Chính trị Hoa Kỳ – Wikipedia tiếng Việt

Hệ thống chính trị Hoa Kỳ
Hoa Kỳ là một nước cộng hòa liên bang, trong đó Tổng thống, Quốc hội, và Tòa án cùng nắm giữ và san sẻ quyền lực tối cao của chính quyền sở tại liên bang theo Hiến pháp. Trong khi đó, chính quyền sở tại liên bang lại san sẻ quyền lực tối cao với chính quyền sở tại của từng tiểu bang. Mô hình này phối hợp phân loại quyền lực tối cao theo cả chiều ngang ( tam quyền phân lập ) và chiều dọc ( giữa liên bang với tiểu bang ) .Chính quyền liên bang được thiết lập bởi Hiến pháp Hoa Kỳ. Hiện nay hai đảng chính trị lớn, Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa, đang có ảnh hưởng tác động thống trị trên nền chính trị Hoa Kỳ mặc dầu vẫn sống sót những nhóm hoặc những đảng chính trị với tác động ảnh hưởng ít quan trọng hơn .

Chính quyền Liên bang, Tiểu bang và Địa phương[sửa|sửa mã nguồn]

Chính quyền liên bang, được thiết lập bởi Hiến pháp, là tác nhân chủ yếu của hệ thống chính quyền sở tại Mỹ. Tuy nhiên, bất kể cá thể nào sống bên ngoài TP. hà Nội đều là đối tượng người dùng chịu sự quản trị của tối thiểu ba định chế quyền lực tối cao : Chính quyền liên bang, tiểu bang, và Q. ( Ở 1 số ít địa phương không có cấp Q., thay vào đó là chính quyền sở tại thị xã hoặc thành phố ) .

Tính đa dạng của các cấp chính quyền là hệ quả lịch sử của đất nước này. Chính quyền liên bang được kiến tạo bởi các khu định cư (colony), hình thành cách riêng lẻ với quyền tự trị và độc lập với nhau. Trong mỗi khu định cư có các quận (hạt) và thị trấn, hình thành theo các lộ trình phát triển khác nhau hầu đáp ứng các nhu cầu hành chính khác biệt. Thay vì thiết lập một chính quyền thay thế hệ thống pháp quyền địa phương của các tiểu bang, Quốc hội Lập hiến cho phép duy trì quyền tự trị cho các tiểu bang. Khi lãnh thổ của đất nước được mở rộng, các tiểu bang mới được cấu tạo theo mô hình của các tiểu bang hiện hữu trước đó.

Chính quyền Tiểu bang[sửa|sửa mã nguồn]

Trước khi độc lập, dưới thẩm quyền của vương triều Anh, những khu định cư được quyền tự trị và độc lập với nhau. Trong tiến trình đầu của nền cộng hòa còn non trẻ, trước khi có Hiến pháp, mỗi tiểu bang phần nhiều là một đơn vị chức năng hành chính tự trị. Các đại biểu của Quốc hội Lập hiến tìm kiếm một thể chế liên bang can đảm và mạnh mẽ và khả thi hơn, nhưng không hề bỏ lỡ những truyền thống lịch sử tiểu bang cũng như quyền hạn của những chính trị gia ở những tiểu bang .Nhìn chung, những vấn đề bên trong địa giới tiểu bang là thuộc khoanh vùng phạm vi quyền hạn của chính quyền sở tại tiểu bang, gồm có tiếp thị quảng cáo nội bang ; những pháp quy về gia tài, công nghiệp, doanh nghiệp, tiện ích công ; luật hình sự tiểu bang ; và điều kiện kèm theo thao tác trong tiểu bang. Trong khuôn khổ này, Chính quyền liên bang nhu yếu chính quyền sở tại tiểu bang phải theo mô hình thể chế cộng hòa, và luật lệ tiểu bang không được xích míc với hoặc vi phạm Hiến pháp liên bang hay luật lệ và những hiệp ước của Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ .Cũng dễ hiểu khi sống sót nhiều khu vực mà quyền tài phán giữa liên bang và tiểu bang chồng chéo lên nhau. Trong những năm gần đây, Chính quyền liên bang tiếp đón nghĩa vụ và trách nhiệm to lớn hơn trong những nghành như y tế, giáo dục, phúc lợi, giao thông vận tải, gia cư và tăng trưởng đô thị. Do đó, bất kỳ nơi nào Chính quyền liên bang hành xử những chức trách trong chủ quyền lãnh thổ tiểu bang, những chương trình thường được duyệt xét trên cơ bản hợp tác giữa hai cấp chính quyền sở tại hơn là một sự áp đặt từ bên trên .Giống chính quyền sở tại vương quốc, chính quyền sở tại tiểu bang cũng có ba nhánh : hành pháp, lập pháp và tư pháp ; có sự tương đương rất lớn trong công dụng và tiềm năng giữa chính quyền sở tại tiểu bang và Chính quyền liên bang. Chức danh đứng đầu nhánh hành pháp tiểu bang là thống đốc, được bầu theo cách đại trà phổ thông đầu phiếu, thường là theo nhiệm kỳ bốn năm ( trong một vài tiểu bang, nhiệm kỳ này chỉ lê dài hai năm ). Ngoại trừ bang Nebraska theo thể chế độc viện, nhánh lập pháp của những tiểu bang còn lại đều là lưỡng viện, với viện trên gọi là Thượng viện và viện dưới gọi là Viện Dân biểu, Viện Đại biểu hoặc Đại hội đồng. Một số tiểu bang còn gọi hàng loạt nhánh lập pháp của mình, gồm có hai viện, là ” Đại hội đồng “, làm cho vấn đề trở nên rắc rối hơn. Trong hầu hết những tiểu bang, thượng nghị sĩ ship hàng theo nhiệm kỳ bốn năm trong khi thành viên hạ viện có nhiệm kỳ lê dài hai năm .Hiến pháp của những tiểu bang khác nhau trong một số ít chi tiết cụ thể, nhưng nhìn chung tuân theo một mô thức tương tự như với hiến pháp liên bang, gồm có một tuyên ngôn về quyền của người dân và một phác đồ tổ chức triển khai chính quyền sở tại. Về những nghành nghề dịch vụ như điều hành doanh nghiệp, ngân hàng nhà nước, tiện ích công cộng, và những định chế từ thiện, hiến pháp những tiểu bang có những lao lý rõ ràng và chi tiết cụ thể hơn hiến pháp liên bang. Mỗi bản hiến pháp tiểu bang đều công bố thẩm quyền tối thượng thuộc về nhân dân, và thiết lập những tiêu chuẩn và nguyên tắc nền tảng cho chính quyền sở tại .

Chính quyền Thành phố[sửa|sửa mã nguồn]

Từng là một nước nông nghiệp, ngày này Hoa Kỳ là một vương quốc đã đô thị hóa cao độ. Có đến 80 % dân số hiện sống ở những thị xã, thành phố lớn, hoặc ở khu ngoại ô của những đô thị. Con số thống kê này nói lên tầm quan trọng của chính quyền sở tại những thành phố trong bức tranh toàn cảnh của chính quyền sở tại Mỹ. Ở mức độ cao hơn chính quyền sở tại cấp liên bang hoặc cấp tiểu bang, thành phố trực tiếp cung ứng những loại nhu yếu cho người dân, đáp ứng mọi thứ từ lực lượng công an và lính cứu hỏa đến luật lệ, pháp luật về vệ sinh, y tế, giáo dục, giao thông vận tải công cộng và gia cư .Công việc điều hành quản lý những thành phố lớn là cực kỳ phức tạp. Thành phố Thành Phố New York có số dân cư đông hơn 41 trong tổng số 50 tiểu bang của nước Mỹ. Người ta nói rằng, chỉ sau chức vụ tổng thống, vị trí hành pháp khó khăn vất vả nhất là thị trưởng thành phố Thành Phố New York .Chính quyền thành phố được thiết lập bởi tiểu bang, được lao lý chi tiết cụ thể về tiềm năng và thẩm quyền, nhưng trong nhiều phương diện những thành phố được quản lý và vận hành độc lập với tiểu bang. Tuy nhiên, hầu hết thành phố trên quốc gia này xem sự cộng tác với những cơ quan của tiểu bang và liên bang là yếu tố nền tảng hầu hoàn toàn có thể cung ứng những nhu yếu của dân cư .Mô hình của những chính quyền sở tại thành phố hiện hữu rải rác trên khắp quốc gia là phong phú, mặc dầu hầu hết đều thiết lập một mô hình hội đồng TW, được cử tri bầu ra, và một viên chức hành pháp, được tương hỗ bởi những người đứng đầu sở, ngành, để điều hành quản lý những loại sự vụ của thành phố .Có ba quy mô chính cho chính quyền sở tại thành phố : thị trưởng – hội đồng, ủy ban, hội đồng – nhà quản lý và điều hành. Hiện có nhiều thành phố tăng trưởng những quy mô tổng hợp từ hai hoặc ba quy mô trên .

Thị trưởng- Hội đồng. Đây là mô hình chính quyền thành phố lâu đời nhất hiện hữu ở Hoa Kỳ, cho đến đầu thế kỷ 20 vẫn được áp dụng tại hầu hết các thành phố ở đây. Cơ cấu của nó tương tự với chính quyền tiểu bang và quốc gia, với một thị trưởng được cử tri tuyển chọn để đảm nhiệm vị trí đứng đầu nhánh hành pháp, và một hội đồng, thông qua quy trình bầu cử đại diện các khu vực dân cư khác nhau, cấu thành nhánh lập pháp. Thị trưởng chỉ định những người đứng đầu các sở ngành cùng các viên chức khác, đôi khi cần có sự phê chuẩn của hội đồng. Thị trưởng có quyền phủ quyết các đạo luật của thành phố, thường trực chịu trách nhiệm về ngân sách thành phố. Hội đồng thông qua các dự luật, định mức thuế tài sản và phân bổ ngân sách cho các sở ngành.

Ủy ban. Mô hình này kết hợp các chức năng lập pháp và hành pháp vào một nhóm các viên chức, thường là ba người hoặc hơn, được cử tri toàn thành phố tuyển chọn qua bầu cử. Mỗi uỷ viên giám sát sự vụ của một số sở ngành của thành phố. Nhân vật được chỉ định làm chủ toạ ủy ban thường được gọi là thị trưởng, dù quyền hạn của người này cũng chỉ ngang bằng các uỷ viên khác.

Hội đồng- Nhà điều hành. Mô hình nhà điều hành thành phố là một giải pháp nhằm đáp ứng tình hình ngày càng trở nên phức tạp của các vấn nạn đô thị, đòi hỏi kỹ năng cao của nhà chuyên môn mà không thể tìm thấy nơi các viên chức dân cử. Điều cần làm là tin cậy và uỷ thác các quyền hành pháp, gồm quyền thi hành pháp luật và cung ứng các loại dịch vụ công, cho một nhà điều hành chuyên nghiệp, nhiều kinh nghiệm và được đào tạo tốt.

Mô hình này ngày càng được nhiều thành phố gật đầu. Theo đó, một hội đồng được dân bầu ra với một chút ít nghị viên, phát hành luật và thiết lập chủ trương cho thành phố, rồi thuê một nhà quản trị được trả lương, gọi là nhà quản lý và điều hành thành phố, thực thi những nghị quyết của hội đồng. Nhà điều hành quản lý sẽ phong cách thiết kế ngân sách thành phố và giám sát hầu hết những sở ngành. Thường thì không có nhiệm kỳ cố định và thắt chặt ; bao lâu hội đồng thành phố còn hài lòng với việc làm của nhà điều hành quản lý thì người ấy còn duy trì vị trí của mình .

Chính quyền Quận[sửa|sửa mã nguồn]

Quận là một bộ phận của tiểu bang, mỗi Q. thường có hai hoặc ba thị xã và một vài xã. Cấu trúc mô phỏng theo chính quyền sở tại thành phố là quy mô thông dụng giống như Quận Mineral, tiểu bang Tây Virginia .Trong hầu hết những Q. ở Hoa Kỳ, một thị xã hoặc thành phố được chỉ định làm Q. lỵ, ở đây tọa lạc những văn phòng chính quyền sở tại, cũng là nơi ban ủy viên hoặc ban giám sát hội họp. Tại những Q. nhỏ, thành viên ủy ban được cử tri toàn Q. bầu chọn, trong khi ở những Q. lớn, thành viên đại diện thay mặt cho những khu vực hoặc thị xã riêng không liên quan gì đến nhau. Ủy ban chịu nghĩa vụ và trách nhiệm đánh thuế ; vay mượn và phân chia kinh tế tài chính ; ấn định mức lương cho nhân viên cấp dưới của Q. ; giám sát những cuộc bầu cử ; thiết kế xây dựng và bảo dưỡng xa lộ và cầu và cống ; và quản trị những chương trình phúc lợi cấp Q., tiểu bang và vương quốc. Tại 1 số ít tiểu bang ở vùng New England, Q. không có công dụng chính quyền sở tại, mà chỉ đơn thuần là một sự phân loại địa giới .

Chính quyền Thị trấn, Xã[sửa|sửa mã nguồn]

Hiện có hàng ngàn đơn vị hành chính trong các đô thị. Chúng quá nhỏ để có thể gọi là chính quyền thành phố, nên được gọi là thị trấn hoặc xã với chức năng giải quyết các nhu cầu của địa phương như lót lề đường, chiếu sáng đường phố; bảo đảm nguồn cung cấp nước; cung ứng lực lượng cảnh sát và cứu hoả; thiết lập các quy định y tế địa phương; vận chuyển và xử lý rác, cống thoát và các loại chất thải; thu thuế để tài trợ các hoạt động của chính quyền; hợp tác với quận và tiểu bang để quản lý hệ thống trường học tại địa phương. Cần lưu ý rằng trong nhiều tiểu bang, từ “thị trấn” không có ý nghĩa đặc biệt nào – chỉ là một từ không chính thức áp dụng cho một khu dân cư (có thể là một phần của đô thị hoặc không). Trong một số tiểu bang, từ “thị trấn” là từ tương đương với xã dân sự (civil township) được dùng trong các tiểu bang khác.

Ở đây, chính quyền sở tại thường được ủy thác cho một ủy ban hoặc hội đồng dân cử, được biết với những tên khác nhau : hội đồng thị xã hoặc xã, ban dân biểu, ban giám sát, ban ủy viên. Ủy ban này hoàn toàn có thể có một chủ tọa hoặc quản trị với công dụng của một viên chức chỉ huy hành pháp, hoặc là một thị trưởng. Nhân sự chính quyền sở tại hoàn toàn có thể có một thư ký, thủ quỹ, những nhân viên cấp dưới công an, cứu hỏa, y tế và phúc lợi .Một góc nhìn độc lạ của chính quyền sở tại địa phương, được tìm thấy ở nhiều nơi trong vùng New England, là ” kỳ họp thị xã “. Mỗi năm một lần – hoàn toàn có thể triệu tập nhiều kỳ họp nếu cần – cử tri có ĐK trong thị xã họp với những viên chức dân cử, tranh luận về những yếu tố của địa phương, và trải qua luật để điều hành chính quyền. Các kỳ họp này quyết định hành động về những dự án Bất Động Sản kiến thiết xây dựng và sửa chữa thay thế đường sá, kiến thiết xây dựng những tòa nhà và những tiện ích công cộng, định mức thuế và ngân sách thị xã. Kỳ họp thị xã, sống sót từ hơn hai thế kỷ, thường được nhắc đến như là quy mô tinh tuyền nhất của nền dân chủ trực tiếp, theo đó quyền lực tối cao quản lý không được ủy thác cho những viên chức dân cử, mà được hành xử trực tiếp và liên tục bởi nhân dân .

Các cấp chính quyền sở tại khác[sửa|sửa mã nguồn]

Các quy mô Chính quyền liên bang, tiểu bang và địa phương nêu trên không phải là hàng loạt đơn vị chức năng chính quyền sở tại tại Hoa Kỳ. Văn phòng Thống kê Hoa Kỳ ( thuộc Bộ Thương mại ) đã nhận diện được không ít hơn 84.955 đơn vị chức năng chính quyền sở tại ở Hoa Kỳ, gồm có Q., thành phố, thị xã, khu học chính và đặc khu .Người dân Mỹ ủy thác cho chính quyền sở tại những cấp thực thi những sứ mạng mà trong những ngày đầu của nền cộng hòa, người dân phải tự làm. Trong thời kỳ thuộc địa, chỉ có một chút ít công an và lính cứu hỏa, ngay cả tại những thành phố lớn ; chính quyền sở tại không phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm thắp sáng hay vệ sinh đường phố. Ở quy mô lớn, người dân phải tự bảo vệ gia tài và chăm nom những nhu yếu của mái ấm gia đình mình .Ngày nay, việc cung ứng những nhu yếu này được xem là nghĩa vụ và trách nhiệm của toàn thể hội đồng, được thực thi trải qua những cơ quan chức năng của chính quyền sở tại những cấp. Ngay cả tại những thị xã nhỏ, những chức trách về công an, cứu hỏa, phúc lợi và y tế đều do chính quyền sở tại đảm trách. Do đó Open vô số tầng nấc về thẩm quyền .

Quyền Bầu cử[sửa|sửa mã nguồn]

Quyền bầu cử dành cho mọi công dân từ 18 tuổi trở lên. Trong tổng thể 50 tiểu bang, kể cả Đặc khu Columbia, đều có phiếu cử tri đoàn cho tiến trình bầu chọn tổng thống. Tuy nhiên, Đặc khu Columbia, và một số ít chủ quyền lãnh thổ khác của Hoa Kỳ như Puerto Rico và Guam, không có quyền đại diện thay mặt tại Quốc hội. Mỗi khu thịnh vượng chung, chủ quyền lãnh thổ, hoặc hạt chỉ được bầu một đại biểu không có quyền bầu phiếu ship hàng tại Viện Dân biểu ( Hạ viện ) .

Quyền bầu cử có thể bị hạn chế trong trường hợp phạm tội (những quy định như thế thường khác nhau tuỳ thuộc vào mỗi tiểu bang).

Yếu tố đặc biệt quan trọng quan trọng trong chính trường Hoa Kỳ, nhất là ở cấp liên bang, là muốn thành công xuất sắc trong những cuộc tuyển cử cần phải có nhiều tiền, đặc biệt quan trọng là những khoản tiêu tốn lớn cho quảng cáo trên truyền hình. Rất khó gây quỹ bằng cách lôi kéo sự quyên góp từ quần chúng, mặc dầu Đảng Cộng hòa đã từng có một vài thành công xuất sắc như trường hợp của Howard Dean với chương trình hoạt động trên Internet. Thường thì cả hai đảng đều dựa vào những tổ chức triển khai và những nhà hỗ trợ vốn phong phú – theo truyền thống cuội nguồn, Đảng Dân chủ nhờ vào vào những khoản Tặng Kèm dữ từ những tổ chức triển khai nghiệp đoàn trong khi Đảng Cộng hòa trông cậy vào giới doanh nghiệp. Tuy nhiên, kể từ năm 1984, ngân quỹ quyên góp được từ giới doanh nghiệp vượt quá những tổ chức triển khai nghiệp đoàn. Sự phụ thuộc vào vào những nhà hỗ trợ vốn, là một yếu tố gây nhiều tranh cãi, đã dẫn đến việc phát hành 1 số ít luật lệ nhằm mục đích hạn chế tiêu tốn trong những chiến dịch tranh cử. Đây là một yếu tố phức tạp khi lý giải Hiến pháp, những người chống đối những luật đạo hạn chế viện dẫn quyền tự do ngôn luận trong Tu chính án thứ nhất, và tìm cách thử thách chúng vì cho rằng chúng hạn chế quyền hiến định của họ. Ngay cả nếu những luật này được đống ý, sự phức tạp phát sinh khi vận dụng chúng sao cho tương thích với Tu chính án thứ nhất yên cầu sự thận trọng và dè dặt khi soạn những pháp quy khiến chúng bị hạn chế nhiều nếu so sánh với quy trình tiến độ này ở những vương quốc khác như Anh, Pháp hoặc Canada. Nhiều người cho rằng trong khi tập tục gây quỹ là chuyện thông thường ở Mỹ thì ở những nước khác điều này được xem là những ung nhọt chính trị .

Văn hóa chính trị[sửa|sửa mã nguồn]

Bản Tuyên ngôn Độc lập, Hiến pháp, Đạo luật về các Quyền Công dân, cùng những tác phẩm của các Nhà Lập Quốc (Founding Father), được xem là những định nghĩa cho ý thức hệ cầm quyền của đất nước, được giảng dạy tại các trường học ở Hoa Kỳ. Trong số những ý tưởng căn cốt của ý thức hệ này có:

• Chính quyền chịu trách nhiệm trước công dân. Công dân có thể thay đổi chính quyền thông qua các cuộc bầu cử.
• Quyền lực của chính quyền trong các lĩnh vực như tôn giáo, ngôn luận, và thi hành luật pháp cần bị hạn chế nhằm ngăn chặn nguy cơ lạm dụng quyền lực.
• Luật pháp không được gắn kết với đặc quyền của bất kỳ công dân nào (nghĩa là, mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật).
• Các cá nhân và các đảng chính trị có quyền thảo luận về cách áp dụng ý thức hệ nêu trên vào các hoàn cảnh riêng biệt, và có quyền công khai bất đồng ý kiến với bất kỳ điều khoản nào của ý thức hệ này.

Trong thời kỳ lập quốc, nước Mỹ là một nền kinh tế tài chính với doanh nghiệp tư nhân là thành phần chủ yếu nên chính quyền sở tại những tiểu bang dành khu vực phúc lợi cho những sáng tạo độc đáo tư nhân hoặc địa phương. Nhìn chung, nhà nước Hoa Kỳ đồng ý một hệ thống những doanh nghiệp tư và chống lại chủ trương tiêu tốn thoáng đãng nhằm mục đích tương hỗ người dân, mặc dầu những kinh nghiệm tay nghề có được từ cuộc Đại Suy thoái thử thách cả hai quan điểm này. Kết quả là, về mặt ý thức hệ, nước Mỹ có khuynh hướng thiên về chủ nghĩa tư bản dân chủ, đối nghịch với những nền văn hóa truyền thống thiên về khuynh hướng dân chủ xã hội ở Âu châu và Canada .Trước Chiến tranh quốc tế thứ hai, Hoa Kỳ theo đuổi chủ trương cô lập trong những yếu tố đối ngoại bằng cách không đứng về phe nào khi xảy ra những cuộc tranh chấp. Mặc dù đã từ bỏ chủ trương này sau khi trở nên một siêu cường, người Mỹ vẫn tỏ ra không tin với chủ nghĩa quốc tế. Ý thức hệ của tổng thống đương nhiệm và những cố vấn của ông là yếu tố quyết định hành động cho thái độ của chính quyền sở tại trong nghành ngoại giao .

Các chính đảng[sửa|sửa mã nguồn]

Số lượng cử tri đăng ký theo chính đảng năm 2004 (Dân chủ: 72 triệu, Cộng hòa: 55 triệu, cử tri độc lập: 42 triệu.[1]
Nhiều người trong số những nhà lập quốc không thích nghĩ đến những đảng phái chính trị, nhận định rằng những phe nhóm sẽ chăm sóc đến việc tranh giành quyền lợi và nghĩa vụ hơn là vì quyền lợi vương quốc. Họ muốn cử tri bầu phiếu cho những ứng viên độc lập mà không cần có sự can thiệp của những nhóm có tổ chức triển khai – nhưng điều này đã không xảy ra .Trong thập niên 1790, bùng nổ những quan điểm khác nhau về một lộ trình đúng cho tiến trình thiết kế xây dựng quốc gia còn non trẻ này. Những người ủng hộ Alexander Hamilton, link với nhau dưới tên ” Phái Liên bang “, chọn quy mô chính quyền sở tại TW tập trung chuyên sâu nhiều quyền lực tối cao nhằm mục đích tương hỗ những quyền lợi của giới công thương. Những người khác theo Thomas Jefferson, chống cánh Liên bang, chọn cho mình tên ” Cộng hoà-Dân chủ “, chủ trương một nước cộng hòa nông nghiệp phân quyền, theo đó chính quyền sở tại liên bang chỉ có quyền lực tối cao hạn chế. Khoảng năm 1828, cánh ” Liên bang ” biến mất, được thay thế sửa chữa bởi Đảng Whig, trở nên thành phần trái chiều với Tổng thống Andrew Jackson trong cuộc bầu cử tổ chức triển khai trong năm. Việc Jackson đắc cử gây chia rẽ trong đảng Cộng hoà-Dân chủ : những người ủng hộ Jackson xây dựng Đảng Dân chủ trong khi những người theo John Quincy Adams xây dựng Đảng Cộng hòa Quốc gia. Hệ thống lưỡng đảng, liên tục sống sót cho đến ngày này, đã được hình thành vào lúc này. Như thế Hoa Kỳ, như một ngoại lệ, đã có những đảng chính trị truyền kiếp .Trong thập niên 1850, yếu tố nô lệ trở nên điểm trung tâm trên chính trường Mỹ, với những sự không tương đồng về việc liệu có nên được cho phép chính sách nô lệ sống sót trên nhưng chủ quyền lãnh thổ tân lập ở miền Tây hay không. Đảng Whig vì không hề thống nhất lập trường nên ở đầu cuối bị khai tử và được thay thế sửa chữa bởi Đảng Cộng hòa trong năm 1854, đảng này chủ trương trọn vẹn vô hiệu chính sách nô lệ. Chỉ trong vòng sáu năm, đảng chính trị tân lập này giành được ghế tổng thống khi Abraham Lincoln đắc thắng trong cuộc tuyển cử năm 1860. Đến lúc ấy, những chính đảng đã thiết lập cho mình vị trí chủ yếu trong nền chính trị của quốc gia, và sự trung thành với chủ với một đảng chính trị đã trở nên một phần quan trọng trong ý thức chính trị của ngườI dân. Lòng trung thành với chủ này được truyền từ cha sang con, và những hoạt động giải trí đảng phái như tham gia những cuộc hoạt động bầu cử, thường kết thúc với những cuộc diễu hành của những nhóm mặc đồng phục và những buổi rước đuốc, là một phần trong đời sống xã hội tại nhiều hội đồng dân cư .Tuy nhiên, đến thập niên 1920, những tập quán dân dã này đã tàn lụi dần. Những cải cách đô thị, dịch vụ công, những vụ tham ô, và những cuộc bầu cử sơ bộ đã thay thế sửa chữa quyền lực tối cao của những chính trị gia tại những đại hội toàn nước đã giúp tẩy sạch nền chính trị – và khiến nó bớt sôi động hơn .Làm sao mà hệ thống lưỡng đảng tăng trưởng trên quốc gia Mỹ ? Lâu rồi trong lịch sử vẻ vang, nước Mỹ đã từng có nhiều chính đảng nhỏ, cũng từng có đảng thứ ba, 1 số ít có được sự ủng hộ đáng kể như Đảng Xã hội, Đảng Lao động Nông gia và Đảng Đại chúng, dù không thu được hiệu quả khả quan nào từ những cử tri đoàn .

Lăng kính chính trị của hai đảng chính[sửa|sửa mã nguồn]

Trong hạ bán thế kỷ 20, triết lý chính trị của cả đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ đã biến hóa triệt để. Từ thập niên 1860 đến thập niên 1950, đảng Cộng hòa được xem là có khuynh hướng tự do hơn, trong khi đảng Dân chủ được cho là có chủ trương bảo thủ .

Nhưng hình ảnh này đã thay đổi kể từ nhiệm kỳ tổng thống của Franklin D. Roosevelt, chính sách New Deal của ông với sự hình thành hệ thống An sinh Xã hội cũng như các dự án dịch vụ và việc làm khác của chính quyền liên bang đã giúp hồi sinh đất nước tiếp theo sau những thiệt hại gây ra bởi cuộc Đại Suy thoái năm 1929. Những thành công của Roosevelt khi đối phó với hai cuộc khủng hoảng xảy ra cùng một lúc, Đại Suy thoái vàChiến tranh thế giới thứ hai, đã dẫn đến hiện tượng phân cực trong chính trường nước Mỹ, xoay quanh cá nhân tổng thống; điều này kết hợp khuynh hướng tự do đang gia tăng ảnh hưởng của tổng thống khiến đảng Dân chủ càng ngả về phía tả, trong khi đảng Cộng hoà càng trở nên hữu khuynh.

Suốt thập niên 1950 và đầu thập niên 1960, cả hai đảng đều bày tỏ lập trường trung dung và để những nhóm bảo thủ, ôn hòa và tự do tạo lập tác động ảnh hưởng đồng đều trong đảng .Sau cuộc bầu cử tổng thống năm 1964, cánh bảo thủ chiếm lợi thế trong đảng Cộng hòa, trong khi cánh tự do trấn áp đảng Dân chủ. Tiến trình này xảy ra cùng lúc với việc nhiều đảng viên Dân chủ chuyển sang đảng Cộng hòa vì chống đối Đạo luật Dân quyền năm 1964, hiện tượng kỳ lạ này giúp tăng cường Chiến lược miền Nam của Richard M. Nixon trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 1968 .Sau đó, cánh tự do và cánh bảo thủ trong đảng Dân chủ cạnh tranh đối đầu với nhau cho đến năm 1972 khi việc đề cử George McGovern đóng dấu thắng lợi cho cánh tự do. Tình trạng tương tự như xảy ra bên trong đảng Cộng hòa cho đến khi Ronald Reagan nhận được sự đề cử rồi thắng lợi vẻ vang trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1980, chứng tỏ lợi thế của cánh bảo thủ .Những hàn gắn chính trị hoàn tất sau cuộc bầu cử năm 1980 giúp củng cố sự đồng thuận trong mỗi đảng .Những người có khuynh hướng tự do bên trong Đảng Cộng hòa và những người bảo thủ bên trong Đảng Dân chủ cùng những người tân tự do có tên trong Hội đồng Lãnh đạo Dân chủ thủ giữ vai trò biểu trưng cho giới đảng viên có tư tưởng độc lập, chủ trương trung tả, hoặc tìm cách hòa giải giữa hai chính đảng. Họ giúp chiếm được những vị trí dân cử trong những khu vực trước đây đảng của họ khó tìm được thắng lợi ; Đảng Cộng hòa ứng dụng đối sách này với những đảng viên có khuynh hướng tự do như Rudy Giuliani, George Pataki, Richard Riordan và Arnold Schwarzenegger .

Cơ cấu tổ chức triển khai của những chính đảng[sửa|sửa mã nguồn]

Không giống những vương quốc khác, cơ cấu tổ chức tổ chức triển khai của những đảng chính trị tại Mỹ rất lỏng lẻo. Đối với hai đảng chính, không có thiết chế nào ở cấp vương quốc có tính năng trấn áp số đảng viên, những hoạt động giải trí của đảng, hoặc quan điểm chính trị, mặc dầu ở cấp tiểu bang có 1 số ít cơ quan đảm nhiệm việc làm này. Như vậy, khi một người Mỹ nói rằng anh ta là đảng viên Dân chủ hay Cộng hòa, điều này có ý nghĩa khác với việc một người Anh tự nhận mình thuộc đảng Lao động hoặc Bảo thủ. Tại những tiểu bang, một cử tri hoàn toàn có thể ĐK là thành viên đảng này hay đảng kia, hoặc bầu cho đảng này hay đảng kia trong cuộc bầu cử sơ bộ, nhưng sự tham gia ấy không hề hạn chế sự lựa chọn của người ấy ; cũng không dành cho người ấy bất kể độc quyền hoặc nghĩa vụ và trách nhiệm nào tương quan đến đảng phái. Hôm nay người ấy hoàn toàn có thể chọn đến dự một buổi hội họp của ủy ban địa phương của một đảng, ngày mai lại đến dự họp tại một đảng khác .Sự tham gia đảng phái được chăm sóc đến khi một người muốn tranh một chức vụ được đảng trình làng. Tại hầu hết những tiểu bang, điều này có nghĩa là khi công bố tranh sự đề cử của một đảng để tham gia cuộc bầu cử sơ bộ cho một chức vụ dân cử. Một ủy ban của đảng sẽ chọn và ủng hộ một trong số những người tranh sự đề cử, nhưng sau cuối thì sự lựa chọn nhờ vào vào những cử tri đi bầu trong cuộc bầu cử sơ bộ, thường thì không dễ xác lập thành phần cử tri chịu đi đến phòng phiếu .Đo đó, những chính đảng ở Mỹ gật đầu một cơ cấu tổ chức yếu ở TW cũng như thường tập trung chuyên sâu vào những nỗ lực thiết kế xây dựng sự đồng thuận hơn là chăm sóc đến những yếu tố ý thức hệ. Các chính đảng không có quyền ngăn cản một người gia nhập đảng khi người ấy sự không tương đồng với quan điểm hầu hết trong đảng, hoặc hoạt động giải trí tích cực chống lại những tiềm năng của đảng, miễn là cử tri chọn người ấy trong những cuộc bầu cử sơ bộ .Ở cấp liên bang, cả hai đảng chính đều có ủy ban vương quốc ( Xem Ủy ban Quốc gia Đảng Dân chủ và Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa ) với tính năng chính là gây quỹ và điều hành quản lý những chiến dịch tranh cử, đặc biệt quan trọng trong những cuộc bầu cử tổng thống. Có độc lạ đôi chút trong thành phần ủy ban của mỗi đảng, nhưng đa phần vẫn là đại biểu của những đảng bộ tiểu bang, những tổ chức triển khai hữu quan, cùng những nhân vật quan trọng trong mỗi đảng. Tuy nhiên, ủy ban vương quốc không có quyền chỉ huy những hoạt động giải trí của đảng viên .Dù mỗi đảng đều có quản trị, chức vụ này không được xem là ” lãnh tụ ” đảng, trong thực tiễn không dễ gì xác lập vị trí chỉ huy trong những đảng chính trị tại Hoa Kỳ. Lãnh tụ đảng thường khi là người có năng lực thuyết phục những đảng viên đi theo sự dẫn dắt của mình. Các nhà chỉ huy trong thực tiễn của đảng thường là những đảng viên đang nắm giữ những vị trí cao trong chính quyền sở tại như tổng thống hoặc chỉ huy phe hầu hết ở Viện Dân biểu hoặc ở Thượng viện. Tuy nhiên, vị trí chỉ huy ấy chỉ có giá trị khi người này có được sự ủng hộ của những đảng viên. Chính thức thì tổng thống đương nhiệm được xem là người đứng đầu đảng của mình, cũng là người chọn quản trị ủy ban vương quốc. Tương tự, ứng viên tổng thống của đảng trái chiều trong năm bầu cử cũng được xem là nhà chỉ huy đảng .

Cả hai đảng đều thành lập cho mình uỷ ban vận động, điều hành tiến trình bầu chọn ứng cử viên tại các cấp khác nhau. Quan trọng nhất là Ủy ban Đồi Capitol (Hill Committee), tuyển chọn ứng viên cho Quốc hội.

Các nhóm Áp lực Chính trị[sửa|sửa mã nguồn]

Đó là những nhóm quyền lợi đặc biệt. Theo đó, các tổ chức doanh nghiệp sẽ ủng hộ mức thuế thấp dành cho công ty và hạn chế quyền đình công trong khi các nghiệp đoàn sẽ ủng luật quy định mức lương tối thiểu và bảo vệ quyền đàm phán tập thể. Những nhóm quyền lợi khác – như các tổ chức tôn giáo và các nhóm chủng tộc – quan tâm nhiều hơn về việc ban hành những chính sách có thể ảnh hưởng đến niềm tin hoặc tổ chức của họ.

Một mô hình nhóm quyền lợi đặc biệt hiện đang phát triển cả về số lượng và ảnh hưởng trong những năm gần đây là loại hình ủy ban hành động chính trị (political action committee – PAC). Đó là những nhóm độc lập, được tổ chức nhằm phục vụ một hoặc nhiều mục tiêu ví dụ như đóng góp tài chính cho các chiến dịch chính trị trong các cuộc bầu cử quốc hội hoặc tổng thống. Luật pháp hạn chế số tiền đóng góp trực tiếp cho các ứng cử viên trong các cuộc bầu cử liên bang, nhưng không hạn chế số tiền các ủy ban hoạt động chính trị chi tiêu cho việc cổ xuý một quan điểm chính trị hoặc vận động bầu các ứng cử viên vào các chức vụ dân cử. Ngày nay, con số các uỷ ban này lên đến hàng ngàn.

Tác giả cuốn sách xuất bản năm 1998, The Good Citizen: A History of American Civic Life, Michael Schudson viết, “Các chính đảng hiện đang bị đe dọa bởi số lượng những nhóm quyền lợi đang mọc nhiều như nấm, ngày càng có nhiều nhóm hơn đang điều hành các văn phòng ở Washington, D.C., có mặt thường xuyên tại quốc hội cùng các cơ quan liên bang. Nhiều tổ chức tìm kiếm sự ủng hộ tinh thần và tài chính từ các công dân bình thường. Bởi vì có nhiều nhóm trong số họ tập chú vào một phạm vi hẹp các vấn đề đang được quan tâm, hoặc có khi chỉ một vấn đề, thường là điểm nóng dễ gây xúc động trong quần chúng, họ đang cạnh tranh với các chính đảng trong việc tranh thủ tình cảm, thì giờ và tiền bạc của cử tri”.

Các nhóm quyền hạn đặc biệt quan trọng ngày càng tiêu tốn nhiều hơn khi những cuộc hoạt động ngày càng trở nên tốn kém. Nhiều người Mỹ có cảm xúc rằng quyền hạn của giới giàu sang – những công ty hay nghiệp đoàn hoặc những ủy ban hoạt động giải trí chính trị được tổ chức triển khai nhằm mục đích hoạt động cho một quan điểm đặc biệt quan trọng nào đó – đã có quá nhiều quyền lực tối cao đến nỗi những công dân thông thường khó hoàn toàn có thể làm gì để kháng cự lại .

Liên kết ngoài[sửa|

sửa mã nguồn]

Trang web chính thức của các đảng

Source: https://vh2.com.vn
Category : Công Nghệ