Cơ sở pháp lý để xác lập các vùng biển và thềm lục địa Việt Nam

Năm 1982, 117 đoàn đại diện thay mặt cho các nước, trong đó có Việt Nam, đã chính thức ký kết Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển. Tháng 11/1996, Công ước có hiệu lực hiện hành .Sách Dấu ấn Việt Nam trên biển Đông ( tiến sỹ Trần Công Trục chủ biên ) góp thêm phần tuyên truyền sâu rộng những thông tin đúng mực đến mọi những tầng lớp nhân dân, đồng thời khẳng định những quan điểm đúng đắn, khách quan của Nhà nước Việt Nam so với các yếu tố tranh chấp, trong quyết tâm bảo vệ các quyền, quyền lợi chính đáng của mình trên Biển Đông .Được sự chấp thuận đồng ý của NXB tin tức và Truyền thông, Zing trích đăng một phần nội dung cuốn sách này .

Các vùng biển và thềm lục địa thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán quốc gia là bộ phận cấu thành, không thể thiếu được của bất kỳ quốc gia ven biển nào. Nó gắn liền những lợi ích về chính trị, kinh tế – xã hội, an ninh, quốc phòng của quốc gia ven biển.

Do đó, các vùng biển và thềm lục địa của vương quốc là khoanh vùng phạm vi khoảng trống và nền tảng vật chất cho sự sống sót và tăng trưởng của vương quốc ven biển ; đồng thời nó còn tương quan các vùng biển của các vương quốc khác, trước hết là các vương quốc láng giềng hoặc các vương quốc trong khu vực .

Lịch sử của Luật Biển

Các vùng biển và thềm lục địa của vương quốc ven biển không chỉ đặc biệt quan trọng quan trọng so với mọi vương quốc ven biển mà còn có ý nghĩa quan trọng trong quan hệ quốc tế nói chung .Trong lịch sử vẻ vang từ trước đến nay, yếu tố xác lập khoanh vùng phạm vi các vùng biển luôn luôn là yếu tố quan trọng và là đề tài nhiều mẫu mã, phức tạp của nhiều forum quốc tế.

Bìa sách Dấu ấn Việt Nam trên Biển Đông của NXB tin tức và Truyền thông.

Trong nhiều trường hợp, các tranh chấp về ranh giới các vùng biển giữa các vương quốc hữu quan cũng đã diễn ra khá nóng bức và có khi là nguyên do hoặc nguồn gốc của nhiều cuộc cuộc chiến tranh ở các qui mô khác nhau giữa các vương quốc. Sự hình thành và tăng trưởng các vùng biển của vương quốc ven biển gắn liền và được xác lập với sự hình thành và tăng trưởng của pháp luật vương quốc và quốc tế về biển trong quy trình lịch sử dân tộc khai thác và sử dụng biển của quả đât. Từ khi Open vương quốc, các nước ven biển luôn luôn có xu thế lan rộng ra quyền lực tối cao của mình ra hướng biển. Đồng thời, 1 số ít cường quốc biển lại muốn duy trì quyền tự do hoạt động giải trí trên biển để khai thác tài nguyên và chinh phục thuộc địa .Trong quy trình đấu tranh đó, Open các nguyên tắc, lao lý kiểm soát và điều chỉnh các mối quan hệ và quyền lợi của các vương quốc khác nhau trên biển, tạo thành cơ sở cho lao lý quốc tế về biển. Ngay từ thời rất lâu rồi, người Phênixi và người Hy Lạp ở Địa Trung Hải đã thừa nhận sự thiết yếu phải bảo vệ một dải biển ven bờ .Vào thế kỷ thứ XV, hai vương quốc biển hùng mạnh là Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha kình địch nhau kinh hoàng trên biển và Giáo hoàng Alexander VI đã ra sắc chỉ Inter Coetera ngày 4/5/1493, chia đại dương làm hai khu vực ảnh hưởng tác động cho Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha ; thực ra đó là đường phân loại khu vực truyền đạo, nhưng hai vương quốc này đã nhanh gọn chuyển thành khu vực tác động ảnh hưởng của họ .Ngày 7/6/1494, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha đã ký Hiệp ước Torđesillas phân loại vùng biển, đường chia dịch cách đường của Giáo hoàng Alecxanđơrơ VI 37 độ lệch về phía ngoài hòn đảo Cap Vert. Phải một thế kỷ sau ( thế kỷ thứ XVI ), quyền thống trị các con đường thủy và đại dương của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha mới gặp phải thử thách thật sự bởi sự nổi lên của Hà Lan, với tư cách là một cường quốc hàng hải, thương mại mới. Đây chính là thời gian lịch sử vẻ vang khởi đầu sự tăng trưởng một cách có mạng lưới hệ thống luật biển quốc tế. Hung Grôttiut – một luật gia nổi tiếng của Hà Lan, đã có tác phẩm “ Mare Liberum ” – “ Tự do biển cả ” ( năm 1609 ) và Deive Bekku Ac Pacis – “ Luật cuộc chiến tranh và hoà bình ” ( năm 1625 ) .Trong đó, ông bảo vệ quyền của mọi người được kinh doanh, bác bỏ quyền của Bồ Đào Nha so với Ấn Độ, cũng như với biển theo sắc lệnh của Giáo Hoàng và cho rằng biển và đại dương được tạo nên cho loài người sử dụng theo luật của tạo hoá, biển và đại dương phải được tự do để hàng hải, không ai hoàn toàn có thể có một danh nghĩa nào so với đại dương vì đại đương không thể nào bị chiếm hữu. Như vậy là từ những ngày tiên phong của Luật Biển và quan hệ quốc tế trên biển, người ta đã thấy cả hai khuynh hướng bảo vệ tự do đi lại và thương mại trên biển cả, đồng thời với khái niệm một vương quốc ven biển hoàn toàn có thể lan rộng ra quyền tài phán vương quốc ra một dải biển hẹp giống như trên đất liền – đúng mực là trên một số lượng giới hạn biển mà sức mạnh của vương quốc đó được cho phép.

Phiên họp thứ 3 của Hội nghị Luật Biển lần thứ 3 của Liên Hiệp Quốc khai mạc ngày 18/3/1975. Ảnh : UN.

Năm 1702, một luật gia Hà Lan khác, ông Van Bynkershoeckd, đã đưa ra quan điểm rằng “ quyền lực tối cao vương quốc chấm hết tại nơi sức mạnh vũ khí của vương quốc đã chấm hết ” .Sau đó, năm 1782, ông F.Ga 1 iani người Italy đã link tầm bắn của súng thần công thời đó là 3 hải lý với bề rộng của dải biển ven bờ mà vương quốc ven biển hoàn toàn có thể lan rộng ra chủ quyền. Vào thế kỷ XIX, nguyên tắc 3 hải lý đã được nước Anh – cường quốc hàng hải mạnh nhất đương thời gật đầu và vận dụng .Ngoài lao lý về lãnh hải 3 hải lý, gần như là toàn bộ vương quốc, vào lúc này hay lúc khác, lại mở màn thi hành quyền trấn áp hoặc có dự tính thi hành quyền trấn áp rộng hơn ra vùng tiếp giáp nằm ngoài lãnh hải nhằm mục đích mục tiêu bảo mật an ninh, gồm có chống buôn lậu, bệnh dịch, đánh bắt cá trộm món ăn hải sản.

Cuối thế kỷ thứ XIX, Viện Luật quốc tế Paris cho rằng nguyên tắc lãnh hải 3 hải lý thông thường được chấp nhận trước đây là không đủ để bảo vệ nghề cá của quốc gia ven biển.

Việc qua lại các eo biển quốc tế cũng là yếu tố gay cấn. Trên thực tiễn, nhiều nước có các pháp luật khác nhau về bề rộng lãnh hải ( 4 và 6 hải lý ) và khoanh vùng phạm vi bảo vệ nghề cá. Sau cuộc chiến tranh quốc tế thứ I ( năm 1930 ), Hội Quốc liên lần tiên phong triệu tập Hội nghị pháp điển hoá luật quốc tế tại LaHay .Trong hội nghị này, người ta thừa nhận chủ quyền của vương quốc ven biển so với lãnh hải và quyền đi qua không gây hại trong lãnh hải, nhưng không thống nhất được về chiều rộng lãnh hải .Năm 1942, Anh phải ký kết với Vênêzuêla chia vịnh Pariát ( lúc đó do Anh trấn áp ) tạo ra tiền lệ tiên phong về việc phân loại đáy biển. Sau cuộc chiến tranh quốc tế thứ II, Mỹ khẳng định các quyền bảo vệ nghề cá của mình so với các vùng biển ngoài lãnh hải, đặc biệt quan trọng “ Tuyên bố Tơruman ” ( năm 1945 ) của Mỹ đã khẳng định chủ quyền so với tài nguyên vạn vật thiên nhiên của đáy biển và lòng đất dưới đáy biển của thềm lục địa của mình .Tuyên bố không đề cập đơn cử đến số lượng giới hạn của thềm lục địa, nhưng lúc đó được hiểu là ra đến độ sâu 200 mét nước. Nhiều nước đã nhanh gọn theo chân Mỹ công bố chủ quyền so với tài nguyên thềm lục địa tạo ra một yếu tố mới của Luật Biển quốc tế .Tuy nhiên, có 1 số ít nước như Peru, Chile và Ecuador, không có thềm lục địa và rất chăm sóc nguồn tài nguyên biển đa phần của họ là cá, lại yên cầu chủ quyền so với một vùng biển rộng tới 200 hải lý. Để xử lý những yếu tố trên, năm 1958, Liên Hiệp Quốc đã triệu tập Hội nghị Luật Biển lần thứ I tại Giơnevơ với 86 nước tham gia .Kết quả là hội nghị đã trải qua được 4 công ước quốc tế về luật biển : Công ước về lãnh hải và vùng tiếp giáp, Công ước về đánh cá và bảo tồn tài nguyên sinh vật, Công ước về thềm lục địa, Công ước về biển cả .Tại hội nghị, các cường quốc biển như Anh, Mỹ đều không muốn đổi khác chiều rộng lãnh hải 3 hải lý, nên mặc dầu các công ước đã đưa ra được những lao lý về thiết lập đường cơ sở thẳng, về lãnh hải, vùng tiếp giáp để trấn áp hải quan thuế khoá, nhập cư, vệ sinh dịch tễ và quyền đi qua không gây hại …Nhưng một số ít yếu tố cơ bản vẫn chưa được xử lý. Đó là việc thống nhất về chiều rộng lãnh hải, quyền đi qua các eo biển quốc tế, các số lượng giới hạn vùng đánh cá và ranh giới ngoài của thềm lục địa. Liên Hiệp Quốc đã phải triệu tập Hội nghị Luật Biển lần thứ II vào năm 1960 cũng tại Giơnevơ để xử lý các sống sót này .Một số nước ý kiến đề nghị lao lý bề rộng lãnh hải là 12 hải lý, Mỹ và Canada đề xuất pháp luật lãnh hải 6 hải lý, vùng đánh cá 6 hải lý. Cuối cùng, hội nghị này không đạt được thỏa thuận hợp tác quốc tế nào.

Công ước mới của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển

Do sự tăng trưởng vượt bậc của khoa học – kỹ thuật, các hoạt động giải trí mọi mặt trên biển đã được tiến hành một cách can đảm và mạnh mẽ, thoáng đãng, quy mô ngày càng lớn. Tình hình đó yên cầu phải có Hội nghị quốc tế mới về Luật Biển và Liên Hiệp Quốc đã đứng ra tổ chức triển khai Hội nghị quốc tế quan trọng này. Sau 5 năm trù bị ( 1967 – 1972 ) và qua 9 năm thương lượng ( 1973 – 1982 ) với 11 khoá họp, Hội nghị của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển lần thứ III đã trải qua một Công ước mới của Liên hợp quốc về Luật Biển ngày 30/4/1982 với tỷ suất 130 phiếu thuận, 4 phiếu chống, 17 phiếu trắng và 2 nước không tham gia bỏ phiếu .Sau đó, ngày 10/12/1982, 117 đoàn đại diện thay mặt cho các nước trong đó có Việt Nam đã chính thức ký kết Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển. Đến tháng 11/1996, 108 nước phê chuẩn, Công ước đã có hiệu lực hiện hành từ ngày 16/11/1994.

Đại diện các vương quốc tham gia ký Công ước Luật Biển năm 1982. Ảnh : UN.

Công ước được kiến thiết xây dựng theo nguyên tắc “ cả gói ” bao hàm tổng thể các góc nhìn tương quan Luật Biển và được các vương quốc gật đầu theo nguyên tắc “ nhất trí ” ( consensus – không có phản đối ), không được bảo lưu so với từng nội dung riêng không liên quan gì đến nhau pháp luật trong Công ước .Công ước mới về Luật Biển năm 1982 gồm có 17 phần với 320 lao lý, 9 phụ lục với hơn 100 pháp luật và 4 nghị quyết kèm theo, tiềm ẩn khoảng chừng 1.000 quy phạm pháp luật quốc tế .Đây là một văn kiện quốc tế tổng hợp tổng lực, bao quát được toàn bộ những yếu tố quan trọng nhất về chính sách pháp lý của biển và đại dương quốc tế, xác lập rõ ràng quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của mọi loại vương quốc ( có biển cũng như không có biển, tăng trưởng hay đang tăng trưởng … ) về nhiều mặt như bảo mật an ninh, bảo vệ môi trường tự nhiên, khai thác tài nguyên, giao thông vận tải và liên lạc điều tra và nghiên cứu khoa học và công nghệ tiên tiến … so với các vùng biển thuộc quyền tài phán vương quốc cũng như so với những vùng biển ngoài khoanh vùng phạm vi quyền tài phán vương quốc .Công ước cũng đã định ra trình tự và thủ tục xử lý các tranh chấp trên biển giữa các vương quốc bằng giải pháp hoà bình và trải qua cơ quan tài phán của Liên hợp quốc.

Trong quá trình Hội nghị lần thứ III của Liên Hợp Quốc về Luật Biển, nắm bắt được xu thế tiến bộ chung, ngày 12/5//1977, sau khi được Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam chuẩn y, Chính phủ ta đã ra Tuyên bố về lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền về kinh tế và thềm lục địa của nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Đây là một trong những công bố sớm nhất theo tinh thần Công ước ở trong khu vực Khu vực Đông Nam Á. Tuyên bố của ta trọn vẹn tương thích với các pháp luật của Công ước và có hiệu lực thực thi hiện hành cho đến nay .Từ sau Tuyên bố lịch sử dân tộc đó của nhà nước nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Việt Nam đã xác lập về nguyên tắc khoanh vùng phạm vi của các vùng nội thuỷ, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng độc quyền về kinh tế tài chính và thềm lục địa .( Còn tiếp )

Source: https://vh2.com.vn
Category : Trái Đất