Giáo Trình Xã Hội Học Đại Cương (NXB Đại Học Huế 2008 ) – Lê Thị Kim Lan 244 Trang – 2008 | PDF | – StuDocu

2008 | PDF | 244 Pages

buihuuhanh@gmail

TS. LÊ THỊ KIM LAN – TH NGUYỄN DUY HỚI (Đồng chủ biên)

GIÁO TRÌNH

XÃ HỘI HỌC ĐẠI CƯƠNG

(Dành cho hệ đào tạo Từ xa – Đại học Huế)

HUẾ, 2008

2008 | PDF | 243 Pages

buihuuhanh@gmail

Xã hội học là một ngành khoa học còn non trẻ nhưng đầy
triển vọng. Công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đang đặt ra
những nhiệm vụ to lớn cho xã hội học và các ngành khoa học khác
trong việc nghiên cứu khoa học và đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng
yêu cầu của sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước hiện nay.

Để đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu của học viên
đang theo học các chương trình đào tạo đại học từ xa và những
người quan tâm đến lĩnh vực xã hội học, chúng tôi đã biên soạn
cuốn Giáo trình xã hội học đại cương làm tài liệu nghiên cứu và
học tập cho học viên.

Cuốn giáo trình này được hoàn thành bởi TS. Lê Thị Kim
Lan và Th. Nguyễn Duy Hới dựa trên cơ sở tiếp cận với các quan
điểm xã hội học hiện đại kết hợp với kinh nghiệm trong công tác
giảng dạy, nghiên cứu xã hội học của chúng tôi trong nhiều năm
qua. Trong khuôn khổ giáo trình dùng cho sinh viên đại học từ xa,
chúng tôi chỉ tập trung vào một số vấn đề cơ bản, mang tính cô
đọng, súc tích, tiện cho việc học tập và nghiên cứu của học viên.

Cuốn giáo trình này bao gồm 5 chương:

Chương I: Đối tượng, chức năng và nhiệm vụ của xã hội học.

Chương II: Lịch sử ra đời và phát triển của xã hội học.

Chương III: Một số vấn đề cơ bản của xã hội học.

Chương IV: Một số lĩnh vực xã hội học chuyên biệt.

Chương V: Phương pháp nghiên cứu xã hội học.

Sau mỗi chương và mỗi phần, chúng tôi đều có những định
hướng cho người học bằng những câu hỏi ôn tập.

Mặc dầu các tác giả đã có nhiều cố gắng trong quá trình biên
soạn nhưng chắc chắn không tránh khỏi những hạn chế và thiếu
sót. Chúng tôi xin chân thành cám ơn và mong nhận được những
góp ý, bổ khuyết của các đồng nghiệp và bạn đọc để giáo trình được
hoàn thiện hơn trong lần tái bản sau.

Tập thể tác giả

Trong thực tiễn, do tri thức của xã hội có tính bao quát to lớn, cho nên vì thế việc xác lập cái gì là đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu và điều tra của xã hội học thực sự không thuận tiện trong những cuộc tranh luận của những nhà chuyên môn .Có thể nhìn thấy sự phong phú và đa dạng và phong phú về cách xác lập đối tượng người dùng nghiên cứu và điều tra của xã hội học trải qua những quan điểm sau đây :Theo A, xã hội học là khoa học nghiên cứu và điều tra về những quy luật tổ chức triển khai xã hội của mọi mô hình xã hội. Đối với Emile Durkheim, xã hội là khoa học nghiên cứu và điều tra về cái ” sự kiện xã hội “. Chính thế cho nên, việc mày mò về quy luật xã hội, đời sống xã hội được ông diễn giải, quan sát trải qua những sự kiện xã hội này .Riêng nhà xã hội học người Đức – Max Weber đã ý niệm rằng : xã hội học là khoa học nghiên cứu và điều tra về hành vi xã hội .Các nhà xã hội học Canada – R.T và E định nghĩa : ” xã hội học là sự nghiên cứu và điều tra có tính mạng lưới hệ thống về hành vi xã hội ( Social behaviour ) và những nhóm người. Chúng tập trung chuyên sâu trước hết vào ảnh hưởng tác động của những mối quan hệ xã hội lên hành vi và thái độ của người và lên sự thiết lập và biến hóa xã hội ” ( R.T và E. Smith, 2004 ) .Nhà xã hội học Hà Lan – Alberto Arce trong cuốn bài giảng Xã hội học nông thôn đã cho rằng xã hội học là khoa học nghiên cứu và điều tra về con người và xã hội cũng như mối quan hệ giữa con người và xã hội ( Alberto, 1997 ) .Một cách định nghĩa khác cũng cho thấy phương pháp tiếp cận đa dạng chủng loại về đối tượng người tiêu dùng điều tra và nghiên cứu của xã hội học : xã hội học là khoa học nghiên cứu và điều tra về những quy luật hoạt động xã hội, những quy trình xã hội, trạng thái xã hội, hiện tượng kỳ lạ xã hội, sự kiện xã hội của xã hội hiện tồn .Như vậy, mỗi nhà xã hội học xuất phát từ một khung cảnh xã hội khác nhau và dựa trên cách nhìn nhận xã hội khác nhau để định nghĩa về đối tượng người dùng điều tra và nghiên cứu của xã hội học. Tuy nhiên trong sự phong phú và nhiều mẫu mã ấy, những nhà xã hội học đã quy chúng về 3 cách tiếp cận cơ bản khi xem xét về đối tượng người dùng điều tra và nghiên cứu của xã hội ( Phạm Tất Dong – Lê Ngọc Hùng, 2001 ) .

• Cách tiếp cận vi mô : những nhà xã hội học theo cách tiếp cận vi mô thường lấy hành vi xã hội của con người làm đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu và điều tra và để lý giải về đời sống xã hội ( đại diện thay mặt là M. Weber … ) .
• Cách tiếp cận vĩ mô : cách tiếp cận vĩ mô thường lấy mạng lưới hệ thống xã hội và cơ cấu tổ chức xã hội làm đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu và điều tra của xã hội học ( đại diện thay mặt là A. .. ) .
• Cách tiếp cận tổng hợp : đây là một nỗ lực của những nhà xã hội học trong việc phát huy thế mạnh của cách tiếp cận vi mô và vĩ mô đồng thời khắc phục những điểm yếu kém của hai khuynh hướng nói trên .

Cách tiếp cận tổng hợp thường xem xét cả mạng lưới hệ thống, cấu trúc xã hội lẫn hành vi xã hội của những cá thể và nhóm xã hội. Đại diện cho phe phái này phải kể đến nhà xã hội học Bungaria – G.V. Ông cho rằng : xã hội học là khoa học về những quy luật và tính quy luật xã hội chung và đặc trưng của sự tăng trưởng và quản lý và vận hành của những mạng lưới hệ thống xã hội, xác lập về mặt lịch sử dân tộc, là khoa học về cơ chế tác động và những hình thức biểu lộ của những quy luật đó trong hoạt động giải trí của những cá thể, những nhóm xã hội, những giai cấp và những dân tộc bản địa .

2. CƠ CẤU CỦA XÃ HỘI HỌC VÀ MỐI QUAN HỆ GIỮA XÃ
HỘI HỌC VỚI CÁC NGÀNH KHOA HỌC KHÁC

2. Cơ cấu của xã hội học

Một cách nhìn nhận mang tính tầm cỡ về cơ cấu tổ chức của xã hội học bộc lộ trong quan điểm của A. Ông tách xã hội học ra làm 2 bộ phận : Tĩnh học xã hội và động xã hội. Trong đó tĩnh học xã hội điều tra và nghiên cứu những yếu tố cấu thành mạng lưới hệ thống xã hội, động học xã hội xem xét quy trình hoạt động và đổi khác của xã hội loài người nói chung. Cách phân loại cấu trúc xã hội học như vậy đã được tái hiện lại trong quan điểm của nhà xã hội học H tuy có những đổi khác nhất định .Quan điểm phân loại cơ cấu tổ chức xã hội của F. Tonnies dựa vào mức độ trừu tượng, khái quát của tri thức để chia cơ cấu tổ chức xã hội học thành 3 Lever :

• Xã hội học thuần túy ( mang tính trừu tượng – triết lý ) : Là một bộ phận của tri thức xã hội học chuyên điều tra và nghiên cứu và tăng trưởng về những khái niệm, phạm trù, những kim chỉ nan dựa trên hiệu quả nghiên cứu và điều tra thực nghiệm xã hội .
• Xã hội học thực nghiệm – đơn cử : Là một bộ phận của tri thức xã hội học gắn liền với những hoạt động giải trí thực nghiệm, quan sát, đo lường và thống kê những hiện tượng kỳ lạ và quy trình xã hội dựa trên mạng lưới hệ thống tri thức của xã hội học thuần túy .

Ở nước ta trong những năm qua hàng chục chuyên ngành xã hội học đã sinh ra dựa trên nhu yếu thực tiễn của xã hội. Có thể kể đến một số ít chuyên ngành có vận tốc tăng trưởng mạnh như : Xã hội học nông thôn, xã hội học về giới, xã hội học mái ấm gia đình, xã hội học kinh tế tài chính, xã hội học văn hóa truyền thống, v …Tuy nhiên, giữa xã hội học đại cương và xã hội học chuyên ngành sống sót mối quan hệ không hề tách rời. Xã hội học đại cương phân phối những tri thức chung, khái quát làm nền tảng cho xã hội học chuyên ngành. Ngược lại, xã hội học chuyên ngành với những góc nhìn điều tra và nghiên cứu khác nhau đã cung ứng thông tin và tri thức về những góc nhìn đời sống xã hội cho việc hình thành và tăng trưởng xã hội học đại cương. Cách phân loại thứ tư cũng chia xã hội học thành hai bộ phận : Xã hội học vĩ mô và xã hội học vi mô .Ở Lever vi mô, xã hội học tập trung điều tra và nghiên cứu những hiện tượng kỳ lạ và quy trình xã hội tương quan đến cấu trúc chỉnh thể của xã hội, phát hiện ra những thành tố cơ bản và mối quan hệ giữa những thành tố cơ bản ấy .Ở Lever vi mô, xã hội học điều tra và nghiên cứu về những hiện tượng kỳ lạ và quy trình xã hội tương quan đến những thành tố bên trong, những cá thể và nhóm nhỏ xã hội cũng như mối quan hệ giữa chúng .Trên trong thực tiễn xã hội vĩ mô phân phối cho tất cả chúng ta mạng lưới hệ thống tri thức xã hội học ở Lever vĩ mô, xã hội học vi mô phân phối tri thức xã hội học ở Lever vi mô .

2. Mối quan hệ giữa xã hội học với các ngành khoa học khác

2.2. Mối quan hệ giữa xã hội học và triết học

Trước hết về mặt nhận thức cần phân biệt sự khác nhau giữa xã hội học và triết học. Theo triết học Mác – Lênin, triết học là khoa học ” nghiên cứu và điều tra những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư tưởng ” ( Giáo trình Triết học Mác – Lênin, 1999 ). Như vậy, triết học là mạng lưới hệ thống tri thức chung và là thế giới quan cho những ngành khoa học. Trong khi đó xã hội học là một khoa học cụ thể. Tác giả Nguyễn Đình Tấn trong cuốn Xã hội học đã chỉ ra sự khác nhau giữa chúng mà tất cả chúng ta hoàn toàn có thể dẫn chứng thêm như triết học điều tra và nghiên cứu những phạm trùcơ bản như vật chất và ý thức ; sống sót xã hội, ý thức xã hội. Còn xã hội học nghiên cứu và điều tra về cấu trúc xã hội, mạng lưới hệ thống xã hội, vai trò xã hội. Triết học điều tra và nghiên cứu những quy trình xã hội ở Lever trừu tượng hóa caonhất xã hội học gắn xã hội với những cuộc khảo sát, thực nghiệm đơn cử. v …Với tư cách là thế giới quan khoa học, triết học đã cung ứng cho xã hội học một nhãn quan đúng đắn để nhìn nhận và nghiên cứu và phân tích những sự kiện và quy trình xã hội. Trên cơ sở đó, những hoạt động giải trí nghiên cứu và điều tra về kim chỉ nan, thực nghiệm và tiến hành ứng dụng của xã hội học trở nên đúng hướng và có hiệu suất cao .Đối với triết học – xã hội học với tư cách là một khoa học cụ thể đã phân phối thêm những thông tin, tài liệu quý giá cho triết học trong quy trình trừu tượng hóa và khái quát hóa thành quy luật ngày càng đúng chuẩn hơn .

Vì vậy, các xu hướng coi xã hội học là một bộ phận của chủ
nghĩa duy vật lịch sử hoặc coi xã hội học hoàn toàn tách biệt với triết
học đều là sai lầm kể cả trong tư duy khoa học lẫn thực tiễn.

2.2. Mối quan hệ giữa xã hội học với tâm lý học

Trong lịch sử vẻ vang tăng trưởng của xã hội học đã từng diễn ra cuộc đấu tranh để phân định ranh giới hay khoanh vùng phạm vi nghiên cứu và điều tra của xã hội học và tâm lý học do tính thân thiện và sự xen kẽ giữa chúng. Điều này biểu lộ ở quan điểm của E và M .Tâm lý học là khoa học điều tra và nghiên cứu về những hiện tượng kỳ lạ tâm ý, quy trình tâm ý và quy luật tâm ý của con người. Trong những khu công trình điều tra và nghiên cứu xã hội học những khái niệm và tác dụng điều tra và nghiên cứu về tâm ý cá thể, về những hành vi tâm ý luôn luôn được sử dụng để lý giải về đời sống xã hội của con người với tư cách là tập đoàn lớn và nhóm xã hội .Trong khi đó tâm lý học cũng đang sử dụng những khái niệm, triết lý xã hội học, kể cả một số ít giải pháp nghiên cứu và điều tra thực nghiệm để điều tra và nghiên cứu về hiện tượng kỳ lạ tâm ý. Trong trong thực tiễn, giữa xã hội học và tâm lý học có những nghành nghề dịch vụ cả hai cùng chăm sóc, tạo ra mảng giao thoa giữa xã hội học và tâm lý học gọi là tâm lý học xã hội .

2.2. Xã hội học và nhân chủng học

Nhân chủng học ( Anthropology ) sinh ra trước xã hội học. Theo Greenwood và Stini ( 1977 ) : ” Nhân học hoàn toàn có thể được định nghĩa là một ngành học về thực chất con người, xã hội con người và quá khứ con người. Đây là một ngành học có mục tiêu miêu tả thế nào là con người theo một nghĩa rộng nhất hoàn toàn có thể có được ( Dẫn theo Emily A .nghiên cứu và điều tra của kinh tế tài chính học đã sử dụng giải pháp của xã hội học như giải pháp phỏng vấn cấu trúc, bàn luận nhóm tập trung chuyên sâu … trái lại, để lý giải những sự kiện xã hội xuất phát từ giác độ kinh tế tài chính, những nhà xã hội học cần sử dụng những khái niệm và triết lý của kinh tế tài chính học để trang bị thêm cho lăng kính của mình ( khái niệm lao động, nguồn vốn, thị trường, … kim chỉ nan về sự cân đối giữa ngân sách và quyền lợi … ). Việc hình thành nhiều ngành học mang tính giao thoa như xã hội học kinh tế tài chính, xã hội học lao động như đã nói ở trên phần nào chứng tỏ cho mối quan hệ của hai nghành nghề dịch vụ khoa học này .

2.2. Mối quan hệ giữa xã hội học và toán học

Sẽ trở nên thiếu sót nếu không đề cập đến mối quan hệ giữa xã hội học và toán học. Chỉ cần dẫn ra rằng : toán học là công cụ không hề thiếu của xã hội học trong việc lượng hóa những sự kiện xã hội, xem xét mối quan hệ tác động ảnh hưởng qua lại giữa chúng bằng đối sánh tương quan giữa những biến số thì cũng đã thấy sự xâm nhập của toán học vào xã hội học can đảm và mạnh mẽ đến mức độ nào .Ngoài ra, xã hội học còn có mối quan hệ mật thiết với những nghành khoa học khác như luật học, văn hóa truyền thống học, thiên nhiên và môi trường, v …

3. CHỨC NĂNG VÀ NHIỆM VỤ CỦA XÃ HỘI HỌC

3. Chức năng của xã hội học

Khoa học luận mác – xít đã chỉ ra những tính năng cơ bản của khoa học gồm có :

• Chức năng nhận thức .
• Chức năng thực tiễn ( tính năng tái tạo quốc tế ) .
• Chức năng giáo dục ( tính năng tư tưởng ) .

Xã hội học là một khoa học, thế cho nên bản thân nó cũng đảm nhiệm 3 công dụng cơ bản nói trên .* Chức năng nhận thức :” Con người ” và ” xã hội ” là một trong những yếu tố TT của quy trình nhận thức. Cùng với những ngành khoa học, xã hội học đã cung ứng một mạng lưới hệ thống tri thức khoa học về những sự kiện, những hiện tượng kỳ lạ có tương quan đến con người, xã hội, mối quan hệ giữa con người với xã hội và con người với giới tự nhiên. Qua đó, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể hiểu rõ hơn, hoàn hảo hơn về bức tranh xã hội và con người với những quan hệ xã hội, cấu trúc xã hội, vị thế và vai trò của những cá thể trong mạng lưới hệ thống tổ chức triển khai xã hội ấy. Những phương pháp tổ chức triển khai quản trị xã hộicùng với những giai cấp, tập đoàn lớn xã hội và xu thế tăng trưởng của những kiểu, những mô hình xã hội luôn luôn là yếu tố TT của bức tranh xã hội dưới cách nhìn của xã hội học. Điểm độc lạ là xã hội học dẫn dắt quy trình nhận thức của tất cả chúng ta theo cách riêng của nó. Quá trình nhận thức ấy đi từ những cuộc khảo sát, thực nghiệm với sự tương hỗ của mạng lưới hệ thống khái niệm, kim chỉ nan và giải pháp thực nghiệm vừa mang tính định lượng vừa mang tính định tính. Vì vậy, tri thức mà xã hội học mang lại cho con người vừa mang tính khách quan vừa mang tính khái quát và tính đúng mực cao. Tri thức ấy không phải là tác dụng của lối suy diễn hay võ đoán dựa trên một số ít hiện tượng kỳ lạ sống sót trước đó. Chính vì thế, việc nhận thức về con người và xã hội trong xã hội học là nhận thức đã được thưởng thức, đã được chứng tỏ. Từ mạng lưới hệ thống tri thức đã được nhận thức theo con đường ấy, con người hoàn toàn có thể hiểu về quy luật xã hội đúng mực hơn và rõ ràng hơn .* Chức năng thực tiễn :K cho rằng những nhà khoa học cố gắng nỗ lực để lý giải quốc tế, nhưng yếu tố quan trọng là tái tạo quốc tế. Rõ ràng khoa học phát sinh từ nhu yếu thực tiễn xã hội và chúng phải quay trở lại Giao hàng thực tiễn xã hội. Đây cũng là một trong những công dụng cơ bản của khoa học nói chung, khoa học xã hội học nói riêng .Chức năng thực tiễn của xã hội học được biểu lộ trên những phương diện sau đây :

• Chức năng cầu nối giữa khoa học với thực tiễn xã hội: Xã hội
  học vừa vận dụng tri thức khoa học, quy luật xã hội vào việc giải các
  vấn đề thực tiễn của xã hội đặt ra, vừa làm cho thực tiễn trở nên hữu
  ích khi chúng đóng vai trò là nơi kiểm chứng các tri thức khoa học.
  Thông qua kết quả của các công trình nghiên cứu xã hội học, các nhà
  quản lý xã hội có thể sử dụng chúng như những cứ liệu tin cậy để đề
  ra các chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, từ việc kế hoạch hóa sản
  xuất của một cơ sở có tính chất vi mô cho đến toàn bộ nền kinh tế có
  tính vĩ mô. Xã hội học còn góp phần tạo ra một phong cách quản lý
  kinh tế – xã hội dựa trên thành quả nghiên cứu khoa học, đồng thời
  khắc phục tình trạng chủ quan, duy ý chí. Có thể nói không có lĩnh
  vực khoa học xã hội nào làm tốt chức năng cầu nối thực tiễn – khoa
  học tốt hơn xã hội học. Không những thế xã hội học còn làm tốt các
  chức năng cầu nối giữa các nhà khoa học, các nhà quản lý kinh tế – xã

trái, đi ngược lại quyền lợi và tiềm năng của hội đồng, dân tộc bản địa và của trái đất .

3. Nhiệm vụ của xã hội học Việt Nam

Xã hội học Nước Ta vừa mới hình thành còn rất là non trẻ. Vì vậy, trách nhiệm trước mắt và những thập kỷ tới cần tập trung chuyên sâu xử lý những yếu tố cơ bản sau đây :

• Xây dựng và phát triển hệ thống lý luận xã hội học: Để làm
  được nhiệm vụ này trước hết phải cập nhật tri thức xã hội học ở cấp
  độ lý thuyết. Ngày nay, lý luận xã hội học của thế giới đã phát triển
  vượt bậc so với thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX. Bản thân các trường
  phái xã hội học như trường phái hành vi, trường phái cơ cấu – chức
  năng, v… cũng đã có sự bổ sung và phát triển so với trước. Nhiều tư
  tưởng xã hội học mới đã ra đời dựa trên thực tế phát triển kinh tế – xã
  hội của quốc gia, các khu vực và các vùng văn hóa khác nhau. Vì vậy,
  cần phải cập nhật hệ thống lý luận xã hội hiện đại của thế giới để tránh
  rơi vào tình trạng bị lạc hậu về mặt lý luận.

Bên cạnh đó phải tích hợp việc update lý luận xã hội học tân tiến với việc phát hiện ra đặc trưng của những hội đồng, khu vực khác nhau để thiết kế xây dựng lý luận xã hội học tương thích với nhu yếu tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội của mỗi vương quốc, dân tộc bản địa .

• Cần triển khai các nghiên cứu xã hội học mang tính chất thực
  nghiệm nhằm giải quyết những vấn đề kinh tế xã hội của đất nước
  đang đặt ra.

Trong thời hạn qua nghành nghề dịch vụ này có khunh hướng tập trung chuyên sâu vào nghiên cứu và điều tra về dân số học, giới, mái ấm gia đình … Trong khi đó 1 số ít nghành khác phần nhiều chưa được quan tâm đúng mức như thiết chế xã hội, pháp lý và tội phạm, tôn giáo, dân tộc bản địa, sắc tộc, thiên nhiên và môi trường, quản trị kinh tế tài chính – xã hội, v …

• Để triển khai được công dụng cầu nối giữa khoa học và thực tiễn, ngoài trách nhiệm tiến hành những điều tra và nghiên cứu thực nghiệm cần tăng nhanh những hoạt động giải trí tiến hành ứng dụng, đưa những tác dụng nghiên cứu và điều tra về mặt triết lý và thực nghiệm vào vận dụng trong thực tiễn đời sống xã hội. Có như vậy mới làm tăng sức sống của lý luận xã hội học, đồng thời khắc phục thực trạng xa rời giữa lý luận với thực tiễn. Điều này chỉ hoàn toàn có thể thực thi được khi những điều tra và nghiên cứu xã hội học mang đặc thù thiết thực và có năng lực ứng dụng cao .
• Đẩy nhanh quy trình tiếp cận với những chiêu thức nghiên cứu và điều tra xã hội học văn minh đã được thể nghiệm và đúc rút ở nhiều nước, đặc biệt quan trọng là những chiêu thức và kỹ thuật tích lũy thông tin, những ứng dụng giải quyết và xử lý thông tin định tính và định lượng .

CÂU HỎI HƯỚNG DẪN ÔN TẬP

1. Phân tích tính phong phú trong cách nhìn nhận về đối tượng người dùng nghiên cứu và điều tra của xã hội học ?
2. Cơ cấu của xã hội học ? Mối quan hệ giữa xã hội học với những nghành nghề dịch vụ khoa học khác ?
3. Chức năng và trách nhiệm của xã hội học ? Liên hệ với xã hội học Nước Ta lúc bấy giờ ?

Chính cuộc Cách mạng công nghiệp cũng đã tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ lên đời sống xã hội của nước Anh và những nước chịu tác động ảnh hưởng của cuộc Cách mạng này. Giai cấp thụ hưởng thành quả nhiều nhất từ cuộc Cách mạng công nghiệp không ai khác là giai cấp tư sản. Khối lượng của cải làm ra càng nhiều thì càng tăng thêm sự giàu sang của những nhà tư sản. Nhưng ngược lại, giai cấp công nhân lao động trong những nhà máy sản xuất của họ ngày càng bị bóc lột nặng nề. Không những thế, nhiều yếu tố xã hội đã phát sinh như nạn thất nghiệp ( do sự sửa chữa thay thế lao động thủ công bằng lao động máy móc cần phải sắp xếp lại lực lượng lao động ) ; sự di dân từ nông thôn vào đô thị kiếm việc làm tạo ra sự tập trung chuyên sâu quá mức số đông dân cư trên những đô thị chật hẹp tạo ra những ” đô thị quá tải “, sự bành trướng của những tệ nạn xã hội và ô nhiễm môi trường tự nhiên, v …Có thể nói, sự đổi khác diễn ra trong nghành kinh tế tài chính đã tạo cơ sở vật chất cho sự sinh ra của xã hội học. Để củng cố và tăng trưởng nền kinh tế tài chính và xử lý những yếu tố xã hội phát sinh, giai cấp tư sản đang lên đã chủ trương dựa vào những thành tựu của khoa học. Trong toàn cảnh chung ấy 1 số ít ngành khoa học mới đã sinh ra trong đó có xã hội học để góp thêm phần xử lý nhu yếu thực tiễn không thay đổi và tăng trưởng xã hội đang được đặt ra .

1. Tiền đề chính trị – xã hội

Thế kỷ XVII và XVIII là thế kỷ của những cuộc cách mạng tư sản. Cuộc cách mạng tư sản Anh ở thế kỷ XVII được coi là cuộc cách mạng tiên phong có ý nghĩa lớn so với quy trình hình thành chủ nghĩa tư bản trên khoanh vùng phạm vi toàn châu Âu và quốc tế ( Vũ Dương Ninh – Nguyễn Văn Hồng, 2004 ). Tiếp đó là cuộc cách mạng tư sản Mỹ 1776, cách mạng tư sản Pháp 1789. v … Thắng lợi của những cuộc cách mạng tư sản đã lật đổ thể chế phong kiến xác lập thể chế tư bản chủ nghĩa. Giai cấp phong kiến bị tước bỏ quyền lực tối cao thay vào đó là quyền lực tối cao của giai cấp tư sản. Đây là một đổi khác lớn về mặt chính trị ở những nước này. Sự biến hóa về giai cấp thống trị đã kéo theo sự biến hóa phương pháp tổ chức triển khai xã hội. Trong xã hội phong kiến phương Tây trước đây, tổ chức triển khai xã hội của nhà nước lúc bấy giờ dựa trên sự tích hợp vào vương quyền với thần quyền. Trong đó quý tộc và tăng lữ có vị trí quan trọng nhất. Sau cách mạng tư sản, nhà thời thánh bị tách ra khỏi tổ chức triển khai của nhà nước, thay vào đó là chính sách Nghị viện mang đặc thù dân chủ .Mặt khác, chính sách tư bản sinh ra không phải là sự đoạn tuyệt với xã hội phân loại giai cấp và chính sách người bóc lột người. Khi giai cấp tư sản lên cầm quyền cũng là khi trận tuyến đấu tranh giai cấp cũng mở màn sục sôi trở lại. Các chủ trương bóc lột của giai cấp tư sản ngay từ buổi đầu đã gây ra sự phản ứng so với giai cấp công nhân. Điều này được Marx và Engel vạch rõ trong bộ ” Tư bản ” và những tác phẩm khác. Không những thế, sự phân hóa giai cấp đã gắn liền với sự phân hóa giàu nghèo, phân tầng xã hội. Mâu thuẫn xã hội mà TT là xích míc giữa tư sản và vô sản trở nên rất là kinh khủng và thâm thúy dẫn đến sự sinh ra và tăng trưởng của trào lưu công nhân và công xã Pari năm 1871 .Không những thế, cơ cấu tổ chức xã hội cũng trải qua những dịch chuyển to lớn. Sự hình thành những giai cấp những tầng lớp xã hội mới ( tư sản, công nhân, công chức, tiểu tư sản thành thị, đặc biệt quan trọng là sự hình thành giai cấp vô sản công nghiệp ) đã kéo theo sự phân hóa về lối sống, đặc trưng văn hóa truyền thống của những giai cấp, những nhóm xã hội khác nhau dựa trên vị thế kinh tế tài chính – xã hội và khu vực cư trú của họ .

Đứng trước những biến động ấy, một vấn đề được đặt ra là: Làm
thế nào để nhanh chóng thiết lập lại trật tự xã hội và duy trì trật tự xã
hội để tạo điều kiện cho xã hội phát triển? Ngay bản thân những người
tân tiến trong giai cấp tư sản lúc bấy giờ, kể cả E. Durkheim cũng muốn
tìm câu trả lời trong kho tàng tri thức khoa học, sử dụng thành tựu của
khoa học để xây dựng phương thức quản lý xã hội mới.

Mặt khác, trong những cuộc cách mạng tư sản, đại diện thay mặt là cách mạng tư sản Pháp những giá trị xã hội như ” tự do, bình đẳng, bác ái ” đã được tôn vinh. Chính yếu tố này đã đạt nền móng cho những tư tưởng văn minh, bình đẳng xã hội. Không những thế, chúng còn khơi dậy tính tự do, phát minh sáng tạo của con người nhằm mục đích thắng lợi những khuôn mẫu trói buộc của những thế lực nhà thời thánh trước đây. Trong xu thế chung ấy nhiều nhà khoa học đã có điều kiện kèm theo đam mê phát minh sáng tạo, mong đem tri thức khoa học ship hàng cho con người, trong đó có những nhà xã hội học .

1. Tiền đề khoa học – lý luận và tư tưởng

Vào thế kỷ XIV trào lưu văn hóa truyền thống Phục hưng Open ở Italia, sau đó lan sang những nước khác ở châu Âu. Thế kỷ XVI được coi là thế kỷ toàn thịnh của nó ( Nguyễn Gia và nhóm tác giả, 2003 ). Đây là cuộc đấu tranh trên nhiều mặt : văn học, thẩm mỹ và nghệ thuật, khoa học và triết học, giáo dục, tôn giáo … Thời kỳ Phục hưng trở thành chiếc đòn

Source: https://vh2.com.vn
Category : Khoa Học