GIÁO DỤC NẾP SỐNG THANH LỊCH, VĂN MINH

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (166.49 KB, 18 trang )

Ngày:
Tiết: 1 Bài 1
THANH LỊCH, VĂN MINH – NÉT ĐẸP CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
I/Mục tiêu:
Giúp học sinh học hỏi, tiếp thu truyền thống thanh lịch, văn minh – nét đẹp
văn hóa đặc trưng của người Hà Nội. Từ đó làm thay đổi nhận thức, hành vi, góp phần
đào tạo, xây dựng các thế hệ người Hà Nội ngày càng thanh lịch,
văn minh.
II/Phương pháp: Pháp vấn-thảo luận
III/Lên lớp:
1.Tổ chức:
2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra chuẩn bị của học sinh
3.Bài mới:
I. NGƯỜI HÀ NỘI THANH LỊCH, VĂN MINH
1. Thế nào là người thanh lịch, văn minh?
Hoạt động chung Nội dung
Muốn biết người nào đó có thanh
lịch văn minh hay không, ta cần
nhìn nhận đánh giá ở những
điểm nào?
Có phải cứ thấy người khác có
cái mới là ta học theo, thì mới
được gọi là văn minh?
Người thanh lịch, văn minh là người có
hành vi trong sinh hoạt (ăn, mặc, ở, nói năng, đi
lại…), giao tiếp, ứng xử lịch sự, nhã nhặn ở mọi hoàn
cảnh và mọi nơi, mọi lúc.
Người thanh lịch, văn minh là người biết kế
thừa có chọn lọc những nét đẹp của truyền thống, biết
tiếp thu những cái hay, cái tiến bộ và thể hiện trong
đời sống hàng ngày.

Tóm lại:
Thanh lịch, văn minh là nét đẹp văn hóa của con người có hiểu biết và tâm hồn
trong sáng.
2. Thanh lịch, văn minh – Nét đẹp của người Hà Nội
a. Quan niệm về “Người Hà Nội”
Hoạt động chung Nội dung
Em hiểu gì về Hà Nội?
Nhận định của em thế nào là
người Hà Nội?
Người Hà Nội có cách cư xử
như thế nào?
Hà Nội là Thủ đô của cả nước. Vì thế, dân cư từ
mọi nơi có thể về Hà Nội làm ăn, sinh sống, học tập,
công tác. Khi những người dân tứ xứ về Hà Nội định
cư, các phong tục, tập quán, nếp sống đẹp mà họ mang
theo sẽ góp phần làm phong phú thêm nét văn hóa đặc
sắc của Thủ đô là thanh lịch, văn minh.
Trả lời câu hỏi “Thế nào là người Hà Nội”, tuy
còn có nhiều cách hiểu khác nhau nhưng đa số ý kiến
thống nhất rằng: “người Hà Nội” là những người đã và
Page 1
đang sống, sinh cơ lập nghiệp trên đất Hà Nội. Dù
quan niệm thế nào đi chăng nữa thì chỉ có những người
sống ở Hà Nội, yêu Hà Nội, gắn bó với Hà Nội, học
được những cái hay, cái đẹp của Hà Nội, có hành vi,
giao tiếp, ứng xử văn hóa mới xứng đáng với Hà Nội,
mới gọi là người Hà Nội thanh lịch, văn minh.
b. Những biểu hiện thanh lịch, văn minh của người Hà Nội
Người Hà Nội thanh lịch, văn minh thể hiện từ trong sinh hoạt cá nhân đến giao
tiếp, ứng xử ngoài xã hội.

Hoạt động chung Nội dung
Em hãy nêu những biểu hiện cụ
thể về nét thanh lịch, văn minh
của người Hà Nội?
-Trong cách ăn uống?
-Trong cách nói năng?
-Trong trang phục?
-Trong cách sắp xếp nơi ở?
– Trong cách ăn uống:
Người Hà Nội là những người có kiến thức về
việc ăn uống, biết nâng việc ăn uống lên thành nghệ
thuật mà người ta thường gọi là nghệ thuật ẩm thực.
Dù ăn uống với ai trong hoàn cảnh nào, thời
gian nào, thì người Hà Nội đều có thái độ, cách ứng
xử chuẩn mực, phù hợp tạo nên không khí chân
thành, cởi mở đối với mọi người.
– Trong cách nói năng
Người Hà Nội luôn biết sử dụng lời nói sao
cho hay, cho đẹp, cách nói lưu loát, nhã nhặn, lịch
sự, khiêm nhường, tôn trọng người đối thoại.
Người Hà Nội có cách phát âm và dùng từ
chuẩn xác khi nói, gây được thiện cảm đối với người
nghe.
– Trong trang phục
Người Hà Nội ưa chuộng sự gọn gàng, tề
chỉnh và trang nhã ở mọi nơi, mọi lúc, không cầu kì,
lòa loẹt, không phô trương, lố lăng.
Người Hà Nội phân biệt trang phục trong nhà,
khi ra đường, lúc tiếp khách, khi lao động, dự lễ hội,
biết tiếp thu cách ăn mặc thời trang, phù hợp cuộc

sống hiện đại, biết cách phối hợp màu sắc để bộ trang
phục vừa hiện đại mà vẫn giữ được vẻ nền nã, lịch
sự.
– Trong cách sắp xếp nơi ở
Người Hà Nội nhà ở dù rộng, hẹp vẫn sắp xếp
gọn gàng, ngăn nắp, bày biện đồ dùng hài hòa, hợp lí,
Page 2
-Trong cách đi đứng, ngồi, nằm?
Trong giao tiếp, ứng xử với
những người xung quanh và với
khách nước ngoài?
vệ sinh sạch sẽ. Đặc biệt, rất chú ý phòng khách, nơi
thờ tự, góc học tập của học sinh.
Những gia đình có điều kiện, bố trí phòng ở
phù hợp hướng gió, phong tục tập quán, thuận tiện
cho sinh hoạt chung của gia đình.
– Trong cách đi, đứng, ngồi, nằm
Người Hà Nội đi đứng nhẹ nhàng, khoan thai,
đĩnh đạc, luôn thể hiện sự tự tin của bản thân. Không
vội vàng, hấp tấp, không kéo lê giầy dép, đi đứng ngả
nghiêng. Ngay trong cách ngồi, nằm cũng ý tứ, phù
hợp với giới tính, tuổi tác và hoàn cảnh cụ thể.
– Trong giao tiếp, ứng xử
Người Hà Nội luôn có thái độ hòa nhã đúng
mực, khiêm tốn với mọi người. Biết kính già, yêu trẻ,
biết giúp đỡ chia sẻ với mọi người khi gặp khó khăn,
hoạn nạn.
Trong giao tiếp, ứng xử Người Hà Nội luôn tế
nhị, lịch sự, luôn có ý thức về lời ăn tiếng nói, cử chỉ,
tác phong của mình ở mọi nơi, mọi lúc cho phù hợp,

nhất là ở nơi công cộng, nơi đông người, với người lạ
và với người nước ngoài; biết nói lời “cảm ơn”, “xin
lỗi”, có sự tự trọng và thái độ tôn trọng gười khác.
Tóm lại:
Người Hà Nội có ý thức giữ gìn trật tự, vệ sinh chung, yêu và thân thiện với thiên
nhiên, giữ gìn bảo vệ môi trường sống, bảo vệ di tích, danh thắng, bảo vệ của công, tài
sản xã hội.
II. XÂY DỰNG NẾP SỐNG THANH LỊCH, VĂN MINH CỦA HỌC SINH HÀ
NỘI
1. Chúng ta tự hào là người Hà Nội
Hà Nội – vùng đất địa linh nhân kiệt, giàu đẹp, văn hiến, anh hùng. Mảnh đất
thiêng mang hình thế rồng cuộn hổ ngồi, nhìn sông dựa núi, muôn vật phong phú, tốt
tươi chính là nơi hội tụ của bốn phương đất nước.
Hoạt động chung Nội dung
Tại sao ta lại tự hào là người
Hà Nội?
Chúng ta cần phải giữ gìn
những gì?
Thanh lịch, văn minh là nét đẹp văn hoá truyền
thống đặc trưng của Hà Nội, góp phần làm nên phong
cách người Hà Nội trong mắt người dân cả nước và bạn
bè quốc tế. Bởi thế, được sống và học tập ở Hà Nội vừa là
vinh dự, vừa là niềm tự hào cho mỗi chúng ta. Mỗi học
sinh Thủ đô cần biết giữ gìn, kế thừa và phát huy truyền
Page 3
thống thanh lịch, văn minh góp phần làm cho Thủ đô
ngày càng giàu đẹp.
2. Học sinh Thủ đô xây dựng nếp sống thanh lịch, văn minh
Học sinh thủ đô xây dựng nếp sống thanh lịch, văn minh thông qua những hành vi
sinh hoạt, giao tiếp, ứng xử văn hoá ở mọi nơi, mọi lúc.

Hoạt động chung Nội dung
Là học sinh, chúng ta cần phải làm
những gì để xây dựng Thủ đô văn
minh, thanh lịch?
Hãy nêu những việc làm và hành
động cụ thể?
-Trong gia đình?
-Trong nhà trường?
-Ngoài xã hội?
– Trong gia đình
Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ; quan tâm,
chăm sóc, nhường nhịn anh em trong gia đình; biết
giữ gìn nề nếp gia phong; cư xử có văn hóa, tôn
trọng mọi thành viên trong gia đình; tự giác giúp
đỡ gia đình những công việc phù hợp với khả năng
và sức khỏe của bản thân.
– Trong nhà trường
Biết kính trọng thầy cô giáo, thực hiện đúng
nghĩa vụ và bổn phận của người học sinh; biết
đoàn kết, thương yêu, giúp đỡ bạn bè, ứng xử khéo
léo, tế nhị với mọi người xung quanh; có ý thức
bảo vệ tài sản và giữ gìn cảnh quan nhà trường
xanh – sạch – đẹp, xây dựng nhà trường văn hóa,
học sinh thanh lịch.
– Ngoài xã hội
Biết nói lời hay, làm việc tốt, ứng xử đẹp, lễ
phép với người lớn tuổi, tôn trọng và giúp đỡ mọi
người; biết ăn mặc gọn gàng, sạch sẽ; biết cách đi
đứng, cử chỉ, nói năng lịch sự, phù hợp; biết giữ vệ
sinh nơi công cộng, bảo vệ môi trường.

Tóm lại:
Chúng ta tự hào vì mình là người Hà Nội, được kế thừa những nét đẹp văn hóa
truyền thống của cha ông. Chứng kiến sự đổi thay của Hà Nội hôm nay, mỗi người càng
thấy có trách nhiệm đóng góp công sức nhỏ bé của mình cho sự phát triển của Thủ đô và
đất nước.
4.Củng cố :
Giáo viên nhắc lại nội dung bài học.
Cho Học sinh đọc bài đọc thêm :
« BẢO TỒN NÉT THANH LỊCH CỦA NGƯỜI HÀ NỘI»
Page 4
Ngày:
Tiết: 2-3 Bài 2
CÁCH ĂN UỐNG CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
I/Mục tiêu:
Chỉ dẫn học sinh thực hiện đúng các hành vi nói nghe, ăn uống, trang phục, ở,
cử chỉ, vui chơi, giao tiếp, ứng xử.
Tập trung vào giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh, một khía cạnh của lối sống
văn hóa. Nội dung chủ yếu là chỉ dẫn các hành vi thanh lịch, văn minh trong sinh hoạt cá
nhân, trong giao tiếp, ứng xử giữa người với người, giữa con người với thiên nhiên, môi
trường.
II/Nội dung-Phương pháp:Thảo luận, pháp vấn, đóng kịch
III/Lên lớp:
1.Tổ chức:
2.Kiểm tra bài cũ:
Thế nào là người thanh lịch, văn minh?
3.Bài mới:
I. VÀI NÉT VỀ VIỆC ĂN UỐNG CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
Nói đến cách ăn uống của người Hà Nội là nói đến một nét đẹp văn hóa mang đặc
trưng riêng của người Thủ đô. Cách ăn uống được thể hiện qua việc lựa chọn món ăn, đồ
uống, cách chế biến, trình bày, cách thưởng thức món ăn.

1. Lựa chọn món ăn, đồ uống
Hoạt động chung Nội dung
Hãy nêu những biểu hiện chứng
tỏ người Hà Nội có cách thưởng
thức món ăn,đồ uống khác hẳn
những người ở vùng miền khác?
Hãy nêu ví dụ cụ thể?
Thế nào là sử dụng đồ uống hợp
lí?
Người Hà Nội xưa nay vốn sành ăn, uống.
Ăn món gì, đồ uống thế nào, luôn được cân nhắc,
lựa chọn.
Người Hà Nội biết cách chọn món ăn theo
mùa, phù hợp với sức khỏe, khẩu vị, điều kiện kinh
tế mỗi gia đình.
Trong bữa cơm hàng ngày, trên mâm cơm
thường có món mặn, bát canh, đĩa rau, có thể có
thêm món nhạt để khai vị đầu bữa. Cách chọn món
trong bữa cơm khách của các bà nội trợ Hà thành
thể hiện thái độ tiếp đón chu đáo, tùy vào điều kiện
kinh tế và đối tượng được mời. Chọn món ăn trong
ngày lễ, tết vừa thể theo tập tục vừa theo yêu cầu
đảm bảo dinh dưỡng, ngon miệng, đẹp mắt, có khi
là sang trọng, lạ miệng.
Cách chọn đồ uống cũng theo từng hoàn
cảnh cụ thể, phù hợp với tính chất của bữa ăn, đối
Page 5
Đồ uống truyền thống là gì?
tượng có mặt trong bữa ăn. Theo vậy mà chọn
rượu, bia hay nước ngọt. Đồ uống sử dụng ngoài

bữa ăn của người Hà Nội rất phong phú với các loại
nước giải khát như nước hoa quả ngâm, sinh tố hoa
quả tươi hay các loại trà như trà sen, trà nhài, và
nước uống truyền thống như chè xanh, nụ vối,
2. Chế biến món ăn, đồ uống
Hoạt động chung Nội dung
Hãy nêu cách chế biến một món ăn
thường ngày trong gia đình em?
Riêng với người Hà Nội cách chế
biến món ăn, đồ uống rất độc đáo.
Hãy chỉ ra nét độc đáo đó?
Trong chế biến món ăn, người Hà Nội rất chú
trọng dùng đúng nguyên liệu cho món ăn, coi trọng
gia vị (đặc biệt là các loại hạt và rau gia vị) – yếu tố
cân bằng các nguyên liệu tạo nên món ăn có lợi cho
sức khỏe đồng thời có tác dụng làm nổi bật hương
vị đặc trưng của món ăn.
Trong chế biến món ăn, các khâu trong quy
trình nấu nướng rất được coi trọng. Chính quy trình
và kĩ thuật chế biến đã góp phần sáng tạo nên các
món ăn riêng của Hà Nội như phở, cốm vòng, chả
cá,…
Về đồ uống, ngoài cách sử dụng hoa quả để
làm các loại nước uống thì sự thanh lịch tinh tế còn
thể hiện rất rõ trong cách chế biến và thưởng thức
trà ướp sen, nhài
3. Trình bày món ăn, đồ uống
Hoạt động chung Nội dung
Trình bày món ăn, đồ uống tùy
thuộc vào năng khướu thẩm mĩ

của mỗi người.
Em hãy nêu một ví dụ về cách
trang trí một món ăn, đồ uống
của người Hà Nội ?
Cách trình bày món ăn thể hiện trình độ thẩm
mĩ và cốt cách thanh lịch rất đặc trưng của người
Hà Nội. Món ăn nào được để vào loại bát, đĩa ấy rất
phù hợp. Bày món ăn không cốt để khoe nhiều nên
không bao giờ quá đầy, chỉ để vừa phải tạo cảm
giác ngon mắt, ngon miệng.
Món ăn thường được trang trí cùng các phụ
liệu như các loại rau, củ, quả tỉa hoa kết hợp với lá
rau để kết hợp màu sắc tạo nên sự hấp dẫn.
Về đồ uống, tùy loại mà sử dụng cốc, tách
phù hợp. Riêng với rượu cũng đã có rất nhiều loại
ly, cốc khác nhau. Nước hoa quả cũng có loại cốc
Page 6
riêng. Ấm, tách để uống trà cũng được chọn lựa khá
tỉ mỉ, tùy theo trà pha ấm hay trà túi lọc, uống nóng
hay thêm đá…
4. Thưởng thức món ăn, đồ uống
Hoạt động chung Nội dung
Người văn minh, thanh lịch có
cách thưởng thức món ăn, đồ
uống như thế nào?
Em hãy nêu biểu hiện cụ thể?
Thưởng thức một món ăn hay một đồ uống đầu tiên
là cảm nhận sự hấp dẫn của món ăn bằng thị giác,
khứu giác rồi mới đến vị giác và cả thính giác.
Người thanh lịch không ăn uống xô bồ; thưởng

thức một món ngon bao giờ cũng coi trọng dư vị để
lại của nó, rồi cả ngẫm nghĩ để trân trọng sự tài
hoa, khéo léo của con người.
Đặc biệt việc kết hợp thưởng thức các món
ăn cũng là nét đặc trưng riêng, như cốm thường ăn
kèm với chuối trứng cuốc, bánh dày ăn kèm với giò
lụa, bánh cuốn thì ăn với chả quế, nước mắm cà
cuống hoặc mỗi món lại ăn kèm với một loại rau
gia vị khác nhau…
II. THANH LỊCH, VĂN MINH TRONG CÁCH ĂN UỐNG CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
1. Thanh lịch, văn minh trong cách ăn của người Hà Nội
a. Trong bữa cơm gia đình
Hoạt động chung Nội dung
Vai trò của bữa cơm gia đình?
Để có bữa cơm gia đình đầm ấm,
chúng ta cần phải làm gì?
Những chuẩn bị trước và trong bữa
ăn?
Bữa cơm gia đình có vị trí rất quan trọng
trong cuộc sống. Đó là dịp cả gia đình đoàn tụ sau
một ngày làm việc, học tập. Bữa cơm gia đình với
những món ăn quen thuộc tạo sự ấm cúng, là nơi
các thành viên thể hiện tình cảm, sự quan tâm lẫn
nhau. Bữa cơm gia đình góp phần quan trọng tạo
nên hạnh phúc và truyền thống gia đình.
Để có bữa cơm gia đình đầm ấm, con cái có
thể tham gia vào việc chuẩn bị như giúp mẹ nhặt
rau, vo gạo rồi lấy bát, so đũa, sắp xếp món ăn,
chuẩn bị bàn ăn hay chỗ ngồi cho cả nhà…
Trước khi ăn phải rửa tay sạch sẽ. Khi ngồi

vào vị trí phải ngồi ngay ngắn, không dạng chân
hoặc co chân lên ghế.
Trong bữa cơm gia đình, lời mời rất được coi
Page 7
Điều gì được coi trọng nhất trong
bữa ăn?
Sau bữa ăn bổn phận của con, cháu
là phải làm gì?
trọng. Phải mời từ ông bà, cha mẹ,… Mời trước khi
ăn và mời khi mình kết thúc bữa ăn.
Khi ăn thường phải khoan thai, nhẹ nhàng,
không nhai tóp tép, nhồm nhoàm, húp xuỵt xoạt, gõ
bát đũa ầm ĩ. Khi gắp thức ăn mời ông bà, cha mẹ.
phải dùng đũa riêng hoặc quay đầu. Gắp thức ăn
hay chan canh phải quan sát, ý tứ, không để rơi vãi,
không gắp khi người khác đang gắp, không khoắng
đũa vào bát canh chung. Không chỉ gắp thứ mình
thích, không bới thức ăn, không lật chọn miếng
ngon, không gắp lên bỏ xuống, không nên gắp cho
vào miệng luôn. Khi được người khác gắp mời,
phải nói lời cảm ơn. Không vừa ăn vừa làm việc
riêng. Khi ho, hắt hơi phải quay mặt ra phía
ngoài…
Sau bữa cơm, bậc con cháu phải lấy tăm, lấy
nước. Việc đưa mời, phải bằng hai tay một cách lễ
phép. Dùng nước sau bữa ăn cũng phải từ tốn,
không súc miệng sòng sọc hay chép miệng chèm
chẹp; xỉa răng không che miệng, vẩy tăm là thiếu
lịch sự.
b. Khi nhà có khách

Hoạt động chung Nội dung
Khi gia đình có khách, là chủ nhà
ta phải làm những gì?
Khi tiếp khách ta cần tránh những
gì?
Khi tiếp khách càng phải ý tứ hơn từ cách
chọn món đến mời chào khách. Chủ nhà không
được rời mâm, đứng dậy quá sớm, không nói những
chuyện không vui hoặc bày tỏ thái độ không vừa
lòng, đánh mắng con cháu trong bữa ăn.
Chủ nhà luôn phải để ý đến sở thích của
khách để tiếp thức ăn, đồ uống phù hợp, thể hiện
tinh thần hiếu khách, biết giữ chừng mực: ân cần,
niềm nở nhưng không suồng sã, không tiếp quá
nhiều thức ăn một lúc hoặc ép khách uống rượu,
bia.
Mời nước khách trước và sau bữa ăn cũng cần
lịch sự, chu đáo để khách vừa lòng.
Page 8
c. Trong những dịp liên hoan và ở nơi công cộng
Hoạt động chung Nội dung
Cách cư xử ở nơi công cộng,
chỗ đông người?
Khi ăn uống ở những nơi đông
người, nơi công cộng ta cần
tránh điều gì?
Trong những dịp liên hoan, sinh nhật, cưới hỏi,
gặp gỡ bạn bè, cần có thái độ ứng xử phù hợp, tạo
được không khí vui vẻ, thoải mái, dễ chịu cho mọi
người xung quanh.

Việc mời nhau trước bữa ăn hoặc mời cùng
thưởng thức một món nào đó tạo cho tất cả mọi người
cảm giác mình được người khác quan tâm.
Khi đi ăn uống ở những nơi công cộng như ở
nhà hàng, quán sá (dù bữa chính hay chỉ là ăn quà) thì
việc chọn chỗ ngồi cũng được chú ý. Người xưa đã nói
“ăn trông nồi, ngồi trông hướng” nên không được bạ
đâu ngồi đấy. Khi ăn phải giữ lịch sự, tránh làm ảnh
hưởng đến những người xung quanh; không nói, cười
ồn ào, không chê bai, sách nhiễu, gây khó chịu cho
người khác. Khi yêu cầu người phục vụ điều gì, người
Hà Nội thanh lịch bao giờ cũng không quên kèm từ
“làm ơn” vào lời nói của mình.
Ăn ở ga tàu, bến xe, những tụ điểm đông người, gồm
nhiều thành phần xã hội khác nhau, cần tế nhị, chừng
mực để không làm ảnh hưởng đến những người xung
quanh. Cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ nơi công cộng.

2. Thanh lịch, văn minh trong cách uống của người Hà Nội
Hoạt động chung Nội dung
Hãy nêu những biểu hiện thanh
lịch, văn minh cụ thể của người
Hà nội?
-Văn minh, thanh lịch khi uống
nước?
-Văn minh thanh lịch khi uống
cafe, nước ngọt ?
a. Uống nước
Khi uống nước, không nên uống một hơi quá
nhiều. Phải uống nước đun sôi để nguội, nước tinh

khiết vô trùng ; không uống nước lã từ vòi, sông,
suối,
Nên uống nước sau khi ăn một giờ sẽ tốt cho
tiêu hóa.
b. Uống trà, cà phê, nước ngọt
Những người trẻ tuổi không nên uống trà, cà
phê, chất kích thích, dễ sinh nghiện ngập.
Khi pha trà tiếp khách cần rửa ấm chén, chú ý
cách tráng trà, pha trà đúng cách. Mời khách uống trà
phải bê mời quay chén về phía tay phải khách, mời
Page 9
-Văn minh thanh lịch khi uống
rượu, bia???
Trẻ em cần tránh điều gì?
người được kính trọng trước, thân tình sau.
Khi uống cà phê, cần chú ý cách cầm tách, sử
dụng thìa.
c. Uống bia, rượu
Trẻ em không nên ướng bia, rượu, ảnh hưởng
đến sức khỏe.
Người lớn tuổi, khi uống bia, rượu, cần giữ gìn
trong cách nói năng, cử chỉ, không để say xỉn. Không
lái xe khi trong người có chất rượu, cồn dễ gây tai nạn.
Không nên ép người khác uống bia, rượu ;
không mượn bia, rượu để gây gổ với người khác.
Tóm lại:
Văn hóa ẩm thực của người Hà Nội đã được hình thành từ bao đời nay. Để cho nét
đẹp ấy không mai một, mỗi chúng ta cần biết trân trọng truyền thống văn hóa ấy, góp
phần làm nên cái đẹp, cái thanh trong cốt cách người Hà Nội.
4.Củng cố:

Nhắc lại nội dung bài học.
Đọc thêm: “PHỞ HÀ NỘI”
**************************
Ngày:
Tiết: 4-5 Bài 3
TRANG PHỤC CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
I/Mục tiêu:
Giúp học sinh học hỏi, tiếp thu truyền thống thanh lịch, văn minh – nét đẹp văn
hóa đặc trưng của người Hà Nội.
Thực hiện đúng các hành vi nói nghe, ăn uống, trang phục, ở, cử chỉ, vui chơi,
giao tiếp, ứng xử.
II/Nội dung-Phương pháp: Đàm thoại, pháp vấn, thảo luận
III/Lên lớp:
1.Tổ chức:
2.Kiểm tra nội dung đã học trước:
Thế nào là thanh lịch, văn minh trong ăn uống?
3.Bài mới:
I. TRANG PHỤC THANH LỊCH, VĂN MINH
Trang phục thể hiện rõ trình độ văn hóa, thẩm mĩ của mỗi người. Trang phục gồm
rất nhiều thứ như quần áo, giày dép, phụ kiện kèm theo, nhưng thể hiện rõ nhất ở cách
mặc.
1. Trang phục phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh cụ thể
a. Trang phục phù hợp với thời đại
Page 10
Hoạt động chung Nội dung
Trang phục hiện đại và trang
phục hợp thời đại khác nhau
như thế nào?
Cách dùng trang phục của
người Hà Nội?

Trang phục mỗi thời có khác nhau. Người Hà Nội
xưa thường giản dị và thanh nhã. Nam giới phổ biến là áo
cánh, quần ta. Phụ nữ thường mặc váy yếm, áo tứ thân.
Trang phục của người Hà Nội ngày nay gồm đủ
màu, đủ kiểu, thể hiện nhiều phong cách, xu hướng thẩm
mĩ khác nhau. Tuy vậy, phần lớn người Hà Nội vẫn giữ
được sự tề chỉnh, nền nã trong cách sử dụng trang phục.
b. Trang phục phù hợp với mùa
Hoạt động chung Nội dung
Cách lựa chọn trang phục theo
mùa của người Hà Nội?
Em hãy nêu ví dụ cụ thể?
Với điều kiện thời tiết bốn mùa, từ xưa người Hà
Nội đã biết tạo cho mình một thói quen mặc phù hợp với
điều kiện thời tiết của từng mùa.
Trang phục mùa hè thường có màu sắc tươi sáng,
nhã nhặn, nhẹ nhàng, mát mẻ. Quần áo mặc trong mùa
đông phải dầy, ấm áp.
Mùa xuân và thu là hai mùa thể hiện rõ nhất sự phong
phú trong trang phục của người Hà Nội. Những ngày
đầu thu là thời điểm rất phù hợp với chiếc áo sơ mi dài
tay may kiểu cách, đến cuối thu hay những ngày xuân
ấm áp lại là lúc để diện những chiếc áo len mỏng, áo
khoác nhẹ, có thể kết hợp thêm chiếc khăn quàng cổ.

c. Trang phục phù hợp với phong tục, tập quán
Hoạt động chung Nội dung
Trang phục truyền thống là gì?
Có nên thay đổi không?
Hà Nội ngày nay, ngoài người Kinh còn bao gồm nhiều

dân tộc anh em cùng sinh sống. Trong các sinh hoạt
cộng đồng, trang phục mang đặc điểm văn hóa, phong
tục tập quán của từng vùng, từng dân tộc.
d. Trang phục phù hợp với điều kiện kinh tế
Hoạt động chung Nội dung
Cứ mặc theo mốt thì mới văn
minh, lịch sự có đúng vậy
không?
Nếu điều kiện kinh tế khá giả, mặc đơn giản hay cầu kì
phức tạp không thành vấn đề, chỉ cốt sao cho tiện và
đẹp. Nhưng với gia đình bình dân thì mặc kiểu cách, cầu
kì, mặc đồ đắt tiền quá cũng không phù hợp.
e. Trang phục theo hoàn cảnh giao tiếp
Page 11
Hoạt động chung Nội dung
Có mấy cách lựa chọn trang
phục?
Trang phục ở nhà và trang
phục khi ra khỏi nhà có thể
giống nhau được không?
Trang phục lễ hội mang đặc trưng riêng. Trong
các dịp trọng đại như cưới, hỏi, ngày Tết thường ăn mặc
đẹp, sang trọng, phù hợp với không khí lễ hội.
Trong đời sống thường ngày, quần áo cũng được
phân biệt rõ. Ở nhà, trang phục sao cho thuận tiện, thoải
mái nhưng vẫn kín đáo. Ra khỏi nhà, quần áo phải tươm
tất, tề chỉnh. Đến cơ quan, trường học cần mặc theo quy
định.
Tóm lại:
Tùy theo hoàn cảnh giao tiếp đi đâu, làm gì, gặp ai mà chọn trang phục cho phù

hợp. Dự lễ cưới cần mặc đẹp, ngược lại đến đám tang thì không mặc quần áo lòe loẹt, sặc
sỡ. Mặc quần áo khi đi lao động khác với trang phục đến nhà hát, dự dạ hội, đi du lịch.
2. Cách lựa chọn và sử dụng trang phục
Hoạt động chung Nội dung
Thế nào là biết cách lựa chọn
trang phục ?
Để trang phục luôn sạch sẽ, ta
cần phải làm gì ?
Cách lựa chọn trang phục khá phổ biến là dựa vào
chất liệu vải. Rồi từ chất liệu vải mà kiểu dáng trang
phục được chọn theo sao cho phù hợp. Ngoài ra, màu
sắc, đường kẻ, kiểu hoa cũng là một tiêu chí khi lựa
chọn trang phục sao cho tôn lên được lợi thế về dáng
vóc, che bớt đi khiếm khuyết trên cơ thể mình.
Chọn trang phục còn phải phù hợp với giới tính
và tuổi tác.
Để sử dụng trang phục thanh lịch, văn minh,
người Hà Nội không quá coi trọng việc có thật nhiều
quần áo mà quần áo phải luôn gọn gàng, sạch sẽ
(thay, giặt thường xuyên, giữ quần áo phẳng phiu),
hợp cảnh, hợp người.
II. TRANG PHỤC CỦA HỌC SINH THỦ ĐÔ
1. Trang phục ở nhà
Hoạt động chung Nội dung
Yêu cầu với trang phục khi ở
nhà ?
Cách lựa chọn trang phục ở nhà
theo mùa ?
Quần áo mặc ở nhà cần phải đảm bảo các tiêu
chí : tiện dụng, phù hợp với thời tiết, thoải mái, dễ

chịu và bảo vệ sức khỏe.
Trang phục ở nhà vào mùa hè rất đa dạng, có
thể là những bộ quần soóc, áo phông với bạn nam
hoặc bạn nữ là bộ đồ hay váy bằng chất liệu vải nhẹ,
mát, thấm mồ hôi như vải lanh, thô, côt – tông.
Page 12
Yêu cầu đối với học sinh ?
Vào mùa đông, trang phục ở nhà là những bộ
quần áo dài bằng vải bông hoặc côt – tông dày có tác
dụng giữ nhiệt và rất thoải mái khi mặc. Ngoài quần
áo, để giữ ấm cơ thể còn cần đến tất hay khăn quàng,
mũ ấm.
Học sinh từ tuổi mười hai, mười ba trở đi đang trong
quá trình phát triển, thay đổi về thể chất để thành
người lớn nên không được tùy tiện trong ăn mặc, quần
áo cần phải kín đáo, lịch sự hơn.

2. Trang phục khi đến trường
Hoạt động chung Nội dung
Trang phục của học sinh khi đến
trường ?
Vì sao phải mặc đồng phục ?
Cách sử dụng đồng phục ở mỗi
nhà trường ?
Yêu cầu về đầu tóc của học sinh
cho phù hợp với trang phục và
hòa cảnh ?
Học sinh Hà Nội khi đến trường thường mặc đồng
phục.
Bộ đồng phục học sinh mang nhiều ý nghĩa, nó

không chỉ là dấu hiệu hình thức để phân biệt học sinh
các trường với nhau mà còn thể hiện sự bình đẳng
trong môi trường học đường. Hơn nữa, đồng phục còn
là niềm tự hào của học sinh khi các em được mang
hình ảnh của ngôi trường thân yêu qua hình lô – gô in
trên áo, từ đó xây dựng tình cảm gắn bó với thầy cô,
trường lớp.
Đồng phục của mỗi trường có thể khác nhau về
kiểu dáng và màu sắc nhưng nhìn chung có những đặc
điểm thống nhất: kiểu dáng gọn gàng, tiện dụng, phù
hợp theo mùa (mùa hè thì áo sơ mi kết hợp với quần
hoặc váy, mùa đông có thêm áo khoác ). Màu sắc
của đồng phục thường là áo trắng kết hợp với váy
hoặc quần màu xanh hay đen.
Sử dụng đồng phục cần phải có sự linh hoạt để
phù hợp với điều kiện thời tiết, hoàn cảnh gia đình và
đảm bảo sức khỏe của học sinh.
Phải luôn giữ đồng phục sạch sẽ (thay, giặt
thường xuyên, tránh để quần áo nhàu nát). Mặc đồng
phục đến trường phải gọn gàng, chỉnh tề, thực hiện
đúng theo quy định của nhà trường (về ngày mặc,
cách mặc, )
Khi thời tiết chuyển mùa, trong những ngày
lạnh cần mặc cho đủ ấm, có thể mặc thêm áo len bên
Page 13
Yêu cầu với học sinh khi đến
trường ?
trong áo đồng phục mùa đông hoặc mặc thêm áo sơ
mi trong áo khoác đồng phục; khi nắng ấm có thể cởi
áo khoác ngoài.

Khi mặc bộ đồng phục đến trường, đầu tóc cũng phải
gọn gàng, không nhuộm xanh, đỏ lòe loẹt. Cách chọn
và đội mũ cũng cần phù hợp với quần áo. Cùng với bộ
đồng phục, phải đi dép có quai hậu hoặc giày, tạo nên
sự đồng bộ, năng động, phong cách khỏe khoắn của
học sinh. Ngoài ra, tùy theo điều kiện thời tiết, khi đi
học, học sinh có thể sử dụng thêm khăn quàng cổ. Dù
quàng hay đội khăn cũng cần gọn gàng, tránh lòe xòe,
rườm rà.
3. Trang phục khi tham gia các hoạt động xã hội
Hoạt động chung Nội dung
Trang phục khi tham gì lễ hội thì
phải đảm bảo những tiêu chí gì?
Tùy theo hoàn cảnh mà có lựa
chọn trang phục:
-Khi tham gì lễ hội?
-Khi đi dự tiệc?
-Khi đi du lịch?
Khi tham gia các hoạt động tập thể, ngoài bộ
đồng phục, tùy vào tính chất của buổi sinh hoạt có
thể mặc các loại trang phục khác nhưng không quá
màu mè, kiểu cách. Cần phải chú ý tránh lối ăn mặc
hở hang, đua đòi không phù hợp với phong tục, tập
quán và lứa tuổi, nhất là đối với nữ giới.
Khi tham gia lễ hội, trang phục phải đẹp, có
thể “điệu” hơn ngày thường nhưng vẫn phải đúng với
lứa tuổi học sinh. Tránh lối ăn mặc làm cho mình già
đi trước tuổi làm mất vẻ hồn nhiên, trong sáng của
tuổi học trò.
Khi dự các bữa tiệc như sinh nhật, đám cưới

hoặc những cuộc vui cần biết chọn trang phục sao
cho phù hợp. Tuy nhiên cần phải chú ý đến tính tiện
dụng và lịch sự của trang phục.
Khi đi chơi hoặc du lịch, dã ngoại, trang phục
cần gọn gàng, khỏe khoắn, phù hợp với lứa tuổi. Khi
chơi thể thao cần mặc quần áo phù hợp với từng
môn, đi giày tất gọn gàng.
Tóm lại:

Page 14
Trang phục thể hiện nếp sống thanh lịch, văn minh. Sử dụng trang phục ngoài ý
nghĩa thẩm mĩ còn là văn hóa. Vì vậy, học sinh Thủ đô cần biết sử dụng trang phục phù
hợp trong mỗi hoàn cảnh để tôn lên nét đẹp trong phong cách người Hà Nội.
4.Củng cố:
Nhắc lại nội dung kiến thức của bài
Đọc thêm: “BÀI THƠ ÁO DÀI”
*****************************
Ngày:
Tiết: 6 Bài 4
NƠI Ở CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
I/Mục tiêu: Nhận biết được sự cần thiết của chỗ ở cũng là thể hiện nét thanh lịch
II/Phương pháp: Pháp vấn, thảo luận
III/Bài mới:
1.Tổ chức:
2.Kiểm tra nội dung đã học:
3.Bài mới:
I. SỰ CẦN THIẾT CỦA NƠI Ở ĐỐI VỚI CON NGƯỜI
Nơi ở, hiểu theo cách đơn giản nhất chính là nơi có ngôi nhà thân yêu, là mái ấm
gia đình. Vì vậy, nó có vai trò vô cùng quan trọng đối với cuộc sống của mỗi con người.
Ngôi nhà ấy có thể to rộng, có thể nhỏ hẹp, có thể đẹp cũng có thể đơn giản, mộc mạc

nhưng nó là nhu cầu thiết yếu của mỗi người.
Các kiểu nhà ở rất phong phú và đa dạng.
1. Nhà ở nông thôn
Hoạt động chung Nội dung
Người Hà Nội thể hiện văn
minh, thanh lịch ngay từ những
giá trị nhỏ bé và thường nhật
nhất.
Cách bố trí nhà ở của người Hà
Nội?
Nhà của người ở vùng Nông
thôn?
Ở vùng nông thôn, nhà ở thường xây cất theo lối
truyền thống, có chung một kiểu khá phổ biến là nhà ba
gian, hoặc rộng hơn thì bốn, năm gian. Những căn nhà
này được bố trí theo hàng ngang, có mặt tiền rộng.
Thường thì người ta hay chọn làm nhà hướng nam.
Trước nhà có sân, vườn.
Dù nhà rộng hay hẹp thì gian phòng chính giữa
vẫn luôn được bố trí làm nơi thờ cúng và tiếp khách.
Ngay sát bức tường đối diện với cửa lớn là bàn thờ tổ
tiên. Trước bàn thờ, người ta thường đặt một bộ trường
kỷ hoặc bàn ghế để tiếp khách. Hai gian bên kê giường
ngủ, tủ quần áo và những vật dụng cần thiết. Còn đối
với những nhà bốn hoặc năm gian thì người ta thường
để một hoặc hai gian làm buồng cất thóc, lúa, đồ dùng,
Page 15
có khi kết hợp làm buồng ngủ. Thông thường, khu bếp
và vệ sinh cũng nằm trong khuôn viên nhưng biệt lập
hẳn với căn nhà.

2. Nhà ở đô thị
Hoạt động chung Nội dung
Nhà của người ở vùng thành thị
có sự khác biệt gì so với nhà của
người ở vùng nông thôn??
Khác với những ngôi nhà ở nông thôn, nhà ở đô
thị không có một kết cấu chung mà khá phong phú về
kiểu dáng, thường nhiều tầng, kề nhau san sát, mặt tiền
hướng ra đường phố. Bên cạnh đó có những khu chung
cư, đáp ứng nhu về cầu nhà ở cho số đông dân, đồng
thời cũng là giải pháp cho không gian chật hẹp ở đô
thị.
Khác với nhà nông thôn, nhà ở đô thị hiện nay thường
được chia thành nhiều phòng ứng với những chức năng
riêng như phòng khách, phòng bếp, vệ sinh và các
phòng ngủ. Đối với những ngôi nhà chật hẹp, người ta
có thể kết hợp phòng khách với phòng ăn hoặc phòng
ngủ để tiết kiệm diện tích.
II. CÁCH SẮP XẾP NƠI Ở THANH LỊCH, VĂN MINH
1. Nhà ở
Nhà ở dù rộng, hẹp, to, nhỏ đều có thể sắp xếp ngăn nắp, gọn gàng, sạch sẽ, trở thành nơi
sinh sống thanh lịch, văn minh.
Hoạt động chung Nội dung
Yêu cầu về bố trí nhà ở
của người Hà nội?
Phòng khách?
Phòng ngủ?
Bàn ghế?
Bếp ăn?
Thường thì bước chân vào nhà, không gian chính hay

phòng lớn sẽ là phòng tiếp khách của cả gia đình. Phòng khách
thường rộng rãi, thoáng mát và được trang trí lịch sự, phù hợp,
không phô trương, cầu kì, kiểu cách mà thanh nhã, thể hiện óc
thẩm mĩ cũng như tính cách của những người sống trong ngôi
nhà. Bàn ghế tiếp khách được bày biện gọn gàng và giữ sạch sẽ,
bộ ấm chén tiếp khách được giữ khô ráo và úp xuống cẩn thận.
Ngoài phòng khách, một không gian chung nữa của cả
gia đình là bếp ăn. Bếp ăn thường được chia làm khu chế biến,
nấu nướng và khu bàn ăn. Bếp ăn là nơi mà cả gia đình gặp gỡ
và trò chuyện thường xuyên nhất. Chính vì vậy, bếp ăn cũng là
một không gian rất đặc biệt trong ngôi nhà, cần được sắp xếp
gọn ghẽ, vệ sinh thường xuyên, đảm bảo an toàn về cháy nổ.
Đối với nhà của người Việt Nam, có một không gian rất được
Page 16
coi trọng, đó là nơi dành cho việc thờ cúng gia tiên. Trong
những ngôi nhà mới hiện nay, người ta thường dành riêng một
phòng thể thờ cúng. Đối với những ngôi nhà diện tích hẹp,
người ta thường đặt một bàn thờ trên cao, vừa thể hiện sự tôn
kính, lại vừa tiết kiệm diện tích.
Tóm lại:
Nhà ở có ý nghĩa rất lớn đối với mỗi con người. Vì vậy, mỗi thành viên trong gia
đình đều phải có ý thức tôn trọng, giữ gìn và tô điểm cho ngôi nhà của mình thêm đẹp,
thêm sinh động và thêm gắn bó.
2. Phòng ở
Hoạt động chung Nội dung
Vì sao cần phải có phòng
nghỉ riêng cho từng người
trong gia đình?
Yêu cầu với phòng nghỉ
riêng?

Đối với một ngôi nhà ở đô thị, thường thì mỗi
người sẽ có phòng riêng. Tuy nhiên, cũng có những gia
đình không có điều kiện, hoặc như những ngôi nhà ở
nông thôn, dù không có phòng riêng nhưng bao giờ cũng
có không gian được quy ước dành riêng cho từng người,
và đó chính là “thế giới” riêng của mỗi người trong ngôi
nhà.
Phòng ở riêng của mỗi người là nơi sinh hoạt, nghỉ
ngơi và thường cảm thấy độc lập, thoải mái hơn. Phòng ở
cần được sắp xếp hợp lý, gọn gàng, sạch sẽ, vừa mang
những nét riêng của chủ nhân, vừa hài hòa với không
gian chung của gia đình. Không tùy tiện bày biện lộn xộn
gây ảnh hưởng đến nếp sống chung. Ngay cả khi phòng ở
chỉ có một người cũng không vì thế mà chăn màn không
gấp, để đồ đạc, sách vở lên giường nằm, guốc dép mỗi
chiếc một nơi
3. Góc học tập
Hoạt động chung Nội dung
Một yêu cầu không thể thiếu
của người học sinh chính là
góc học tập.
Vậy để có góc học tập tốt ta
phait làm những gì?
Trong ngôi nhà, đặc biệt là đối với học sinh, một
góc không gian nữa cũng rất quan trọng, đó là góc học
tập. Nhìn vào góc học tập, người ta có thể đánh giá được
ý thức học tập học sinh đó.
Góc học tập có gọn gàng, ngăn nắp thì mới tạo
được tâm thế học tập tốt, giúp học sinh đạt được kết quả
tốt trong học tập. Trái lại, nếu góc học tập bừa bộn, muốn

tìm một quyển sách, một quyển vở hay một cái bút cũng
khó thì không thể đem lại một kết quả cao trong học tập.
Page 17
Cách thức trang trí góc học
tập?
Chính vì vậy, góc học tập cần phải được sắp xếp
gọn gàng, bàn ghế để ngồi học lúc nào cũng phải được kê
ngay ngắn, giá sách phải được xếp ngăn nắp, từng loại
sách phải được xếp riêng và gáy sách phải quay ra ngoài
cho dễ tìm, vở phải được bọc lại và dán nhãn cẩn thận Ở
góc học tập cần phải có thời gian biểu và thời khóa biểu.
Ngoài những vật dụng cần thiết phục vụ cho việc
học tập thì góc học tập cũng nên được trang trí thêm cho
sinh động. Có thể đơn giản chỉ là tấm hình một ban nhạc
bạn yêu thích, hay gần gũi hơn nữa là bức ảnh chụp cùng
người thân trong gia đình hay những người bạn. Tất cả
những thứ ấy sẽ giúp cho góc học tập trở nên có hồn hơn
và cảm thấy vui vẻ và thoải mái hơn mỗi khi ngồi vào
bàn học.
Tóm lại:
Nhà ở không chỉ đơn thuần là nơi ở, nó còn là chốn đi về, nơi giao lưu, tiếp xúc
giữa những thành viên trong gia đình, đồng thời cũng là nơi để mở rộng quan hệ họ hàng,
xóm phố. Vì vậy, nhà ở chính là một không gian văn hóa vật chất, tinh thần quan trọng
đối với mỗi con người, mỗi gia đình. Do đó, mỗi người cần phải có ý thức làm cho nhà ở
của mình trở thành địa chỉ thanh lịch, văn minh.
4.Củng cố:
Nhắc lại nội dung đã học.
Đọc thêm: “SẠCH NHÀ MÀ BẨN NGÕ”
Page 18

Tóm lại : Thanh lịch, văn minh là nét đẹp văn hóa truyền thống của con người có hiểu biết và tâm hồntrong sáng. 2. Thanh lịch, văn minh – Nét đẹp của người Hà Nộia. Quan niệm về “ Người TP. Hà Nội ” Hoạt động chung Nội dungEm hiểu gì về Thành Phố Hà Nội ? Nhận định của em thế nào làngười Thành Phố Hà Nội ? Người TP.HN có cách cư xửnhư thế nào ? Thành Phố Hà Nội là Thủ đô của cả nước. Vì thế, dân cư từmọi nơi hoàn toàn có thể về TP.HN làm ăn, sinh sống, học tập, công tác làm việc. Khi những người dân tứ xứ về TP.HN địnhcư, những phong tục, tập quán, nếp sống đẹp mà họ mangtheo sẽ góp thêm phần làm đa dạng và phong phú thêm nét văn hóa truyền thống đặcsắc của Thủ đô là thanh lịch, văn minh. Trả lời thắc mắc “ Thế nào là người TP. Hà Nội ”, tuycòn có nhiều cách hiểu khác nhau nhưng đa phần ý kiếnthống nhất rằng : “ người TP.HN ” là những người đã vàPage 1 đang sống, sinh cơ lập nghiệp trên đất TP.HN. Dùquan niệm thế nào đi chăng nữa thì chỉ có những ngườisống ở Thành Phố Hà Nội, yêu Thành Phố Hà Nội, gắn bó với TP. Hà Nội, họcđược những cái hay, cái đẹp của TP. Hà Nội, có hành vi, tiếp xúc, ứng xử văn hóa truyền thống mới xứng danh với TP. Hà Nội, mới gọi là người TP. Hà Nội thanh lịch, văn minh. b. Những bộc lộ thanh lịch, văn minh của người Hà NộiNgười TP. Hà Nội thanh lịch, văn minh biểu lộ từ trong hoạt động và sinh hoạt cá thể đến giaotiếp, ứng xử ngoài xã hội. Hoạt động chung Nội dungEm hãy nêu những bộc lộ cụthể về nét thanh lịch, văn minhcủa người TP.HN ? – Trong cách ẩm thực ăn uống ? – Trong cách nói năng ? – Trong phục trang ? – Trong cách sắp xếp nơi ở ? – Trong cách ẩm thực ăn uống : Người TP. Hà Nội là những người có kỹ năng và kiến thức vềviệc ẩm thực ăn uống, biết nâng việc ẩm thực ăn uống lên thành nghệthuật mà người ta thường gọi là thẩm mỹ và nghệ thuật siêu thị nhà hàng. Dù ẩm thực ăn uống với ai trong thực trạng nào, thờigian nào, thì người TP.HN đều có thái độ, cách ứngxử chuẩn mực, tương thích tạo nên không khí chânthành, cởi mở so với mọi người. – Trong cách nói năngNgười TP.HN luôn biết sử dụng lời nói saocho hay, cho đẹp, cách nói lưu loát, nhã nhặn, lịchsự, khiêm nhường, tôn trọng người đối thoại. Người TP.HN có cách phát âm và dùng từchuẩn xác khi nói, gây được thiện cảm so với ngườinghe. – Trong trang phụcNgười TP.HN ưu thích sự ngăn nắp, tềchỉnh và lịch sự và trang nhã ở mọi nơi, mọi lúc, không cầu kì, lòa loẹt, không phô trương, lố lăng. Người TP.HN phân biệt phục trang trong nhà, khi ra đường, lúc tiếp khách, khi lao động, dự tiệc tùng, biết tiếp thu cách ăn mặc thời trang, tương thích cuộcsống văn minh, biết cách phối hợp sắc tố để bộ trangphục vừa tân tiến mà vẫn giữ được vẻ nền nã, lịchsự. – Trong cách sắp xếp nơi ởNgười TP. Hà Nội nhà ở dù rộng, hẹp vẫn sắp xếpgọn gàng, ngăn nắp, bày biện vật dụng hòa giải, phải chăng, Page 2 – Trong cách đi đứng, ngồi, nằm ? Trong tiếp xúc, ứng xử vớinhững người xung quanh và vớikhách quốc tế ? vệ sinh thật sạch. Đặc biệt, rất quan tâm phòng khách, nơithờ tự, góc học tập của học viên. Những mái ấm gia đình có điều kiện kèm theo, sắp xếp phòng ởphù hợp hướng gió, phong tục tập quán, thuận tiệncho hoạt động và sinh hoạt chung của mái ấm gia đình. – Trong cách đi, đứng, ngồi, nằmNgười Thành Phố Hà Nội đi đứng nhẹ nhàng, khoan thai, đĩnh đạc, luôn biểu lộ sự tự tin của bản thân. Khôngvội vàng, hấp tấp vội vàng, không kéo lê giầy dép, đi đứng ngảnghiêng. Ngay trong cách ngồi, nằm cũng ý tứ, phùhợp với giới tính, tuổi tác và thực trạng đơn cử. – Trong tiếp xúc, ứng xửNgười TP.HN luôn có thái độ hòa nhã đúngmực, nhã nhặn với mọi người. Biết kính già, yêu trẻ, biết giúp sức san sẻ với mọi người khi gặp khó khăn vất vả, hoạn nạn. Trong tiếp xúc, ứng xử Người Thành Phố Hà Nội luôn tếnhị, nhã nhặn, luôn có ý thức về lời ăn lời nói, cử chỉ, tác phong của mình ở mọi nơi, mọi lúc cho tương thích, nhất là ở nơi công cộng, nơi đông người, với người lạvà với người quốc tế ; biết nói lời “ cảm ơn ”, “ xinlỗi ”, có sự tự trọng và thái độ tôn trọng gười khác. Tóm lại : Người TP. Hà Nội có ý thức giữ gìn trật tự, vệ sinh chung, yêu và thân thiện với thiênnhiên, giữ gìn bảo vệ môi trường tự nhiên sống, bảo vệ di tích lịch sử, danh thắng, bảo vệ của công, tàisản xã hội. II. XÂY DỰNG NẾP SỐNG THANH LỊCH, VĂN MINH CỦA HỌC SINH HÀNỘI1. Chúng ta tự hào là người Hà NộiHà Nội – vùng đất địa linh nhân kiệt, giàu đẹp, văn hiến, anh hùng. Mảnh đấtthiêng mang hình thế rồng cuộn hổ ngồi, nhìn sông dựa núi, muôn vật nhiều mẫu mã, tốttươi chính là nơi quy tụ của bốn phương quốc gia. Hoạt động chung Nội dungTại sao ta lại tự hào là ngườiHà Nội ? Chúng ta cần phải giữ gìnnhững gì ? Thanh lịch, văn minh là nét đẹp văn hoá truyềnthống đặc trưng của TP.HN, góp thêm phần tạo ra sự phongcách người TP.HN trong mắt người dân cả nước và bạnbè quốc tế. Bởi thế, được sống và học tập ở TP.HN vừa làvinh dự, vừa là niềm tự hào cho mỗi tất cả chúng ta. Mỗi họcsinh Thủ đô cần biết giữ gìn, thừa kế và phát huy truyềnPage 3 thống thanh lịch, văn minh góp thêm phần làm cho Thủ đôngày càng giàu đẹp. 2. Học sinh Thủ đô kiến thiết xây dựng nếp sống thanh lịch, văn minhHọc sinh thủ đô hà nội thiết kế xây dựng nếp sống thanh lịch, văn minh trải qua những hành visinh hoạt, tiếp xúc, ứng xử văn hoá ở mọi nơi, mọi lúc. Hoạt động chung Nội dungLà học viên, tất cả chúng ta cần phải làmnhững gì để thiết kế xây dựng Thủ đô vănminh, thanh lịch ? Hãy nêu những việc làm và hànhđộng đơn cử ? – Trong mái ấm gia đình ? – Trong nhà trường ? – Ngoài xã hội ? – Trong gia đìnhHiếu thảo với ông bà, cha mẹ ; chăm sóc, chăm nom, nhường nhịn đồng đội trong mái ấm gia đình ; biếtgiữ gìn nề nếp gia phong ; cư xử có văn hóa truyền thống, tôntrọng mọi thành viên trong mái ấm gia đình ; tự giác giúpđỡ mái ấm gia đình những việc làm tương thích với khả năngvà sức khỏe thể chất của bản thân. – Trong nhà trườngBiết kính trọng thầy cô giáo, triển khai đúngnghĩa vụ và bổn phận của người học viên ; biếtđoàn kết, yêu dấu, trợ giúp bè bạn, ứng xử khéoléo, tế nhị với mọi người xung quanh ; có ý thứcbảo vệ gia tài và giữ gìn cảnh sắc nhà trườngxanh – sạch – đẹp, thiết kế xây dựng nhà trường văn hóa truyền thống, học viên thanh lịch. – Ngoài xã hộiBiết nói lời hay, thao tác tốt, ứng xử đẹp, lễphép với người lớn tuổi, tôn trọng và giúp sức mọingười ; biết ăn mặc ngăn nắp, thật sạch ; biết cách điđứng, cử chỉ, nói năng nhã nhặn, tương thích ; biết giữ vệsinh nơi công cộng, bảo vệ thiên nhiên và môi trường. Tóm lại : Chúng ta tự hào vì mình là người TP.HN, được thừa kế những nét đẹp văn hóatruyền thống của cha ông. Chứng kiến sự thay đổi của TP. Hà Nội thời điểm ngày hôm nay, mỗi người càngthấy có nghĩa vụ và trách nhiệm góp phần sức lực lao động nhỏ bé của mình cho sự tăng trưởng của Thủ đô vàđất nước. 4. Củng cố : Giáo viên nhắc lại nội dung bài học kinh nghiệm. Cho Học sinh đọc bài đọc thêm : « BẢO TỒN NÉT THANH LỊCH CỦA NGƯỜI HÀ NỘI » Page 4N gày : Tiết : 2-3 Bài 2C ÁCH ĂN UỐNG CỦA NGƯỜI HÀ NỘII / Mục tiêu : Chỉ dẫn học viên thực thi đúng những hành vi nói nghe, ẩm thực ăn uống, phục trang, ở, cử chỉ, đi dạo, tiếp xúc, ứng xử. Tập trung vào giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh, một góc nhìn của lối sốngvăn hóa. Nội dung hầu hết là hướng dẫn những hành vi thanh lịch, văn minh trong hoạt động và sinh hoạt cánhân, trong tiếp xúc, ứng xử giữa người với người, giữa con người với vạn vật thiên nhiên, môitrường. II / Nội dung-Phương pháp : Thảo luận, pháp vấn, đóng kịchIII / Lên lớp : 1. Tổ chức : 2. Kiểm tra bài cũ : Thế nào là người thanh lịch, văn minh ? 3. Bài mới : I. VÀI NÉT VỀ VIỆC ĂN UỐNG CỦA NGƯỜI HÀ NỘINói đến cách siêu thị nhà hàng của người TP. Hà Nội là nói đến một nét đẹp văn hóa truyền thống mang đặctrưng riêng của người Thủ đô. Cách nhà hàng siêu thị được bộc lộ qua việc lựa chọn món ăn, đồuống, cách chế biến, trình diễn, cách chiêm ngưỡng và thưởng thức món ăn. 1. Lựa chọn món ăn, đồ uốngHoạt động chung Nội dungHãy nêu những biểu lộ chứngtỏ người Thành Phố Hà Nội có cách thưởngthức món ăn, đồ uống khác hẳnnhững người ở vùng miền khác ? Hãy nêu ví dụ đơn cử ? Thế nào là sử dụng đồ uống hợplí ? Người TP.HN lâu nay vốn sành ăn, uống. Ăn món gì, đồ uống thế nào, luôn được xem xét, lựa chọn. Người TP.HN biết cách chọn món ăn theomùa, tương thích với sức khỏe thể chất, khẩu vị, điều kiện kèm theo kinhtế mỗi mái ấm gia đình. Trong bữa cơm hàng ngày, trên mâm cơmthường có món mặn, bát canh, đĩa rau, hoàn toàn có thể cóthêm món nhạt để khai vị đầu bữa. Cách chọn móntrong bữa cơm khách của những bà nội trợ Hà thànhthể hiện thái độ tiếp đón chu đáo, tùy vào điều kiệnkinh tế và đối tượng người tiêu dùng được mời. Chọn món ăn trongngày lễ, tết vừa thể theo tập tục vừa theo yêu cầuđảm bảo dinh dưỡng, ngon miệng, thích mắt, có khilà sang trọng và quý phái, lạ miệng. Cách chọn đồ uống cũng theo từng hoàncảnh đơn cử, tương thích với đặc thù của bữa ăn, đốiPage 5 Đồ uống truyền thống cuội nguồn là gì ? tượng xuất hiện trong bữa ăn. Theo vậy mà chọnrượu, bia hay nước ngọt. Đồ uống sử dụng ngoàibữa ăn của người TP.HN rất đa dạng và phong phú với những loạinước giải khát như nước hoa quả ngâm, sinh tố hoaquả tươi hay những loại trà như trà sen, trà nhài, vànước uống truyền thống cuội nguồn như chè xanh, nụ vối, 2. Chế biến món ăn, đồ uốngHoạt động chung Nội dungHãy nêu cách chế biến một món ănthường ngày trong mái ấm gia đình em ? Riêng với người TP. Hà Nội cách chếbiến món ăn, đồ uống rất độc lạ. Hãy chỉ ra nét độc lạ đó ? Trong chế biến món ăn, người TP. Hà Nội rất chútrọng dùng đúng nguyên vật liệu cho món ăn, coi trọnggia vị ( đặc biệt quan trọng là những loại hạt và rau gia vị ) – yếu tốcân bằng những nguyên vật liệu tạo nên món ăn có lợi chosức khỏe đồng thời có công dụng làm điển hình nổi bật hươngvị đặc trưng của món ăn. Trong chế biến món ăn, những khâu trong quytrình nấu nướng rất được coi trọng. Chính quy trìnhvà kĩ thuật chế biến đã góp thêm phần phát minh sáng tạo nên cácmón ăn riêng của TP.HN như phở, cốm vòng, chảcá, … Về đồ uống, ngoài cách sử dụng hoa quả đểlàm những loại nước uống thì sự thanh lịch tinh xảo cònthể hiện rất rõ trong cách chế biến và thưởng thứctrà ướp sen, nhài3. Trình bày món ăn, đồ uốngHoạt động chung Nội dungTrình bày món ăn, đồ uống tùythuộc vào năng khướu thẩm mĩcủa mỗi người. Em hãy nêu một ví dụ về cáchtrang trí một món ăn, đồ uốngcủa người TP.HN ? Cách trình diễn món ăn bộc lộ trình độ thẩmmĩ và cốt cách thanh lịch rất đặc trưng của ngườiHà Nội. Món ăn nào được để vào loại bát, đĩa ấy rấtphù hợp. Bày món ăn không cốt để khoe nhiều nênkhông khi nào quá đầy, chỉ để vừa phải tạo cảmgiác ngon mắt, ngon miệng. Món ăn thường được trang trí cùng những phụliệu như những loại rau, củ, quả tỉa hoa phối hợp với lárau để phối hợp sắc tố tạo nên sự mê hoặc. Về đồ uống, tùy loại mà sử dụng cốc, táchphù hợp. Riêng với rượu cũng đã có rất nhiều loạily, cốc khác nhau. Nước hoa quả cũng có loại cốcPage 6 riêng. Ấm, tách để uống trà cũng được lựa chọn khátỉ mỉ, tùy theo trà pha ấm hay trà túi lọc, uống nónghay thêm đá … 4. Thưởng thức món ăn, đồ uốngHoạt động chung Nội dungNgười văn minh, thanh lịch cócách chiêm ngưỡng và thưởng thức món ăn, đồuống như thế nào ? Em hãy nêu biểu lộ đơn cử ? Thưởng thức một món ăn hay một đồ uống đầu tiênlà cảm nhận sự mê hoặc của món ăn bằng thị giác, khứu giác rồi mới đến vị giác và cả thính giác. Người thanh lịch không nhà hàng siêu thị xô bồ ; thưởngthức một món ngon khi nào cũng coi trọng dư vị đểlại của nó, rồi cả ngẫm nghĩ để trân trọng sự tàihoa, khôn khéo của con người. Đặc biệt việc tích hợp chiêm ngưỡng và thưởng thức những mónăn cũng là nét đặc trưng riêng, như cốm thường ănkèm với chuối trứng cuốc, bánh dày ăn kèm với giòlụa, bánh cuốn thì ăn với chả quế, nước mắm càcuống hoặc mỗi món lại ăn kèm với một loại raugia vị khác nhau … II. THANH LỊCH, VĂN MINH TRONG CÁCH ĂN UỐNG CỦA NGƯỜI HÀ NỘI1. Thanh lịch, văn minh trong cách ăn của người Hà Nộia. Trong bữa cơm gia đìnhHoạt động chung Nội dungVai trò của bữa cơm mái ấm gia đình ? Để có bữa cơm mái ấm gia đình đầm ấm, tất cả chúng ta cần phải làm gì ? Những sẵn sàng chuẩn bị trước và trong bữaăn ? Bữa cơm mái ấm gia đình có vị trí rất quan trọngtrong đời sống. Đó là dịp cả mái ấm gia đình sum vầy saumột ngày thao tác, học tập. Bữa cơm mái ấm gia đình vớinhững món ăn quen thuộc tạo sự ấm cúng, là nơicác thành viên biểu lộ tình cảm, sự chăm sóc lẫnnhau. Bữa cơm mái ấm gia đình góp thêm phần quan trọng tạonên niềm hạnh phúc và truyền thống lịch sử mái ấm gia đình. Để có bữa cơm mái ấm gia đình đầm ấm, con cháu cóthể tham gia vào việc sẵn sàng chuẩn bị như giúp mẹ nhặtrau, vo gạo rồi lấy bát, so đũa, sắp xếp món ăn, sẵn sàng chuẩn bị bàn ăn hay chỗ ngồi cho cả nhà … Trước khi ăn phải rửa tay thật sạch. Khi ngồivào vị trí phải ngồi ngay ngắn, không dạng chânhoặc co chân lên ghế. Trong bữa cơm mái ấm gia đình, lời mời rất được coiPage 7 Điều gì được coi trọng nhất trongbữa ăn ? Sau bữa ăn bổn phận của con, cháulà phải làm gì ? trọng. Phải mời từ ông bà, cha mẹ, … Mời trước khiăn và mời khi mình kết thúc bữa ăn. Khi ăn thường phải khoan thai, nhẹ nhàng, không nhai tóp tép, nhồm nhoàm, húp xuỵt xoạt, gõbát đũa ầm ĩ. Khi gắp thức ăn mời ông bà, cha mẹ. phải dùng đũa riêng hoặc quay đầu. Gắp thức ănhay chan canh phải quan sát, ý tứ, không để rơi vãi, không gắp khi người khác đang gắp, không khoắngđũa vào bát canh chung. Không chỉ gắp thứ mìnhthích, không bới thức ăn, không lật chọn miếngngon, không gắp lên bỏ xuống, không nên gắp chovào miệng luôn. Khi được người khác gắp mời, phải nói lời cảm ơn. Không vừa ăn vừa làm việcriêng. Khi ho, hắt hơi phải quay mặt ra phíangoài … Sau bữa cơm, bậc con cháu phải lấy tăm, lấynước. Việc đưa mời, phải bằng hai tay một cách lễphép. Dùng nước sau bữa ăn cũng phải nhã nhặn, không súc miệng sòng sọc hay chép miệng chèmchẹp ; xỉa răng không che miệng, vẩy tăm là thiếulịch sự. b. Khi nhà có kháchHoạt động chung Nội dungKhi mái ấm gia đình có khách, là chủ nhàta phải làm những gì ? Khi tiếp khách ta cần tránh nhữnggì ? Khi tiếp khách càng phải ý tứ hơn từ cáchchọn món đến mời chào khách. Chủ nhà khôngđược rời mâm, đứng dậy quá sớm, không nói nhữngchuyện không vui hoặc bày tỏ thái độ không vừalòng, đánh mắng con cháu trong bữa ăn. Chủ nhà luôn phải chú ý đến sở trường thích nghi củakhách để tiếp thức ăn, đồ uống tương thích, thể hiệntinh thần hiếu khách, biết giữ chừng mực : ân cần, niềm nở nhưng không suồng sã, không tiếp quánhiều thức ăn một lúc hoặc ép khách uống rượu, bia. Mời nước khách trước và sau bữa ăn cũng cầnlịch sự, chu đáo để khách thỏa mãn nhu cầu. Page 8 c. Trong những dịp liên hoan và ở nơi công cộngHoạt động chung Nội dungCách cư xử ở nơi công cộng, chỗ đông người ? Khi siêu thị nhà hàng ở những nơi đôngngười, nơi công cộng ta cầntránh điều gì ? Trong những dịp liên hoan, sinh nhật, cưới hỏi, gặp gỡ bạn hữu, cần có thái độ ứng xử tương thích, tạođược không khí vui tươi, tự do, dễ chịu và thoải mái cho mọingười xung quanh. Việc mời nhau trước bữa ăn hoặc mời cùngthưởng thức một món nào đó tạo cho tổng thể mọi ngườicảm giác mình được người khác chăm sóc. Khi đi nhà hàng ở những nơi công cộng như ởnhà hàng, quán sá ( dù bữa chính hay chỉ là ăn quà ) thìviệc chọn chỗ ngồi cũng được quan tâm. Người xưa đã nói “ ăn trông nồi, ngồi trông hướng ” nên không được bạđâu ngồi đấy. Khi ăn phải giữ lịch sự và trang nhã, tránh làm ảnhhưởng đến những người xung quanh ; không nói, cườiồn ào, không chê bai, sách nhiễu, gây không dễ chịu chongười khác. Khi nhu yếu người Giao hàng điều gì, ngườiHà Nội thanh lịch khi nào cũng không quên kèm từ “ làm ơn ” vào lời nói của mình. Ăn ở ga tàu, bến xe, những tụ điểm đông người, gồmnhiều thành phần xã hội khác nhau, cần tế nhị, chừngmực để không làm tác động ảnh hưởng đến những người xungquanh. Cần giữ gìn vệ sinh thật sạch nơi công cộng. 2. Thanh lịch, văn minh trong cách uống của người Hà NộiHoạt động chung Nội dungHãy nêu những biểu lộ thanhlịch, văn minh đơn cử của ngườiHà nội ? – Văn minh, thanh lịch khi uốngnước ? – Văn minh thanh lịch khi uốngcafe, nước ngọt ? a. Uống nướcKhi uống nước, không nên uống một hơi quánhiều. Phải uống nước đun sôi để nguội, nước tinhkhiết vô trùng ; không uống nước lã từ vòi, sông, suối, Nên uống nước sau khi ăn một giờ sẽ tốt chotiêu hóa. b. Uống trà, cafe, nước ngọtNhững người trẻ tuổi không nên uống trà, càphê, chất kích thích, dễ sinh nghiện ngập. Khi pha trà tiếp khách cần rửa ấm chén, chú ýcách tráng trà, pha trà đúng cách. Mời khách uống tràphải bê mời quay chén về phía tay phải khách, mờiPage 9 – Văn minh thanh lịch khi uốngrượu, bia ? ? ? Trẻ em cần tránh điều gì ? người được kính trọng trước, thân tình sau. Khi uống cafe, cần quan tâm cách cầm tách, sửdụng thìa. c. Uống bia, rượuTrẻ em không nên ướng bia, rượu, ảnh hưởngđến sức khỏe thể chất. Người lớn tuổi, khi uống bia, rượu, cần giữ gìntrong cách nói năng, cử chỉ, không để say xỉn. Khônglái xe khi trong người có chất rượu, cồn dễ gây tai nạn thương tâm. Không nên ép người khác uống bia, rượu ; không mượn bia, rượu để gây gổ với người khác. Tóm lại : Văn hóa nhà hàng của người TP.HN đã được hình thành từ bao đời nay. Để cho nétđẹp ấy không mai một, mỗi tất cả chúng ta cần biết trân trọng truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống ấy, gópphần tạo ra sự cái đẹp, cái thanh trong cốt cách người TP. Hà Nội. 4. Củng cố : Nhắc lại nội dung bài học kinh nghiệm. Đọc thêm : “ PHỞ HÀ NỘI ” * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * Ngày : Tiết : 4-5 Bài 3TRANG PHỤC CỦA NGƯỜI HÀ NỘII / Mục tiêu : Giúp học viên học hỏi, tiếp thu truyền thống cuội nguồn thanh lịch, văn minh – nét đẹp vănhóa đặc trưng của người Thành Phố Hà Nội. Thực hiện đúng những hành vi nói nghe, nhà hàng siêu thị, phục trang, ở, cử chỉ, đi dạo, tiếp xúc, ứng xử. II / Nội dung-Phương pháp : Đàm thoại, pháp vấn, thảo luậnIII / Lên lớp : 1. Tổ chức : 2. Kiểm tra nội dung đã học trước : Thế nào là thanh lịch, văn minh trong nhà hàng ? 3. Bài mới : I. TRANG PHỤC THANH LỊCH, VĂN MINHTrang phục biểu lộ rõ trình độ văn hóa truyền thống, thẩm mĩ của mỗi người. Trang phục gồmrất nhiều thứ như quần áo, giày dép, phụ kiện kèm theo, nhưng bộc lộ rõ nhất ở cáchmặc. 1. Trang phục tương thích với điều kiện kèm theo và thực trạng cụ thểa. Trang phục tương thích với thời đạiPage 10H oạt động chung Nội dungTrang phục tân tiến và trangphục hợp thời đại khác nhaunhư thế nào ? Cách dùng phục trang củangười TP. Hà Nội ? Trang phục mỗi thời có khác nhau. Người Hà Nộixưa thường đơn giản và giản dị và thanh nhã. Nam giới phổ cập là áocánh, quần ta. Phụ nữ thường mặc váy yếm, áo tứ thân. Trang phục của người TP. Hà Nội thời nay gồm đủmàu, đủ kiểu, biểu lộ nhiều phong thái, xu thế thẩmmĩ khác nhau. Tuy vậy, hầu hết người Thành Phố Hà Nội vẫn giữđược sự tề chỉnh, nền nã trong cách sử dụng phục trang. b. Trang phục tương thích với mùaHoạt động chung Nội dungCách lựa chọn phục trang theomùa của người TP. Hà Nội ? Em hãy nêu ví dụ đơn cử ? Với điều kiện kèm theo thời tiết bốn mùa, từ xưa người HàNội đã biết tạo cho mình một thói quen mặc tương thích vớiđiều kiện thời tiết của từng mùa. Trang phục mùa hè thường có sắc tố tươi tắn, nhã nhặn, nhẹ nhàng, thoáng mát. Quần áo mặc trong mùađông phải dầy, ấm cúng. Mùa xuân và thu là hai mùa biểu lộ rõ nhất sự phongphú trong phục trang của người TP.HN. Những ngàyđầu thu là thời gian rất tương thích với chiếc áo sơ mi dàitay may phong thái, đến cuối thu hay những ngày xuânấm áp lại là lúc để diện những chiếc áo len mỏng dính, áokhoác nhẹ, hoàn toàn có thể phối hợp thêm chiếc khăn quàng cổ. c. Trang phục tương thích với phong tục, tập quánHoạt động chung Nội dungTrang phục truyền thống cuội nguồn là gì ? Có nên đổi khác không ? TP.HN ngày này, ngoài người Kinh còn gồm có nhiềudân tộc bạn bè cùng sinh sống. Trong những sinh hoạtcộng đồng, phục trang mang đặc thù văn hóa truyền thống, phongtục tập quán của từng vùng, từng dân tộc bản địa. d. Trang phục tương thích với điều kiện kèm theo kinh tếHoạt động chung Nội dungCứ mặc theo mốt thì mới vănminh, nhã nhặn có đúng vậykhông ? Nếu điều kiện kèm theo kinh tế tài chính khá giả, mặc đơn thuần hay cầu kìphức tạp không thành yếu tố, chỉ cốt sao cho tiện vàđẹp. Nhưng với mái ấm gia đình tầm trung thì mặc phong thái, cầukì, mặc đồ đắt tiền quá cũng không tương thích. e. Trang phục theo thực trạng giao tiếpPage 11H oạt động chung Nội dungCó mấy cách lựa chọn trangphục ? Trang phục ở nhà và trangphục khi ra khỏi nhà có thểgiống nhau được không ? Trang phục tiệc tùng mang đặc trưng riêng. Trongcác dịp trọng đại như cưới, hỏi, ngày Tết thường ăn mặcđẹp, sang trọng và quý phái, tương thích với không khí tiệc tùng. Trong đời sống thường ngày, quần áo cũng đượcphân biệt rõ. Ở nhà, phục trang sao cho thuận tiện, thoảimái nhưng vẫn kín kẽ. Ra khỏi nhà, quần áo phải tươmtất, tề chỉnh. Đến cơ quan, trường học cần mặc theo quyđịnh. Tóm lại : Tùy theo thực trạng tiếp xúc đi đâu, làm gì, gặp ai mà chọn phục trang cho phùhợp. Dự lễ cưới cần mặc đẹp, ngược lại đến đám tang thì không mặc quần áo lòe loẹt, sặcsỡ. Mặc quần áo khi đi lao động khác với phục trang đến nhà hát, dự dạ hội, đi du lịch. 2. Cách lựa chọn và sử dụng trang phụcHoạt động chung Nội dungThế nào là biết cách lựa chọntrang phục ? Để phục trang luôn thật sạch, tacần phải làm gì ? Cách lựa chọn phục trang khá thông dụng là dựa vàochất liệu vải. Rồi từ vật liệu vải mà mẫu mã trangphục được chọn theo sao cho tương thích. Ngoài ra, màusắc, đường kẻ, kiểu hoa cũng là một tiêu chuẩn khi lựachọn phục trang sao cho tôn lên được lợi thế về dángvóc, che bớt đi khiếm khuyết trên khung hình mình. Chọn phục trang còn phải tương thích với giới tínhvà tuổi tác. Để sử dụng phục trang thanh lịch, văn minh, người TP.HN không quá coi trọng việc có thật nhiềuquần áo mà quần áo phải luôn ngăn nắp, thật sạch ( thay, giặt liên tục, giữ quần áo phẳng phiu ), hợp cảnh, hợp người. II. TRANG PHỤC CỦA HỌC SINH THỦ ĐÔ1. Trang phục ở nhàHoạt động chung Nội dungYêu cầu với phục trang khi ởnhà ? Cách lựa chọn phục trang ở nhàtheo mùa ? Quần áo mặc ở nhà cần phải bảo vệ những tiêuchí : tiện lợi, tương thích với thời tiết, tự do, dễchịu và bảo vệ sức khỏe thể chất. Trang phục ở nhà vào mùa hè rất phong phú, cóthể là những bộ quần soóc, áo phông thun với bạn namhoặc bạn nữ là bộ đồ hay váy bằng vật liệu vải nhẹ, mát, thấm mồ hôi như vải lanh, thô, côt – tông. Page 12Y êu cầu so với học viên ? Vào mùa đông, phục trang ở nhà là những bộquần áo dài bằng vải bông hoặc côt – tông dày có tácdụng giữ nhiệt và rất tự do khi mặc. Ngoài quầnáo, để giữ ấm khung hình còn cần đến tất hay khăn quàng, mũ ấm. Học sinh từ tuổi mười hai, mười ba trở đi đang trongquá trình tăng trưởng, biến hóa về sức khỏe thể chất để thànhngười lớn nên không được tùy tiện trong ăn mặc, quầnáo cần phải kín kẽ, lịch sự và trang nhã hơn. 2. Trang phục khi đến trườngHoạt động chung Nội dungTrang phục của học viên khi đếntrường ? Vì sao phải mặc đồng phục ? Cách sử dụng đồng phục ở mỗinhà trường ? Yêu cầu về đầu tóc của học sinhcho tương thích với phục trang vàhòa cảnh ? Học sinh Thành Phố Hà Nội khi đến trường thường mặc đồngphục. Bộ đồng phục học viên mang nhiều ý nghĩa, nókhông chỉ là tín hiệu hình thức để phân biệt học sinhcác trường với nhau mà còn biểu lộ sự bình đẳngtrong thiên nhiên và môi trường học đường. Hơn nữa, đồng phục cònlà niềm tự hào của học viên khi những em được manghình ảnh của ngôi trường thân yêu qua hình lô – gô intrên áo, từ đó kiến thiết xây dựng tình cảm gắn bó với thầy cô, trường học. Đồng phục của mỗi trường hoàn toàn có thể khác nhau vềkiểu dáng và sắc tố nhưng nhìn chung có những đặcđiểm thống nhất : mẫu mã ngăn nắp, tiện lợi, phùhợp theo mùa ( mùa hè thì áo sơ mi phối hợp với quầnhoặc váy, mùa đông có thêm áo khoác ). Màu sắccủa đồng phục thường là áo trắng tích hợp với váyhoặc quần màu xanh hay đen. Sử dụng đồng phục cần phải có sự linh động đểphù hợp với điều kiện kèm theo thời tiết, thực trạng mái ấm gia đình vàđảm bảo sức khỏe thể chất của học viên. Phải luôn giữ đồng phục thật sạch ( thay, giặtthường xuyên, tránh để quần áo nhàu nát ). Mặc đồngphục đến trường phải ngăn nắp, chỉnh tề, thực hiệnđúng theo lao lý của nhà trường ( về ngày mặc, cách mặc, ) Khi thời tiết chuyển mùa, trong những ngàylạnh cần mặc cho đủ ấm, hoàn toàn có thể mặc thêm áo len bênPage 13Y êu cầu với học viên khi đếntrường ? trong áo đồng phục mùa đông hoặc mặc thêm áo sơmi trong áo khoác đồng phục ; khi nắng ấm hoàn toàn có thể cởiáo khoác ngoài. Khi mặc bộ đồng phục đến trường, đầu tóc cũng phảigọn gàng, không nhuộm xanh, đỏ lòe loẹt. Cách chọnvà đội mũ cũng cần tương thích với quần áo. Cùng với bộđồng phục, phải đi dép có quai hậu hoặc giày, tạo nênsự đồng điệu, năng động, phong thái mạnh khỏe củahọc sinh. Ngoài ra, tùy theo điều kiện kèm theo thời tiết, khi đihọc, học viên hoàn toàn có thể sử dụng thêm khăn quàng cổ. Dùquàng hay đội khăn cũng cần ngăn nắp, tránh lòe xòe, rườm rà. 3. Trang phục khi tham gia những hoạt động giải trí xã hộiHoạt động chung Nội dungTrang phục khi tham gì tiệc tùng thìphải bảo vệ những tiêu chuẩn gì ? Tùy theo thực trạng mà có lựachọn phục trang : – Khi tham gì tiệc tùng ? – Khi đi dự tiệc ? – Khi đi du lịch ? Khi tham gia những hoạt động giải trí tập thể, ngoài bộđồng phục, tùy vào đặc thù của buổi hoạt động và sinh hoạt cóthể mặc những loại phục trang khác nhưng không quámàu mè, phong thái. Cần phải chú ý quan tâm tránh lối ăn mặchở hang, đua đòi không tương thích với phong tục, tậpquán và lứa tuổi, nhất là so với phái đẹp. Khi tham gia liên hoan, phục trang phải đẹp, cóthể “ điệu ” hơn ngày thường nhưng vẫn phải đúng vớilứa tuổi học viên. Tránh lối ăn mặc làm cho mình giàđi trước tuổi làm mất vẻ hồn nhiên, trong sáng củatuổi học trò. Khi dự những bữa tiệc như sinh nhật, đám cướihoặc những cuộc vui cần biết chọn phục trang saocho tương thích. Tuy nhiên cần phải quan tâm đến tính tiệndụng và nhã nhặn của phục trang. Khi đi chơi hoặc du lịch, dã ngoại, trang phụccần ngăn nắp, trẻ trung và tràn trề sức khỏe, tương thích với lứa tuổi. Khichơi thể thao cần mặc quần áo tương thích với từngmôn, đi giày tất ngăn nắp. Tóm lại : Page 14T rang phục bộc lộ nếp sống thanh lịch, văn minh. Sử dụng phục trang ngoài ýnghĩa thẩm mĩ còn là văn hóa truyền thống. Vì vậy, học viên Thủ đô cần biết sử dụng phục trang phùhợp trong mỗi thực trạng để tôn lên nét đẹp trong phong thái người TP. Hà Nội. 4. Củng cố : Nhắc lại nội dung kiến thức và kỹ năng của bàiĐọc thêm : “ BÀI THƠ ÁO DÀI ” * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * Ngày : Tiết : 6 Bài 4N ƠI Ở CỦA NGƯỜI HÀ NỘII / Mục tiêu : Nhận biết được sự thiết yếu của chỗ ở cũng là biểu lộ nét thanh lịchII / Phương pháp : Pháp vấn, thảo luậnIII / Bài mới : 1. Tổ chức : 2. Kiểm tra nội dung đã học : 3. Bài mới : I. SỰ CẦN THIẾT CỦA NƠI Ở ĐỐI VỚI CON NGƯỜINơi ở, hiểu theo cách đơn thuần nhất chính là nơi có ngôi nhà thân yêu, là mái ấmgia đình. Vì vậy, nó có vai trò vô cùng quan trọng so với đời sống của mỗi con người. Ngôi nhà ấy hoàn toàn có thể to rộng, hoàn toàn có thể nhỏ hẹp, hoàn toàn có thể đẹp cũng hoàn toàn có thể đơn thuần, mộc mạcnhưng nó là nhu yếu thiết yếu của mỗi người. Các kiểu nhà ở rất nhiều mẫu mã và phong phú. 1. Nhà ở nông thônHoạt động chung Nội dungNgười Thành Phố Hà Nội biểu lộ vănminh, thanh lịch ngay từ nhữnggiá trị nhỏ bé và thường nhậtnhất. Cách sắp xếp nhà tại của người HàNội ? Nhà của người ở vùng Nôngthôn ? Ở vùng nông thôn, nhà ở thường xây đắp theo lốitruyền thống, có chung một kiểu khá phổ cập là nhà bagian, hoặc rộng hơn thì bốn, năm gian. Những căn nhànày được sắp xếp theo hàng ngang, có mặt tiền rộng. Thường thì người ta hay chọn làm nhà hướng nam. Trước nhà có sân, vườn. Dù nhà rộng hay hẹp thì gian phòng chính giữavẫn luôn được sắp xếp làm nơi thờ cúng và tiếp khách. Ngay sát bức tường đối lập với cửa lớn là bàn thờ cúng tổtiên. Trước bàn thờ cúng, người ta thường đặt một bộ trườngkỷ hoặc bàn và ghế để tiếp khách. Hai gian bên kê giườngngủ, tủ quần áo và những đồ vật thiết yếu. Còn đốivới những nhà bốn hoặc năm gian thì người ta thườngđể một hoặc hai gian làm buồng cất thóc, lúa, vật dụng, Page 15 có khi phối hợp làm buồng ngủ. Thông thường, khu bếpvà vệ sinh cũng nằm trong khuôn viên nhưng biệt lậphẳn với căn nhà. 2. Nhà ở đô thịHoạt động chung Nội dungNhà của người ở vùng thành thịcó sự độc lạ gì so với nhà củangười ở vùng nông thôn ? ? Khác với những ngôi nhà ở nông thôn, nhà ở đôthị không có một cấu trúc chung mà khá phong phú và đa dạng vềkiểu dáng, thường nhiều tầng, kề nhau san sát, mặt tiềnhướng ra đường phố. Bên cạnh đó có những khu chungcư, phân phối nhu về cầu nhà ở cho số đông dân, đồngthời cũng là giải pháp cho khoảng trống chật hẹp ở đôthị. Khác với nhà nông thôn, nhà ở đô thị lúc bấy giờ thườngđược chia thành nhiều phòng ứng với những chức năngriêng như phòng khách, phòng nhà bếp, vệ sinh và cácphòng ngủ. Đối với những ngôi nhà chật hẹp, người tacó thể kết hợp phòng khách với phòng ăn hoặc phòngngủ để tiết kiệm ngân sách và chi phí diện tích quy hoạnh. II. CÁCH SẮP XẾP NƠI Ở THANH LỊCH, VĂN MINH1. Nhà ởNhà ở dù rộng, hẹp, to, nhỏ đều hoàn toàn có thể sắp xếp ngăn nắp, ngăn nắp, thật sạch, trở thành nơisinh sống thanh lịch, văn minh. Hoạt động chung Nội dungYêu cầu về sắp xếp nhà ởcủa người Hà nội ? Phòng khách ? Phòng ngủ ? Bàn ghế ? Bếp ăn ? Thường thì bước chân vào nhà, khoảng trống chính hayphòng lớn sẽ là phòng tiếp khách của cả mái ấm gia đình. Phòng kháchthường thoáng đãng, thoáng mát và được trang trí nhã nhặn, tương thích, không phô trương, cầu kì, phong thái mà thanh nhã, bộc lộ ócthẩm mĩ cũng như tính cách của những người sống trong ngôinhà. Bàn ghế tiếp khách được bày biện ngăn nắp và giữ thật sạch, bộ ấm chén tiếp khách được giữ khô ráo và úp xuống cẩn trọng. Ngoài phòng khách, một khoảng trống chung nữa của cảgia đình là nhà bếp ăn. Bếp ăn thường được chia làm khu chế biến, nấu nướng và khu bàn ăn. Bếp ăn là nơi mà cả mái ấm gia đình gặp gỡvà trò chuyện tiếp tục nhất. Chính vì thế, nhà bếp ăn cũng làmột khoảng trống rất đặc biệt quan trọng trong ngôi nhà, cần được sắp xếpgọn ghẽ, vệ sinh liên tục, bảo vệ bảo đảm an toàn về cháy nổ. Đối với nhà của người Nước Ta, có một khoảng trống rất đượcPage 16 coi trọng, đó là nơi dành cho việc thờ cúng gia tiên. Trongnhững ngôi nhà mới lúc bấy giờ, người ta thường dành riêng mộtphòng thể thờ cúng. Đối với những ngôi nhà diện tích quy hoạnh hẹp, người ta thường đặt một bàn thờ cúng trên cao, vừa biểu lộ sự tônkính, lại vừa tiết kiệm ngân sách và chi phí diện tích quy hoạnh. Tóm lại : Nhà ở có ý nghĩa rất lớn so với mỗi con người. Vì vậy, mỗi thành viên trong giađình đều phải có ý thức tôn trọng, giữ gìn và tô điểm cho ngôi nhà của mình thêm đẹp, thêm sinh động và thêm gắn bó. 2. Phòng ởHoạt động chung Nội dungVì sao cần phải có phòngnghỉ riêng cho từng ngườitrong mái ấm gia đình ? Yêu cầu với phòng nghỉriêng ? Đối với một ngôi nhà ở đô thị, thường thì mỗingười sẽ có phòng riêng. Tuy nhiên, cũng có những giađình không có điều kiện kèm theo, hoặc như những ngôi nhà ởnông thôn, dù không có phòng riêng nhưng khi nào cũngcó khoảng trống được quy ước dành riêng cho từng người, và đó chính là “ quốc tế ” riêng của mỗi người trong ngôinhà. Phòng ở riêng của mỗi người là nơi hoạt động và sinh hoạt, nghỉngơi và thường cảm thấy độc lập, tự do hơn. Phòng ởcần được sắp xếp hài hòa và hợp lý, ngăn nắp, thật sạch, vừa mangnhững nét riêng của gia chủ, vừa hòa giải với khônggian chung của mái ấm gia đình. Không tùy tiện bày biện lộn xộngây tác động ảnh hưởng đến nếp sống chung. Ngay cả khi phòng ởchỉ có một người cũng không vì vậy mà chăn màn khônggấp, để đồ vật, sách vở lên giường nằm, guốc dép mỗichiếc một nơi3. Góc học tậpHoạt động chung Nội dungMột nhu yếu không hề thiếucủa người học viên chính làgóc học tập. Vậy để có góc học tập tốt taphait làm những gì ? Trong ngôi nhà, đặc biệt quan trọng là so với học viên, mộtgóc khoảng trống nữa cũng rất quan trọng, đó là góc họctập. Nhìn vào góc học tập, người ta hoàn toàn có thể nhìn nhận đượcý thức học tập học viên đó. Góc học tập có ngăn nắp, ngăn nắp thì mới tạođược tâm thế học tập tốt, giúp học viên đạt được kết quảtốt trong học tập. Trái lại, nếu góc học tập bừa bộn, muốntìm một quyển sách, một quyển vở hay một cái bút cũngkhó thì không hề đem lại một hiệu quả cao trong học tập. Page 17C ách thức trang trí góc họctập ? Chính thế cho nên, góc học tập cần phải được sắp xếpgọn gàng, bàn và ghế để ngồi học khi nào cũng phải được kêngay ngắn, giá sách phải được xếp ngăn nắp, từng loạisách phải được xếp riêng và gáy sách phải quay ra ngoàicho dễ tìm, vở phải được bọc lại và dán nhãn cẩn trọng Ởgóc học tập cần phải có thời gian biểu và thời khóa biểu. Ngoài những đồ vật thiết yếu Giao hàng cho việchọc tập thì góc học tập cũng nên được trang trí thêm chosinh động. Có thể đơn thuần chỉ là tấm hình một ban nhạcbạn yêu quý, hay thân mật hơn nữa là bức ảnh chụp cùngngười thân trong mái ấm gia đình hay những người bạn. Tất cảnhững thứ ấy sẽ giúp cho góc học tập trở nên có hồn hơnvà cảm thấy vui tươi và tự do hơn mỗi khi ngồi vàobàn học. Tóm lại : Nhà ở không chỉ đơn thuần là nơi ở, nó còn là chốn đi về, nơi giao lưu, tiếp xúcgiữa những thành viên trong mái ấm gia đình, đồng thời cũng là nơi để lan rộng ra quan hệ họ hàng, xóm phố. Vì vậy, nhà ở chính là một khoảng trống văn hóa truyền thống vật chất, niềm tin quan trọngđối với mỗi con người, mỗi mái ấm gia đình. Do đó, mỗi người cần phải có ý thức làm cho nhà ởcủa mình trở thành địa chỉ thanh lịch, văn minh. 4. Củng cố : Nhắc lại nội dung đã học. Đọc thêm : “ SẠCH NHÀ MÀ BẨN NGÕ ” Page 18

Source: https://vh2.com.vn
Category : Công Cộng