khi luật châu Âu được đưa vào trong Luật Napoleonic và giống với Luật Scotland ở nhiều góc nhìn. Sau bộ luật này là cả Thông luật và Statutory law của Anh Quốc ở thế kỷ XIX. Bắt đầu với sự thống nhất từ năm 1910, Nam Phi có nghị viện riêng của mình và đưa ra những bộ luật riêng không liên quan gì đến nhau cho Nam Phi, được thiết kế xây dựng trên cơ sở pháp luật trước đó của từng thuộc địa .

Quan hệ ngoại giao[sửa|sửa mã nguồn]

Khi còn là Liên minh Nam Phi, vương quốc này là một thành viên sáng lập của Liên Hợp quốc. Sau đó, Thủ tướng Jan Smuts đã viết lời mở màn cho Hiến chương Liên hợp quốc [ 8 ] [ 9 ]. Nam Phi là một trong những thành viên sáng lập của Liên minh châu Phi ( AU ), và có nền kinh tế tài chính lớn thứ hai của toàn bộ những thành viên. Đây cũng là một thành viên sáng lập Đối tác mới của Liên minh châu Phi vì sự tăng trưởng châu Phi ( NEPAD ) .Nam Phi đã đóng vai trò trung gian trong những cuộc xung đột ở châu Phi trong thập kỷ qua, như Burundi, Cộng hòa Dân chủ Congo, Comoros và Zimbabwe. Sau khi phân biệt chủng tộc kết thúc, Nam Phi đã được gia nhập vào Khối Thịnh vượng chung vương quốc. Nước này là thành viên của Nhóm 77 ( G77 ) và chủ trì tổ chức triển khai vào năm 2006. Nam Phi cũng là thành viên của Cộng đồng Phát triển Nam Phi, Khu vực Hợp tác và Hòa bình Nam Đại Tây Dương, Liên minh Hải quan Nam Phi, Hệ thống Hiệp ước Nam Cực, Tổ chức Thương mại Thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế, G20, G8 + 5 và Thương Hội quản trị cảng của Đông và Nam Phi .Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma và quản trị Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã tăng cấp quan hệ song phương giữa hai nước vào ngày 24/8/2010, khi họ ký Hiệp định Bắc Kinh, nâng cao mối quan hệ đối tác chiến lược của Nam Phi với Trung Quốc. trong cả hai yếu tố kinh tế tài chính và chính trị, gồm có tăng cường trao đổi giữa những đảng cầm quyền và cơ quan lập pháp tương ứng [ 10 ] [ 11 ]. Vào tháng 4 năm 2011, Nam Phi chính thức gia nhập BRICS, được xác lập bởi Tổng thống Zuma là đối tác chiến lược thương mại lớn nhất của quốc gia, và cũng là đối tác chiến lược thương mại lớn nhất với hàng loạt châu Phi. Zuma khẳng định chắc chắn rằng những nước thành viên BRICS cũng sẽ thao tác với nhau trải qua Liên Hiệp Quốc, G20 và Diễn đàn Ấn Độ, Brazil và Nam Phi ( IBSA ) [ 12 ] .

Phân cấp hành chính[sửa|sửa mã nguồn]

Khi chính sách apartheid chấm hết năm 1994, chính phủ nước nhà Nam Phi đã phải tích hợp những Bantustan độc lập và bán độc lập trước đó vào cơ cấu tổ chức chính trị Nam Phi. Để triển khai điều này, chính phủ nước nhà đã xóa bỏ bốn tỉnh Nam Phi trước đó ( Tỉnh Cape, Natal, Tỉnh Orange Free State, và Transvaal ) và sửa chữa thay thế chúng bằng chín tỉnh mới trọn vẹn. Các tỉnh mới thường nhỏ hơn tỉnh cũ, và trên kim chỉ nan mang lại cho những chính phủ nước nhà địa phương nhiều nguồn tài nguyên trên một diện tích quy hoạnh nhỏ hơn .Chín tỉnh được chia nhỏ tiếp thành 52 Q. : 6 khu đô thị và 46 đô thị cấp Q.. 46 đô thị cấp Q. được chia tiếp thành 231 thành phố địa phương. Các đô thị cấp Q. cũng gồm 20 vùng quản trị Q.. Sáu khu đô thị vừa có công dụng như những Q. vừa như đô thị cấp Q.. Các tỉnh mới gồm :
Địa hình Nam PhiNam Phi là quốc gia nằm ở phần mũi phía nam của lục địa châu Phi, với một đường bờ biển dài hơn 2500 kilometres ( 1.550 dặm ) chạy qua hai đại dương ( Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương ). Với tổng diện tích quy hoạnh là 1.219.912 km² ( 470 979 mi² ) [ 17 ] Nam Phi là nước lớn thứ 25 trên thế giới ( sau Mali ). Nước này có kích cỡ tương tự Colombia. Njesuthi tại Drakensberg với độ cao 3 408 m ( 11.424 ft ) là đỉnh điểm nhất Nam Phi. Nam Phi giáp biên giới với Botswana – 1.840 km, Lesotho – 909 km, Mozambique – 491 km, Namibia – 967 km, Eswatini – 430 km, và Zimbabwe – 225 km. Nó có bờ biển dài 2.798 km .Trái ngược với ý niệm thường thì của mọi người, Nam Phi có khí hậu nói chung ôn hòa, một phần nhờ nó được bao quan bởi Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương ở ba phía, nhờ vị trí nằm tại bán cầu nam với thời tiết dịu hơn, và nhờ độ cao tăng dần về phía bắc ( về hướng xích đạo ) và trong lục địa. Vì những ảnh hưởng tác động địa hình và hải dương này, Nam Phi có nhiều khu vực khí hậu .Các vùng khí hậu khá độc lạ, từ sa mạc khô cằn phía nam Namib tại cực tây-bắc tới kiểu khí hậu cận nhiệt đới tươi tốt ở phía đông dọc biên giới với Mozambique và Ấn Độ Dương. Từ phía đông, địa hình nhanh gọn chuyển thành núi non dựng đứng về hướng cao nguyên trong nước được gọi là Thảo nguyên cao. Thậm chí Nam Phi bị xếp hàng là bán khô cằn, có khá nhiều độc lạ về khí hậu cũng như địa hình .Nội địa Nam Phi là một vùng cao nguyên đất sét bụi rậm to lớn, phẳng và dân cư thưa thớt, khí hậu khô hơn về hướng tây-bắc dọc theo xa mạc Namib. Trái lại, ở bờ biển phía đông là vùng đất với cây cối xanh tươi, nhiều nước với kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa. Cực tây nam có khí hậu rất giống với kiểu khí hậu Địa Trung Hải với mùa đông ẩm và mùa hè khô, là nơi có Quần xã sinh vật Fynbos nổi tiếng. Khu vực này cũng là nơi sản xuất ra đa số những loại rượu Nam Phi. Vùng này cũng vì loại gió tại đó, thổi không liên tục suốt năm. Sự kinh hoàng của loại gió này khiến việc đi ngang qua Mũi Hảo Vọng trở nên đặc biệt quan trọng khó khăn vất vả cho những thủy thủ, gây ra nhiều vụ đắm tàu. Xa hơn về phía đông của bờ biển phía nam quốc gia, lượng mưa được phân bổ đồng đều suốt năm khiến cảnh sắc xanh tươi. Vùng này thường được gọi là Garden Route .Free State đặc biệt quan trọng phẳng phiu nhờ nó nằm trên cao nguyên. phía bắc Sông Vaal, Thảo nguyên cao được phân phối nhiều nước hơn và không có kiểu thời tiết đặc biệt quan trọng nóng cận nhiệt đới gió mùa. Johannesburg, tại TT Thảo nguyên cao, ở độ cao 1740 mét ( 5.709 ft ) và có lượng mưa trung bình hàng năm 760 milimét ( 30 in ). Mùa đông tại vùng này lạnh, dù tuyết khá hiếm .Tới phía bắc Johannesburg, độ cao giảm về hướng vách đứng Thảo nguyên cao, và chuyển về hướng Thảo nguyên cây bụi thấp hơn, một vùng trộn lẫn giữa những khu rừng khô và đa dạng và phong phú về động thực vật hoang dã. phía đông Thảo nguyên cao, về hướng vách đứng phía đông, Thảo nguyên thấp trải dài về phía Ấn Độ Dương. Vùng này có nhiệt độ đặc biệt quan trọng cao, và cũng là nơi thuận tiện cho canh tác nông nghiệp cận nhiệt đới. Các dãy núi Barberton dải Greenstone tại thảo nguyên thấp là những dãy núi già nhất trên Trái Đất, có niên đại từ 3.5 tỷ năm trước. Bằng chứng sớm nhất về đời sống ( có niên đại 3.2 – 3.5 triệu năm ) đã được tìm thấy tại những dãy núi này .Dãy núi cao Drakensberg, hình thành nên dốc đứng đông nam Thảo nguyên cao, là nơi hoàn toàn có thể tổ chức triển khai môn trượt tuyết vào mùa đông. Nhiều người cho rằng khu vực lạnh nhất Nam Phi là Sutherland ở phía tây Núi Roggeveld, nơi nhiệt độ vào giữa mùa đông hoàn toàn có thể xuống tới − 15 độ C ( 5 ° F ). Trên thực tiễn, nơi lạnh nhất là Buffelsfontein, tại Q. Molteno thuộc Đông Cape. Buffelsfontein đã ghi nhận nhiệt độ − 18.6 độ C ( – 1.5 ° F ). [ 18 ] Vùng sâu trong trong nước có thời tiết nóng nhất : nhiệt độ 51.7 °C ( 125 °F ) đã được ghi lại năm 1948 tại Bắc Cape Kalahari gần Upington. [ 19 ]Nam Phi cũng có một quần đảo cận Nam Cực nhỏ là Quần đảo Hoàng tử Edward, gồm Đảo Marion ( 290 km² / 112 mi² ) và Đảo Hoàng tử Edward ( 45 km² / 17.3 mi² ) ( không nên nhầm với một tỉnh trùng tên của Canada ) .

Hệ động thực vật[sửa|sửa mã nguồn]

Nam Phi là một trong 17 vương quốc trên thế giới được coi là rất đa dạng sinh thái. Nước này có hơn 20.000 loài cây cỏ khác nhau, hay khoảng chừng 10 % toàn bộ những giống loài thực vật được biết trên thế giới. Nam Phi là nước đa dạng sinh thái thứ ba trên thế giới, sau Brasil và Indonesia và có mức đa dạng sinh thái cao hơn bất kể một vương quốc nào có diện tích quy hoạnh tương tự hoặc nhỏ hơn ( Brazil lớn gần gấp bảy lần Nam Phi, và Indonesia lớn hơn 50 % ) .Quần xã sinh vật lợi thế tại Nam Phi là đồng cỏ, đặc biệt quan trọng trên Thảo nguyên cao, nơi mặt đất được bao trùm hầu hết bởi nhiều loài cỏ, cây bụi thấp, và cây keo, hầu hết là camel-thorn và táo gai. Cây cỏ trở nên thưa thớt hơn ở phía tây-bắc vì lượng mưa thấp. Có nhiều loài cây mọng nước như lô hội và đại kích ở vùng Namaqualand rất nóng và khô. Các thảo nguyên cỏ và táo gai dần chuyển thành thảo nguyên cây bụi về phía đông bắc quốc gia, với tỷ lệ cây dày hơn. Có một số lượng khá lớn cây bao báp trong vùng này, gần điểm cuối phía bắc Công viên Quốc gia Kruger. [ 20 ]Quần xã fynbos, chiếm lợi thế tại vùng thực vật Cape, một trong sáu vương quốc thực vật, nằm trong một vùng nhỏ tại Tây Cape và chiếm hữu trên 9.000 loài, khiến nó trở thành một trong những vùng thực vật đa dạng và phong phú nhất trên thế giới. Đa số những loài cây là cây lá cứng xanh tốt với lá dạng kim nhỏ, như những cây sclerophyllous. Một loại cây độc hữu của Nam Phi là giống hoa protea. Có khoảng chừng 130 loài protea tại Nam Phi .

Tuy Nam Phi có rất nhiều loài hoa, nhưng nước này lại sở hữu ít rừng. Chỉ 1% diện tích Nam Phi được rừng bao phủ, hầu như chỉ tập trung tại vùng đồng bằng ven biển ẩm dọc Ấn Độ Dương tại KwaZulu-Natal (xem Rừng ven biển KwaZulu-Cape). Thậm chí còn có những khu bảo tồn rừng rất nhỏ không bao giờ gặp nguy cơ hỏa hoạn, được gọi là rừng trên núi (xem Rừng trên núi Knysna-Amatole). Canh tác các loài cây nhập khẩu là hoạt động chủ yếu, đặc biệt là bạch đàn và thông. Nam Phi đã mất nhiều khu môi trường sống tự nhiên rộng lớn trong bốn thập kỷ gần đây, chủ yếu vì nạn nhân mãn, tình trạng phát triển và sự phá rừng trong thế kỷ mười chín. Nam Phi là một trong những nước bị ảnh hưởng nhiều nhất trên thế giới trước sự xuất hiện của các giống loài ngoại lai (ví dụ keo đen, Port Jackson, Hakea, cây cứt lợn và lan dạ hương) đặt ra một mối đe dọa lớn với đa dạng sinh thái bản địa và đã gây ra tình trạng khan hiếm nguồn tài nguyên nước. Rừng ôn đới trước kia đã bị những người định cư châu Âu tới Nam Phi khai thác cạn kiệt và hiện chỉ còn sót lại vài khu nhỏ. Hiện tại, các loài cây gỗ cứng tại Nam Phi như hoàng đàn (Podocarpus latifolius), stinkwood (Ocotea bullata), và lim đen (Olea laurifolia) Nam Phi đang được chính phủ bảo vệ.

Nhiều loài động vật hoang dã có vú sinh sống tại những thảo nguyên cây bụi gồm sư tử, báo, tê giác trắng, Blue Wildebeest, linh dương kudu, linh dương châu Phi, linh cẩu, hà mã, và hươu cao cổ. Có một quần thể sinh vật thảo nguyên cây bụi rất đáng quan tâm ở phía đông bắc như Vườn vương quốc Kruger và Khu dự trữ Mala Mala, cũng như ở vùng cực bắc tại Sinh quyển Waterberg .Sự đổi khác khí hậu được cho là sẽ mang lại thực trạng nhiệt độ cao và khô cho vùng đất vốn đã bán khô cằn này, với tần số và cường độ hoạt động giải trí khí hậu cực độ như sóng nhiệt, lụt và hạn. Theo Dự kiến đổi khác khí hậu trên máy tính của Viện Đa dạng Sinh thái Quốc gia Nam Phi ( SANBI ) [ 21 ] ( cùng với nhiều viện đối tác chiến lược khác ), nhiều vùng phía nam châu Phi sẽ đương đầu với hiện tượng kỳ lạ tăng nhiệt độ khoảng chừng 1 độ C dọc theo bờ biển cho tới 4 độ C tại hầu hết những vùng trong nước đã có khí hậu rất nóng như Bắc Cape vào thời gian cuối thu và hè từ năm 2050 .

Vương quốc thực vật Cape đã được xác định là một trong điểm đa dạng sinh thái gặp nguy hiểm của thế giới bởi nó sẽ phải đối mặt với tình trạng thời tiết rất nóng do sự thay đổi khí hậu. Hạn hán, ngày càng diễn ra thường xuyên và khốc liệt hơn cùng với sự tăng nhiệt độ được cho là sẽ khiến nhiều loài quý hiếm đi tới tuyệt chủng. Cuốn sách Scorched: South Africa’s changing climate dựa trên mô hình thay đổi thời tiết do SANBI đưa ra.[22]

Nam Phi sở hữu nhiều giống loài đặc hữu, trong số đó có loài Thỏ ven sông (Bunolagus monticullaris) đang ở tình trạng nguy cơ tuyệt chủng cao tại Karoo.

Theo xếp hạng của Liên hiệp quốc, Nam Phi là vương quốc có mức thu nhập loại trung bình và chiếm hữu nhiều nguồn tài nguyên vạn vật thiên nhiên ; kinh tế tài chính, truyền thông online và nguồn năng lượng rất tăng trưởng, đầu tư và chứng khoán xếp hạng nằm trong tốp 20 của thế giới. Nam Phi có một hạ tầng văn minh tương hỗ phân phối sản phẩm & hàng hóa hiệu suất cao, tăng trưởng kinh tế tài chính thấp, tỷ suất thất nghiệp cao, phân làn giàu nghèo đang ngày càng tăng. Tổng sản phẩm quốc nội ( GDP ) trên đầu người của Nam Phi, tính theo nhu cầu mua sắm tương tự, đặt nước này vào vị trí một trong năm mươi nước giàu nhất thế giớiTheo nhiều phương diện, Nam Phi là một nước tăng trưởng ; tuy nhiên, sự tăng trưởng này hầu hết tập trung chuyên sâu quanh bốn vùng là Cape Town, Port Elizabeth, Durban, và Pretoria / Johannesburg. Ngoài bốn TT kinh tế tài chính đó, sự tăng trưởng rất ít thấy và thực trạng bần hàn vẫn hiện hữu dù đã có những nỗ lực của chính phủ nước nhà. Tuy nhiên, những vùng đệm quan trọng gần đây đã có những bước tăng trưởng nhanh gọn. Như những vùng : Vịnh Mossel tới Vịnh Plettenberg ; vùng Rustenburg ; vùng Nelspruit ; Bloemfontein ; Bờ biển Cape West ; KZN North Coast .Hố sâu thu nhập và một nền kinh tế tài chính đối ngẫu cho thấy Nam Phi là một nước tăng trưởng. Nam Phi có một trong những tỷ suất bất bình đẳng thu nhập cao nhất thế giới. Một thập kỷ tăng trưởng kinh tế tài chính liên tục đã giúp giảm thực trạng thất nghiệp, nhưng những yếu tố kinh tế tài chính vẫn còn đó. Các yếu tố khác gồm tội phạm, tham nhũng và HIV / AIDS .Bắt đầu từ năm 2000, Tổng thống Thabo Mbeki đã tập trung chuyên sâu cho tiềm năng tăng trưởng kinh tế tài chính và lôi cuốn góp vốn đầu tư quốc tế bằng cách giảm bớt những hạn chế của luật lao động, đẩy nhanh quy trình tư nhân hoá, và cắt giảm những khoản tiêu tốn không thiết yếu của cơ quan chính phủ. Các chủ trương của ông gặp phải sự phản đối can đảm và mạnh mẽ từ phía những công đoàn. Nam Phi cũng là nước sản xuất và tiêu thụ nguồn năng lượng lớn nhất lục địa châu Phi .Đồng rand Nam Phi, đồng tiền tệ thị trường hoạt động giải trí nhất thế giới, đã gia nhập câu lạc bộ mười lăm đồng tiền tệ được ưa thích, mạng lưới hệ thống Thanh toán liên kết liên tục ( CLS ), nơi những thanh toán giao dịch được xử lý lập tức, làm giảm rủi ro tiềm ẩn thanh toán giao dịch xuyên múi giờ. Theo Bloomberg Currency Scorecard, đồng rand Nam Phi ( ZAR ) là đồng tiền tệ hoạt động giải trí tốt nhất trước đồng dollar Mỹ trong quá trình 2002 – 2005 .

Sự biến đổi nhanh của đồng rand đã ảnh hưởng tới hoạt động kinh tế, với sự sụt giá mạnh của nó trong năm 2001, rơi xuống mức thấp kỷ lục R13.85 trên dollar Mỹ, làm dấy lên những lo ngại lạm phát, và buộc Ngân hàng Dự trữ Quốc gia phải tăng tỷ lệ lãi suất. Từ thời điểm đó đồng rand đã phục hồi, đạt mức R6.99 trên dollar Mỹ ở thời điểm tháng 1 năm 2007 trong khi chính sách của Ngân hàng Dự trữ Quốc gia Nam Phi về lạm phát với đã hoàn thành mục tiêu đưa lạm phát về mức kiểm soát được. Tuy nhiên, đồng rand càng mạnh càng gây nhiều sức ép lên những nhà xuất khẩu, và nhiều người hiện kêu gọi chính phủ can thiệp vào tỷ lệ trao đổi giúp giảm giá đồng rand.

Người tị nạn từ những vương quốc nghèo láng giềng cộng với dòng người nhập cư từ Cộng hòa Dân chủ Congo, Mozambique, Zimbabwe, Malawi và nhiều nước khác đang là một yếu tố với Nam Phi. Với tỷ suất thất nghiệp cao trong hội đồng người nghèo Nam Phi, thực trạng bài ngoại là một mối quan ngại rất hiện thực và nhiều người sinh tại Nam Phi cảm thấy tức bực với những người nhập cư được coi là nguyên do khiến nhiều người Nam Phi bị mất việc vì người nhập cư nhận đồng lương thấp hơn công dân Nam Phi, đặc biệt quan trọng trong ngành công nghiệp kiến thiết xây dựng, du lịch, nông nghiệp và dịch vụ trong nước. Những người nhập cư phạm pháp cũng tham gia tích cực vào thị trường chợ đen. [ 23 ] Tuy nhiên, nhiều người nhập cư tới Nam Phi vẫn liên tục sống trong thực trạng nghèo nàn, và chủ trương nhập cư của Nam Phi dần trở lên ngặt nghèo từ năm 1994. [ 24 ]
Người lao động thao tác trên một nông trại ở vùng TT Mpumalanga Người nông dân trên nông trại .Nam Phi có nghành nghề dịch vụ nông nghiệp to lớn và là nhà xuất khẩu những loại sản phẩm trang trại lớn. Có tới hàng ngàn hợp tác xã nông nghiệp và doanh nghiệp nông nghiệp trên khắp quốc gia, và những mẫu sản phẩm xuất khẩu nông nghiệp chiếm 8 % tổng xuất khẩu Nam Phi trong năm năm qua. Công nghiệp nông nghiệp chiếm khoảng chừng 10 % nhân công chính thức, khá thấp so với những khu vực khác tại châu Phi, cũng như cung ứng việc làm cho những lao động bán thời hạn và góp phần khoảng chừng 2.6 % Tổng sản phẩm quốc nội cho vương quốc. [ 25 ] Tuy nhiên, vì đất đai khô cằn, chỉ 13.5 % diện tích quy hoạnh hoàn toàn có thể sử dụng cho trồng cấy, và chỉ 3 % được coi là đất có nhiều tiềm năng. [ 26 ]Dù nghành trang trại thương mại khá tăng trưởng, người dân tại một số ít vùng nông thôn vẫn sống nhờ nông nghiệp. Đây là nước sản xuất rượu lớn thứ tám thế giới, và thứ mười một về hạt hướng dương. Nam Phi là nhà xuất khẩu lớn những mẫu sản phẩm nông nghiệp và thực phẩm, những loại sản phẩm có giá trị xuất khẩu lớn nhất gồm đường, nho, chanh, xuân đào, rượu và những loại hoa quả. Loại ngũ cốc được sản xuất nhiều nhất tại Nam Phi là ngô, và ước tính hàng năm 9 triệu tấn được sản xuất, và 7.4 tấn được tiêu thụ. Thú nuôi cũng thông dụng tại những trang trại Nam Phi, nước này sản xuất ra 85 % toàn bộ những loại thịt được tiêu thụ. Ngành công nghiệp chế biến sữa gồm khoảng chừng 4.300 nhà phân phối sữa cung ứng việc làm cho 60.000 công nhân trang trại và mang lại sinh kế cho khoảng chừng 40.000 người khác. [ 27 ]Trong những năm gần đây, nghành nông nghiệp đã trải qua nhiều cải cách, một số ít chúng gây nhiều tranh cãi, như cải cách ruộng đất và bãi bỏ lao lý thị trường cho những mẫu sản phẩm nông nghiệp. Cải cách ruộng đất bị cả những nhóm nông dân và những người công nhân làm thuê không ruộng đất chỉ trích, những người không ruộng đất cho rằng sự đổi khác chưa đủ mạnh, những người chiếm hữu ruộng đất cho rằng đó là cách đối xử phân biệt chủng tộc và biểu lộ lo lắng thực trạng tựa như như chủ trương cải cách ruộng đất Zimbabwe hoàn toàn có thể sẽ diễn ra, [ 28 ] một mối quan ngại càng ngày càng tăng sau những lời phản hồi của phó tổng thống nước này. [ 29 ] [ 30 ] Lĩnh vực này vẫn phải liên tục đương đầu với nhiều yếu tố, sự cạnh tranh đối đầu ngày càng tăng từ quốc tế và thực trạng tội phạm là hai thử thách nghiêm trọng nhất. nhà nước đã bị cáo buộc không cung ứng vừa đủ thời hạn và tiền tài để xử lý yếu tố những cuộc tiến công trang trại như với những dạng thức tội phạm khác. [ 31 ]Một yếu tố khác tác động ảnh hưởng tới nông nghiệp Nam Phi là những thiệt hại về môi trường tự nhiên do sự sử dụng không đúng đắn đất đai và sự đổi khác khí hậu toàn thế giới. Nam Phi dễ bị tổn thương vì sự biến hóa khí hậu và tác dụng chính là thực trạng giảm sút nguồn nước mặt phẳng. Một số Dự kiến cho thấy nguồn cấp nước mặt phẳng sẽ giảm 60 % năm 2070 ở nhiều vùng thuộc Tây Cape. [ 32 ] Để đảo ngược những thiệt hại do sự quản trị đất đai sai lầm đáng tiếc, cơ quan chính phủ đã ủng hộ một kế hoạch khuyến khích tăng trưởng bền vững và kiên cố và sử dụng những nguồn tài nguyên vạn vật thiên nhiên hài hòa và hợp lý. [ 33 ]Phong trào những người không có đất là một diễn biến độc lập ở Nam Phi. Nó gồm có những nông dân và người sống trong những chiếc lán tạm bợ thuộc những khu định cư trong thành phố .. Phong trào những người không có đất tẩy chay cuộc bầu cử nghị viện và có một lịch sử vẻ vang trước đó về yếu tố xung đột với những Q. uốc Hội thuộc cái vương quốc Châu Phi. Phong trào những người không có đất có tương quan đến thuật ngữ ” Via Campesina ” một cách quốc tế, và Trụ sở của nó ở Johannesburg đã xây dựng Liên minh những người nghèo nàn tại Nam Phi .

Nam Phi là quốc gia có hơn 58 triệu dân (2019) với nhiều nguồn gốc, văn hoá, ngôn ngữ, và tôn giáo khác nhau. Thống kê tại Nam Phi đưa ra năm đặc điểm chủng tộc để người dân tự xếp loại mình, đặc điểm cuối cùng trong số đó, “không xác định/khác” chiếm số lượng không đáng kể và những kết quả đó không được tính. Những con số ước tính năm 2006 về những đặc điểm kia gồm Người da đen châu Phi 79.5%, Da trắng 9.2%, Da màu 8.9%, và Người Ấn Độ hay châu Á 2.5%. Nam Phi có tỉ lệ gia tăng dân số hàng năm khoảng 1.3là 1%.[cần dẫn nguồn]

Đa số dân cư tự xếp loại mình là người châu Phi hay người da đen, nhưng về văn hóa hay ngôn ngữ không có sự đồng nhất. Các nhóm sắc tộc chính gồm Zulu, Xhosa, Basotho (Nam Sotho), Bapedi (Bắc Sotho), Venda, Tswana, Tsonga, Swazi và Ndebele, tất cả các nhóm đó đều sử dụng các ngôn ngữ Bantu (xem Các sắc tộc Bantu tại Nam Phi).

Một số sắc tộc, như Zulu, Xhosa, Bapedi và những nhóm Venda, là duy nhất chỉ hiện hữu tại Nam Phi. Các nhóm khác sinh sống tại cả những vương quốc láng giềng khác : nhóm Basotho cũng là một nhóm sắc tộc lớn tại Lesotho. Nhóm thiểu số Tswana chiếm hầu hết dân cư của Botswana. Nhóm sắc tộc Swazi là nhóm chính tại Eswatini. Nhóm Ndebele cũng hiện hữu tại Matabeleland ở Zimbabwe, nơi họ được gọi là người Matabele. Tuy nhiên, những nhóm sắc tộc Ndebele đó trên trong thực tiễn là người Zulu bởi họ nói tiếng Zulu và là con cháu của một nhóm chiến binh Mzilikazi đã bỏ trốn khỏi sự ngược đãi của Shaka khi di cư tới vùng đất hiện tại của họ. Nhóm sắc tộc Tsonga cũng xuất hiện ở miền nam Mozambique, nơi họ được gọi là Shangaan .

Dân cư da trắng chủ yếu là con cháu của những người di cư thời thuộc địa: Hà Lan, Đức, Pháp Huguenot, và Anh. Về mặt văn hóa và ngôn ngữ, họ được chia thành nhóm người Hà Lan Nam Phi, nói tiếng Hà Lan Nam Phi, và các nhóm nói tiếng Anh, nhiều người trong số họ là con cháu của những người Anh di cư (xem Người Anh châu Phi). Nhiều cộng đồng nhỏ đã di cư tới đây trong thế kỷ qua vẫn giữ ngôn ngữ của họ. Người da trắng đang giảm sút bởi tỷ lệ sinh thấp và tình trạng di cư; một nguyên nhân dẫn tới quyết định ra đi của họ có thể là tỷ lệ tội phạm cao và các chính sách hành động khẳng định (affirmative action) của chính phủ. Trong thập kỷ đầu tiên sau khi đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) lên nắm quyền, một triệu người da trắng đã bỏ nước ra đi [34][35][36][37]

Thuật ngữ “Người da màu” vẫn được sử dụng nhiều để chỉ những người lai con cháu của những nô lệ được mua về từ Đông và Trung Phi, người bản xứ Khoisan những người đã sống tại Cape ở thời điểm đó, những người da đen châu Phi bản xứ, người da trắng (chủ yếu là người Hà Lan/người Hà Lan Nam Phi và những người định cư Anh) cũng như sự lai tạp giữa người Nhật, Malay, Ấn Độ, Malagasy và những nhóm người Âu khác (như người Bồ Đào Nha) và người có dòng máu châu Á (như Miến Điện). Đa số họ nói tiếng Hà Lan Nam Phi. Khoisan là thuật ngữ dùng để miêu tả hai nhóm riêng biệt, về hình thể giống nhau ở chỗ họ cùng có nước da sáng và nhỏ người. Người Khoikhoi, những người từng được người Châu âu gọi là Hottentots, là những chủ trại chăn nuôi và đã bị tiêu diệt gần như hoàn toàn; người San, được người châu Âu gọi là thổ dân, là những người săn bắn hái lượm. Bên trong cái hiện được gọi là cộng đồng da màu, những người nhập cư gần đây hơn cũng có mặt: người da màu từ Rhodesia cũ (hiện là Zimbabwe) và Namibia và những người nhập cư có dòng máu lai từ Ấn Độ và Myanma (Anh-Ấn/Anh-Miến) những người đã được chào đón tới Cape khi Ấn Độ và Miến Điện giành lại độc lập.

Đa phần dân cư người Châu Á Thái Bình Dương tại nước này có nguồn gốc Ấn Độ ( xem người Ấn Độ Nam Phi ), nhiều người trong số họ là con cháu của những lao động giao kèo được đưa tới đây từ thế kỷ mười chín để thao tác trên những cánh đồng mía vùng bờ biển phía đông khi ấy còn được gọi là Natal. Cũng có một nhóm khá đông người Trung Quốc Nam Phi ( giao động 100.000 người ) và người Nước Ta Nam Phi ( xê dịch 50.000 người ) .

HIV / AIDS và sốt rét[sửa|sửa mã nguồn]

Như nhiều vương quốc châu Phi khác, sự lan tràn của AIDS ( hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ) là một yếu tố đáng báo động tại Nam Phi với 31 % số phụ nữ có thai bị phát hiện nhiễm HIV năm 2005 và tỷ suất nhiễm trong người trưởng thành ước tính 20 %. [ 38 ] Sự tương quan giữa HIV, một loại virus truyền hầu hết qua con đường quan hệ tình dục, và AIDS từ lâu đã bị tổng thống và bộ trưởng liên nghành y tế bác bỏ, họ nhấn mạnh vấn đề rằng nhiều trường hợp tử vong trong nước do nguyên do thiếu dinh dưỡng, và vì vậy do thực trạng bần hàn, chứ không phải do HIV. [ 39 ] Gần đây, sau nhiều lần trì hoãn, chính phủ nước nhà đã phân phối những nguồn tài nguyên thiết yếu để chiến đấu với dịch bệnh này .AIDS tác động ảnh hưởng hầu hết tới những người tiếp tục có quan hệ tình dục, có nghĩa là nhân khẩu học vương quốc này đang đổi khác chậm. Đa số trường hợp tử vong là những người đang ở độ tuổi lao động, dẫn tới thực trạng nhiều mái ấm gia đình mất đi nguồn thu nhập chính. Điều này đưa đến thực trạng những ‘ trẻ mồ côi AIDS ‘ trong nhiều trường hợp phải sống dựa vào sự chăm nom và kinh tế tài chính từ chính phủ nước nhà. [ 40 ] Ước tính có 1.100.000 trẻ mồ côi tại Nam Phi. [ 40 ] Nhiều người già cũng mất sự tương hỗ từ những thành viên trẻ trong mái ấm gia đình .Sở Y tế công bố ngày 25 tháng 4 năm 2007 rằng đã có sự sụt giảm đáng kể tới 65 % số ca mắc bệnh sốt rét trong nước. Số lượng tử trận vì căn bệnh này giảm 73 %. [ 41 ]
Theo cuộc tìm hiểu dân số mới nhất năm 2001, Fan Hâm mộ Thiên chúa giáo chiếm 79.7 % dân số. Con số này gồm Thiên chúa giáo Zion 11.1 %, Trào lưu chính thống ( Charismatic ) 8.2 %, Cơ đốc giáo 7.1 %, Hội giám lý 6.8 %, Cải cách Hà Lan 6.7 %, Giáo phái Anh 3.8 %, và nhánh Thiên chúa giáo khác 36 %. Đạo Hồi chiếm 1.5 % dân số, 15.1 % không theo tôn giáo nào, 2.3 % khác và 1.4 % không được xếp hạng. [ 43 ]Nhà thờ Bản xứ Nam Phi là những nhóm Thiên chúa giáo lớn nhất. Mọi người cho rằng nhiều người trong số những người tự cho là không theo tôn giáo nào có tham gia những tôn giáo bản xứ truyền thống lịch sử. Nhiều người theo cả Thiên chúa giáo và những tôn giáo bản xứ truyền thống lịch sử. [ 44 ]

Hồi giáo tại Nam Phi có thể xuất hiện từ trước thời thuộc địa, và không có liên quan với những thương nhân Ả Rập và Đông Phi.[cần dẫn nguồn] Nhiều người Hồi giáo Nam Phi được miêu tả là người da màu, chủ yếu tập trung tại Tây Cape, gồm cả những người có tổ tiên là những nô lệ tới từ quần đảo Indonesia (Cape Malays). Những người khác được cho là người Ấn Độ, chủ yếu tại Kwazulu-Natal, gồm cả những người có tổ tiên là những thương nhân tới từ Nam Á; nhóm này còn gồm những người khác từ khắp nơi trên lục địa Châu Phi cũng như những người da trắng, da đen cải đạo. Có một vài ngôi chùa Phật giáo tại Nam Phi, đa số là các ngôi chùa Trung Hoa, mà nổi tiếng nhất là Fo Guang Shang Nan Hoa Temple, nằm trong khu phố của những người Hoa định cư tại đó

Có thể cho rằng không chỉ có ” một ” nền văn hóa truyền thống tại Nam Phi vì sự phong phú sắc tộc của nó. Ngày nay, sự phong phú thực phẩm từ nhiều nền văn hóa truyền thống được nhiều người chiêm ngưỡng và thưởng thức, đặc biệt quan trọng là những khách du lịch muốn mày mò sự đa dạng chủng loại trong ẩm thực ăn uống Nam Phi. Ngoài thực phẩm, âm nhạc và nhảy múa cũng là đặc thù điển hình nổi bật .

Ẩm thực Nam Phi sử dụng chủ yếu nguyên liệu thịt và sở hữu một món ăn đặc trưng riêng của xã hội Nam Phi trong những dịp lễ lạt được gọi là braai, hay thịt nước. Nam Phi cũng đã phát triển trở thành một quốc gia sản xuất rượu lớn, với một số vườn nho thuộc loại tốt tại các thung lũng quanh Stellenbosch, Franschoek, Paarl và Barrydale.[45]

Nam Phi chiếm hữu nhiều phong thái âm nhạc. Nhiều nhạc công da đen màn biểu diễn bằng tiếng Hà Lan Nam Phi hay tiếng Anh trong thời kỳ apartheid đã chuyển sang sử dụng những ngôn từ châu Phi truyền thống lịch sử, và tăng trưởng một phong thái âm nhạc riêng không liên quan gì đến nhau được gọi là Kwaito. Một người đáng quan tâm là Brenda Fassie với bài hát ” Weekend Special “, trình diễn bằng tiếng Anh. Nhiều nhạc công truyền thống lịch sử gồm Ladysmith Black Mambazo, còn Soweto String Quartet trình diễn nhạc cổ xưa với mùi vị châu Phi. Các ca sĩ da trắng và da màu Nam Phi theo truyền thống cuội nguồn thường có ảnh hưởng tác động từ những phong thái âm nhạc châu Âu gồm cả ban nhạc metal phương Tây như Seether. Âm nhạc sử dụng tiếng Hà Lan Nam Phi có nhiều kiểu, như văn minh với Steve Hofmeyr và punk rock với ban nhạc Fokofpolisiekar. Các nghệ sĩ đa phong thái như Johnny Clegg và những ban nhạc Juluka, Savuka đã đạt nhiều thành công xuất sắc trong nước và tại quốc tế .Cộng đồng đa phần người da đen trong nước với số lượng phần đông tại những vùng nông thôn hầu hết vẫn sống trong cảnh nghèo nàn. Tuy nhiên, chính trong những hội đồng này, những truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống đang sống sót can đảm và mạnh mẽ nhất ; bởi những người da đen cũng đang trải quá quy trình đô thị hoá và tây Phương hoá ngày càng nhanh, nhiều nét văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử đang mai một. Những người da đen sống tại đô thị thường sử dung tiếng Anh hay tiếng Hà Lan Nam Phi ngoài tiếng mẹ đẻ của họ. Có những nhóm nhỏ hơn nhưng vẫn rất đáng quan tâm những người sử dụng những ngôn từ Khoisan, tuy không phải là ngôn từ chính thức, nhưng cũng được xếp hạng là một trong tám ngôn từ không chính thức. Có những nhóm nhỏ khác sử dụng những ngôn từ đang gặp nguy khốn, hầu hết chúng thuộc ngữ hệ Khoi-San, và không được chính thức ghi nhận ; tuy nhiên, 1 số ít nhóm ngôn từ bên trong Nam Phi đang tìm cách thông dụng sự sử dụng ngôn từ đó giúp chúng sống sót .Phong cách sống của những tầng lớp trung lưu, đa phần là thiểu số người da trắng nhưng số lượng người da đen, người da màu và người Ấn Độ thuộc những tầng lớp này cũng đáng kể, tương tự như nhau về nhiều phương diện với những tầng lớp trung lưu tại Tây Âu, Bắc Mỹ và Australasia. Các thành viên những tầng lớp trung lưu thường học tập và thao tác tại quốc tế để có thời cơ tiếp cận sâu hơn với những thị trường thế giới .Dù thực trạng phân biệt chủng tộc rất thâm thúy thời chính sách apartheid, người da màu thường có khuynh hướng tiếp cận văn hóa truyền thống da trắng Nam Phi hơn là văn hóa truyền thống da đen Nam Phi, đặc biệt quan trọng là những người da màu nói tiếng Hà Lan Nam Phi, những người mà ngôn từ và đức tin tôn giáo của họ tương đương hay giống hệt với những người Nam Phi gốc Hà Lan. Những ngoại lệ là những người da màu và những dòng họ đã trực tiếp tham gia vào cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa apartheid và muốn được gọi là người da đen. Những trường hợp đó thường chỉ chiếm thiểu số .người châu Á, hầu hết có nguồn gốc Ấn Độ, gìn giữ di sản văn hoá, ngôn từ và tôn giáo của riêng họ, họ hoàn toàn có thể là Fan Hâm mộ Thiên chúa giáo, Hindu giáo hay Hồi giáo Sunni và nói tiếng Anh cùng những ngôn từ Ấn Độ như Hindi, Telugu, Tamil hay Gujarati. Đa số người Ấn Độ sống theo phong thái tựa như người da trắng. Những người Ấn Độ tiên phong tới Nam Phi trên con tàu Truro với tư cách nhân công giao kèo tại Natal để thao tác trên những cánh đồng mía. Có một hội đồng người Trung Quốc nhỏ tại Nam Phi, dù số lượng của họ đã tăng thêm với số người nhập cư từ Trung Hoa Dân Quốc .

Nam Phi cũng có ảnh hưởng khá lớn trên phong trào Hướng đạo sinh, nhiều truyền thống và lễ hội Hướng đạo sinh xuất phát từ những trải nghiệm của Robert Baden-Powell (người thành lập Hướng đạo sinh) trong thời gian ông sống tại Nam Phi với tư cách sĩ quan quân sự trong thập niên 1890. Hiệp hội Hướng đạo sinh nam Phi là một trong những tổ chức thanh niên đầu tiên mở cửa chấp nhận thành viên từ mọi sắc tộc tại Nam Phi. Sự việc này xảy ra ngày 2 tháng 7 năm 1977 tại một hội nghị được gọi là Quo Vadis.[46]

Theo Hiến pháp [ 47 ], Nam Phi có mười một ngôn từ chính thức : Tiếng Afrikaans, Tiếng Anh, Ndebele, Bắc Sotho, Nam Sotho, Swati, Tsonga, Tswana, Venda, Xhosa và Zulu. Về số lượng nước này chỉ đứng sau Ấn Độ. Tuy trên triết lý những ngôn từ đều tương tự nhau, một số ít ngôn từ có số người sử dụng đông hơn .Theo cuộc tìm hiểu dân số vương quốc năm 1996, ba ngôn từ được sử dụng nhiều nhất tại mái ấm gia đình là Zulu ( 9.2 triệu ), Xhosa ( 7.2 triệu ) và Tiếng Afrikaans ( 5.8 triệu ). Ba ngôn từ được dùng tại mái ấm gia đình như ngôn từ thứ hai là tiếng Anh ( 2.2 triệu ), tiếng Hà Lan Nam Phi ( 1.1 triệu ) và Zulu ( 0.5 triệu ). Bốn ngôn từ được dùng nhiều nhất tại mái ấm gia đình là Zulu ( 9.8 triệu ), Xhosa ( 7.5 triệu ), tiếng Hà Lan Nam Phi ( 6.9 triệu ) và tiếng Anh ( 5.7 triệu ). Cuộc tìm hiểu dân số năm 1996 không lấy thông tin về những ngôn từ được sử dụng bên ngoài mái ấm gia đình. [ 48 ]Có mười một tên chính thức để gọi Nam Phi, mỗi tên theo một ngôn từ chính thức vương quốc .Nước này cũng công nhận tám ngôn từ không chính thức : Fanagalo, Khoe, Lobedu, Nama, Miền Bắc Ndebele, Phuthi, San và Ngôn ngữ Ký hiệu Nam Phi. Những ngôn từ không chính thức này hoàn toàn có thể được sử dụng chính thức trong 1 số ít thời gian ở 1 số ít vùng hạn chế nơi đã được xác nhận rằng chúng chiếm lợi thế. Tuy thế, số dân sử dụng ngôn từ này chưa đủ lớn để được công nhận là ngôn từ chính thức vương quốc .Nhiều trong số ” ngôn từ không chính thức ” của người San và Khoikhoi chứa những thổ ngữ vùng lê dài tới tận Namibia và Botswana, và nước khác. Những sắc tộc đó, về mặt sức khỏe thể chất có độc lạ với người châu Phi, có nền văn hóa truyền thống riêng dựa trên những cơ cấu tổ chức xã hội săn bắn hái lượm. Họ sống khá cách biệt, và nhiều ngôn từ đang gặp rủi ro tiềm ẩn tuyệt chủng .Nhiều người da trắng Nam Phi cũng sử dụng những ngôn từ Châu Âu khác, như tiếng Bồ Đào Nha ( cũng được người da đen Angola và Mozambique sử dụng ), tiếng Đức, và tiếng Hy Lạp, tuy nhiều người châu Á và Ấn Độ tại Nam Phi sử dụng những ngôn từ Nam Á, như Telugu, Hindi, Gujarat và Tamil .
Tội phạm liên tục là một yếu tố lớn tại Nam Phi. Theo một cuộc tìm hiểu cho quá trình 1998 – 2000 do Liên hiệp quốc thực thi, Nam Phi được xếp hạng thứ hai về những vụ tiến công và giết người ( bằng toàn bộ phương tiện đi lại ) trên đầu người, ngoài những nước này cũng bị xếp hạng thứ hai về những vụ hãm hiếp và số một về số vụ hãm hiếp trên đầu người. [ 49 ] Tổng tội phạm trên đầu người đứng thứ mười trên tổng số sáu mươi vương quốc được nghiên cứu và điều tra. Vì thế thực trạng tội phạm đã có ảnh hưởng tác động trên xã hội : nhiều người phong phú tại Nam Phi đã chuyển vào sống tại những khu bảo mật an ninh cao, rời những Q. kinh doanh thương mại tại một số ít thành phố có tỷ suất tội phạm cao. Hiệu ứng này thấy rõ nhất tại Johannesburg, dù khuynh hướng này cũng thuận tiện nhận thấy tại những thành phố khác. Nhiều người di cư khỏi Nam Phi cũng phản hồi rằng tội ác là một nguyên do chính thôi thúc họ ra đi. Tội ác chống lại hội đồng nông dân liên tục là một yếu tố lớn. [ 50 ]
Các lực lượng vũ trang Nam Phi, được gọi là Lực lượng Phòng vệ Quốc gia Nam Phi ( SANDF ), được xây dựng năm 1994. Trước kia chỉ được gọi đơn thuần là Lực lượng Quốc phòng Nam Phi ( SADF ), lực lượng mới gồm Lực lượng Quốc phòng Nam Phi cũ, cũng như những lực lượng của những nhóm vương quốc châu Phi, là Umkhonto we Sizwe ( MK ), Quân đội Giải phóng Nhân dân Azanian ( APLA ), và những lực lượng phòng vệ tổ quốc cũ. SANDF được chia thành bốn nhánh, Quân đội Nam Phi, Không quân Nam Phi, Hải quân Nam Phi, và Quân y Nam Phi .Những năm gần đây, SANDF đã trở thành lực lượng gìn giữ tự do chính tại châu Phi và đã tham gia vào những chiến dịch tại Lesotho, Cộng hòa Dân chủ Congo, và Burundi, cùng nhiều nơi khác. Lực lượng này cũng tham gia như một phần của những lực lượng gìn giữ hòa bình đa vương quốc Liên hiệp quốc .Nam Phi đã triển khai một chương trình vũ khí hạt nhân trong thập niên 1970 và hoàn toàn có thể đã thực thi một vụ thử hạt nhân trên Đại Tây Dương năm 1979. Từ đó nước này đã từ bỏ chương trình hạt nhân của mình và hủy hoại kho vũ khí hạt nhân nhỏ chiếm hữu, ký kết Hiệp ước Không Phổ biến Vũ khí Hạt nhân năm 1991. Đây là nước châu Phi duy nhất đã tăng trưởng thành công xuất sắc vũ khí hạt nhân .
Nam Phi có một mạng lưới hệ thống truyền thông online lớn, tự do và năng động tiếp tục lên tiếng chỉ trích cơ quan chính phủ, một thói quen đã được hình thành từ thời kỳ apartheid khi báo chí truyền thông và phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo là khu vực ít bị cơ quan chính phủ trấn áp nhất. Đa số những vụ scandal lớn nổ ra khi báo chí truyền thông thông tin nghĩa vụ và trách nhiệm tham nhũng đã được chứng tỏ là đúng trong những trường hợp như của Schabir Shaik, theo đó vị phó tổng thống ( khi ấy ) là Jacob Zuma đã có dính líu, và những cáo buộc tham nhũng dẫn tới sự sa thải Winnie Mandela khỏi nghị viện. Lập trưởng của chính phủ nước nhà về cuộc bầu cử nghị viện Zimbabwe năm 2005 và đại dịch AIDS cũng thường được báo chí truyền thông đề cập .Thậm chí khi hiện tại Nam Phi đang sở hựu mạng lưới tiếp thị quảng cáo lớn nhất châu Phi, đây là một trong những nước sau cuối trên thế giới được cho phép truyền hình, sử dụng hình ảnh màu khởi đầu từ năm 1975. Tới cuối thời kỳ apartheid năm 1994, những mạng lưới truyền hình đã phủ sóng hàng loạt những khu vực đô thị và một số ít vùng ít dân cư hơn, trong khi những mạng lưới đài phát thanh hầu hết đã phủ sóng khắp nước .Trong thời kỳ Apartheid đa phần những đài truyền hình thương mại và toàn bộ đài phát thanh công cộng đều thuộc sự tinh chỉnh và điều khiển của Liên đoàn Truyền hình Nam Phi ( SABC ), và là đối tượng người dùng trấn áp và kiểm duyệt gắt gao của chính phủ nước nhà, với chỉ một số ít nhỏ đài truyền hình địa phương độc lập được được cho phép hoạt động giải trí. Việc xây dựng khu quê nhà độc lập của người da đen ( hay Bantustan ) trong thập niên 1970 đã được cho phép những đài phát thanh và truyền hình được xây dựng bên ngoài sự trấn áp của nhà nước apartheid. Sau khi chính sách này bị bãi bỏ, ngành công nghiệp truyền hình được kiểm soát và điều chỉnh lại với việc thương mại kinh doanh hóa nhiều đài phát thuộc Liên đoàn truyền hình Nam Phi và việc tư nhân hóa những đài phát thuộc Bantustan trước đây và bán cho những công ty và những consortiums với chiếm hữu đa phần của người da đen. Các kênh truyền hình của SABC hiện đang hoạt động giải trí .Một kênh truyền hình bằng ngôn từ châu Phi đã được SABC xây dựng năm 1981 ( trong thời kỳ apartheid ) với một kênh tiếng châu Phi nữa sau một thập kỷ. Sự độc quyền truyền hình của SABC ở đầu cuối đã bị rình rập đe dọa năm 1986 khi một mạng lưới truyền hình tư nhân M-Net được tiến hành. M-Net đã bị cấm điều hành quản lý hoạt động giải trí thông tin .Nam Phi hiện có hai mạng lưới truyền hình mặt đất tự do phát sóng ( SABC và e.tv ), một mạng lưới truyền hình mặt đất theo thuê bao ( M-Net ), cũng như có năng lực thu truyền hình vệ tinh ( DStv ) do bên sở hữu M-Net là Multichoice quản lý. e.tv được được cho phép hoạt động giải trí như một kênh cung ứng thông tin độc lập. SABC phát sóng những kênh tin tức và vui chơi trên khắp châu Phi qua vệ tinh .

Xếp hạng quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]

Bản mẫu : Xếp hạng Nam Phi

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Chính phủ

Tin tức

Tổng quan

Du lịch

Ngôn ngữ

ICT and business

Các phong trào xã hội chính

• Abahlali baseMjondolo Shack dwellers’ movement
• Treatment Action Campaign Campaign for access to treatment for HIV/AIDS

Source: https://vh2.com.vn
Category : Trái Đất