Nghiên cứu khoa học là gì ? – Phân tích xử lý dữ liệu

Nghiên cứu khoa học là một quy trình nhận thức chân lý khoa học, là một hoạt động giải trí trí tuệ đặc trưng ; nó tuân theo những quy luật chung nhất của sự nhận thức, tuân theo những quy luật phát minh sáng tạo khoa học và tuân theo những quy luật chung, thông dụng của logic nghiên cứu một đề tài khoa học nói riêng. Đồng thời nghiên cứu khoa học cũng chịu sự chi phối của những quy luật đặc trưng của việc nghiên cứu đối tượng người dùng, chịu sự chi phối của đặc thù riêng của đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu .
Thành tựu của nghiên cứu khoa học là do khu công trình nghiên cứu đơn cử vun đắp nên. Hiệu quả của một khu công trình kim chỉ nan hay thực nghiệm phụ thuộc vào vào việc tổ chức triển khai và kiểm soát và điều chỉnh tối ưu logic của khu công trình nghiên cứu khoa học đó .

  Nghiên cứu khoa học là gì?

Nghiên cứu khoá học là quy trình nhận thức chân lý khoa học, một hoạt động giải trí trí tuệ đặc trưng bằng những chiêu thức nghiên cứu nhất định để tìm kiếm, để chỉ ra một cách đúng chuẩn và có mục tiêu những điều mà con người chưa biết đến ( hoặc biết chưa rất đầy đủ ) tức là tạo ra loại sản phẩm mới dưới dạng tri thức mới có giá trị mới về nhận thức hoặc giải pháp .

• Nghiên cứu khoa học là quá trình nhận thức hướng vào
• Khám phá những thuộc tính bản chất của sự vật, hiện tượng; phát hiện các quy luật vận động vốn có của sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và xã hội nhằm phát triển nhận thức khoa học về thế giới.
• Nghiên cứu khoa học là hoạt động trí tuệ sáng tạo góp phần cải tạo hiện thực:

+ Vận dụng quy luật để sáng tạo các giải pháp tác động tích cực vào sự vật, hiện tượng.

+ Tạo dựng những nguyên tắc trọn vẹn mới về “ công nghệ tiên tiến ” nhằm mục đích Giao hàng cho công cuộc chế biến vật chất và thông tin .
Vậy thực chất của nghiên cứu khoa học là hoạt động giải trí phát minh sáng tạo của những nhà khoa học nhằm mục đích nhận thức quốc tế tạo ra mạng lưới hệ thống tri thức có giá trị để sử dụng vào tái tạo quốc tế .

Chức năng của nghiên cứu khoa học

Hai mục tiêu cơ bản của nghiên cứu khoa học : nhận thức và tái tạo quốc tế được triển khai trải qua những chức năng sau :

Mô tả

Nhận thức khoa học thường được mở màn bằng sự miêu tả sự vật ( đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu ). Người nghiên cứu đưa ra mạng lưới hệ thống tri thức về nhận dạng đối tượng người dùng nghiên cứu : tên gọi, hình thái, hành động, cấu trúc, chức năng của nó ; diễn đạt định tính nhằm mục đích chỉ rõ những đặc trưng về lượng của đối tượng người tiêu dùng, miêu tả định lượng nhằm mục đích chỉ rõ những đặc trưng về lượng của đối tượng người tiêu dùng … giúp phân biệt được sự khác nhau về thực chất giữa đối tượng người dùng nghiên cứu với sự vật khác .
Kết quả của sự miêu tả là khái niệm được phát biểu lên bằng kinh nghiệm tay nghề .

Giải thích

Giải thích trong nghiên cứu khoa học là làm roc căn nguyên dẫn đến sự hình thành, tăng trưởng và quy luật chi phối quy trình hoạt động của đối tượng người dùng nghiên cứu ; đưa ra thông tin lý giải về thực chất của đối tượng người dùng ( khẳng định chắc chắn thực chất được phát biểu dưới dạng đặc thù, chứng tỏ tính quy luật của những gì đã khẳng định chắc chắn về thực chất của đối tượng người tiêu dùng ) .
Người nghiên cứu đưa ra những thông tin lý giải về nguồn gốc hình thành, hành động, cấu trúc, tương tác, hậu quả của tác động ảnh hưởng, quy luật chung chi phối quy trình hoạt động của đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu – đó là những thông tin về thuộc tính thực chất của đối tượng người dùng nghiên cứu giúp nhận dạng không chỉ những bộc lộ bên ngoài mà còn cả những thuộc tính bên trong của đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu .
Kết quả của sự lý giải là tri thức đạt đến trình độ tư duy lý luận .

Tiên đoán

Tiên đoán về sự vật là sự nhìn trước quy trình hình thành, tăng trưởng, diệt vong, sự hoạt động và những bộc lộ của sự vật trong tương lai .
Nhờ hai chức năng : miêu tả, giảu thích mà người nghiên cứu có năng lực ngoại suy, nhìn trước xu thế hoạt động, quy trình hình thành, tăng trưởng, và sự bộc lộ của đối tượng người dùng nghiên cứu trong tương lai .
Tuy nhiên, trong nghiên cứu khoa học mọi phép ngoại suy và dự báo đều phải đồng ý độ xô lệch nhất định. Sự xô lệch trong những hiệu quả dự báo hoàn toàn có thể do nhiều nguyên do : nhạn thức khởi đầu của người nghiên cứu chưa chuẩn xác, rơi lệch do quan sát, xô lệch do những luận cứ bị biến dạng trong sự ảnh hưởng tác động của những sự vật khác, thiên nhiên và môi trường cũng luôn hoàn toàn có thể dịch chuyển. v.v

Sáng tạo

Ngiên cứu khoa học không khi nào dừng lại ở chức năng : diễn đạt, lý giải và tiên đoán, mà thiên chức có ý nghĩa lớn lao của nghiên cứu khoa học là phát minh sáng tạo những giải pháp để tái tạo quốc tế. Hơn nữa, nghiên cứu khoa học luôn hướng tới cái mới yên cầu sự phát minh sáng tạo và nhạy bén của tư duy .

Mục tiêu của nghiên cứu khoa học

Nghiên cứu khoa học nhằm mục đích bốn tiềm năng :

• Mục tiêu nhận thức: phát triển ngày càng sâu, rộng nhận thức của con người về thế giới, phát hiện các quy luật về thế giới, phát triển kho tàng tri thức nhân loại.
• Mục tiêu sáng tạo: nhằm tạo ra công nghệ mới trong tất cả các lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, nâng cao trình độ văn minh, nâng cao năng suất trong tất cả các lĩnh vực hoạt động.
• Mục đích kinh tế: nghiên cứu khoa học phải dẫn tới hiệu quả kinh tế, góp phần làm tăng trưởng kinh tế xã hội
• Mục tiêu văn hoá và văn minh: mở mang dân trí, nâng cao trình độ văn hoá, từng bước hoàn thiện con người, đưa xã hội lên một trình độ văn minh cao hơn.

Tính mới

Tính mới là thuộc tính quan trọng số một của lao động khoa học. Nghiên cứu khoa học luôn hướng tới những phát hiện mới, không gật đầu sự tái diễn như cũ dù đó là trong thí nghiệm hay trong cách lý giải và những Tóm lại. Hướng tới cái mới đò hỏi sự phát minh sáng tạo và nhạy bén của tư duy .

Tính thông tin

Đây là đặc thù quan trọng của nghiên cứu khoa học, chính do bất kể mẫu sản phẩm nào của nghiên cứu khoa học ( như : báo cáo giải trình khoa học, tác phẩm khoa học, mẫu vật liệu mới, mẫu loại sản phẩm mới, quy mô thử nghiệm về một phương pháp sản xuất mới. v.v. ) đều mang đặc trưng thông tin, là hiệu quả của quy trình khai thác và giải quyết và xử lý thông tin. Đặc điểm này phản ánh trình độ và năng lượng của người nghiên cứu : phải biết tìm thấy trong những nguồn thông tin những giá trị hữu dụng Giao hàng cho mục tiêu nghiên cứu .

Tính tin cậy

Một tác dụng nghiên cứu đạt được phải có năng lực kiểm chứng lại nhiều lần do nhiều người khác nhau triển khai trong những điều kiện kèm theo ( quan sát hoặc thí nghiệm ) giống nhau và với những tác dụng thu được trọn vẹn giống nhau. Khi đó hoàn toàn có thể xem hiệu quả ấy đủ an toàn và đáng tin cậy để Kết luận về thực chất của sự vật hoặc hiện tượng kỳ lạ .

Tính khách qua

Cơ sở của tính khách quan trong nghiên cứu khoa học là sự trung thực. Để bảo vệ tính khách quan, người nghiên cứu không được đánh giá và nhận định vội vã theo cảm tính, không được đưa ra Tóm lại thiếu những xác nhận bằng kiểm chứng, mà luôn luôn phải lật đi lật lại những Tóm lại tưởng đã trọn vẹn được xác nhận, phải tự trắc nghiệm và kiểm tra ngặt nghèo .

Tính mạnh dạn, mạo hiểm

Trong nghiên cứu khoa học cần phải giám sát, xem xét một cách thận trọng, tuy nhiên cũng cần phải tính đến những nhu yếu sau :

• Đòi hỏi người nghiên cứu phải dám đảm nhận những vấn đề, những đề tài chưa có ai nghiên cứu, hoặc các lĩnh vực hết sức mới mẻ.
• Chấp nhận khả năng rủi ro, khả năng thất bại trong nghiên cứu khoa học.

Thất bại trong nghiên cứu khoa học hoàn toàn có thể do nhiều nguyên do ở mức độ khác nhau : thiếu thông tin thiết yếu và đủ an toàn và đáng tin cậy để giải quyết và xử lý yếu tố đặt ra ; trình độ kỹ thuật của thiết bị không đủ phân phối nhu yếu kiểm chứng xử lý ; năng lực triển khai của người nghiên cứu chưa đủ tầm giải quyết và xử lý yếu tố ; giả thuyết nghiên cứu đặt ra sai ; những tác nhân bất khả kháng …
Tuy nhiên, trong nghiên cứu khoa học, thất bại cũng được xem là một tác dụng, phải được tổng kết lại, tàng trữ như một tài liệu khoa học trang nghiêm để tránh choi những người đi sau khỏi dẫm chân lên lối mòn, tiêu tốn lãng phí nguồn lực nghiên cứu .
Không chỉ quy trình nghiên cứu chịu những rủi ro đáng tiếc mà ngay cả những nghiên cứu đã thử nghiệm thành công xuất sắc vẫn chịu những rủi ro đáng tiếc trong vận dụng, hoàn toàn có thể do kỹ thuật chưa được làm chủ khi tiến hành vận dụng trong khoanh vùng phạm vi rộng hay vì một nguyên do xã hội nào đó …

Tính kinh tế

Mục đích lâu bền hơn của nghiên cứu khoa học là góp thêm phần tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội. Song nghiên cứu khoa học không hề coi mục tiêu kinh tế tài chính là mục tiêu trực tiếp, vì lao động nghiên cứu khoa học phần nhiều không hề định mức một cách đúng chuẩn như trong sản xuất vật chất ; hiệu suất cao kinh tế tài chính của nghiên cứu khoa học phần đông không hề xác lập ; những thiết bị chuyên sử dụng cho nghiên cứu khoa học hầu hết không hề khấu hao. Nói như vậy không có nghĩa là trong nghiên cứu khoa học bỏ lỡ điều kiện kèm theo kinh tế tài chính, thậm chí còn trong 1 số ít nghành ngân sách cho nghiên cứu khoa học rất lớn, nhưng việc ứng dụng những thành tựu của nó rất rất ít .

 Đặc điểm của nghiên cứu khoa học

Tuỳ theo tiềm năng nghiên cứu và những mẫu sản phẩm thu được sau nghiên cứu mà người ta chia thành những mô hình nghiên cứu khoa học khác nhau. Nghiên cứu khoa học thường thì gồm những mô hình sau :

Nghiên cứu cơ bản (fundamental research)

Nghiên cứu cơ bản là hoạt động giải trí nghiên cứu nhằm mục đích phát hiện thực chất và quy luật của những sự vật, hiện tượng kỳ lạ trong tự nhiên, xã hội, con người, nhờ đó làm đổi khác nhận thức của con người .

• Sản phẩm của nghiên cứu cơ bản có thể là các khám phá, phát hiện, phát kiến, phát minh, và thường dẫn đến việc hình thànhmột hệ thống lý thuyết có ảnh hưởng đến một hoặc nhiều lĩnh vực khoa học. Chẳng hạn: Archimède phát hiện  định luật sức nâng của nước; Marie và Piere Curie phát hiện nguyên tố phóng xạ rađium; Karl Marx phát hiện quy luật giá trị thặng dư; Adam Smith phát hiện quy luật “bàn tay vô hình” của kinh tế thị trường.v.v.

Phát hiện (discovery)

• Phát hiện là sự khám phá ra những vật thể, những quy luật xã hội đang tồn tại một cách khách quan

Ví dụ : Kock phát hiện vi trùng lao, Galileo phát hiện những vệ tinh của sao hoả, Christoph Colomb phát hiện châu Mỹ …

• Phát hiện chỉ mới là sự khám phá các vật thể, các quy luật xã hội làm thay đổi nhận thức, chưa thể áp dụng trực tiếp, chỉ có thể áp dụng thông qua giải pháp.  Vì vậy, phát hiện không có giá trị thương mại, không cấp bằng và không được bảo hộ pháp lý

Phát minh (discovery)

• Phát minh là sự khám phá ra những quy luật, những tính chất hoặc những hiện tượng của thế giới vật chất tồn tại một cách khách quan mà trước đó chưa ai biết, nhờ đó làm thay đổi cơ bản của con người.

Ví dụ : Newton phát minh định luật vạn vật mê hoặc trong thiên hà ; Lêbêdev ý tưởng đặc thù áp suất của ánh sáng ; Nguyễn Văn Hiệu ý tưởng quy luật không bao giờ thay đổi size của tiết diện những quy trình sinh hạt ,. v.v.

• Đối tượng của phát minh là những hiện tượng, tính chất, quy luật của thế giới vật chất đang tồn tại một cách khách quan. Nhưng theo quy ước thì những đối tượng sau đây không được xem là phát minh mà chỉ xem là các phát hiện hoặc phát kiến: phát hiện về địa lý tự nhiên, địa chất, tài nguyên và điều kiện thiên nhiên, phát hiện khảo cổ học, phát hiện trong khoa học xã hội…
• Phát minh cũng chỉ mới là những khám phá về các quy luật khách quan, chưa có ý nghĩa áp dụng trực tiếp vào sản xuất hoặc đời sống. Vì vậy, phát minh không có giá trị thương mại, không được cấp bằng phát minh và  không được bảo  hộ pháp lý. Tuy nhiên, người ta lại công nhận quyền ưu tiên của phát minh tính từ ngáy phát minh được công bố.
• Xét trên góc độ ý tưởng và mục đích nghiên cứu có thể chia nghiên cứu cơ  bản thành hai loại: nghiên cứu cơ bản thuần tuý và nghiên cứu cơ bản định hướng.

Nghiên cứu cơ bản thuần tuý:

Nghiên cứu cơ bản thuần tuý còn được gọi là nghiên cứu cơ bản tự do hoặc nghiên cứu cơ bản không xu thế. Đây là những hoạt động giải trí nghiên cứu với mục tiêu thuần tuý là phát hiện ra thực chất, quy luật của sự vật, hiện tượng kỳ lạ tự nhiên, xã hội để nâng cao nhận thức mà chưa có hoặc chưa bàn đến ý nghĩa ứng dụng .

Nghiên cứu cơ bản định hướng:

Nghiên cứu cơ bản khuynh hướng là hoạt đọng nghiên cứu cơ bản nhằm mục đích vào mục tiêu nhất định hoặc để ứng dụng vào những dự kiến định trước ..
Ví dụ : Hoạt động thăm dò địa chất mỏ hướng vào mục tiêu Giao hàng nhu cầi khai thác tài nguyên ; những hoạt động giải trí tìm hiểu cơ bản tài nguyên, kinh tế tài chính, xã hội … đều hoàn toàn có thể xem là nghiên cứu cơ bản xu thế .
Nghiên cứu cơ bản khuynh hướng đựoc chia thành : nghiên cứu nền tảng và nghiên cứu chuyên đề .

Nghiên cứu nền tảng (Background research): là hoạt động nghiên cứu về quy luật tổng thể của một hệ thống sự vật.

Chẳng hạn : tìm hiểu cơ bản tài nguyên ; nghiên cứu khí tượng ; nghiên cứu thực chất vật lý, hoá học, sinh học của vật chất ; tìm hiểu cơ bản về kinh tế tài chính, xã hội … đều thuộc về nghiên cứu nền tảng .

Nghiên cứu chuyên đề (thematic research): là hoạt động nghiên cứu về một hiện tượng đặc biệt của sự vật.

Chẳng hạn : tìm hiểu cơ bản tài nguyên ; nghiên cứu khí tượng ; nghiên cứu thực chất vật lý, hoá học, sinh học của vật chất ; tìm hiểu cơ bản về kinh tế tài chính, xã hội … đều thuộc về nghiên cứu nền tảng .

Nghiên cứu chuyên đề (thematic research): là hoạt động nghiên cứu về một hiện tượng đặc biệt của sự vật.

Chẳng hạn : trạng thái thứ tự ( plasma ) của vật chất, từ trường toàn cầu, bức xạ ngoài hành tinh, gen di truyền …
Nghiên cứu cơ bản là một hoạt động giải trí, một việc làm không hề thiếu trong nghiên cứu khoa học. Nó trở thành nền tảng, cơ sơ cho những hoạt động giải trí nghiên cứu khác như : nghiên cứu ứng dụng, nghiên cứu tiến hành .

 Nghiên cứu ứng dụng (applied research)

• Nghiên cứu ứng dụng là hoạt động nghiên cứu vận dụng các quy luật đã được phát hiện từ nghiên cứu cơ bản để giải thích sự vật, tạo dựng các nguyên lý công nghệ mới, nguyên lý sản phẩm mới và nguyên lý dịch vụ mới, áp dụng chúng vào sản xuất và đời sống.
• Sản phẩm của nghiên cứu ứng dụng có thể là những giải pháp mới về tổ chức, quản lý, công nghệ, vật liệu, sản phẩm. Một số giải pháp hữu ích về công nghệ có thể trở thành sáng chề. Sáng chế là loại thành tựu trong khoa học, kỹ thuật và công nghệ, trong khao học xã hội và nhân văn không có sản phẩm loại  này.

Sáng chế (invention)

Sáng chế là một giải pháp kỹ thuật mang tính mới về nguyên tắc kỹ thuật, tính phát minh sáng tạo và vận dụng được .
Ví dụ : Máy hơi nước của James Wart, công thức thuốc nổ TNT của Nobel, công nghệ tiên tiến di truyền … là những sáng tạo .
Vì sáng chề có năng lực vận dụng, nên nó có ý nghĩa thương mại, được cấp bằng bản quyền sáng tạo ( patent ), hoàn toàn có thể mua bản patent hoặc ký kết những hợp đồng cấp giấy phép sử dụng ( hợp đồng licence ) cho người có nhu yếu và được bảo lãnh quyền sở hữu công nghiệp .
Điều cần quan tâm là, điểm xuất phát của nghiên cứu ứng dụng là ở chỗ : nhận thức của con người không bao giừo có mục tiêu tự thân mà tác dụng nhận thức phải quay trở về thực tiễn. Do đó, việc nghiên cứu ứng dụng là một tất yếu trong hoạt động giải trí nghiên cứu khoa học và nó gắn bó ngặt nghèo với nghiên cứu cơ bản. Kết quả của nghiên cứu ứng dụng là sự cụ thể hoá tác dụng nghiên cứu cơ bản vào trong những nghành của sản xuất và đời sống. Nó là khâu quan trọng làm cho khoa học, kỹ thuật trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Tuy nhiên, để hoàn toàn có thể đưa hiệu quả nghiên cứu ứng dụng vào thực tiễn thì còn cần thực thi mô hình nghiênc cứu tiến hành .

 Nghiên cứu triển khai (developmental research)

Nghiên cứu tiến hành là hoạt động giải trí nghiên cứu đồ vật những quy luật ( thu được từ nghiên cứu cơ bản ) và những nguyên tắc công nghệ tiên tiến hoặc nguyên tắc vật tư ( thu được từ nghiên cứu ứng dụng ) để đưa ra những hình mẫu về một phương diện kỹ thuật mới, mẫu sản phẩm mới, dịch vụ mới với những tham số đủ mang tính khả thi về mặt kỹ thuật .
Điều cần chú ý quan tâm là tác dụng của nghiên cứu tiến hành thì chưa tiến hành được ( ! ). Sản phẩm của nghiên cứu tiến hành mới chỉ là những hình mẫu có tính khả thi khác như : khả thi về kinh tế tài chính, khả thi về kinh tế tài chính, khả thi về môi trường tự nhiên, khả thi về xã hội …
Nghiên cứu tiến hành gồm có cả quy trình phong cách thiết kế thử nghiệm và quy mô thử nghiệm. Vì vây, nghiên cứu tiến hành chia thành hai loại : Triển khai trong phòng : là mô hình tiến hành thực nghiệm hướng vào việc vận dụng trong điều kiện kèm theo của phòng thí nghiệm những nguyên tắc thu được từ nghiên cứu ứng dụng nhằm mục đích khẳng định chắc chắn hiệu quả sao cho ra được mẫu sản phẩm chưa chăm sóc đến quy mô vận dụng .

• Triển khai bán đại trà: còn gọi là pilot trong các nghiên cứu thuộc lĩnh vực khoa học kỹ thuật và khoa học công nghệ; là dạng triển khai nhằm kiểm chứng giả thuyết về một hình mẫu trên một quy mô nhất định, thường là quy mô áp dụng bán đại trà nhằm xác định những điều kiện cần và đủ để mở rộng áp dụng đại trà.
• Nghiên cứu triển khai được áp dụng cả trong nghiên cứu khoa học kỹ thuật và khao học xã hội. Trong khoa học kỹ thuật hoạt động triển khai được áp dụng khi chế tạo một mẫu công nghệ mới, mẫu vật liệu mới hoặc mẫu sản phẩm mới; trong khao học xã hội có thể thử nghiệm một phương pháp dạy học ở các lớp thí điểm, thí điểm một mô hình quản lý mới tại một cơ sở được lựa chọn.

 Nghiên cứu thăm dò (survey research)

Nghiên cứu thăm dò là hoạt động giải trí nghiên cứu nhằm mục đích xác lập hướng nghiên cứu, là dạng thăm dò thị trường để tìm kiếm thời cơ nghiên cứu .
Nghiên cứu thăm dò có ý nghĩa kế hoạch với sự tăng trưởng của khoa học, nó đặt nền tảng cho việc nghiên cứu, tò mò những huyền bí của quốc tế vật chất, là cơ sở để hình thành nhiều bộ môn, nhiều ngành khoa học mới, những nghiên cứu thăm dò không hề thống kê giám sát được hiệu suất cao kinh tế tài chính .
Sự phân loại những mô hình nghiên cứu là để nhận thức rõ thực chất của nghiên cứu khoa học, để có cơ sở lập kế hoạch nghien cứu, tổ chức triển khai nghiên cứu, cụ thể hoá những cam kết trong hợp đồng nghiên cứu giữa những đối tác chiến lược. Tuy nhiên, những mô hình nghiên cứu khoa học có mối quan hệ với nhau ở những mức độ nhất định và trên thực tiễn, trong một đề tài khoa học hoàn toàn có thể sống sót cả bốn, ba hoặc hai, mô hình nghiên cứu .

 Tư duy trong nghiên cứu khoa học

Nghiên cứu khoa học là quy trình nhận thức, một hoạt động giải trí trí tuệ đặc trưng, trong đó người nghiên cứu phải sử dụng tư duy lôgic ( tư duy trừu tượng ) – quy trình tiến độ cao của quy trình nhận thức ; là công cụ hầu hết của nghiên cứu khoa học, nhờ đó mà phân biệt được về thực chất sự vật này với sự vật khác. Ở đây, nhận thức được thực thi một cách gián tiếp trải qua ngôn từ với những hình thức : khái niệm, phán đoán, suy luận .

 Khái niệm

Khái niệm là một phạm trù của logic học, là hình thức của tư duy trừu tượng phản ánh những thuộc tính chung, thực chất vốn có của một lớp sự vật, hiện tượng kỳ lạ .
Cấu trúc logic của khái niệm :
Khái niệm gồm có hai bộ phận hợp thành : nội hàm và ngoại diên .
+ Nội hàm : nội hàm của khái niệm là tập hợp những tín hiệu, những thuộc tính thực chất của sự vật, hiện tượng kỳ lạ được phản ánh trong khái niệm .
Nói cách khác : nội hàm của khái niệm chứa tín hiệu riêng không liên quan gì đến nhau, thực chất của sự vật, hiện tượng kỳ lạ mà khái niệm đó phản ánh .
Như vậy, nội hàm của khái niệm là tổng thể những thuộc tính thực chất, vốn có của sự vật, hiện tượng kỳ lạ. Nội hàm vấn đáp thắc mắc : sự vật là cái gì ?
+ Ngoại diên : ngoại diên của khái niệm là tập hợp những sự vật có cùng thuộc tính chung, cùng thực chất được phản ánh trong nội hàm. Nói cách khác, ngoại diên
của khái niệm là tập hợp những sự vật, hiện tượng kỳ lạ có chứa những tín hiệu được phản ánh trong nội hàm : Tập hợp những sự vật, hiện tượng kỳ lạ tạo thành ngoại diên của khái niệm gọi là “ lớp ” .
Như vậy, ngoại diên của khái niệm là tập hợp tổng thể những những thành viên có chứa thuộc tính chung được chỉ trong nội hàm. Ngoại diên vấn đáp thắc mắc : có bao nhiêu sự vật như vậy ?

Bảng 2: Ví dụ về nội hàm và ngoại diên của khái niệm

 

Khái niệm	Nội hàm	Ngoại diên
	Hệ thống tri thức về :	– Khoa học tự nhiên .
		– Khoa học kỹ thuật và công
Khoa	– Bản chất và quy luật của tự	nghệ .
học	nhiên, xã hội và con người .
		– Khoa học xã hội và nhân văn
	– Các giải pháp tái tạo quốc tế
Đồng hồ	Dụng cụ đo thời hạn	Đồng hồ cơ khí, đồng hồ đeo tay điện tử, đồng hồ đeo tay để bàn, đồng hồ đeo tay đeo tay, đồng hồ đeo tay báo thức …
Thủ đô	Trung tâm kinh tế tài chính, chính trị, văn hoá .	TP.HN, Bắc Kinh, Matxcơva, Pari …

 

Giữa nội hàm và ngoại diên của khái niệm có quan hệ tỷ suất nghich : nội hàm càng rộng thì ngoại diên càng hẹp và ngược lại .

 Các loại khái niệm:

+ Nếu xét theo ngoại diên thì có những loại khái niệm sau :

• Khái niệm đơn nhất: là khái niệm chỉ phản ánh từng sự vật, hiện tượng riêng lẻ. Ví dụ: Hà Nội, Sông Hồng,…
• Khái niệm chung: là khái niệm chứa từ hai đối tượng trở lên. Ví dụ: khoa học, con người, thủ đô, dòng sông…
• Khái niệm tập hợp: là những khái niệm gộp các đối tượng thành một chỉnh thể duy nhất. Ví dụ: lớp học, đội bóng…
• Khái niệm trống rỗng: là những khái niệm không chứa một đối tượng nào trong hiện thực. Ví dụ: ma, thiên đường, ngáo ộp…

+ Nếu xét theo nội hàm thì có những loại khái niệm sau :

• Khái niệm cụ thể: cái bút, quyển sách…
• Khái niệm trừu tượng: là khái niệm phản ánh những thuộc tính, còn bỏ qua những mối liên hệ và không thể lượng hoá được. Ví dụ: trung thực, thật thà, láu cá…
• Khái niệm khẳng định: là khái niệm xác nhận sự tồn tại của dấu hiệu. Ví dụ: bảng đen, anh A đẹp trai, chị B xinh gái…
• Khái niệm phủ định: là khái niệm biểu thị sự vắng mặt của các dấu hiệu chứa đựng trong nội hàm của khái niệm khẳng định. Ví dụ: anh A không đẹp trai, chị B không xinh gái…
• Khái niệm tương quan: là khái niệm phản ánh mối quan hệ giữa các đối tượng. Ví dụ: ngày – đêm, cao – thấp, đen – trắng, âm – dương…
• Khái niệm không tương quan: là khái niệm phản ánh các đối tượng một cách rời rạc, không có liên hệ với nhau. Ví dụ: nguyên tử, nhà nước…

 

Các quy luật đặc thù của tư duy lôgic

Quy luật đồng nhất:

Quy luật giống hệt phát biểu : mỗi tư tưởng phải luôn luôn như nhau với chính nó .
Quy luật như nhau nhu yếu : trong quy trình tư duy không được tự ý đổi khác nội dung khái niệm, không được đánh cắp khái niệm, nếu vi phạm nhu yếu này làm cho tư duy rối loạn, không hề phản ánh đúng sự vật, hiện tượng kỳ lạ .

• Quy luật mâu thuẫn (quy luật cấm mâu thuẫn)

Quy luật xích míc phát biểu : có hai quan điểm trái ngược nhau về một đối tượng người tiêu dùng trong cùng một thời hạn và khoảng trống thì không hề cả hai cùng đúng mà tối thiểu có một quan điểm sai .
Quy luật này yên cầu : tư duy đứng đắn là phải dựa trên những mệnh đề đồng điệu, có như vậy mới phản ánh đúng sự vật ; quy luật này không được cho phép tư duy có xích míc ( ở đây cần phân biệt xích míc của tư duy lôgic với xích míc của phép biện chứng ) .

• Quy luật bài trung ( quy luật loại bỏ cái thứ ba):

Quy luật bài trung phát biểu : một sự vật trong một quan hệ xác địnhnếu có hai phán đoán xích míc nhau thì trong đó một phán đoán đúng và một phán đoán sai, không hề có phán đoán thứ ba .

• Quy luật lý do đầy đủ:

Quy luật nguyên do khá đầy đủ phát biểu : mọi tư tưởng hợp với vhân lý phải có địa thế căn cứ ( nguyên do ) rất đầy đủ : những địa thế căn cứ khá đầy đủ phải được chứng tỏ .
Quy luật này không được cho phép tư duy đưa ra những phán đoán, những suy luận mang tính chủ quan .
Người nghiên cứu khoa học cần không cho những quy luật trên để hướng tư duy khoa học của mình theo đúng hướng đích nhằm mục đích đạt tác dụng cao trong hoạt động giải trí nghiên cứu khoa học .

Tài liệu được sưu tầm và trích dẫn

SummaryReviewer

Lê Tuấn Anh

Review Date2020 – 06-08Reviewed Item

Thương Mại Dịch Vụ tương hỗ công bố khoa học

Author Rating

5

Product Name

Thương Mại Dịch Vụ tương hỗ công bố ISSN

Price

VND30000000

Product Availability

Pre-Order Only

Source: https://vh2.com.vn
Category : Khoa Học