Ai đặt tên “Đồng khởi” cho cuộc nổi dậy ở Bến Tre?

Tác giả tên gọi “Đồng khởi”

Từ trước đến nay, mọi người thường nhắc đến “ Đồng khởi ” để nói về trào lưu đấu tranh chống Mỹ ở miền Nam trong những năm đầu của thập niên 1960 mà không biết ai là tác giả, là người tiên phong nói lên nó. Các khu công trình điều tra và nghiên cứu lịch sử vẻ vang cũng không đề cập đến yếu tố này. Ông Nguyễn Minh Đường ( Sáu Đường ), nguyên Bí thư Khu ủy Trung Nam Bộ tại Hội nghị Tổng kết cuộc chiến tranh ( tổ chức triển khai vào tháng 7.1982, ở Bến Tre, với sự chủ trì của Đại tướng Hoàng Văn Thái ) đã xác nhận : “ Trong những văn bản của T.Ư Đảng ( NQ 15 ) cũng như Nghị quyết của Hội nghị Khu ủy tháng 12.1959 ( tiến hành NQ 15 ) chỉ huy Bến Tre, không có đề ra danh từ “ Đồng khởi ”. Trên thực tiễn, sau cuộc nổi dậy ở Bến Tre giành được thắng lợi mới xuất hiện danh từ này ”. ( Huyền thoại quê hương Đồng khởi, NXB QĐND, Thành Phố Hà Nội – 2008, trang 157 ) .
Tại lần họp chuẩn bị sẵn sàng ở đầu cuối ( từ ngày 1 đến 3.1.1960 tại nhà bà Bảy Tốt ở xã Minh Đức, H.Mỏ Cày, hai tuần trước khi cuộc Đồng Khởi nổ ra ), có nhiều quan điểm khác nhau, thậm chí còn tranh cãi kinh khủng của những người chỉ huy tỉnh Bến Tre lúc bấy giờ nhằm mục đích thống nhất giải pháp thực thi thắng lợi cuộc nổi dậy. Bà Nguyễn Thị Định ( lúc đó là Phó bí thư Tỉnh ủy ) viết trong quyển hồi ký Không còn con đường nào khác rằng : “ Trong hội nghị này, luận bàn hết, ai cũng nói cả, tới khi tôi gom lại quan điểm Tóm lại phát động một tuần lễ toàn dân Đồng khởi thì những chiến sỹ đều nhất trí. Thế là thành tên gọi chính thức. ” ( Nữ tướng Nguyễn Thị Định, NXB Phụ nữ, trang 129 ). Hồi ký của Bà Định cũng không xác lập rõ ai là người tiên phong nói ra từ Đồng khởi. Những người tham gia cuộc họp đến nay đều không còn nữa .

Mới đây, trong dịp tham gia thực hiện bộ phim tài liệu Nhớ cô Ba Định (Hãng phim Mê Kông), chúng tôi được tiếp cận những trang hồi ký đã hoen màu của ông Trần Văn Giàu (Ba Cầu), một trong số 8 người dự cuộc họp lịch sử đó. Lúc bấy giờ ông là Bí thư Ban cán sự Đảng thị xã Bến Tre. Hồi ký có tựa đề Tôi ghi lại đời tôi để các con tôi biết, trong đó có đoạn: “… Chị Ba Định nhắc đi nhắc lại: Ta phát động nhân dân đồng lòng khởi nghĩa làm một lượt thì mới có sức mạnh lớn. Đồng khởi là nói tắt của đồng lòng khởi nghĩa, nếu khởi nghĩa không đồng lòng trong tỉnh hay ở miền Nam thì sẽ không có kết quả”. Điều này trùng với một bộc lộ của bà Nguyễn Thị Định trong hồi ký của mình: “… hai chữ Đồng khởi riêng trong đầu óc tôi vẫn liên tưởng từ cuộc khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám mà ra. Ngụ ý là phải nhất tề nổi dậy như khởi nghĩa tháng Tám mới thắng được” (Sđd, trang 129).

Bạn đang đọc: Ai đặt tên “Đồng khởi” cho cuộc nổi dậy ở Bến Tre?

Nhà văn Nguyễn Hồ, người tiên phong phát hiện và đọc những trang hồi ký của ông Ba Cầu nói : “ Lúc Đồng khởi, tôi là Chánh văn phòng Thị xã ủy Bến Tre. Trong tập hồi ký này, tôi nhận ra nhiều yếu tố anh Ba ghi chép rất tỉ mỉ, thận trọng chung quanh chuyện cô Ba Định chỉ huy cuộc Đồng khởi như thế nào. Hồi ký của anh Ba Cầu nói rất rõ, hai chữ Đồng khởi giờ đây tất cả chúng ta dùng rất quen thuộc là do chính miệng cô Ba nói ra. Là một người viết văn, làm báo, đọc đến đoạn này tôi vô cùng xúc động, cảm phục sáng tạo độc đáo và cách lập ngôn rất sáng sủa, rõ ràng. Vậy là hai chữ “ Đồng khởi ” thật sự đã có chủ, đã có tác giả ” .

Chính quyền Sài Gòn nói về cuộc Đồng Khởi

\n

Xem thêm: Thư tình: Hãy cho anh cơ hội bên em

Để tìm vật chứng nhằm mục đích so sánh, bổ trợ thêm những gì chính sử đã ghi về diễn biến và đặc thù của những ngày Đồng khởi ở Bến Tre, chúng tôi đã tìm được hai tập hồ sơ quan trọng của phía đối phương từ Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 2 tại TP.HCM. Đó là những báo cáo giải trình của Phòng Nhì, Bộ Tổng tham mưu ( TTM ) gửi cho Biệt bộ Tham mưu trưởng Phủ Tổng thống VNCH. Hồ sơ thứ nhất mang số 0085 / TTM / 2 ghi tiêu đề : Bản phúc trình về những biến cố xảy ra tại Kiến Hòa trong những ngày 17-18-19. 1.60 ( kèm sơ đồ ) được đóng dấu đến của Tổng thống Phủ ngày 22.1.60. Hồ sơ thứ 2 mang số 0093 / TTM / 2 ghi tiêu đề : Bản tình hình đặc biệt quan trọng tỉnh Kiến Hòa từ ngày 20 đến 23.1.60 đóng dấu đến của Tổng thống Phủ ngày 26.1.60. Cả hai báo cáo giải trình đều đóng mộc “ kín ” và “ thượng khẩn ” do trung tá Nguyễn Văn Phước, Trưởng Phòng Nhì, Bộ TTM Quân đội VNCH ký .
Điều thuận tiện nhận thấy là qua nội dung những báo cáo giải trình, phía VNCH đã thừa nhận : Đồng khởi ở Bến Tre đã nổ ra hàng loạt, liên tục ở nhiều khoảng trống khác nhau. Trong báo cáo giải trình thứ nhất có ghi ( trích ) : “ Đêm 16 rạng 17.1, VC tiến công có hiệu suất cao đồn Bảo an Bình Chánh ( Q. Giồng Trôm ). Ngày 17.1, hồi 10 giờ, VC tiến công công sở Định Thủy … Hồi 13 giờ vây hãm bán tiểu đội bảo an tuần tiễu tại xã Bình Khánh. Hồi 17 giờ tiến công văn phòng An Quy …, 19 giờ bắn phá rối văn phòng An Thới …, 20 giờ bắn phá rối tháp canh Cổ Chiên, tiến công văn phòng Nhuận Phú Tân, Cẩm Sơn, cướp văn phòng Hương Mỹ …, 21 giờ đột nhập văn phòng Phước Thạnh …, biểu tình tại ấp Thanh Đông thuộc xã Tân Bình, 23 giờ tiến công văn phòng Minh Đức … ” .

Như vậy, qua 2 tài liệu này có thể nhận thấy: Chỉ riêng ngày 17.1, ngày diễn ra Đồng khởi ở Bến Tre mà lịch sử đã ghi nhận, nhân dân đã nổi dậy không chỉ ở một nơi mà nổi dậy đồng loạt ở các huyện Mỏ Cày, Giồng Trôm, Thạnh Phú và Châu Thành; các ngày sau đó tiếp tục lan ra các huyện thị còn lại thành một phong trào rộng lớn trong toàn tỉnh.

Xem thêm: Cơ Hội Cho Ai Tập 11 Full – 16/1/2021 – Mùa 2 | Lịch phát sóng truyền hình mới nhất

Các tài liệu này cho thấy, Tỉnh ủy Bến Tre lúc đó đã chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc Đồng khởi thật thận trọng, chu đáo, bảo vệ được bí hiểm. Nhiều cán bộ bị bắt trước khi Đồng khởi diễn ra vài ngày, bị tra tấn dã man nhưng gật đầu quyết tử, không bật mý kế hoạch ( như ông Bảy Tranh, huyện ủy viên Mỏ Cày ). Chính phía đối phương cũng không hề phủ nhận Đồng khởi Bến Tre thực sự là một đại chiến của nhân dân được thực thi bằng 3 mũi giáp công : quân sự chiến lược ( lực lượng võ trang của ta ), chính trị ( khôn khéo hấp dẫn số quần chúng làm hậu thuẫn ) và binh vận ( số nội tuyến có sẵn ) phối hợp một cách thuần thục và đạt tác dụng. Cái mới của Bến Tre là đã nâng đấu tranh chính trị lên một vị trí rất cao, trở thành một phương pháp đấu tranh kế hoạch trong cuộc chiến tranh .

Hữu Vinh

Source: https://vh2.com.vn
Category : Cơ Hội