Giao trinh Giao dc hc 1 – GIÁO TRÌNH GIÁO DỤC HỌC ĐẠI CƯƠNG ,DÀNH CHO SINH VIÊN NGÀNH SƯ PHẠM – StuDocu

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM – ĐHĐN

null

GIÁO DỤC HỌC ĐẠI CƯƠNG 1GIÁO DỤC HỌC ĐẠI CƯƠNG 1

GIẢNG VIÊN : BÙI VĂN VÂN

KHOA: TÂM LÝ – GIÁO DỤC

CHƯƠNGI: GIÁO DỤC HỌC LÀ KHOA HỌC VỀ GIÁO DỤC CON NGƯỜI.

nullMỤC TIÊU DẠY HỌC : Học xong bài học kinh nghiệm người học có được một cách tự giác :

1. Về tri thức:
   • Đặc trưng của giáo dục với tư cách là một hiện tượng xã hội và một số tính
     qui luật cơ bản nhất của giáo dục
   • Đối tượng nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu của giáo dục học
   • Một số khái niệm và phạm trù của giáo dục học
2. Về kỹ năng:
   • Kỹ năng vận dụng tri thức để phân tích hiện thực giáo dục
   • Kỹ năng phân tích đánh giá các quan điểm giáo dục
3. Về thái độ: Trên cơ sở tri thức và kỹ năng trên, người học sẽ có thái độ đúng đối
   với giáo dục học và việc học tập vì ngày mai là thầy cô giáo

B. NỘI DUNG KHÁI QUÁT VÀ PHÂN PHỐI THỜI GIAN ( Lý thuyết )

Iáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt ( 2 tiết)
II.Đối tượng, nhiệm vụ, của giáo dục học (1tiết) :
III. Một số phạm trù và khái niệm cơ bản của giáo dục học (1tiết)
IVương pháp nghiên cứu giáo dục học (1tiết)
C. PHƯƠNG PHÁP: Diễn giảng- nêu vấn đề, thảo luận

D. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1 à Thế Ngữ – Đặng Vũ Hoạt – Giáo dục học T1 – NXBGD, HN, 1998 2. N guyễn Sinh Huy – Nguyễn Văn Lê – Giáo dục học đại cương – Vụ Đại học, HN, 1995 3. Phạm Minh Hạc – Đổi mới tư duy giáo dục – NXBGD, HN, 1991 4. Roy Raja Singh – Nền giáo dục cho thế kỷ XXI – những triển vọng của châu Á – Thái Bình Dương – Viện KHGDVN 5. Makiguchi – Giáo dục vì đời sống phát minh sáng tạo – NXB Trẻ – Trường ĐHTH, TP.Hồ Chí Minh, 6. A. Tofler – Cú sốc tương lại – NXB thông tin lý luận, 1992 7. Tạp chí NCGD từ 1990 – 2005 8. Phạm Viết Vượng – Phương pháp điều tra và nghiên cứu KHGD – Vụ Đại học – Bộ GD – ĐT, HN, 1995 E. KHỐI LỚP DẠY : Đại học sư phạm

F. NỘI DUNG CHI TIẾT BÀI GIẢNG

I. GIÁO DỤC LÀ MỘT HIỆN TƯỢNG XÃ HỘI ĐẶC BIỆT

1. Sự nảy sinh và phát triển của giáo dục là nhu cầu tồn tại và phát triển của xã
hội loài người

• Trong quá trình sống, con người đã không ngừng đấu tranh trong xã hội, đấu
  tranh với thiên nhiên, không ngừng lao động để tạo ra của cải vật chất và tinh thần.
  Trong quá trình đó con người đã tích lũy được những kinh nghiệm đấu tranh xã

a. là một hiện tượng kỳ lạ xã hội, giáo dục chịu sự chi phối của những quy trình xã hội khác như : kinh tế tài chính, chính trị, xã hội …. Giáo dục tăng trưởng và đổi khác không ngừng, giáo dục mang tính lịch sử vẻ vang đơn cử. Tính lịch sử vẻ vang của giáo dục được diễn đạt như sau : Ở mỗi nước trong mỗi tiến trình lịch sử dân tộc nhất định, có một nền giáo dục riêng không liên quan gì đến nhau, mà những đặc trưng của nó về đặc thù, mục tiêu, trách nhiệm, nội dung, chiêu thức, phương tiện đi lại … đều do những điều kiện kèm theo của tiến trình đó qui định bừ tính lịch sử vẻ vang của giáo dục, tất cả chúng ta rút ra 1 số ít Tóm lại quan trọng trong việc thiết kế xây dựng và tăng trưởng giáo dục :

• Sao chép nguyên bản mô hình giáo dục của nước khác trong việc xây dựng nền
  giáo dục của nước mình là việc làm phản khoa học
• Giữ nguyên mô hình giáo dục đã được hình thành ở một giai đoạn trước đây, khi
  mà điều kiện của giai đoạn mới có sự thay đổi căn bản cũng là hành động trái qui
  luật
• Những điều chỉnh, cải tiến, cải cách, đổi mới giáo dục trong từng thời kỳ phát triển là
  một tất yếu khách quan. Song những biến động đó cần được dự báo chính xác, chuẩn bị
  cẩn thận và tiến hành tốt.
  Giáo dục Việt Nam qua các thời kỳ
  Thứ Năm, 08/01/2004 – 11:14 AM
  Nhân dân Việt Nam vốn có truyền thống hiếu học và một nền giáo dục lâu
  đời. Từ khi cộng đồng người Việt xuất hiện đã lưu truyền việc giáo dục kiến
  thức để làm ra của cải vật chất, mưu sinh, dạy nhau tổ chức đời sống xã hội
  và giáo dục đạo đức nhân sinh, tạo nên nhân cách, con người Việt Nam.

1. Giáo dục Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám năm 19 45.
Năm 938, dân tộc Việt Nam khôi phục nền độc lập, thống nhất quốc gia,
xây dựng nhà nước phong kiến. Nền giáo dục phong kiến do nhà nước chỉ đạo
được hình thành và phát triển qua 10 thế kỷ, cơ bản là giống nhau về cơ cấu, nội
dung, cách tổ chức việc dạy và học, thi hành chế độ khoa cử. Các triều đại
thường chú trọng việc xây dựng một trường đại học ở kinh đô, đặt các giáo chức
ở các phủ, lộ để trông coi việc học hành. Tại các trường lớp tư gia, do các ông
đồ ngồi dạy trẻ. Các ông đồ được người dân tôn kính, quý trọng bởi họ là những
nhà Nho, bậc hưi quan, các nhà khoa bảng.
Nội dung dạy và học từ lớp tư gia đến các trường lớp ở lộ, phủ, kinh đô

đều lấy Tứ thư, Ngũ kinh làm sách giáo khoa. Các triều đại Lý, Trần, Lê, Nguyễn tổ chức những khoa thi ( thi hương, thi hội, thi đình hay thi tiến sỹ ) về cơ bản là giống nhau. Từ năm 1075, nhà Lý mở khoa thi Minh Kinh tiên phong, đến năm 1919, nhà Nguyễn tổ chức khoa thi ở đầu cuối. Chế độ khoa cử của nền giáo dục phong kiến Nước Ta trải qua 844 năm với trên 180 khoá thi và hơn 2900 người đỗ từ tiến sỹ đến trạng nguyên. Trải qua nghìn năm lịch sử dân tộc, nền giáo dục phong kiến Nước Ta đã đào tạo và giảng dạy nhiều thế hệ tri thức tinh hoa của dân tộc bản địa, đồng thời cung ứng lực lượng hầu hết cho mạng lưới hệ thống quan chức quản trị nhà nước và xã hội. Nền giáo dục ấy đã đào tạo và giảng dạy nên nhiều nhà bác học, nhà văn, nhà viết sử, nhà giáo, thầy thuốc có khét tiếng cùng những thế hệ tri thức giữ vai trò quan trọng trong việc thiết kế xây dựng, vun đắp nền văn hiến Nước Ta. Một nền giáo dục phong kiến coi trọng luân lý, lễ nghĩa, góp thêm phần cơ bản thiết kế xây dựng nền tảng đạo đức xã hội. Tuy nhiên, ý thức tồn cổ của Nho giáo đã cản trở những tư tưởng cải cách, ngưng trệ sự tăng trưởng của xã hội ; phương pháp học khuôn sáo, giáo điều, nặng về tầm c hương trích cú, kim chỉ nan suông, chạy theo hư danh .. à những hạn chế của nền giáo dục phong kiến Nước Ta. Cuối thế kỷ XIX, thực dân pháp xâm lăng nước ta. Nền giáo dục phong kiến Nước Ta bị biến hóa hàng loạt, chữ Hán thay bằng chữ quốc ngữ và chữ Pháp. Từ nội dung chương trình sách giáo khoa đến cách học, cách dạy, cách tổ chức triển khai những kỳ thi biến hóa, mạng lưới hệ thống những trường từ sơ cấp, tiểu học, cao đẳng tiểu học, trung học phổ thông đến những trường chuyên nghiệp, đại học từ từ được hình thành, thay thế sửa chữa những trường học cả nền giáo dục phong kiến. Thực dân Pháp coi nền giáo dục phong kiến là công cụ quan trọng để chinh phục thuộc địa. Chúng mở những trường nhằm mục đích huấn luyện và đào tạo 1 số ít công chức cho cỗ máy quản lý, những cơ sở kinh doanh thương mại .. ố trường học ít và số người đi học ngày càng ít hơn. Trong khoảng chừng từ năm 1931 đến năm 1940, cứ 100 người dân chưa được 3 người đi học và hầu hết là học bậc tiểu học và vỡ lòng, trên 3 vạn dân mới có một sinh viên ( cao đẳng, đại học ). Mặc dù đã triển khai một số ít chủ trương giáo dục nô dịch với thủ đoạn phức tạp, xảo quyệt nhưng thực dân Pháp vẫn không đạt được kết quảmong muốn. Phần lớn những người Nước Ta được Pháp huấn luyện và đào tạo vẫn có ý thức dân tộc bản địa, 1 số ít không nhỏ có ý thức yêu nư ớcgiáo dục : Nền giáo dục của dân, do dân, vì dân được phong cách thiết kế trên 3 nguyên tắc : Dân tộc, khoa học, đại chúng ?. Phương châm giáo dục là học song song với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn. Ðến năm học 1953 – 1954, ở vùng giải phóng đã có 3673 trường cấp I, 397 trường cấp II, 34 trường cấp III, 5 trường trung học chuyên nghiệp và 4 trường đại học .b đoạn giáo dục Giao hàng sự nghiệp thiết kế xây dựng XHCN ở miền Bắc và thống nhất quốc gia ( 1954 – 1975 ). Sau năm 1954, nền giáo dục dân chủ nhân dân được thiết kế xây dựng trong kháng chiến chuyển hướng can đảm và mạnh mẽ nhằm mục đích phân phối nhu yếu mới của trách nhiệm thiết kế xây dựng CNXH ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất quốc gia. Cuộc cải cách giáo dục lần thứ hai ở miền Bắc là bước tiến quan trọng trong quy trình thiết kế xây dựng nền giáo dục XHCN. Hệ thống giáo dục mới này được thực thi không chỉ ở giáo dục phổ thông, mà còn ở giáo dục đại học và chuyên nghiệp. Nội dung giáo dục mới mang đặc thù tổng lực trên bốn mặt : đức, trí, thể, mỹ. Phương châm giáo dục là ” liên hệ lý luận với thực tiễn, gắn nhà trường với đời sống xã hội “. Do cuộc cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, những trường học và những cơ sở giáo dục vừa thực thi sơ tán, vừa liên tục duy trì việc dạy và học ở toàn bộ những lớp học, những ngành học. Có thể nói, ngành giáo dục của nước ta trong thời kỳ này đã giữ vững được quy mô, chất lượng giáo dục và đạt được nhiều kỳ tích lớn .c đoạn kiến thiết xây dựng mạng lưới hệ thống giáo dục thống nhất trong cả nước và thay đổi giáo dục Nước Ta. Năm 1975, quốc gia trọn vẹn giải phóng. Nhiệm vụ cấp bách của ngành giáo dục là kiến thiết xây dựng một nền thống nhất theo xu thế XHCN. Giáo dục miền Nam, được sự tương hỗ sức người, sức của từ miền Bắc, nhanh gọn Phục hồi và hoạt động giải trí trở lại hoạt động giải trí thông thường. Ðến năm 1976, việc huấn luyện và đào tạo sau đại học được tiến hành, đến năm 1980 đã có 42 trường đại học và viện nghiên cứu và điều tra khoa học được quyết định hành động là cơ sở sau đại học .Tháng 1/1979, cuộc cách mạng lần thứ ba được tiến hành. Hệ thống giáo dục mười hai năm được phong cách thiết kế thống nhất trong toàn nước. Các bộ sách giáo khoa mới theo ý thức và nội dung cải cách được triển khai mỗi năm một lớp, mở màn từ năm học 1981 – 1982. Mạng lưới những trường đại học, cao đẳng, những trường trung học chuyên nghiệp ở TW và địa phương được cải cách, từ tiềm năng huấn luyện và đào tạo đến nội dung chương trình, giải pháp giảng dạy. Tuy nhiên, những khó khăn vất vả của nền kinh tế tài chính – xã hội nói chung và bản thân ngành giáo dục nói riêng đa tác động ảnh hưởng trực tiếp đến tiến trình tăng trưởng của ngành, làm cho mạng lưới hệ thống giáo dục ngày càng xuống cấp trầm trọng nghiêm trọng. Trước tình hình đó, Bộ Giáo dục đã kiến thiết xây dựng và tiến hành chương trình tăng trưởng giáo dục 3 năm ( 1987 – 1990 ). Sau 3 năm thay đổi, ngành giáo dục đã dần tháo gỡ khó khăn vất vả, khắc phục thực trạng yếu kém và thu được những tác dụng đáng khuyến khích. Năm 1991, Quốc hội khoá VIII, kỳ họp thứ 9 đã trải qua Luật phổ cập giáo dục tiểu học. Trước đó, Nhà nước đã quyết định hành động phổ cập giáo dục tiểu học và xoa mù chữ là chương trình tiềm năng vương quốc, đặt tiềm năng đến năm 2000, tổng thể những tỉnh, thành trong cả nước đều đạt chuẩn vương quốc về phổ cập giáo dục tiểu học và xoá mù chữ. Hội nghị Trung ương Ðảng lần thứ tư ( khoá VII ) đã đề ra Nghị quyết về ” liên tục thay đổi sự nghiệp giáo dục và đào tạo và giảng dạy “. Nghị quyết nêu lên 4 quan điểm chỉ đạophát triển giáo dục – huấn luyện và đào tạo trong đó nhấn mạnh vấn đề giáo dục và huấn luyện và đào tạo cùng với kho học công nghệ tiên tiến được xem là quốc sách số 1. Tháng 12 – 1996, Hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Trung ương Ðảng khoá VIII liên tục ra Nghị quyết chuyên đề về giáo dục đào tạo và giảng dạy. Quốc Hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam trải qua luật Giáo dục, tháng 12 – 1998. Trong những năm cuối thập kỷ XX, Giáo dục – Ðào tạo Nước Ta đã đạt được nhiều thành tựu lớn. Quy mô giáo dục – đào tạo và giảng dạy tăng nhanh. Tính đến tháng 8 ? 1999, có hơn 93,7 % dân số từ 15 tuổi trở lên biết chữ, 85 % tỉnh, thành và 90 % Q., huyện đạt chuẩn vương quốc vè xoá mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học. Nhiều tỉnh đang tiến tới phổ cập trung học cơ sở. Giáo dục ở những vùng dân tộc thiểu số đã có những chuyển biến tích cực. Trên 100 trường dân tộc bản địa nội trú đã được kiến thiết xây dựng tạo điều kiện kèm theo thuận tiện

và con người Việt Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực của cá nhân,
làm chủ tri thức khoa học và công nghệ, có tưduy sáng tạo, có kỹ năng thực hành
giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức và kỷ luật; có sức khỏe, là người kế
thừa xây dựng CNXH vừa “ hồng” vừa “chuyên”.
Giữ vững mục tiêu xã hội chủ nghĩa trong nội dung, phương pháp giáo dục – đào
tạo, trong các chính sách, nhất là chính sách công bằng xã hội. Phát huy ảnh hưởng
tích cực, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của cơ chế thị trường đối với giáo dục – đào
tạo. Chống khuynh hướng “thương mại hóa”, đề phòng khuynh hướng phi chính trị
hóa giáo dục – đào tạo. Không truyền bá tôn giáo trong trường học.
2. Thực sự coi giáo dục – đào tạo là quốc sách hàng đầu. Nhận thức sâu sắc
giáo dục – đào tạo cùng với khoa học và công nghệ là nhân tố quyết định tăng
trưởng kinh tế và phát triển xã hội, đầu tư cho giáo dục – đào tạo là đầu tư phát
triển. Thực hiện các chính sách ưu tiên ưu đãi đối với giáo dục – đào tạo, đặc biệt là
chính sách đầu tư và chính sách tiền lương. Có các giải pháp mạnh mẽ để phát triển
giáo dục.
3. Giáo dục – đào tạo là sự nghiệp của toàn Đảng, của Nhà nước và của toàn
dân. Mọi người đi học, học thường xuyên, học suốt đời. Phê phán thói lười đi học.
Mọi người chăm lo cho giáo dục. Các cấp ủy và tổ chức đảng, các cấp chính quyền,
các đoàn thể nhân dân, các tổ chức kinh tế, xã hội, các gia đình và các cá nhân đều
có trách nhiệm tích cực góp phần phát triển sự nghiệp giáo dục – đào tạo, đóng góp
trí tuệ, nhân lực, vật lực, tài lực cho giáo dục – đào tạo. Kết hợp giáo dục nhà
trường, giáo dục gia đình và giáo dục xã hội, tạo nên môi trường giáo dục lành
mạnh ở mọi nơi, trong từng cộng đồng, từng tập thể.
4. Phát triển giáo dục – đào tạo gắn với nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội,
những tiến bộ khoa học – công nghệ và củng cố quốc phòng, an ninh. Coi trọng cả
ba mặt; mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng và phát huy hiệu quả. Thực hiện giáo
dục kết hợp với lao động sản xuất, nghiên cứu khoa học, lí luận gắn với thực tế, học
đi đôi với hành, nhà trường gắn liền với gia đình và xã hội.
5. Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục đào tạo. Tạo điều kiện để ai
cũng được học hành. Người nghèo được Nhà nước và cộng đồng giúp đỡ để học
tập. Bảo đảm điều kiện cho những người học giỏi phát triển tài năng.

6. Giữ vai trò nòng cốt của những trường công lập song song với đa dạng hóa những mô hình giáo dục – đào tạo và giảng dạy, trên cơ sở Nhà nước thống nhất quản lí, từ nội dung chương trình, qui chế học, thi tuyển, văn bằng, tiêu chuẩn giáo viên, tạo thời cơ cho mọi người hoàn toàn có thể lựa chọn cách học tương thích với nhu yếu và thực trạng của mình. _ * Các giải pháp hầu hết :

1. Tăng cường các nguồn lực đầu tư cho giáo dục :_ đầu tư cho giáo dục lấy từ
   nguồn chi thường xuyên và nguồn chi phát triển trong ngân sách nhà nước, hằng
   năm tăng dần chỉ trọng ngân sách chi cho giáo dục.
   2. Xây dựng đội ngũ giáo viên, tạo động lực cho người dạy, người học: có
   chính sách thu hút học sinh khá giỏi vào ngành sư phạm, nâng cao đời sống giáo
   viên, chuẩn hóa giáo viên, thường xuyên bồi dưỡng để nâng cao phẩm chất và năng
   lực của đội ngũ giáo viên.
   3. Tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp và tăng cường cơ sở vật chất cho
   trượng học: tiếp tục đổi mới chương trình, sách giáo khoa, phương pháp giáo dục,
   đầu tư cơ sở vật chất, nhất là trang thiết bị cho thí nghiệm, thực hành
   4. Đối mới cơ chế quản lý giáo dục : qui định lại chức năng, nhiệm vụ của các
   cơ quan quản lý giáo dụ; đổi mới cơ chế quản lý, bồi dưỡng, sắp xếp cán bộ ; xử lý
   nghiêm các hiện tượng tiêu cực trong ngành giáo dục ; đổi mới công tác thi đua, coi
   trọng hơn nữa công tác nghiên cứu khoa học trong ngành; tăng cường hợp tác trao
   đổi quốc tế về giáo dục
   b. Tính chất giai cấp của giáo dục
   Xã hội có phân chia giai cấp thì giáo dục là một phương thức đấu tranh giai cấp,
   nhà trường là công cụ đấu tranh giai cấp, hoạt động của giáo dục, của nhà trường là
   hoạt động đấu tranh giai cấp trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa và giáo dục đào tạo con
   người mới, thế hệ mới, phục vụ tích cực cho công cuộc đấu tranh giai cấp, xây dựng
   xã hội mới theo đường lối của giai cấp nắm chính quyền.
   Tính chất giai cấp của giáo dục và nhà trường thể hiện tập trung ở mục đích,
   nhiệm vụ giáo dục, nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục, hình thức tổ chức
   giáo dục và đào tạo.
   c. Tính chất kế thừa của giáo dục

cao chất lượng nguồn nhân lực. Trong thời đại phát triển như bão táp của khoa học và
công nghệ, nhân loại đang chuyển sang nền văn minh tin học, điện tử, sinh học. Khoa
học-công nghệ đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Sự phát triển lực lượng sản xuất
gắn liền với sản xuất hàng hóa và thị trường, gắn liền với sự phân công lao động và hợp
tác quốc tế. Giáo dục không phải là yếu tố phi sản xuất, giáo dục là yếu tố bên trong, yếu
tố cấu thành của sản xuất xã hội. Không thể phát triển lực lượng sản xuất nếu như không
đầu tư thỏa đáng cho nhân tố con người, nhân tố hàng đầu của lực lượng sản xuất. Không
thể xây dựng được quan hệ sản xuất mới xã hội chủ nghĩa nếu như không nâng cao trình
độ dân trí, doanh trí, trình độ tổ chức và quản lý của cán bộ và nhân dân. Thực tiễn đã chỉ
ra rằng, không một quốc gia nào muốn phát triển lại đầu tư ít cho giáo dục. Cuộc chạy
đua phát triển kinh tế hiện nay là cuộc chạy đua về khoa học công nghệ, chạy đua về giáo
dục đào tạo, chạy đua về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Hội nghị lần thứ hai ban
chấp hành trung ương khóa 8 đã nhấn mạnh: “ Thực sự coi giáo dục đào tạo là quốc sách,
nhận thức sâu sắc giáo dục – đào tạo cùng khoa học công nghệ là nhân tố quyết định tăng
trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển.” Để
làm tốt chức năng này giáo dục đào tạo phải xây dựng được một xã hội học tập tạo điều
kiện cho mọi người có thể học tập thường xuyên, học tập suốt đời. Chính vì vậy, giáo dục
phải thực sự đi trước đón đầu thúc đẩy phát triển kinh tế sản xuất.
Đọc thêm “ KINH TẾ TRI THỨC”
b. Chức năng chính trị – xã hội
Giáo dục trực tiếp tác động đến cấu trúc xã hội, làm phân hóa các tầng lớp xã hội
(giáo dục cũ ) hoặc xóa bỏ phân chia tầng lớp xã hội, xóa bỏ phân chia giai cấp
( giáo dục XHCN ), nâng cao trình độ văn hóa, khoa học kỹ thuật, nghề nghiệp…
làm thay đổi vị trí xã hội của mỗi người.
c. Chức năng tư tưởng – văn hóa
Giáo dục truyền bá và xây dựng hệ tư tưởng xã hội cho người học, xây dựng lối
sống mới, nâng cao trình độ văn hóa, khoa học, kỹ thuật cho toàn xã hội ( nâng cao
dân trí ), phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc, của xã hội, xây dựng
nền văn hóa mới, tư tưởng mới theo yêu cầu phát triển xã hội, đào tạo và bồi dưỡng
nhân tài cho xã hội.
Thực hiện những chức năng cơ bản đó, giáo dục phải bám sát yêu cầu phát triển
kinh tế – sản xuất, chính trị – xã hội, tư tưởng – văn hóa để đáp ứng đầy đủ và kịp
thời. Đồng thời giáo dục phải được phát triển mạnh mẽ để tạo tiền đề cho sự phát
triển mới về kinh tế, chính trị, văn hóa, tư tưởng.
II. ĐỐI TƯỢNG, NHIỆM VỤ CỦA GIÁO DỤC HỌC
1. Đối tượng của giáo dục học
Với chức năng hình thành và phát triển nhân cách, giáo dục cần được nghiên cứu
theo trạng thái động, tức là theo quan điểm quá trình : quá trình giáo dục. Quá trình

giáo dục diễn ra trong thời hạn, khoảng trống nhất định, có nhiều tác nhân tham gia và có liên hệ với nhau, có hoạt động và tăng trưởng không ngừng. Quá trình giáo dục nói trên còn gọi là quy trình dạy học và giáo dục hoặc là quy trình giáo dục – học tập, hoặc là quy trình sư phạm tổng thể và toàn diện hay quy trình giáo dục học – đó chính là đối tượng người tiêu dùng của giáo dục học. a. Các đặc trưng cơ bản của quy trình sư phạm tổng thể và toàn diện – Quá trình giáo dục là một quy trình xã hội được tổ chức triển khai một cách có ý thức, có mục tiêu, có kế hoạch nhằm mục đích truyền đạt, lĩnh hội và tăng trưởng những kinh nghiệm tay nghề xã hội để thiết kế xây dựng và tăng trưởng những kinh nghiệm tay nghề xã hội, để kiến thiết xây dựng và tăng trưởng những nhân cách cung ứng những nhu yếu của tiến trình lịch sử dân tộc xã hội mới. – Quá trình giáo dục là một quy trình ảnh hưởng tác động lẫn nhau giữa người giáo dục và người đưọc giáo dục, giữa cá thể và tập thể tạo thành những quan hệ đặc biệt quan trọng, gọi là quan hệ sư phạm. – Quá trình giáo dục là quy trình người giáo dục tổ chức triển khai hướng dẫn những mô hình hoạt động giải trí và giao lưu và người được giáo dục thì tích cực, tự giác tham gia vào những mô hình hoạt động giải trí, giao lưu đó để sở hữu và biến những kinh nghiệm tay nghề xã hội, những giá trị văn hóa truyền thống xã hội thành vốn sống của mình. – Quá trình giáo dục là một bộ phận hầu hết của hoạt động giải trí sống của con người được giáo dục, vì vậy hoạt động giải trí sống càng đa dạng chủng loại phong phú càng có ý nghĩa giáo dục. Từ những đặc trưng trên, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể rút ra định nghĩa : Quá trình sư phạm tổng thể và toàn diện là một quy trình có đặc thù xã hội hình thành con người được tổ chức triển khai có mục tiêu, có kế hoạch nhằm mục đích cung ứng nhu yếu lịch sử dân tộc xã hội, được thực thi trải qua những hoạt động giải trí giáo dục, học tập và những hoạt động giải trí phong phú khác của đời sống được triển khai trong những mối quan hệ xã hội giữa người được giáo dục và người được giáo dục nhằm mục đích làm cho người được giáo dục sở hữu, tăng trưởng kinh nghiệm tay nghề xã hội loài người và tăng trưởng tổng lực nhân cách của mình. b. Cấu trúc của quy trình sư phạm toàn diện và tổng thể – Quá trình sư phạm toàn diện và tổng thể là sự thống nhất của hai quy trình bộ phận : quy trình dạy học và quy trình giáo dục. Cả hai quy trình đó đều thực thi công dụng chung của quy trình sư phạm tổng thê trong việc hình thành nhân cách tổng lực. Song

Quá trình sư phạm tổng thể tổng thể theo quan niệm như trên chính là đối tượng
nghiên cứu của giáo dục học. Giáo dục học nghiên cứu quá trình giáo dục trong
tính tổng thể, tính toàn vẹn của nó, cũng như các bộ phận, các yếu tố của quá trình
đó để nhận thức bản chất, cấu trúc và những tính qui luật của quá trình đó, nhận
thức những đặc điểm của quá trình đó diễn ra với các khách thể giáo dục khác nhau
và trên cơ sở xác định nhiệm vụ, nội dung, phương tiện và hình thức tổ chức để
thiết kế quá trình giáo dục đó xác định các lực lượng và các điều kiện để quá trình
đó được vận hành tối ưu.
3. Hệ thống các khoa học giáo dục

• Muốn phát triển đúng hướng, giáo dục học luôn luôn phải vận dụng “ nguyên tắc
  lịch sử “ trong nội dung và phương pháp nghiên cứu. Như vậy lịch sử giáo dục học
  có vai trò quan trọng trong hệ thống các khoa học giáo dục và trước hết đối với giáo
  dục học.
  Nhờ quán triệt quan điểm đối với các hiện tượng giáo dục ( của các thời đại khác
  nhau ) nhà nghiên cứu sẽ phát hiện đúng đắn bản chất xã hội của giáo dục ở từng
  thời đại và hiểu được tiến trình phát triển và đổi mới liên tục của giáo dục.
  Lịch sử giáo dục học cung cấp cho giáo dục học các tư tưởng giáo dục tiên tiến,
  kiệt xuất, dựa trên sự kế thừa có chọn lọc, có phê phán các thành tựu và lý luận giáo
  dục có giá trị ở trong nước và quốc tế giúp cho giáo dục học luôn phát triển, luôn
  đổi mới, theo kịp xu thế thời đại.
• Giáo dục học nằm trong khoa học giáo dục, bản thân nó là một hệ thống nhỏ
  gồm nhiều phân môn khác nhau như : giáp dục học vưòn trẻ, giáo dục học mẫu giáo
  ( trước tuổi học, tiền học đường ), giáo dục học lứa tuổi đi học (giáo dục phổ thông,
  giáo dục chuyên nghiệp, dạy nghề, giáo dục học đại học, giáo dục học người lớn ).
• Giáo dục học còn được nghiên cứu ở từng chuyên môn – nghề nghiệp.
  Tuy đối tượng phục vụ khác nhau nhưng các phân môn giáo dục kể trên đều có cơ
  sở chung là lý luận giáo dục học đại cương. Từ những kiến thức và kỹ năng này mà
  vận dụng, đáp ứng cho việc giáo dục ở các lĩnh vực khác nhau.
• Giáo dục học chuyên biệt ( đặc biệt ) có nhiệm vụ chuyên nghiên cứu
  những vấn đề dạy học và giáo dục những trẻ có tật về thị giác, thính giác, những trẻ
  khuyết tật hoặc chậm phát triển trí tuệ, ngôn ngữ …

Đối với mỗi loại trẻ có tật này có những qui tắc, chiêu thức dạy học và giáo dục riêng rất phức tạp .

• Lý luận dạy học bộ môn : nghiên cứu phương pháp dạy học các bộ môn khác
  nhau, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học các bộ môn.
  4. Quan hệ giữa giáo dục học và các khoa học khác
  Với tư cách là một khoa học trong nhóm các khoa học xã hội, giáo dục học nghiên
  cứu một trong những chức năng quan trọng nhất của xã hội – vấn đề giáo dục. Do
  vậy giáo dục học trong thực tế liên quan mật thiết với nhiều ngành khoa học xã hội
  khác nhau như Đạo đức học, Mỹ học, Kinh tế học, Văn học, … Điều đó cũng phản
  ánh mối quan hệ biện chứng giữa giáo dục học với các lĩnh vực khác trong xã hội.
  a. Mối quan hệ giữa giáo dục học với triết học và xã hội học
  Vì hai ngành này cung cấp các quan điểm phương pháp luận về các quy luật ( lý
  luận và thực tiễn ) cho việc nghiên cứu sự vận động và phát triển của giáo dục.
  b. Mối quan hệ giữa giáo dục học với sinh lý học và tâm lý học

• Muốn điều tra và nghiên cứu về sự tăng trưởng của con người trong quy trình dạy học và giáo dục, giáo dục học phải dựa vào sinh lý học ( khi nghiên cứu và điều tra chung, đặc biệt quan trọng là nghiên cứu và điều tra giáo dục sức khỏe thể chất ) và tâm lý học ( trong việc tu dưỡng kỹ năng và kiến thức, hình thành thái độ, những kỹ năng và kiến thức, kỹ xảo hành vi … ) .
• Tâm lý học có vai trò rất quan trọng so với việc nghiên cứu và điều tra những tăng trưởng của giáo dục học do tại “ Cơ sở để ứng dụng hài hòa và hợp lý những giải pháp dạy học và giáo dục là tâm lý học đại cương, đặc biệt quan trọng là tâm lý học trẻ nhỏ và tâm lý học sư phạm “ ( Ilina T – Những nguyên tắc chung của giáo dục học – NXB Giáo dục – TP. Hà Nội – 1973 ). Còn tâm lý học xã hội tương hỗ nhiều cho giáo dục học trong việc nghiên cứu và điều tra, xử lý những yếu tố lý luận và thực tiễn giáo dục. Trong tiến trình tăng trưởng ngày càng cao của cách mạng khoa học kỹ thuật và công nghệ tiên tiến, những khoa học khác, kể cả nhiều ngành khoa học kỹ thuật đang xâm nhập và được ứng dụng trong những nghiên cứu và điều tra về lý luận và thực tiễn giáo dục, tạo ra những phương pháp tổ chức triển khai mới, chiêu thức mới, phương tiện đi lại mới trong nghành nghề dịch vụ giáo dục và dạy học ( nhất là trong việc dạy học kỹ thuật, dạy học người lớn, dạy học từ xa, trong dạy những môn kỹ thuật, … ). Từ trước tới nay người ta đã nói đến vai trò, công dụng của điều khiển học, tin học, … và kể cả tư tưởng “ công nghệ học “ được vận dụng vào quy trình giáo dục

• Người học tiếp thu một cách có ý thức độc lập và sáng tạo hệ thống kiến thức, kỹ
  năng và kỹ xảo, hình thành năng lực và thái độ đúng đắn. Người học là chủ thể
  sáng tạo của việc học, của việc hình thành nhân cách của bản thân.
  Theo quan điểm tiếp cận hệ thống, thì vai trò chủ đạo của giáo viên luôn luôn có ý
  nghĩa đặc biệt đối với việc bảo đảm chất lượng của học sinh trong học tập.
  Vai trò chủ động, tích cực, năng động của học sinh trong quá trình học tập có ý
  nghĩa quyết định đối với sự phát triển trí tuệ, lĩnh hội kiến thức và hoàn thiện nhân
  cách của bản thân – vói ý nghĩa là chủ thể sáng tạo không thể thay thế .Vì thế, giảng
  dạy và học tập nếu hiểu cho đúng là hai mặt của một quá trình bổ sung cho nhau,
  cái này chế ước và là tác động quan trọng của cái kia, kích thích động lực bên trong
  của mỗi chủ thể phát triển.
  IVƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU GIÁO DỤC HỌC
  a. Trong học phần “ Giáo dục học đại cương “, chúng ta chỉ nghiên cứu, xem xét
  các phương pháp nghiên cứu giáo dục học ở mức tổng quan, định hướng, không đề
  cập đến các vấn đề cụ thể, về phương pháp nghiên cứu.
  Cơ sở phương pháp luận của giáo dục học là chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ
  nghĩa duy vật lịch sử. Khi áp dụng các quan điểm này vào nghiên cứu các quá trình
  giáo dục, nhà nghiên cứu phải đặt các hiện tượng và quá trình này trong không gian
  và thời gian xác định ( cụ thể ) với những điều kiện cụ thể tương quan, trong mối
  tương tác lẫn nhau giữa hoạt động giáo dục với các hiện tượng khác của đời sống xã
  hội. Hoạt động giáo dục luôn luôn vận động và phát triển, vì vậy phải nghiên cứu
  nó trong sự vận động và phát triển. Thông qua đó, cái mới phát triển, cái bản chất
  được khẳng định.
  Với việc quán triệt các quan điểm trên, nhà nghiên cứu có thể thực hiện nghiên
  cứu theo các các phương hướng xác định :

• Nghiên cứu thông qua các nguồn tài liệu, các công trình nghiên cứu trước đây,
  các sách báo, thông báo khoa học.

  Xem thêm: Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh – Wikipedia tiếng Việt

• Nghiên cứu dưới dạng thí nghiệm, thực nghiệm trong trong thực tiễn ; lý giải khoa học hoặc diễn đạt quy trình thực tiễn của việc dạy học và giáo dục – từ đó mà rút ra những Kết luận khoa học. b. Khi điều tra và nghiên cứu phải nắm vững và vận dụng có hiệu quả những chiêu thức nghiên cứu và điều tra đơn cử như quan sát, đàm thoại, nghiên cứu và điều tra loại sản phẩm do học viên làm

ra, qua đó nhìn nhận, nhận xét trình độ tư duy, óc phát minh sáng tạo và năng lực thực hành thực tế về một nghành nghề dịch vụ nào đó. Việc vận dụng giải pháp thăm dò ý kiến ( ankét ) trong điều tra và nghiên cứu cũng có năng lực tìm ra được những yếu tố trong giáo dục, đặc biệt quan trọng những yếu tố tâm ý và giáo dục có tương quan đến đời sống xã hội bên ngoài ( dư luận xã hội ). Ngày nay người ta thiên về sử dụng giải pháp thực nghiệm. Đây là giải pháp có đặc thù “ tổng hợp “, vì muốn thực nghiệm phải sẵn sàng chuẩn bị công phu : lập giả định, kế hoạch hoặc chiêu thức thực nghiệm, bộ công cụ để nhìn nhận, … nghĩa là được dự kiến và giám sát đúng chuẩn để từ thực nghiệm vạch ra được quy luật bên trong của những hiện tượng kỳ lạ giáo dục, phát hiện được trật tự chi phối “ những bước “ diễn biến của quy trình sư phạm nào đó. Ngoài ra trong điều tra và nghiên cứu giáo dục học, người ta còn sử dụng giải pháp trắc nghiệm ( test ), chiêu thức quy mô hóa những quy trình sư phạm, chiêu thức thống kê để tương hỗ cho việc điều tra và nghiên cứu giáo dục .

CÂU HỎI TỰ HỌC

1. Đặc trưng của giáo dục với tư cách là một hiện tượng kỳ lạ xã hội. Theo ý nghĩa nào hoàn toàn có thể nói giáo dục là một phạm trù phổ cập, vĩnh viễn ? 2. Thế nào là tính lịch sử vẻ vang của xã hội so với giáo dục ? Tính giai cấp của giáo dục bộc lộ như thế nào ? Vì sao tính giai cấp là quy luật cơ bản của việc kiến thiết xây dựng và tăng trưởng giáo dục trong xã hội có giai cấp. 3. Đặc trưng của quy trình sư phạm với tư cách là một quy trình xã hội ? Hãy nghiên cứu và phân tích những yếu tố hợp thành của quy trình sư phạm. 4. Phân tích những công dụng xã hội của giáo dục và những khuynh hướng tăng trưởng của giáo dục học ở Nước Ta lúc bấy giờ .

Source: https://vh2.com.vn
Category : Khoa Học