Nguyên phó Viện Trưởng Viện Khoa học hình sự – Bộ Công an nói gì về tính Pháp lý của các xét nghiệm

Công nghệ ADN ngày nay không chỉ bó hẹp trong phạm vi xác định các mối quan hệ huyết thống mà còn phục vụ nghiên cứu, chẩn đoán và điều trị bệnh trong y học cũng như các nghiên cứu ứng dụng trong lĩnh vực sinh học. Đây là một xu hướng phát triển tất yếu hiện nay và cho cả tương lai không chỉ trên thế giới và cả Việt Nam. Trong phạm vi của bài viết này tôi chỉ bàn về tính pháp lý của xét nghiệm ADN huyết thống.
 

Tính Pháp lý của các xét nghiệm ADN huyết thống

Tính pháp lý, đây là điều mà người dân (khách hàng) và một số cơ quan tư pháp thường hay quan tâm đối với các cơ sở xét nghiệm ngoài công lập. Vậy tính pháp lý ở đây là gì. Theo quan điểm của tôi: Trước hết, ngoại trừ các đơn vị công lập (công an, quân đội, y tế được giao nhiệm vụ theo quy định của pháp luật) ra thì tất cả các đơn vị ngoài công lập tiến hành xét nghiệm ADN đã được cấp phép hành nghề của các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền thì đều được coi là hợp pháp. 
  Thứ 2, tính pháp lý còn được biểu lộ ở đội ngũ trình độ : đội ngũ trình độ này phải là những người được giảng dạy cơ bản đúng chuyên ngành, đồng thời có chứng từ đào tạo và giảng dạy về đúng nghành nghề dịch vụ đang thực thi và trải qua kinh nghiệm tay nghề thực tiễn nhất định. Có như vậy mới bảo vệ rằng họ là những người có đủ năng lượng để triển khai xét nghiệm ADN. Mặt khác, trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế tài chính, xã hội và khoa học công nghệ tiên tiến như lúc bấy giờ và cả trong tương lai, việc những đơn vị chức năng ngoài công lập mạnh dạn góp vốn đầu tư công nghệ tiên tiến, chiêu mộ nhân tài, lôi cuốn người có trình độ trình độ cao để nâng cao năng lượng tăng trưởng và cạnh tranh đối đầu là tất yếu. Do dữ thế chủ động về vốn góp vốn đầu tư, cơ sở vật chất và con người nên có những đơn vị chức năng ngoài công lập tăng trưởng rất can đảm và mạnh mẽ. Ngoài ra, thiết bị, hóa chất sử dụng trong những xét nghiệm cũng đóng một vai trò quan trọng để bảo vệ rằng hiệu quả xét nghiệm đúng mực nhất. Thêm vào đó việc tuân thủ những quá trình, quy chuẩn theo tiêu chuẩn ISO cũng phản ánh tính pháp lý và khoa học của một đơn vị chức năng xét nghiệm. Tính pháp lý, đây là điều mà người dân ( người mua ) và một số ít cơ quan tư pháp thường hay chăm sóc so với những cơ sở xét nghiệm ngoài công lập. Vậy tính pháp lý ở đây là gì. Theo quan điểm của tôi : Trước hết, ngoại trừ những đơn vị chức năng công lập ( công an, quân đội, y tế được giao trách nhiệm theo lao lý của pháp lý ) ra thì tổng thể những đơn vị chức năng ngoài công lập thực thi xét nghiệm ADN đã được cấp phép hành nghề của những cơ quan quản trị nhà nước có thẩm quyền thì đều được coi là hợp pháp .

Chú ý đến việc nơi xét nghiệm ADN có được cấp phép không

Mâu thuẫn trong việc công nhận tính pháp lý của xét nghiệm ADN

Hiện nay, còn có những quan điểm cho rằng hiệu quả xét nghiệm ADN của những đơn vị chức năng xét nghiệm ngoài công lập không có tính pháp lý, do đó không công nhận hiệu quả xét nghiệm ADN của những đơn vị chức năng này. Ngược lại, nhiều nhu yếu xét nghiệm ADN tương quan đến thủ tục hành chính như ĐK khai sinh cho con, xác nhận mối quan hệ huyết thống để phân loại, thừa kế gia tài hoặc nhập cư … lại do chính cơ quan TANDTC hay đại sứ quán những nước nhu yếu. Vậy là đã có sự khập khiễng, không thống nhất trong cách xử lý về cùng một yếu tố. Kết quả của xét nghiệm ADN, xét về thực chất của khoa học thì không khác nhau cả giữa công lập và ngoài công lập, nhiều lúc còn có sự link tương hỗ nhau ; khác nhau có chăng chỉ là hình thức bộc lộ. Theo tìm hiểu và khám phá của tôi thì hiện tượng kỳ lạ này trọn vẹn nhờ vào vào quan điểm cá thể của người thực thi việc làm mà không theo một lao lý nào, theo kiểu “ thích thì làm, không thích thì thôi ”. Như vậy người chịu thiệt vẫn là người dân.
Trung tâm xét nghiệm GENTIS có 02 phòng lab rộng 1200m2 tại Hà Nội và Tp.HCM

Trung tâm xét nghiệm GENTIS có 02 phòng lab rộng 1200m2 tại Hà Nội và Tp.HCM

Nên lựa chọn Trung tâm xét nghiệm uy tín, được công nhận

Ngược lại, nếu nhìn thẳng vào thực tế hiện nay, khách quan để đánh giá thì cũng có những cơ sở xét nghiệm ngoài công lập không bảo đảm được các tiêu chuẩn cần thiết về cơ sở vật chất, thiết bị, năng lực chuyên môn nên dẫn đến có những kết quả sai. Mặt khác, có những cơ sở xét nghiệm không có phòng thí nghiệm mà chỉ tiến hành lấy mẫu rồi phải thuê đơn vị khác thực hiện phân tích và trả kết quả cho khách. Hiểu đơn giản, các đơn vị này gần như đóng vai trò của việc môi giới. Đây là những nguyên nhân dẫn đến tình trạng giá cả xét nghiệm mỗi nơi một giá (ngoại trừ Đại lý chính thức do cơ sở xét nghiệm ủy quyền). Tại Việt Nam hiện nay, nếu tính nhanh sẽ có khoảng vài chục cơ sở xét nghiệm ADN kể cả các cơ sở công lập và ngoài công lập. Nhưng, ngoài cơ quan công lập của nhà nước ra thì khá nhiều cơ sở thiếu sự kiểm soát của các cơ quan chức năng có thẩm quyền. Chính vì vậy giữa các phòng thí nghiệm hoạt động trên cơ sở mạnh ai nấy làm. Chất lượng giữa các cơ sở xét nghiệm ADN hiện nay đang bị đánh đồng và không có sự phân biệt rõ rệt đâu là nơi có phòng thí nghiệm tốt và đâu là cơ sở chưa đạt chuẩn. Giữa mê cung các website với những hình ảnh hoành tráng về hệ thống máy móc, con người… khách hàng không thể tự tìm hiểu được đâu là nơi họ cần đến.
  Người dân nên chọn đơn vị chức năng xét nghiệm uy tín, có chứng từ ISO, cơ sở vật chất, đội ngũ … bảo vệ
Suy cho cùng, bản chất xét nghiệm ADN huyết thống nói riêng và các khoa học chính thống của văn minh con người nói chung không hề có lỗi gì cả, chỉ có điều con người cần hiểu và cư xử với nó như thế nào mà thôi. Mong rằng các cơ quan có thẩm quyền sớm tạo sân chơi bình đẳng giữa các cơ sở xét nghiệm ADN công lập và ngoài công lập, đồng thời nắm quyền kiểm soát nó theo đúng quy định của pháp luật. Đối với người dân, khi có nhu cầu cần xét nghiệm nên tìm hiểu kỹ nơi mình cần đến hoặc được tư vấn cụ thể để có được một kết quả xét nghiệm chính xác, khách quan và khoa học.trái lại, nếu nhìn thẳng vào trong thực tiễn lúc bấy giờ, khách quan để nhìn nhận thì cũng có những cơ sở xét nghiệm ngoài công lập không bảo vệ được những tiêu chuẩn thiết yếu về cơ sở vật chất, thiết bị, năng lượng trình độ nên dẫn đến có những tác dụng sai. Mặt khác, có những cơ sở xét nghiệm không có phòng thí nghiệm mà chỉ thực thi lấy mẫu rồi phải thuê đơn vị chức năng khác thực thi nghiên cứu và phân tích và trả hiệu quả cho khách. Hiểu đơn thuần, những đơn vị chức năng này gần như đóng vai trò của việc môi giới. Đây là những nguyên do dẫn đến thực trạng giá thành xét nghiệm mỗi nơi một giá ( ngoại trừ Đại lý chính thức do cơ sở xét nghiệm chuyển nhượng ủy quyền ). Tại Nước Ta lúc bấy giờ, nếu tính nhanh sẽ có khoảng chừng vài chục cơ sở xét nghiệm ADN kể cả những cơ sở công lập và ngoài công lập. Nhưng, ngoài cơ quan công lập của nhà nước ra thì khá nhiều cơ sở thiếu sự trấn áp của những cơ quan chức năng có thẩm quyền. Chính vì thế giữa những phòng thí nghiệm hoạt động giải trí trên cơ sở mạnh ai nấy làm. Chất lượng giữa những cơ sở xét nghiệm ADN lúc bấy giờ đang bị đánh đồng và không có sự phân biệt rõ ràng đâu là nơi có phòng thí nghiệm tốt và đâu là cơ sở chưa đạt chuẩn. Giữa mê cung những website với những hình ảnh hoành tráng về mạng lưới hệ thống máy móc, con người … người mua không hề tự khám phá được đâu là nơi họ cần đến. Suy cho cùng, thực chất xét nghiệm ADN huyết thống nói riêng và những khoa học chính thống của văn minh con người nói chung không hề có lỗi gì cả, chỉ có điều con người cần hiểu và cư xử với nó như thế nào mà thôi. Mong rằng những cơ quan có thẩm quyền sớm tạo sân chơi bình đẳng giữa những cơ sở xét nghiệm ADN công lập và ngoài công lập, đồng thời nắm quyền trấn áp nó theo đúng pháp luật của pháp lý. Đối với người dân, khi có nhu yếu cần xét nghiệm nên khám phá kỹ nơi mình cần đến hoặc được tư vấn đơn cử để có được một tác dụng xét nghiệm đúng mực, khách quan và khoa học .

Đại tá Hà Quốc Khanh

Source: https://vh2.com.vn
Category : Khoa Học