Palau – Wikipedia tiếng Việt

Palau (phát âm tiếng Anh: /pəˈlaʊ/  ( nghe), phiên âm: “Pa-lao”, còn được viết là Belau, Palaos hoặc Pelew), tên chính thức là Cộng hòa Palau (tiếng Palau: Beluu er a Belau, tiếng Anh: Republic of Palau),[3] là một đảo quốc ở Tây Thái Bình Dương. Nước này bao gồm gần 250 hòn đảo tạo thành dãy đảo phía tây của quần đảo Caroline thuộc vùng Micronesia, và có diện tích 466 kilômét vuông (180 dặm vuông Anh). Đảo đông dân nhất là Koror. Thủ đô Ngerulmud của nước này nằm trên đảo Babeldaob gần đó, thuộc bang Melekeok. Palau có biên giới biển giáp với Indonesia, Philippines, và Liên bang Micronesia.

Những dân cư tiên phong đến đây vào khoảng chừng 3.000 năm trước từ Philippines và duy trì một hội đồng Negrito cho đến 900 năm trước. Quần đảo được người châu Âu mày mò lần tiên phong vào thế kỷ 16, và thuộc về Đông Ấn Tây Ban Nha vào năm 1574. Sau khi người Tây Ban Nha thất bại trong Chiến tranh Tây Ban Nha – Mỹ vào năm 1898, quần đảo được bán cho Đế quốc Đức vào năm 1899 theo những lao lý trong Hiệp ước Đức-Tây Ban Nha, và được sáp nhập vào New Guinea thuộc Đức. Hải quân Hoàng gia Nhật đánh chiếm Palau trong Thế chiến I, và quần đảo sau đó thuộc về Ủy thác Nam Dương dưới sự quản lý của người Nhật sau theo Hội Quốc Liên. Trong Thế chiến thứ hai, nơi đây là mặt trận diễn ra những cuộc đụng độ giữa người Mỹ và Nhật trong chiến dịch quần đảo Mariana và Palau gồm có Trận Peleliu quyết định hành động. Sau cuộc chiến tranh, cùng với những hòn đảo ảo Thái Bình Dương khác, Palau là một phần của Lãnh thổ Ủy thác Quần đảo Thái Bình Dương do Hoa Kỳ quản trị vào năm 1947. Sau khi bỏ phiếu không tham gia Liên bang Micronesia vào năm 1979, quần đảo có chủ quyền lãnh thổ trọn vẹn vào năm 1994 theo Hiệp ước Liên kết Tự do với Hoa Kỳ .Về mặt chính trị, Palau là một vương quốc cộng hòa tổng thống link tự do với Hoa Kỳ, Hoa Kỳ bảo vệ quốc phòng, hỗ trợ vốn và dịch vụ công. Quyền lập pháp tập trung chuyên sâu vào Quốc hội Palau theo mạng lưới hệ thống lưỡng viện. Kinh tế Palau đa phần dựa vào du lịch, nông nghiệp tự cung tự túc và đánh cá, với một phần đông tổng sản lượng vương quốc ( GNP ) đến từ viện trợ quốc tế. Dollar Mỹ là tiền tệ của nước này. Văn hóa trên hòn đảo được trộn lẫn từ người Micronesia, Melanesia, châu Á và châu Âu. Người Palau chiếm tỉ lệ lớn trong dân số, là tác dụng của sự hòa trộn 3 sắc tộc Micronesia, Melanesia, và Austronesia. Thiểu số còn lại là hậu duệ của những người định cư Nhật Bản và Philippines. Hai ngôn từ chính thức là tiếng Palau ( nằm trong nhóm ngôn từ Sunda – Sulawesi ) và tiếng Anh, cùng với tiếng Nhật, tiếng Sonsorol, và tiếng Tobia được công nhận là ngôn từ địa phương .

Tên quần đảo trong tiếng Palau là Belau, có thể bắt nguồn từ beluu có nghĩa là “làng mạc” trong tiếng Palau,,[4] hoặc là từ aibebelau (nghĩa “trả lời gián tiếp”), liên quan đến một truyền thuyết về sự hình thành quần đảo.[5] Cái tên “Palau” trong tiếng Anh đến từ tiếng Tây Ban Nha Los Palaos, và tiếng Đức Palau. Tên cổ không còn được sử dụng của quần đảo trong tiếng Anh là “Quần đảo Pelew”.[6] Không nên nhầm lẫn với chữ Pulau trong tiếng Mã Lai nghĩa là “đảo”.

Palau Open những dân cư tiên phong vào khoảng chừng thiên niên kỷ thứ 3 và thứ 2 trước Công Nguyên, có năng lực nhất từ Austronesia hay Indonesia. [ 7 ]

Một quần thể ổn định gồm những người lùn Negrito hay người Pygmy sống trên quần đảo cho đến thế kỷ XII, khi họ bị thay thế.[cần dẫn nguồn] Cư dân hiện đại truy theo ngôn ngữ thì có thể họ đến từ Quần đảo Sunda.

Sonsorol, một phần của Quần đảo Tây Nam, là một chuỗi đảo kéo dài 600 kilômét (370 mi) từ đảo dãy đảo chính Palau, được người châu Âu tìm thấy vào năm 1522, khi con tàu Tây Ban Nha Trinidad, soái hạm của đội tàu Ferdinand Magellan, nhìn thấy 2 hòn đảo khoảng vĩ độ 5 bắc và đặt tên là “San Juan”.[8]

Bản đồ năm 1888 cho thấy Đông Ấn thuộc Tây Ban Nha gồm có quần đảo Palau thời nay ( map không gồm có Philippines )Sau khi Đế quốc Tây Ban Nha chinh phạt Philippines vào năm 1565, quần đảo Palau trở thành một phần chủ quyền lãnh thổ của Phủ tổng đốc Philippines, xây dựng vào năm 1574 và thường trực Đông Ấn Tây Ban Nha với thủ phủ hành chính đặt tại Manila. Tuy nhiên, sự hiện hữu của người Tây Ban Nha chỉ số lượng giới hạn ở việc truyền bá Phúc Âm, khởi đầu từ thế kỷ XVII, và quyền thống trị của họ chỉ thật sự hình thành từ thế kỷ XVIII .Khám phá rõ ràng về Palau chỉ đến một thế kỷ sau đó vào năm 1697, khi một nhóm người Palau bị đắm tàu trên hòn đảo Samar về phía tây bắc thuộc Philippines. Họ được phỏng vấn bởi nhà truyền giáo người Czech Paul Klein vào ngày 28 tháng 12 năm 1696. Klein đã hoàn toàn có thể vẽ được map tiên phong của Palau dựa trên những miêu tả của những dân cư Palau bằng cách sắp xếp 87 viên đá cuội trên bờ biển. Klein báo cáo giải trình tò mò của ông cho Bề trên thuộc Dòng Tên qua một lá thư gửi đi vào tháng 6 năm 1697., [ 9 ] lưu lại thời gian phát hiện ra Palau .
Các tù trưởng trên hòn đảo Koror 1915

Tấm bản đồ và lá thư gây ra sự quan tâm của người Tây Ban Nha với quần đảo mới. Một lá thư khác viết bởi Fr. Andrew Serrano được gửi tới châu Âu vào năm 1705, hầu như sao chép nội dung báo cáo của Klein. Những lá thư đã đưa đến ba chuyến đi thất bại của Dòng Tên đến Palau xuất phát từ Philippines thuộc Tây Ban Nha vào năm 1700, 1708 và 1709. Quần đảo được khám phá lần đầu tiên bởi chuyến thám hiểm của Dòng Tên do Francisco Padilla dẫn đầu vào ngày 30 tháng 11 năm 1710. Chuyến đi kết thúc với việc hai linh mục Jacques Du Beron và Joseph Cortyl mắc cạn trên bờ biển Sonsorol, do thuyền mẹ Santísima Trinidad bị bão đẩy tới Mindanao. Tàu khác được phái đến từ Guam vào năm 1711 để cứu họ song lại bị lật, khiến ba linh mục Dòng Tên khác thiệt mạng. Thất bại của các sứ mệnh này khiến Palau có tên tiếng Tây Ban Nha ban đầu là Islas Encantadas (quần đảo bỏ bùa).[10] Bất chấp các rủi ro này, Đế quốc Tây Ban Nha sau đó chi phối quần đảo.

Thương nhân người Anh trở thành những vị khách điển hình nổi bật đến Palau trong thế kỷ XVIII, tiếp đến là bành trưởng tác động ảnh hưởng của Tây Ban Nha trong thế kỷ XIX. Sau thất bại trong cuộc chiến tranh Tây Ban Nha – Mỹ, Tây Ban Nha bán Palau và hầu hết phần còn lại của quần đảo Caroline cho Đế quốc Đức vào năm 1899. Trong cuộc chiến tranh quốc tế thứ nhất, Đế quốc Nhật Bản thôn tính quần đảo sau khi chiếm nó từ tay Đức vào năm 1914. Sau đó, Hội Quốc Liên chính thức đặt quần đảo dưới quyền quản lý của Nhật Bản với vị thế là bộ phận của Ủy thác Nam Dương .Trong Thế Chiến II, Hoa Kỳ chiếm được Palau từ Nhật Bản vào năm 1944 sau Trận Peleliu với tổn thất lớn, khi hơn 2000 lính Mỹ và 10.000 lính Nhật tử trận. Quần đảo được giao cho Hoa Kỳ quản lý chính thức trải qua bảo trợ của Liên Hiệp Quốc vào năm 1947 với vị thế là bộ phận của Lãnh thổ Ủy thác Quần đảo Thái Bình Dương .Bốn trong số những khu vực của Lãnh thổ Ủy thác hợp nhất thành Liên bang Micronesia vào năm 1979, tuy nhiên khu vực Palau và Quần đảo Marshall phủ nhận tham gia. Palau thay vào đó lựa chọn độc lập vào năm 1978. Palau phê chuẩn một hiến pháp mới và trở thành nước Cộng hòa Palau vào năm 1981. [ 11 ] Palau ký kết Hiệp ước Liên kết tự do với Hoa Kỳ vào năm 1982. Sau trưng cầu dân ý và sửa đổi hiến pháp, Hiệp ước được phê chuẩn vào năm 1993. Hiệp ước có hiệu lực hiện hành vào ngày 1 tháng 10 năm 1994, [ 12 ] khiến Palau độc lập về pháp lý, tuy nhiên độc lập thực tiễn khi kết thúc ủy trị từ ngày 25 tháng 5 năm 1994, .Thượng viện trải qua luật biến Palau thành một TT kinh tế tài chính hải ngoại vào năm 1998. Năm 2001, Palau trải qua những luật tiên phong về điều lệ ngân hàng nhà nước và chống rửa tiền .
Trụ sở chính phủ nước nhà của Palau .Palau là một nước cộng hòa dân chủ đa đảng. Tổng thống Palau là nguyên thủ vương quốc và cũng là người đứng đầu cơ quan chính phủ. Quyền hành pháp do chính phủ nước nhà thi hành, còn quyền lập pháp được trao cho chính phủ nước nhà và Quốc hội Palau. Bộ máy tư pháp độc lập với hành pháp và lập pháp. Palau trải qua một hiến pháp vào năm 1981 .nhà nước Hoa Kỳ và Palau dàn xếp một hiệp ước link tự do vào năm 1986, tựa như như những hiệp ước mà Hoa Kỳ ký kết với Liên bang Micronesia và Quần đảo Marshall. [ 13 ] Hiệp ước có hiệu lực hiện hành vào ngày 1 tháng 10 năm 1994, kết thúc chuyển giao Palau từ ủy thác sang độc lập [ 13 ] và là bộ phận cuối của Lãnh thổ Ủy thác Quần đảo Thái Bình Dương đạt được độc lập theo Nghị quyết 956 của Hội đồng Bảo an .Hiệp ước link tự do giữa Hoa Kỳ và Palau [ 14 ] định ra link tự do và tình nguyện giữa hai cơ quan chính phủ. Nó đa phần tập trung chuyên sâu vào những yếu tố cơ quan chính phủ, kinh tế tài chính, bảo mật an ninh và quốc phòng. [ 15 ] Palau không có quân đội độc lập, dựa vào Hoa Kỳ để phòng thủ. Theo hiệp ước, quân đội Hoa Kỳ được quyền tiếp cận quần đảo trong 50 năm. Hải quân Hoa Kỳ có vai trò tối thiểu, hạn chế trong một số ít ít Seabee thủy quân ( kỹ sư kiến thiết xây dựng ). Tuần duyên Hoa Kỳ tuần tra vùng biển của Palau .
Palau là một vương quốc có chủ quyền lãnh thổ, quản trị những quan hệ đối ngoại của mình. [ 13 ] Từ khi độc lập, Palau thiết lập quan hệ ngoại giao với một số ít vương quốc, gồm có nhiều láng giềng Thái Bình Dương như Liên bang Micronesia và Philippines. Ngày 29 tháng 11 năm 1994, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc trải qua Nghị quyết số 963 đề xuất đảm nhiệm Palau vào Liên Hiệp Quốc. Đại hội đồng liên Hiệp Quốc phê chuẩn đảm nhiệm Palau vào ngày 15 tháng 12 năm 1994. [ 16 ] Palau từ đó tham gia một vài tổ chức triển khai quốc tế khác. Trong tháng 9 năm 2006, Palau đăng cai Hội nghị Thượng đỉnh Đồng minh Đài Loan-Thái Tỉnh Bình Dương lần thứ nhất. Các tổng thống Palau cũng đến thăm những vương quốc Thái Bình Dương khác, trong đó có Đài Loan .Hoa Kỳ duy trì một phái đoàn ngoại giao và một đại sứ quán tại Palau, tuy nhiên hầu hết góc nhìn trong quan hệ hai bên được thực thi theo những dự án Bất Động Sản được hỗ trợ vốn trong khuôn khổ Hiệp ước, do Phòng Quốc hải vụ của Bộ Nội vụ Hoa Kỳ chịu nghĩa vụ và trách nhiệm. [ 17 ] Trên chính trường quốc tế, Palau thường bỏ phiếu giống Hoa Kỳ trong những nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc. [ 18 ] Palau là một thành viên của Hiệp ước Nauru. [ 19 ]Năm 1981, Palau bỏ phiếu lập ra hiến pháp phi hạt nhân tiên phong trên quốc tế. Hiến pháp này cấm chỉ sử dụng, tàng trữ và giải quyết và xử lý những vũ khí hạt nhân, hóa học ô nhiễm, không khí và sinh học mà không được 3/4 dân số ưng ý trong một cuộc trưng cầu dân ý. [ 20 ] Điều cấm này làm trì hoãn quy trình quy đổi Palau thành vương quốc độc lập, do trong khi đàm phán Hoa Kỳ nhất định muốn quản lý và vận hành những tàu chạy bằng nguồn năng lượng hạt nhân và vũ khí hạt nhân cất trong kho trên chủ quyền lãnh thổ Palau, [ 21 ] triển khai những chiến dịch đòi độc lập và phi hạt nhân hóa. [ 22 ] Sau một vài cuộc trưng cầu dân ý thất bại trong việc đạt đa phần 3/4, người dân Palau ở đầu cuối ưng ý Hiệp ước vào năm 1994. [ 23 ] [ 24 ]
16 bang của Palau .Palau được chia thành 16 bang ( gọi là khu tự quản cho đến năm 1984 ) :

Bang	Diện tích (km²)	Dân số (2012)
Aimeliik	44	281
Airai	59	2537
Angaur	8,06	130
Hatohobei	0,9	10
Kayangel	1,7	76
Koror	60,52	11670
Melekeok	26	300
Ngaraard	34	453
Ngarchelong	11,2	281
Ngardmau	34	195
Ngaremlengui	68	310
Ngatpang	33	257
Ngchesar	43	287
Ngiwal	17	226
Peleliu	22,3	510
Sonsorol	3,1	42

Quốc gia thuộc quần đảo Micronesia, ở Tây Thái Bình Dương, phía cực Tây quần đảo. Palau gồm 326 hòn đảo sinh vật biển và núi lửa lớn nhỏ, trong đó Babeldaob là thay máu chính quyền .Các hòn hòn đảo đông dân nhất là Angaur, Babeldaob, Koror, và Peleliu. Ba trong số 4 thay máu chính quyền này nằm cùng nhau trong cùng một rặng sinh vật biển, trong khi Angaur là một hòn hòn đảo nằm về phía nam quốc gia. Khoảng 2/3 dân số Palau sống ở bang Koror. Các hòn đảo sinh vật biển của bang Kayangel nằm phía bắc của 4 hòn thay máu chính quyền, trong khi những hòn đảo đá không có người ở ( khoảng chừng 20 hòn đảo ) nằm về phía tây của nhóm 4 thay máu chính quyền. Một nhóm hòn đảo xa gồm 6 hòn hòn đảo, được gọi là quần đảo Tây Nam, cách 4 hòn hòn đảo chính của vương quốc khoảng chừng 375 dặm ( 604 km ), đây cũng là một phần của quốc gia Palau và hình thành nên những bang Hatohobei và Sonsorol .Palau có khí hậu nhiệt đới gió mùa quanh năm với nhiệt độ trung bình hàng năm là 82 °F ( 28 °C ). Lượng mưa lớn trong suốt cả năm, trung bình tổng số 3.800 mm mỗi năm. Độ ẩm trung bình trong suốt năm là 82 %, và mặc dầu mưa rơi tiếp tục hơn giữa tháng 7 và tháng 10, là vẫn còn nhiều ánh nắng mặt trời. Bão là rất hiếm, vì Palau nằm bên ngoài vành đai bão Thái Bình Dương .
Nền kinh tế tài chính của Palau gồm có hầu hết là những ngành du lịch, nông nghiệp tự cung tự túc tự cấp, và ngư nghiệp. Hoạt động du lịch tập trung chuyên sâu vào việc lặn biển và lặn trong môi trường tự nhiên biển hòn đảo phong phú và đa dạng, gồm có du lịch thăm quan những bức tường sinh vật biển và xác tàu chiến bị đắm trong cuộc chiến tranh quốc tế thứ hai ở ngoài khơi Palau. nhà nước là nguồn sử dụng lao động lớn so với lực lượng lao động vương quốc, những hoạt động giải trí kinh tế tài chính của Palau dựa nhiều vào sự tương hỗ kinh tế tài chính từ Mỹ. Lượng khách du lịch đến Palau tăng 50.000 góp thêm phần đem lại nguồn thu lớn cho Palau trong năm kinh tế tài chính 2000 – 2001. Dân số được hưởng mức thu nhập trung bình đầu người gấp đôi so với vương quốc láng giềng là liên bang Micronesia. Triển vọng cho ngành du lịch trọng điểm đã được tương hỗ rất nhiều bởi việc lan rộng ra du lịch hàng không ở Thái Bình Dương, sự thịnh vượng ngày càng tăng của những nước Đông Á .Trong tháng 7 năm 2004, hãng hàng không vương quốc Palau Micronesia Air đã được mở bán khai trương với những điểm đến ở Palau, Guam, Micronesia, Nhật Bản, nước Australia, và Philippines. Bằng cách cung ứng giá vé thấp, hãng hàng không này đã được lên kế hoạch trở thành một đối thủ cạnh tranh cạnh tranh đối đầu với hãng hàng không Continental Micronesia của Liên bang Micronesia, tuy nhiên nó không còn hoạt động giải trí trong tháng 12 năm đó, đa phần là do giá nguyên vật liệu tăng cao. Hãng hàng không Palau Micronesia Air đã không hoạt động giải trí lại từ đó nhưng hãng này đã triển khai một loạt những liên minh liên danh hàng không với hãng hàng không Asian Spirit, với hoạt động giải trí những chuyến bay giữa Palau và Nước Ta trải qua những điểm trung chuyển hành khách là ( Davao, Cebu và Manila ) của Philipines. Có hai chuyến bay hàng tuần từ Thành phố Hồ Chí Minh trải qua điểm trung chuyển hành khách ở Cebu để đến Palau và những chuyến bay hàng tuần từ Davao. Chỉ sau vài tháng hãng hàng không Asian Spirit ngừng những chuyến bay từ Philippines đến Palau. [ 25 ]

Trong tháng 11 năm 2006, các Ngân hàng Palau chính thức tuyên bố phá sản. Ngày 13 tháng 12 cùng năm ngân hàng quốc gia Horizon Palau báo cáo rằng có tổng cộng 641 người gửi tiền đã bị ảnh hưởng bởi sự kiện này. Trong số 641 tài khoản, có 398 tài khoản gửi ít hơn 5000 USD, phần còn lại khác nhau, từ 5000USD đến 2 triệu USD. Ngày 12 tháng 12, 79 người của những người bị ảnh hưởng nhận tiền đền bù, một trong số đó là từ Đài Loan, trong khi phần còn lại là các tài khoản từ Palau, Philipines và Mỹ. Ông Toribiong thống tống ngân hàng quốc gia Horizon Palau nói: “Kinh phí cho thanh toán đến từ sự cân bằng vốn vay cho Palau từ chính phủ Đài Loan”.

Tôn giáo tại Palau ( năm ngoái ) [ 26 ]

 Công giáo Roma (45.3%)

 Tin lành (34.8%)

 Cơ Đốc Phục Lâm (6.9%)

 Hồi giáo (3.0%)

 Modekngei (5.7%)

Dân số Palau là khoảng chừng 21.000 người, trong đó 70 % là người Palau địa phương, có nguồn gốc từ từ sự hòa huyết qua những cuộc hôn nhân gia đình giữa người Melanesia, Micronesia, và gốc châu Đại Dương. Nhiều người Palau cũng có 1 số ít gốc từ châu Á, đó là hiệu quả của những cuộc hôn phối giữa người di cư và người Palau vào giữa thế kỷ XIX và thế kỷ XX. Người Nhật Bản là nhóm người dân tộc bản địa di cư lớn nhất, ngoài những còn có người Trung Quốc và người Nước Hàn. Người Philippines hình thành nhóm dân tộc bản địa ngoại lai lớn thứ hai .Các ngôn từ chính thức của Palau là tiếng Palau và tiếng Anh, ngoại trừ hai bang ( Sonsorol và Hatohobei ), nơi ngôn từ địa phương, cùng với tiếng Palau, là chính thức. Tiếng Nhật cũng nói thoáng đãng ở Palau, và là một ngôn từ chính thức của bang Angaur. Tiếng Tagalog không được công nhận là ngôn từ chính thức tại Palau, nhưng nó là ngôn từ lớn thứ tư ở quốc đảo này .Ba phần tư dân số Palau là Kitô hữu ( đa phần là Giáo hội Công giáo Rôma và Tin Lành ), trong khi giáo phái Modekngei ( một sự phối hợp của Kitô giáo, và những tôn giáo truyền thống cuội nguồn Palau ) và tôn giáo bản địa Palau vẫn thường được người dân tin theo. Theo tìm hiểu dân số năm 2005, 49,4 % dân số là Giáo hội Công giáo Rôma, Tin Lành 21,3 %, 8,7 % Modekngei và 5,3 % Cơ Đốc Phục Lâm. Có một hội đồng nhỏ người Do Thái theo Do Thái giáo ở Palau. Ngoài ra còn có khoảng chừng 400 người gốc Bengal theo Hồi giáo ở Palau, và gần đây 6 người Duy Ngô Nhĩ bị giam giữ tại Vịnh Guantanamo đã được phép định cư ở Palau họ đều theo Hồi giáo .

Giáo hội Công giáo Rôma là tôn giáo thống trị ở Palau, khoảng 65% dân số là thành viên. Ước tính của các nhóm tôn giáo khác với một lượng tín đồ khá lớn là các Giáo hội Tin Lành có khoảng 2000 tín đồ trong đó Cơ Đốc Phục Lâm có 1.000 tín đồ, Giáo hội Mặc Môn 300 tín đồ; và Nhân Chứng Giê-hô-va có 90 tín đồ. Giáo phái Modekngei có khoảng 1.800 tín đồ. Cũng có 6.800 người theo Công giáo là người Philippines.

Công giáo hiện hữu ở Palau kể từ khi những linh mục dòng Tên đến Palau truyền giáo từ thế kỷ XIX hoặc sớm hơn .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://vh2.com.vn
Category : Trái Đất