Cơ hội & thách thức cho ngành Logistics Việt Nam trước ngưỡng cửa hội nhập sâu

Bên cạnh đó, dịch vụ logistics còn là hoạt động giải trí thương mại, theo đó thương nhân tổ chức triển khai triển khai một hoặc nhiều việc làm gồm có nhận hàng, luân chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm thủ tục hải quan, những thủ tục sách vở khác, tư vấn người mua, đóng gói vỏ hộp, ghi ký mã hiệu, giao hàng, giải quyết và xử lý hàng hư hỏng hoặc những dịch vụ khác có tương quan đến sản phẩm & hàng hóa theo thỏa thuận hợp tác với người mua để hưởng thù lao. Nếu logistics làm tốt sẽ bảo vệ dịch vụ tốt hơn, ngân sách thấp hơn nhưng lại hiệu suất cao hơn cho doanh nghiệp và cả nền kinh tế tài chính .
Với quy mô 20-22 tỷ USD / năm, chiếm 20,9 % GDP của cả nước, những năm gần đây, ngành dịch vụ logistics đang đóng vai trò quan trọng trong quy trình hội nhập và tăng trưởng kinh tế tài chính ở Việt Nam. Theo Thương Hội doanh nghiệp, cả nước hiện có khoảng chừng 1.200 doanh nghiệp phân phối dịch vụ logistics, hầu hết về dịch vụ giao nhận vận tải đường bộ, kho bải, bốc dỡ, đại lý vận tải đường bộ, … tập trung chuyên sâu hầu hết ở khu vực TP Hồ Chí Minh và Thành Phố Hà Nội, với số lượng lao động lên đến khoảng chừng 1,5 triệu, trong đó TP Hồ Chí Minh chiếm khoảng chừng 40 %. Đây là số lượng rất lớn nhưng trên trong thực tiễn ngoại trừ những doanh nghiệp Nhà nước đang được cổ phần hóa, hầu hết những doanh nghiệp này có quy mô vừa và nhỏ, vốn điều lệ trung bình từ 4-6 tỷ đồng, nguồn nhân lực chỉ phân phối được khoảng chừng 40 % nhu yếu của ngành, tỷ suất nguồn nhân lực được đào tạo và giảng dạy chuyên nghiệp và bài bản về logistics còn chiếm khá thấp, chỉ từ 5-7 %. Do nguồn nhân lực logistics đang thiếu trầm trọng cũng như nhận thức của doanh nghiệp về vai trò logistics ngày càng cao nên những người được giảng dạy và có kinh nghiệm tay nghề trong nghành này luôn là “ điểm ngắm ” của những doanh nghiệp .
Khảo sát của Viện Nghiên cứu tăng trưởng TP Hồ Chí Minh về chất lượng nhân lực logistics cho thấy, 53,3 % doanh nghiệp thiếu đội ngũ nhân viên cấp dưới có trình độ trình độ và kiến thức và kỹ năng về logistics, 30 % doanh nghiệp phải huấn luyện và đào tạo lại nhân viên cấp dưới và chỉ có 6,7 % doanh nghiệp hài lòng với trình độ của nhân viên cấp dưới. Thông tin từ Viện Nghiên cứu và Phát triển logistics Việt Nam cho biết thêm, trong 3 năm tới, trung bình những doanh nghiệp dịch vụ logistics cần thêm 18.000 lao động, những doanh nghiệp sản xuất, thương mại, dịch vụ cần trên 1 triệu nhân sự có trình độ về logistics, hiện hàng ngàn doanh nghiệp đang rất lúng túng khi tìm kiếm lao động làm trong nghành nghề dịch vụ này. Điều này cho thấy nguồn nhân lực logistics có chất lượng quá thấp. Trước tình hình khan hiếm, việc đào tạo và giảng dạy, tăng trưởng nguồn nhân lực cho ngành trở nên cấp thiết. Trước tình hình này, năm 2011, cơ quan chính phủ đã ban hành Quyết định số 175 / QĐ-TTg ngày 27/1/2011 phê duyệt kế hoạch tăng trưởng tổng thể và toàn diện khu vực dịch vụ của Việt Nam đến năm 2020 và đã nêu rõ coi logistics là yếu tố then chốt thôi thúc tăng trưởng sản xuất, mạng lưới hệ thống phân phối những ngành dịch vụ khác và lưu thông sản phẩm & hàng hóa. Điều này cho thấy, việc tăng trưởng ngành logistics và nguồn nhân lực logistics đã trở thành chương trình cấp vương quốc .

       Sau 7 năm Việt Nam gia nhập WTO, thị trường dịch vụ logistics Việt Nam có sự chuyển biến tích cực với số lượng các doanh nghiệp hoạt động trong ngành phát triển nhanh và có tốc độ tăng trưởng cao. Nếu nhìn vào tốc độ phát triển thương mại nước ta, cũng là mục tiêu phát triển của ngành dịch vụ logistics, sẽ thấy kim ngạch xuất nhập khẩu đã tăng lên 1,86 lần, thị trường bán lẻ trong nước tăng bình quân 20-25%/năm và kết quả, ngành dịch vụ logistics cũng tăng tương ứng 20-25%/năm. Tuy nhiên, theo thống kê cho thấy các công ty logistics Việt Nam mới chỉ hoạt động trong phạm vi nội địa hay một vài nước trong khu vực, và chủ yếu làm đại lý hoặc đảm nhận từng công đoạn cho các doanh nghiệp logistics quốc tế. Trong khi đó, các công ty nước ngoài (khoảng 25 công ty đa quốc gia, chiếm tới 70-80% thị phần cung cấp dịch vụ logistics ở Việt Nam) với phạm vi hoạt động gần 100 quốc gia khác nhau. Đây là một trong những cản trở cho các doanh nghiệp Việt Nam cung cấp các dịch vụ trọn gói cho khách hàng. Bởi lẽ, trong xu thế toàn cầu hóa, chủ hàng thường có xu hướng thuê ngoài từ rất nhiều quốc gia và lãnh thổ trên thế giới. mặc dù có thể tính đến vai trò của các đại lý mà các công ty Việt Nam thiết lập ở các quốc gia khác, nhưng quan hệ này thường khá lỏng lẻo và không đồng nhất.

Đây chính là những nguyên do cơ bản làm cho năng lượng cạnh tranh đối đầu của những doanh nghiệp logistics Việt Nam thấp thua xa so với những doanh nghiệp quốc tế lúc bấy giờ là điều dễ hiểu và những doanh nghiệp Việt Nam đa phần vẫn đóng vai trò là “ vệ tinh ” cho những công ty logistics quốc tế, chỉ đảm nhiệm một số ít dịch vụ đơn lẻ trong hoạt động giải trí logistics như làm thủ tục hải quan, cho thuê phương tiện đi lại vận tải đường bộ, kho bãi … Trong toàn cảnh khi mà hoạt động giải trí xuất nhập khẩu của Việt Nam ngày càng tăng trưởng, thương mại trong nước ngày càng lan rộng ra, nhu yếu dịch vụ logistics càng ngày càng tăng thì đây là yếu tố cần phải đặc biệt quan trọng chăm sóc, khắc phục để hạn chế thua thiệt ngay trên “ sân nhà ” so với nghành được coi là ngành dịch vụ “ hạ tầng ” của nền kinh tế tài chính, không riêng gì đem lại nguồn lợi to lớn so với quốc gia mà còn có vai trò quan trọng trong thay đổi quy mô tăng trưởng và cơ cấu tổ chức lại nền kinh tế tài chính lúc bấy giờ .
Theo cam kết, Việt Nam thực thi tự do hóa dịch vụ logistics trong WTO và Hội nhập Asean về logistics theo lộ trình 4 bước đến năm năm trước gồm có :
( 1 ) Tự do hóa thương mại, dỡ bỏ rào cản thuế quan ;
( 2 ) Tạo cơ hội cho doanh nghiệp trong nghành nghề dịch vụ logistics ;
( 3 ) Nâng cao năng lượng quản trị logistics ;
( 4 ) Phát triển nguồn nhân lực .

       Theo đúng lộ trình cam kết WTO, Việt Nam mở cửa hoàn toàn cho ngành dịch vụ logistics từ ngày 11/1/2014, các nhà cung ứng dịch vụ nước ngoài sẽ được phép thành lập doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài để cung ứng các dịch vụ kho bãi và dịch vụ đại lý vận tải hàng hóa. Bối cảnh này đặt ra nhiều cơ hội và thách thức cho ngành logistics ở Việt Nam. Trước hết là cơ hội để phát triển logistics của Việt Nam là tiếp cận được thị trường logistics rộng lớn hơn với những ưu đãi thương mại để thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ; phát huy lợi thế địa lý – chính trị trong phát triển cơ sở hạ tầng logistics như phát triển cảng nước sâu, sân bay quốc tế, hệ thống đường sắt xuyên Á, các trung tâm logistics; Hội nhập logistics tạo cơ hội cho Việt Nam phát triển quan hệ đối tác, thị trường xuất khẩu được mở rộng, góp phần cơ cấu lại nền kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng…

Bên cạnh đó, trên con đường thực thi tiềm năng hội nhập ngành logistics, Việt Nam cũng đang đương đầu với nhiều thách thức như : Cơ sở hạ tầng cho hoạt động giải trí logistics nghèo nàn và thiếu đồng nhất, hạn chế, dẫn đến ngân sách logistics của Việt Nam còn cao hơn nhiều so với những nước ; Doanh nghiệp logistics quy mô nhỏ, hoạt động giải trí manh mún và thiếu tính chuyên nghiệp, tuy nhiên tính hợp tác và link để tạo ra sức cạnh tranh đối đầu lại còn rất yếu nên làm cho năng lực cạnh tranh đối đầu thấp, và đây là tiền lệ xấu tạo cho những doanh nghiệp quốc tế sở hữu thị trường ngành logistics non trẻ của Việt Nam ; thiếu vắng nguồn nhân lực logistics được đào tạo và giảng dạy chuyên nghiệp và có trình độ quản trị logistics ; thiên nhiên và môi trường pháp lý còn nhiều chưa ổn, sự độc lạ về mạng lưới hệ thống lao lý, thông quan hàng hoá và những thủ tục hành chính là những thách thức so với nước ta trong hội nhập về logistics .
Nếu nhìn vào bức tranh chung của ngành logistics Việt Nam thì những doanh nghiệp quốc tế đang ở thế trên. Tuy nhiên, vẫn có một số ít lợi thế về doanh nghiệp trong nước, đó là : Thứ nhất, những doanh nghiệp Việt Nam chiếm hữu phần đông kho bãi, khiến doanh nghiệp quốc tế phải thuê lại hoặc link, liên kết kinh doanh để Giao hàng dịch vụ logistics ; Thứ hai, những doanh nghiệp trong nước hiểu được thị trường, tâm ý người mua, địa lý, thời tiết, văn hóa truyền thống của người địa phương hơn doanh nghiệp quốc tế ; Thứ ba, về nhân sự, lao động Việt Nam mưu trí, nhạy bén nên thuận tiện chớp lấy những quá trình, công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển của quốc tế .
Trong tình hình lúc bấy giờ, để hóa giải yếu tố này, trước hết thuộc về những doanh nghiệp logistics của Việt Nam, cần phải có quan điểm logistics ngay từ chính những doanh nghiệp, những doanh nghiệp logistics Việt Nam cần phải làm ăn theo đúng quy tắc của thị trường, phải link hoạt động giải trí, hợp tác, thiết lập mối quan hệ kinh tế tài chính cùng có lợi, mỗi doanh nghiệp cần tập trung chuyên sâu thế mạnh của mình và sẽ thuê ngoài những dịch vụ không phải thế mạnh của mình. Sự link, phối hợp tương hỗ nhau là điều rất thiết yếu cho những doanh nghiệp Việt Nam .
Bên cạnh những tác dụng và thành tựu mà ngành logistics Việt Nam đạt được trong thời hạn qua, ngành cũng đang phải đương đầu với nhiều khó khăn vất vả và thách thức :

       Nhiều cơ quan chức năng, các nhà quản lý, cũng như các doanh nghiệp chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của ngành. Nhìn chung, khi nói đến đối tượng sử dụng dịch vụ logistics (các công ty thương mại, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu, các doanh nghiệp chế biến sản xuất), các cơ quan quản lý cũng như các doanh nghiệp chưa đánh giá hết được tầm quan trọng của việc quản trị logistics và chuỗi cung ứng, đặc biệt là các công đoạn còn lại từ cảng trong nước đến tay người tiêu dùng cuối cùng.
       Khuôn khổ pháp luật điều chỉnh các hoạt động logistics hiện nay đã không còn phù hợp, thiếu cập nhật các định chế cần thiết trong lĩnh vực logistics quốc tế. Vì vậy, thị trường dịch vụ logistics vẫn còn thiếu tính minh bạch, cạnh tranh chưa lành mạnh, chưa tạo điều kiện phát triển bền vững cho ngành.
       Cơ sở vật chất hạ tầng còn chậm phát triển cũng là một hạn chế lớn đối với sự phát triển của logistics.
       Hoạt động của chính các doanh nghiệp logistics còn nhiều hạn chế, cả về quy mô hoạt động, vốn, nguồn nhân lực…
    Thiếu sự kết nối giữa doanh nghiệp xuất khẩu và doanh nghiệp logistics.

Để tăng trưởng và nâng cao năng lượng cạnh tranh đối đầu cho ngành logistics Việt Nam lúc bấy giờ, cần phải có sự chuyển biến đồng nhất và sự nỗ lực từ nhiều phía, cần thực thi những giải pháp sau :

       Cần có chiến lược phát triển cũng như các chính sách hỗ trợ cho ngành logistics.
       Hoàn thiện khung pháp lý logistics minh bạch, phù hợp xu thế phát triển hiện nay, tạo thuận lợi thương mại và thúc đẩy phát triển ngành dịch vụ logistics Việt Nam. Bên cạnh đó, cần cải cách thủ tục hải quan, thực hiện một cửa quốc gia, điện tử hóa khai hài quan, ứng dụng thương mại điện tử, cải cách thủ tục hành chính… nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu và doanh nghiệp dịch vụ logistics cắt giảm chi phí, nâng cao lợi thế cạnh tranh.
       Bên cạnh đó, cần thành lập Ủy ban Quốc gia về logistics, là cơ quan chịu trách nhiệm làm đầu mối thực thi các chương trình, mục tiêu chung của ngành, tham gia tư vấn  quy hoạch và chiến lược tổng thể phát triển logistics của Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn 2030.
       Đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất hạ tầng đồng bộ, nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển ngày càng lớn của ngành logistics. Theo đó, cần sớm hoàn thiện cảng, cảng thông quan nội địa, đường bộ, kho bãi, trang thiết bị và các định chế có liên quan.
       Hiệp hội các doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam với vai trò chủ chốt cần kết nối các doanh nghiệp trong ngành, tạo ra các doanh nghiệp đầu đàn, hợp tác chia sẻ các lợi thế nhằm giảm chi phí logistics, tạo ra sân chơi lành mạnh và mang tính cạnh tranh cao trong ngành logistics… nhằm gắn kết doanh nghiệp xuất nhập khẩu và doanh nghiệp dịch vụ logistics.
       Chủ động và tiếp tục nâng cao năng lực cạnh tranh, đầu tư công nghệ thông tin, phương tiện, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chuyên nghiệp phù hợp theo các chuẩn mực quốc gia, khu vực và quốc tế để đáp ứng cho ngành logistics.
       Phát triển dịch vụ logistics theo hướng 3PL (dịch vụ trọn gói, tích hợp); thêm nhiều giá trị gia tăng phục vụ khách hàng.
       Cần có giải pháp linh hoạt, hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Tận dụng lợi thế địa phương khi hợp tác với các doanh nghiệp nước ngoài.
       Tiếp cận khách hàng theo hướng giảm thiểu rủi ro và phục vụ toàn chuỗi cung ứng.
       Cuối cùng, các doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam cần chủ động làm việc với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam, tư vấn và thuyết phục các doanh nghiệp này nhận thức được các lợi ích trong việc thay đổi tập quán mua, bán truyền thống để sử dụng các phương thức hiện thời (Incoterm 2010).

Thời gian gần đây, thị trường dịch vụ đang được nhà nước chăm sóc chú trọng tăng trưởng, trong đó đáng chú ý quan tâm là thị trường dịch vụ logistics. Tuy còn nhiều chưa ổn về thể chế, quản trị, góp vốn đầu tư hạ tầng, công nghệ tiên tiến, đào tạo và giảng dạy nguồn nhân lực cho ngành logistics, nhưng hoàn toàn có thể nhìn thấy sự chuẩn bị sẵn sàng của nhà nước, những bộ ngành tương quan đã tạo được diện mạo mới cho ngành logistics Việt Nam. nhà nước đã phát hành những pháp luật, chủ trương tạo điều kiện kèm theo thuận tiện thương mại cho những doanh nghiệp logistics trong nước hoạt động giải trí và tăng trưởng ngành nghề như Nghị định 140 / 2007 / NĐ-CP chi tiết cụ thể Luật Thương mại 2005 về điều kiện kèm theo kinh doanh thương mại dịch vụ logistics ; Nghị định 115 / 2007 / NĐ-CP về điều kiện kèm theo kinh doanh thương mại dịch vụ vận tải biển ; Nghị định 87/2009 / NĐ-CP về vận tải đường bộ đa phương thức … Kể từ năm 2009, hàng năm nhà nước đều phát hành hàng loạt những quyết định hành động về quy hoạch giao thông vận tải vận tải đường bộ, cảng biển, đường tàu, đường thuỷ và hàng không … đến năm 2020 tầm nhìn 2030. Gần đây, nhà nước liên tục đề cập việc đẩy nhanh xã hội hoá dịch vụ logistics, góp vốn đầu tư kho hàng tại cảng biển lớn, những khu vực thông quan, quy hoạch mạng lưới hệ thống logistics trên cả nước, nâng cao thị trường luân chuyển hàng hoá của những doanh nghiệp Việt Nam
Năm 2011, QĐ 175 / QĐ-TTg phê duyệt kế hoạch tổng thể và toàn diện tăng trưởng khu vực dịch vụ của Việt Nam đến năm 2020 đã được phát hành trong đó lần tiên phong Việt Nam có kế hoạch dịch vụ logistics. Hàng năm những bộ ngành phát hành nhiều văn bản nhằm mục đích hướng dẫn, kiểm soát và điều chỉnh, giảm bớt những thủ tục phiền hà, thôi thúc những hoạt động giải trí ngành logistics và dịch vụ logistics. Gần đây có NĐ 87/2012 / NĐ-CP về thủ tục hải quan điện tử với nhiều cải cách trong thủ tục hải quan. Cũng trong năm 2012, Thủ tướng có QĐ số 950 / QĐ / TTg về chương trình hành vi thực thi kế hoạch xuất nhập khẩu thời kỳ 2011 – 2020, xu thế đến 2030 trong đó đề cập đẩy nhanh xã hội hóa dịch vụ logistics, góp vốn đầu tư kho bãi tại cảng biển lớn, những địạ điểm thông quan, quy hoạch mạng lưới hệ thống logistics trên cả nước, nâng cao thị trường luân chuyển sản phẩm & hàng hóa những doanh nghiệp Việt Nam. Hiện nay, Luật Hải quan cũng đang trong quy trình sửa đổi theo hướng tạo thuận tiện thương mại và logistics cũng như tương thích thông lệ quốc tế và khu vực .

Source: https://vh2.com.vn
Category: Cơ Hội